Nội dung biến hóa, diễn biến thắt mở giật mình bám sát đời sống là một trong những nguyên do khiến người theo dõi mê mệt ” Cô dâu 8 tuổi ” hay những tác phẩm dài kỷ lục của màn ảnh nhỏ .Trước Cô dâu 8 tuổi, bộ phim Night Market Life ( Đời sống chợ đêm ) tạo hiệu ứng dư luận thoáng rộng ở Đài Loan và những vương quốc, vùng chủ quyền lãnh thổ Khu vực Đông Nam Á. Khi được mua về phát sóng trên kênh truyền hình Vĩnh Long, Đời sống chợ đêm phiên bản Việt có thời lượng trên 1.000 tập – mỗi tập dài 60 phút. Phim gây sốt với giới nội trợ Nước Ta sau khi lên sóng .
Chiếu từ 1985 tới nay, phim nước Australia – Neighbours – đã đi qua 7.120 tập và thành phim truyền hình chiếu lâu nhất xứ chuột túi. Trong khi đó, phim truyền hình Anh – Coronation Street – phát sóng từ năm 1960 tới nay có trên 8.660 tập, được mọi người dân xứ sương mù biết đến. Còn tác phẩm của truyền hình Mỹ – Guiding Light – được sách kỷ lục Guinness công nhận là phim truyền hình dài tập nhất quốc tế. Lên sóng truyền hình từ năm 1952 và kết thúc vào năm 2009, bộ phim này dài tổng số 18.262 tập .
Những bộ phim nghìn tập này thuộc thể loại phim hư cấu được giới chuyên môn phân loại là Soap Opera (Kịch xà phòng) – được biết đến đầu tiên với phim Painted Dreams, ra mắt ở Mỹ năm 1930. Gọi là “kịch xà phòng” bởi hồi đầu, các hãng xà phòng tài trợ làm phim, nhắm đến đối tượng khán giả là giới nữ, các bà nội trợ.
Cảnh trong phim ” Cô dâu 8 tuổi ” .
Có nhiều lý do giúp Soap Opera kéo dài qua hàng thập kỷ, thậm chí tới nửa thế kỷ mà vẫn ăn khách.
Trước đây, Soap Opera đạt được thời hoàng kim – những năm 1950 đến cuối thập niên 1990 – nhờ công nghệ tiên tiến kỹ thuật số chưa bùng nổ, cũng như những hình thức vui chơi ngoài tivi chưa phong phú. ” Người xem có ít lựa chọn hơn khiến cho phim nghìn tập gây sức hút “, Sam Schechner đánh giá và nhận định trên tờ The Wall Street Journal .
Còn ngày này, những vở Soap Opera chạy hàng thập kỷ trên truyền hình được người theo dõi hâm mộ bởi chúng trở thành một phần trong đời sống của công chúng ngoài đời, trở thành một thành tố trong lối sống và văn hóa truyền thống của con người ngoài đời. Phim Anh Coronation Street được Craig Glenday – tổng biên tập sách Guinness World Records – khẳng định chắc chắn là ” pho sử sống ” của văn hóa truyền thống Anh, kể về một thành phố hư cấu ở xứ sở sương mù. Nhiều phim Soap Opera ở những nước thuộc khối Ảrập có diễn biến kể về lịch sử dân tộc hay những nhân vật hình tượng trong văn hóa truyền thống Hồi giáo .
Cảnh trong phim “Guiding Light”.
Phim Soap Opera mê hoặc bởi sự phức tạp, giật mình với tuyến truyện như những bài toán đố. Các tuyến truyện của ” kịch xà phòng ” không được tăng trưởng song song mà chằng chéo, luôn để ngỏ để hoàn toàn có thể lê dài trong nhiều năm. Phim liên tục có những bước ngoặt giật mình khiến người xem quá bất ngờ hoặc những pha kịch tính lâm ly tương quan trực tiếp tới số phận những nhân vật chính. Trong phim Cô dâu 8 tuổi, công chúng màn ảnh nhỏ bồn chồn theo dõi những chịu đựng của nhân vật nữ chính – cô dâu nhỏ bé – trước những dày vò khắc nghiệt của nhân vật bà nội chồng ác nghiệt .
H. Wesley Kenny, giám đốc sản xuất Mỹ của phim General Hospital, san sẻ với The New York Times : “ Phim Soap Opera mở ra khoảng trống cho giới nội trợ được thư giãn giải trí ngoài những áp lực đè nén và việc làm nhà nhàm tẻ. Bởi vậy, những tác phẩm này thường tạo ra những trường hợp thật lâm ly, bi đát, thậm chí còn quá lố nhằm mục đích lôi kéo cảm hứng của người theo dõi “. Ông H. Wesley Kenny san sẻ rằng việc theo dõi những diễn biến éo le này thường mang đến hai loại thái độ cho người xem – một là thấy đồng cảm bởi chúng từng xảy ra với họ trong đời, hai là thấy suôn sẻ vì chúng không xảy ra với họ .
Ngoài câu truyện chính, Soap Opera được công chúng chăm sóc thoáng rộng còn bởi đề cập những yếu tố chung nhức nhối hoặc nhiều vấn nạn trong xã hội, từ đó tạo động lực đổi khác xã hội. Chuyện về vấn nạn tảo hôn ở Ấn Độ trong Cô dâu 8 tuổi, chuyện đời sống con người dính dáng mafia Italy trong Un Posto al Sole hay chuyện đời sống thành phố người lao động Đài Loan trong Đời sống chợ đêm khiến người theo dõi ở vương quốc đó – cùng giới tính, thực trạng và những tầng lớp – thấy tương quan trực tiếp tới bản thân. Người xem không riêng gì theo dõi nhân vật yêu quý mà còn chăm sóc đến cách vượt qua số phận, cách giải những khúc mắc, yếu tố trong đời sống .
Một trong những nguyên do khác tương quan tới vùng chủ quyền lãnh thổ, được Sam Schechner lý giải. Ông cho rằng phim Soap Opera thời nay tìm được mảnh đất phì nhiêu ở những vương quốc và vùng lãnh thổ châu Á đang tăng trưởng bởi nhiều người theo dõi nữ ở những khu vực này vẫn làm nội trợ, ít đi làm bên ngoài như những vương quốc đã tăng trưởng ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ .
Cảnh trong phim “Coronation Street”.
Đoàn Minh Tuấn – nhà biên kịch kiêm Phó tổng biên tập Tạp chí Thế giới điện ảnh – cho biết có nguyên do riêng để công chúng ở Nước Ta yêu dấu những phim Soap Opera nghìn tập quốc tế. Ông khẳng định chắc chắn : ” Người lao động hoặc người ở nông thôn nước ta hiện vẫn theo nhịp điệu mùa màng nên sống chậm. Họ xem phim cũng theo tiết tấu chậm, để được chiêm ngưỡng và thưởng thức cảnh giọt nước mắt rơi lâu, ngắm từng cái vòng, từng đôi khuyên tai của nhân vật, chiêm ngưỡng và thưởng thức cái áo diễn viên mang, cái khăn diễn viên quàng ” .
Ông Đoàn Minh Tuấn cho rằng phim Soap Opera quốc tế không chỉ là người bạn tâm tình trong mái ấm gia đình Việt mà còn là hành lang cửa số văn hóa truyền thống để người theo dõi vốn chỉ dành thời hạn trong bốn bức tường mái ấm gia đình được “ du lịch đến quốc tế ” – một cách thuận tiện nhất qua màn ảnh nhỏ .
Vũ Văn Việt
