Xuân là một trong bốn mùa thường được công nhận ở những vùng ôn đới và cận cực, tiếp nối mùa đông và diễn ra trước mùa hạ. Về mùa xuân có rất nhiều định nghĩa, nhưng cách sử dụng khác nhau tùy vào khí hậu, văn hóa và tập quán của mỗi khu vực. Khi ở Bắc bán cầu đang là mùa xuân thì ở Nam bán cầu sẽ là mùa thu. Vào ngày xuân phân, ngày dài xấp xỉ 12 giờ và kể từ đó trở đi quảng thời gian ban ngày bắt đầu tăng lên. Ngoài đề cập đến một mùa trong năm, mùa xuân hay “thời kỳ mùa xuân” còn thường được liên tưởng đến sự tái sinh, trẻ hóa, đổi mới, sự sống lại và tái phát triển (như thanh xuân, mang nghĩa là “tuổi trẻ”).
Chữ Hán : 春 .
Trong thiên văn học người ta định nghĩa mùa xuân mở màn từ thời gian diễn ra tiết xuân phân ( khoảng chừng ngày 21 tháng 3 ở Bắc bán cầu và ngày 23 tháng 9 ở Nam bán cầu ) và kết thúc vào thời gian diễn ra tiết hạ chí ( khoảng chừng ngày 21 tháng 6 ở Bắc bán cầu và 21 tháng 12 ở Nam bán cầu ). Trong khí tượng học, để thuận tiện thì người ta tính mùa xuân gồm có hàng loạt những tháng Ba, Tư và Năm ở Bắc bán cầu còn tại Nam bán cầu là hàng loạt những tháng Chín, Mười và Mười Một .
Tuy nhiên, theo truyền thống thì lịch của một số nền văn hóa như lịch Ireland chẳng hạn, người ta tính toàn bộ các tháng Hai, Ba và Tư. Tại Việt Nam cũng như các nước khác chịu ảnh hưởng của nền văn minh Trung Hoa thì người ta tính mùa xuân bắt đầu từ thời điểm diễn ra tiết lập xuân (khoảng ngày 5 tháng 2) và kết thúc tại thời điểm diễn ra tiết lập hạ (khoảng ngày 5 tháng 5).[1]
Hoa mùa xuânTừ ” mùa xuân ” được sử dụng thoáng đãng trên Trái Đất để chỉ một trong bốn mùa, kể cả cho khu vực ôn đới và nhiệt đới gió mùa, mặc dầu nhiều lúc tại vùng nhiệt đới gió mùa người ta cũng dùng những khái niệm mùa mưa và mùa khô thay vì bốn mùa : xuân, hạ, thu, đông .
Trong mùa xuân, trục tự quay của Trái Đất nghiêng tăng dần về phía Mặt Trời, và các giờ được chiếu sáng được tăng dần lên để bằng hoặc lớn hơn 12 giờ mỗi ngày và nó tăng rất nhanh ở các vĩ độ lớn. Bán cầu có mùa xuân bắt đầu được sưởi ấm một cách đáng kể, làm cho thực vật đâm chồi nở hoa.
Các thông tin dưới đây đưa ra theo quan điểm định nghĩa mùa xuân trong thiên văn học và vận dụng cho những vùng ôn đới nhưng không được đúng lắm cho những vùng nhiệt đới gió mùa .
Tuyết (nếu có) bắt đầu tan chảy và các con sông, dòng suối được làm đầy dần lên do tuyết tan. Phần lớn các loài thực vật có hoa nở hoa trong thời gian này của năm, trong một sự nối tiếp kéo dài được bắt đầu thậm chí từ khi vẫn còn tuyết trên mặt đất và tiếp tục cho đến đầu mùa hè. Trong các khu vực thông thường có ít tuyết hoặc không có tuyết, mùa xuân có thể bắt đầu sớm vào đầu tháng Hai (Bắc bán cầu) trong những năm ấm áp, với các khu vực cận nhiệt đới có sự khác biệt không đáng kể, còn các khu vực nhiệt đới thì không có gì khác biệt đáng kể. Tại các khu vực cận kề vùng Bắc cực có thể người ta không quan sát thấy mùa xuân cho đến tận tháng Năm hay thậm chí tháng Sáu, hoặc tháng 12 ở vùng ven châu Nam Cực.
Thời tiết khắc nghiệt thường thì hay xảy ra nhất trong mùa xuân, khi không khí ấm khởi đầu lan tỏa từ những vĩ độ thấp trong khi không khí lạnh vẫn còn thổi xuống từ những vùng cực. Ngập lụt cũng thông dụng nhất trong và gần những khu vực miền núi trong thời hạn này của năm do tuyết tan chảy được tần suất thêm bởi những trận mưa ấm. Tại Hoa Kỳ, hiên chạy dọc lốc xoáy hoạt động giải trí tích cực nhất vào thời hạn này của năm, đặc biệt quan trọng là do dãy núi Rocky ngăn cản sự lan tỏa của những khối khí nóng và lạnh không cho chúng lan về phía tây và thay vì thế ép chúng va chạm trực tiếp với nhau. Ngoài ra những trận lốc xoáy, mưa dông ” siêu tế bào ” hoàn toàn có thể sinh ra những đuôi lớn rất nguy hại và gió rất mạnh, so với chúng những cảnh báo nhắc nhở mưa dông khắc nghiệt hay thậm chí còn những cảnh báo nhắc nhở lốc xoáy thường thì hay được đưa ra. Thông thường, những trận giông tố vào mùa xuân thường tạo ra hàng loạt những cảnh báo nhắc nhở. Thậm chí còn nhiều hơn trong mùa đông, những trận gió xoáy đóng một vai trò quan trọng trong thời tiết khắc nghiệt vào mùa xuân .Thời tiết nóng giãy hoàn toàn có thể diễn ra vào mùa xuân, thậm chí còn chỉ một khoảng chừng thời hạn rất ngắn ngay sau khi thời tiết lạnh buốt. Nhiệt độ trong tháng Năm hoàn toàn có thể lên tới 30 °C ( 86 °F ) và hoàn toàn có thể có rủi ro đáng tiếc của sự đột quỵ do nhiệt ( chứng tăng thân nhiệt ) do người ta nhìn nhận thấp những hiệu ứng thời tiết. Cũng có rủi ro đáng tiếc do chứng giảm thân nhiệt nếu thời tiết đang nóng giãy chuyển bất ngờ đột ngột sang lạnh buốt giống như nó thường diễn ra trong tháng Ba và tháng Tư. Một số trận bão tuyết tồi tệ nhất diễn ra vào mùa xuân, gồm có Đại bão tuyết 1993, sinh ra những điều kiện kèm theo của bão và sau đó làm cho tuyết rơi xuống miền bắc Florida ngày 13 tháng 3, và tích tụ lại thành lớp dày tới 5 ft ( 1,5 mét ) trong nhiều khu vực của dãy núi Appalaches ( Apalaxơ ). Trận giông tố lớn mùa xuân năm 2003 đã tạo ra lớp tuyết dày tới 11 ft ( 3,3 mét ) tại nhiều khu vực thuộc Colorado và 3 ft ( 90 cm ) ở Denver, nó tạo ra nhiều tuyết trong tháng 3 và 4 hơn so với hàng loạt mùa đông trước đó ( tháng 12 tới tháng 2 ) .Mùa bão cũng mở màn vào cuối mùa xuân, vào ngày 15 tháng 5 ở đông bắc Thái Bình Dương và 1 tháng 6 ở bắc Đại Tây Dương. Trước những ngày này, những trận bão hay thậm chí còn là áp thấp nhiệt đới gió mùa cũng rất hiếm, một trong những trận áp thấp nhiệt đới gió mùa sớm nhất có tên gọi là Ana đã diễn ra vào giữa tháng 4 năm 2003 .Thời gian mùa xuân được coi là thời hạn của sự tăng trưởng, sự hồi sinh của đời sống mới ( cho cả động và thực vật ) và một chu kỳ luân hồi sống mới lại khởi đầu. Một trong những ngày lễ quan trọng của nhiều nền văn minh trên quốc tế là lễ đón mừng năm mới, diễn ra vào mùa xuân ; ví dụ như Tết Nguyên Đán ở Nước Ta .
Trên những hành tinh[sửa|sửa mã nguồn]
Mùa xuân ở Bắc bán cầu là khoảng 1/4 quỹ đạo của các hành tinh giữa Ls = 0° và 90°
Các hành tinh có trục tự quay không vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo đều có hiện tượng mùa, bao gồm mùa xuân. Mùa xuân ở bắc bán cầu là khoảng thời gian bắt đầu khi hành tinh nằm ở điểm xuân phân (Ls = 0°) trên quỹ đạo, và kết thúc khi nó nằm ở điểm hạ chí (Ls = 90°). Mùa xuân ở bắc bán cầu trùng với mùa thu ở nam bán cầu, và mùa xuân ở nam bán cầu trùng với mùa thu ở bắc bán cầu.
Một số loại hoa nở trong mùa xuân là hoa mai, hoa đào, hoa cúc, hoa tuyết điểm, tulip, hoa loa kèn, anh túc đỏ, địa đinh, …
