Phong trào Đồng Khởi năm 1960 ở miền Nam Nước Ta đã đi vào lịch sử vẻ vang như một dấu ấn lịch sử một thời không thể nào quên của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trường kì của dân tộc bản địa ta. Trong bài viết này, BachkhoaWiki sẽ cung ứng những thông tin lịch sử vẻ vang quan trọng nhất về cuộc kháng chiến hào hùng này nhé .
Đồng Khởi là phong trào nổi dậy đấu tranh chống lại chính quyền Ngô Đình Diệm của quân và dân miền Nam trong thời kì chiến tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Hãy cùng BachkhoaWiki tìm hiểu rõ hơn về hoàn cảnh, diễn biến, kết quả cũng như ý nghĩa lịch sử của phong trào Đồng Khởi nhé.
Phong trào Đồng Khởi nổ ra trong hoàn cảnh nào?
Sau hiệp định Giơ-ne-vơ (tháng 7/1954), đất nuớc ta tạm thời chia thành hai miền. Ở miền Nam, quân đội Mỹ ra sức phá hoại Hiệp định, lập nên chính quyền bù nhìn Ngô Đình Diệm và quân đội tay sai. Chúng tiến hành nhiều cuộc thảm sát đẫm máu ở Cam Lộ, Củ Chi, Mỏ Cày; đồng thời thực hiện chính sách chiến lược tàn ác mang tên “tố cộng, diệt cộng” nhằm loại bỏ những người cộng sản yêu nước.
Đầu năm 1959, Mỹ – Diệm phát hành kế hoạch mang tên “ Luật 10/59 ”, tăng cường sử dụng đấm đá bạo lực phát xít, lê máy chém khắp miền Nam, thẳng tay đàn áp, giam giữ và sát hại quần chúng nhân dân, trình diện thực chất xâm lược và bán nước của chúng .Chỉ trong vòng 4 năm ( 1955 – 1958 ), cả miền Nam tổn thất số lượng lớn những cán bộ ; gần 8 vạn người bị giết ; hơn 80 vạn cán bộ, nhân dân bị bắt giam và tù đày ; 20 vạn bị tra tấn đánh đập dã man .Ở Gia Định, Biên Hòa, mỗi tỉnh chỉ còn môt chi bộ ; ở Bến Tre, địch đã giết hại hơn 2.300 người, bỏ tù hơn 15.000 người, hàng vạn người bị bắt giam, đánh đập và tra khảo hung tàn. Trong vòng kìm kẹp của Mỹ – Diệm, quân và dân miền Nam không chịu khuất phục, đã đứng lên kết thành một khối, siết chặt đội ngũ, chờ thời cơ để sẵn sàng chuẩn bị nổi dậy đấu tranh giành lại chính quyền sở tại .
Tháng 01/1959, Ban Chấp hành Trung ương Đảng tổ chức triển khai cuộc họp thống nhất phát hành Nghị quyết 15. Nghị quyết nêu rõ tiềm năng, con đường của cách mạng miền Nam lúc này là “ lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là đa phần phối hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ ách thống trị đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền sở tại cách mạng của Nhân dân ” .Đến cuối năm 1959, Nghị quyết 15 về đến những địa phương miền Nam làm bùng lên ngọn lửa cách mạng trên diện rộng, mở ra cao trào cách mạng mới. Phong trào Đồng Khởi toàn miền Nam Nước Ta khởi đầu từ đây .
Phong trào Đồng Khởi do ai lãnh đạo?
Phong trào Đồng Khởi do những tầng lớp quân và dân cộng sản miền Nam chỉ huy. Tiêu biểu là phong trào Đồng khởi Bến Tre, có Đội quân tóc dài do nữ tướng tài ba Nguyễn Thị Định đứng lên chỉ huy .
Diễn biến phong trào Đồng Khởi
Đồng Khởi Bến Tre
Phong trào Đồng Khởi ở Bến Tre nổ ra trong hoàn cảnh nào?
Trược sự khủng bố tàn sát của Mĩ – Diệm trong những năm 1957 – 1959, nhân dân miền Nam không chiụ khuất phục mãi, không còn con đường nào khác là phải vùng lên phá vỡ ách kìm kẹp .Cuối năm 1959 – 1960, khắp miền Nam Nước Ta bấy giờ bùng lên phong trào “ Đồng khởi ”, khởi nghĩa giành chính quyền sở tại về tay nhân dân. Bến Tre chính là nơi phong trào “ Đồng khởi ” diễn ra can đảm và mạnh mẽ nhất .
Vì sao nói Bến Tre là tiêu biểu của phong trào Đồng Khởi?
Dưới ánh sáng dẫn đường của Nghị quyết Hội nghị lần thứ 15 của Trung ương Đảng, hàng vạn nhân dân Bến Tre đã đoàn kết, chung lòng, với mục tiêu “ hai chân, ba mũi giáp công ” đã làm nên cuộc Đồng Khởi hào hùng trên quê nhà Bến Tre vào ngày 17/1/1960 .Cao trào Đồng khởi diễn ra tại ba xã Định Thủy, Bình Khánh, Phước Hiệp – huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre bùng lên thành ngọn lửa lan rộng ra cả huyện, cả tỉnh, ở những tỉnh Nam Bộ, Tây Nguyên, Nam Trung Bộ, đặc biệt quan trọng làm đổi khác cục diện ở miền Nam, phá vỡ một mảng lớn mạng lưới hệ thống chính quyền sở tại cơ sở của địch .Phong trào Đồng Khởi ở Bến Tre đã đi vào lịch sử dân tộc truyền thống cuội nguồn cách mạng hào hùng của Nước Ta, được nhân dân cả nước nói chung và 1 số ít nước bạn trên quốc tế nói riêng biết đến ; phong trào là sự kiện lịch sử vẻ vang trọng đại, một dấu son chói lọi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước quân và dân miền Nam .Trong phim tư liệu “ Bến Tre Đồng Khởi ”, Thượng tướng Trần Văn Trà cũng nói về Đồng Khởi Bến Tre như một quy trình tiến độ kế hoạch vô cùng quan trọng làm chuyển biến về kế hoạch của cả cuộc cách mạng. “ Đây là mốc kế hoạch tiên phong mà ta vượt qua những khó khăn vất vả để đi lên thế không thay đổi .Thế thì không chỉ Bến Tre làm đồng khởi đâu, nhiều tỉnh cũng làm đồng khởi, có khi có nơi làm đồng khởi trước nữa kia. Bến Tre tiêu biểu vượt trội hơn ở chỗ là cuộc Đồng Khởi Bến Tre thật sự là một cuộc đồng khởi, một cuộc khởi nghĩa có nhân dân rõ ràng. Có nhân dân, tuy rằng vũ trang không có bao nhiêu, nhưng nó rất tiêu biểu vượt trội ở cái chỗ kêu gọi được toàn dân đứng lên cướp chính quyền sở tại từ một số ít xã rồi mới lan rộng ra những huyện cả tỉnh … ” .
Tây Nam Bộ
Tại Tây Nam bộ, cùng thời gian với khởi nghĩa Bến Tre, tỉnh Kiến Phong cũng đứng lên đấu tranh. Các đại đội 272, 274 đã có chiến đấu oanh liệt, làm bị thương 25 tên lính, chiếm trụ sở xã, thu súng và làm chủ xã Mỹ Hòa. Đến ngày 20/1/1960 thì tỉnh đã tiêu diệt, làm bị thương 160 và bắt sống 40 tên địch, giáo dục cải tạo 40 binh lính Việt Nam Cộng hòa. Một vài địa điểm tiêu biểu:
- Trong thời gian ấy, nhân dân huyện Hồng Ngự cũng nổi dậy. Bắt đầu từ ba xã Tân Thành, Thường Thới, Thường Phước. Đại đội 271 tiêu diệt đồn Cả Cái, giải phóng Tân Thành.
- Tại Cao Lãnh, lực lượng vũ trang xã Bình Thạnh đột kích đồn Bà Cò, làm chủ 1 ấp.
Từ ngày 6/3/1960, phong trào càng lan rộng ra những tỉnh :
- Tại Cà Mau, tiểu đoàn Ngô Văn Sở phục kích tiêu diệt và bắt sống 150 tên lính, thu 131 súng, giải phóng nhiều xã.
- Tại tỉnh Sóc Trăng, đầu năm 1960, các vùng nông thôn tại các huyện Vĩnh Châu, Mỹ Xuyên, Gia Rai, Hồng Dân, Vĩnh Lộc lần lượt giành lại quyền làm chủ từ tay chính quyền thực dân.
Đông Nam Bộ
Sau khi yêu cầu Trung ương Đảng Lao động nâng cao đấu tranh vũ trang, xứ ủy Nam Bộ quyết định hành động mở một trận tiến công lớn. Mục tiêu xác lập lấy thêm vũ khí để nhanh gọn tăng trưởng lực lượng, lan rộng ra phong trào “ Đồng khởi ”, lan sang Đông Nam Bộ .Địa điểm ở bốt Tua Hai, tiền tiêu án ngữ biên giới Việt-Miên. Lực lượng Quân lực Nước Ta Cộng hòa gồm 2 trung đoàn, 1 chi đội thiết giáp, 1 đại đội pháo .Lực lượng giải phóng gồm 1 tiểu đoàn và 1 số ít đoàn quân giáo phái tiến công ngày 26/1/1960. Quân đội Nước Ta Cộng hòa thiệt hại gần 500 binh sĩ, hơn 500 bị bắt sống, tịch thu 1500 súng những loại .Trận Tua Hai mở màn cho cuộc đồng khởi ở Đông Nam Bộ. Sau Tua Hai, lực lượng giải phóng Tây Ninh gỡ 50 % đồn bốt, giải phóng 24 xã và làm chủ nhiều phần tại 19 xã khác .Đến ngày 16/3/1961, lực lượng Tiểu đoàn 800 quân Giải phóng miền Đông Nam Bộ tiến công Chi khu quân sự chiến lược Hiếu Liêm, đến ngày hôm sau tiến công bốt An Lạc, tương hỗ dân chúng ở những nơi nổi dậy đấu tranh .Bên cạnh hoạt động giải trí quân sự chiến lược, những phong trào chính trị tại đây cũng diễn ra, nổi bật là những cuộc biểu tình thị uy của công nhân đồn điền cao su đặc những tỉnh Biên Hòa, Bà Rịa, Thủ Dầu Một vào cuối năm 1960. Đoàn biểu tình hủy hoại những trụ sở hành chính, bốt gác của quân đội Nước Ta Cộng hòa .
Liên khu V
Do phần đông lực lượng quân sự chiến lược đã tập trung ra Bắc, lực lượng hoạt động giải trí chính trị ở Tây Nguyên bị cô lập khá nhiều .Những cuộc nổi dậy tự phát tiên phong của những dân tộc thiểu số như Ba Na, Chăm, Răgklay … Cuộc khởi nghĩa lớn nhất phải kể đến ở Trà Bồng ( Tỉnh Quảng Ngãi ) phát động phong trào Đồng Khởi trên toàn miền nam. Sau Nghị quyết TW 15, Bộ Chỉ huy quân sự chiến lược Khu 5 xây dựng do Võ Chí Công đứng đầu, hoạt động giải trí bằng những thông tư trực tiếp từ miền bắc và đón cán bộ vào .Ngày 31/7/1960, lực lượng vũ trang tỉnh Bình Thuận giành quyền làm chủ ở một số ít khu vực giáp ranh giữa đồng bằng và rừng núi. Lực lượng hủy hoại và bắt sống được hơn 300 binh sĩ. Đây là trận mở màn, trên trong thực tiễn có rất nhiều trận tiến công ở miền núi và đồng bằng .Để đáp trả, quân lực Nước Ta Cộng hòa dồn quân càn quét những lực lượng Giải phóng tại từng tỉnh. Chúng uy hiếp, khủng bố niềm tin người dân, giết hại dã man những người đứng đầu những cuộc Đồng Khởi ở địa phương. Tây Nguyên là địa phận ít dân, Quân đội Nước Ta Cộng hòa lập nhiều đồn bót nhằm mục đích cô lập Quân Giải phóng với những bản làng người dân tộc thiểu số. Tuy nhiên chúng cũng chỉ trấn áp được những đô thị và những nơi đông dân, không chiếm nổi những buôn làng đã được Việt Minh trấn áp .
Kết quả của phong trào Đồng Khởi
Đến cuối năm 1960, nhân dân ta đã làm chủ được nhiều thôn, xã ở Nam Bộ, Tây Nguyên và cả Nam Trung Bộ .
Kết quả lớn nhất của phong trào Đồng Khởi
Kết thúc phong trào Đồng Khởi, ngày 20/12/1960, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam sinh ra. Đến đầu năm 1961, lực lượng Quân Giải phóng miền Nam cũng được xây dựng, bằng cách thống nhất những lực lượng du kích ở từng địa phương và xây dựng mới những tiểu đoàn bộ đội tập trung chuyên sâu .
Ý nghĩa của phong trào Đồng Khởi
Phong trào Đồng khởi của quân dân miền Nam đã khiến chính quyền sở tại Ngô Đình Diệm trở nên nao núng, rối ren, giáng một đòn nặng nề vào chủ trương thực dân mới của Mĩ, làm lung lay tận gốc chính quyền sở tại tay sai Ngô Đình Diệm .
Ý nghĩa quan trọng nhất của phong trào Đồng Khởi
Phong trào “ Đồng khởi ” trong toàn dân đã lưu lại bước tăng trưởng mới của mặt trận Việt Minh, cho sinh ra Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Nước Ta. Lực lượng cách mạng miền Nam chuyển từ thế gìn giữ lực lượng sang thế tiến công .
Tại sao nói phong trào Đồng Khởi (1959 – 1960) đã chuyển cách mạng miền Nam Việt Nam từ thế gìn giữ lực lượng sang thế tiến công?
Nói phong trào Đồng Khởi ( 1959 – 1960 ) đã chuyển cách mạng miền Nam Nước Ta từ thế giữ gìn lực lượng sang thế tiến công là vì :
Từ ban đầu, chủ yếu là đấu tranh chính trị. Từ năm 1954 đến 1959, nhân dân chỉ đấu tranh hòa bình, giữ gìn và phát triển lực lượng cách mạng. Sau đó, đến năm 1960, đã tiến lên kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang giành chính quyền.
Sơ đồ tư duy phong trào Đồng Khởi
Xem thêm :Bài viết trên đây BachkhoaWiki đã cung ứng rất đầy đủ những thông tin quan trọng về phong trào Đồng Khởi ( 1959 – 1960 ) của nhân dân miền Nam Nước Ta. Các bạn hãy like, share để san sẻ những thông tin có ích này nhé .
