Tìm Hiểu và Ứng Dụng Kinh Nguyên Thủy
VỀ Ý NGHĨA CỦA SAṂSĀRA:
VÒNG XOÁY SANH TỬ LUÂN HỒI
(Văn Bản ghi lại từ máy thâu một buổi nói chuyện tại Hội Thiền Tánh Không Nam California)
Tuệ Huy – Tô Đăng Khoa
Xin chào mừng quý vị đến với chương trình “Tìm Hiểu và Ứng Dụng Kinh Nguyên Thủy” của Hội Thiền Tánh Không Nam California. Ở đây, trong chương trình này, một trong những mục tiêu nhắm tới là khai triển và khảo sát sâu sắc một số khái niệm căn bản về Phật học. Trong khi tìm hiểu những khái niệm này, chúng ta không nhắm tới số lượng mà chỉ nhắm tới độ sâu và sự thấu triệt các khái niệm đó tới tận gốc. Thật ra, may mắn thay, những khái niệm căn bản trong đạo Phật cần hiểu cho thật thấu đáo cũng không nhiều. Vì thế, những khái niệm được chọn lựa trong chương trình “Tìm Hiểu và Ứng Dụng Kinh Nguyên Thủy” để phân tích sâu sắc rất quan trọng. Chúng thuộc về các khái niệm căn bản của Phật Học. Vì sao? Bởi vì, trừ khi nào chúng ta nắm vững những khái niệm này thì Phật học của chúng ta mới được đặt trên một nền tảng căn bản vững chắc, và từ nền tảng đó thì quý vị có thể đi thẳng vào kinh văn Nam Truyền (Nikaya) một cách dễ dàng không cần người môi giới thông dịch và diển giải. Bài hôm nay, chủ đề của chúng ta sẽ đi sâu vào để thấu triệt là khái niệm “Saṃsāra”.
Saṃsāra là tiếng Pāli, khi qua tiếng Nước Ta, quý Thầy dịch là “ sanh tử luân hồi ”. Tại sao chủ đề Saṃsāra này được coi là khái niệm cơ bản ? Thuật ngữ này mang ý nghĩa gì ? Tại sao Đức Phật lại lựa Saṃsāra để cho tất cả chúng ta biết là tất cả chúng ta đang đâu ? Trước tiên, tất cả chúng ta hãy cùng nhau khảo sát ví dụ này : Ví dụ như quý vị muốn đi tới nơi nào : ví dụ điển hình như đi từ Los Angeles tới San Francisco. Khi tất cả chúng ta đi từ A tới B thì quý vị cần phải biết rõ : Thứ nhất là mình đang ở đâu ? Thứ hai là phải viết rõ nơi mình muốn tới. Thứ ba là phải có map về lộ trình đi từ A tới B. Thứ tư là phải có phương tiện đi lại vận động và di chuyển thích hợp. Như vậy, điều kiện kèm theo quan trọng là nếu như bị đi lạc, mà không biết đường, khi hỏi người khác, thì việc tiên phong người biết đường họ sẽ hỏi quý vị là : “ Anh / chị đang ở đâu ? ” Việc biết rõ ràng tất cả chúng ta đang ở đâu rất là quan trọng ! Chúng ta phải biết mình đang ở vị trí nào thì từ đó mới hoàn toàn có thể xu thế tìm map, và hoàn toàn có thể đi tới nơi được. Tương tự như vậy, đức Phật dùng chữ Saṃsāra để chỉ những trạng thái đang là của chúng sanh ; tức là vị trí của toàn bộ tất cả chúng ta đang ở đây : Saṃsāra. Như vậy, câu hỏi rất là quan trọng là : “ Vì sao chữ “ Saṃsāra ” này được Phật chọn để chỉ có trạng thái đang là của tất cả chúng ta ? Nhằm mục tiêu gì ? Đó là điều tất cả chúng ta sẽ cùng nhau khảo sát bữa nay. Trước hết, mục tiêu của việc đồng cảm trạng thái đang là của mình để làm chi ? Xin vấn đáp ngắn gọn trước : “ Để thấy rằng nó rất là bi đát ! ” Nếu thực sự đồng cảm Trạng thái Saṃsāra rất là bi đát thì nhờ vậy thì lòng mong ước giải thoát của mình mới khởi lên. Bởi vì, trong một bài kinh khác tên là Kinh “ Tất Cả Pháp Lấy Căn Bản Nơi Thế Tôn ”, Phật dạy rằng : “ Tất cả pháp lấy dục làm cơ bản. ” Dục ở đây là lòng khát khao muốn hướng mục tiêu. Đó là hiệu quả của trí tuệ thấy rõ trạng thái Saṃsāra mình đang ở nó rất là cực kỳ bi đát. Thì chính lúc đó mới có thời cơ để mình khởi lên lòng ham muốn thoát khỏi sự gian truân này. Nếu không nhận rõ trạng thái bi đát thì sẽ nói : “ Ồ ! cảnh trần gian này quá tươi đẹp ! ” Và như vậy là ước mong muốn giải thoát nó không hề khởi lên được. Một khi mong ước giải thoát khỏi chỗ này không có, thì tất cả chúng ta sẽ ở trong đây mãi mãi thôi. Như vậy, điều quan trọng mà tất cả chúng ta kỳ vọng bài này hoàn toàn có thể đạt tới, mục tiêu bài này muốn nhắm tới là : Sau khi hiểu thuật ngữ Saṃsāra là gì rồi thì mình so sánh lại. Mình tự mình nhìn lại, kiểm chứng lại : Thấy rõ : “ Sự thật này là đúng như vậy, tức là sự nguy hiễm của Saṃsāra ”. Nhờ vậy, nó sẽ làm tăng trưởng được tinh tấn lực và tín lực của mình so với Phật pháp. Trở lại một chút ít với câu truyện của Đức Phật, có lẽ rằng ai cũng biết rồi, ngài tự mình sống trong Saṃsāra, và sớm nhận ra Saṃsāra này nó nó có bốn bộc lộ là : sinh, lão, bệnh, tử. Và nếu đã rơi vào trong vòng xoáy này thì thoát ra được là việc cực kỳ khó khăn vất vả. Đức Phật là người không đồng ý trạng thái của Saṃsāra cho nên vì thế trong Ngài phát lên lòng quyết tâm dõng mãnh đi tìm một giải pháp nào đó để chấm hết trạng thái của Saṃsāra cùng những chi phối trong Saṃsāra tức là già, bệnh, chết. Nhờ lòng quyết tâm dũng mãnh đó, đức Phật tìm ra được một con đường thoát ra khỏi Saṃsāra. Nhờ vậy, toàn thể giáo pháp của đức Phật được Ngài khéo truyền lại cho tất cả chúng ta, tức là con đường hay chiêu thức thoát ra khỏi Saṃsāra. Cho nên Phật tử mấy ngàn năm sau muốn đi theo chân Phật thì điều kiện kèm theo tiên quyết là phải sớm nhận ra trạng thái Saṃsāra nó bi thảm như thế nào. Ngày xưa Đức Phật là người đã trí tuệ do đó ngài không cần ai chỉ cho ngài. Ngài tự thấy trạng thái sanh, lão, bệnh, tử là trạng thái không hề đồng ý được. Ngài không phải vì kinh hãi mà ngài chỉ đơn thuần không đồng ý nó. Ví thế, Ngài phát lòng quyết tâm dõng mãnh đi tìm con đường giải thoát. Thật sự thực chất của con đường chỉ là lộ trình dẫn từ điểm A đến điểm B. Ở đây so với con đường giải thoát thì : điểm A là Saṃsāra và điểm B là Nibbana tức là niết bàn. Phật sinh ra chỉ là chỉ con đường này, chỉ chiêu thức để đi từ Saṃsāra tới Nibbana mà thôi. Đó là nguyên do của đức Phật sinh ra, rốt ráo chỉ là như vậy. Với trí tuệ Chánh Đẳng Giác như vậy, khi Đức Phật thấy thiết yếu lựa một thuật ngữ để miêu tả trạng thái đang là của chúng sanh thì đương nhiên là Ngài phải khéo lựa từ. Và Ngài đã lựa chữ Saṃsāra để miêu tả trạng thái đó. Như vậy, muốn hiểu trạng thái của mình là như thế nào thì mình phải coi nghĩa đen trước khi Đức Phật mang vô Giáo Pháp để giảng dạy thì Saṃsāra mang ý nghĩa gì ? Đây là thắc mắc quan trọng cần thẩm sát thận trọng. Chữ Saṃsāra trong tiếng Pāli là “ vòng nước xoáy. ” Đó chính là nghĩa đen của trước khi đi vào Giáo Pháp. Bây giờ tất cả chúng ta thử tưởng tượng hình ảnh vòng nước xoáy này ở trong đầu để mình cùng tư duy, thẩm sát cùng nhau. Bây giờ, thử tưởng tượng trong một biển nước lớn với một khối nước khổng lồ có một vòng xoáy và tất cả chúng ta không biết bơi, nhưng tất cả chúng ta bị lọt vào vòng xoáy đó và nó xoay liên tu bất tận. Như vậy thử hỏi trạng thái của người bị rơi vào vòng nước xoáy đó có cảm thọ như thế nào ? Ở mức độ cơ bản thì chỉ có 3 cảm thọ : thọ lạc, thọ khổ và thọ bất lạc bất khổ. Nếu như tất cả chúng ta bị lọt vào vòng nước xoáy thì cảm thọ tất cả chúng ta là cảm thọ gì ? Khổ, lạc hay là bất lạc bất khổ ? Đương nhiên câu vấn đáp phải là trạng thái khổ. Nếu cứ tưởng tượng một vòng như vậy là một kiếp và khi lọt vô đó thì nó xoắn như vậy bao nhiêu vòng là bấy nhiều kiếp sống. Một người không biết bơi mà rơi vào vòng nước xoáy thì tâm thức của người đó sẽ bị cảm thọ khổ, tâm thức sẽ tá hỏa và sợ hãi. Đa phần tất cả chúng ta qua mỗi vòng xoay bị sanh lão bệnh tử rồi lại sanh lão bệnh tử. Mỗi một lần tất cả chúng ta đi một chu kỳ luân hồi như vậy thì ở giữa 2 chu kỳ luân hồi, ký ức bị xóa sạch do tại tất cả chúng ta không có thiên nhãn minh, không nhìn thấy được rằng mình đã bị sanh, sanh, tử, tử muôn lượng kiếp. Nói chung là hầu hết tất cả chúng ta đều “ chưa thấy quan tài chưa đổ lệ ” và thường gật đầu một cách bạc nhược, đầu hàng vô điều kiện kèm theo so với trạng thái sanh tử luân hồi của tất cả chúng ta. Đại đa số toàn bộ tất cả chúng ta đều bị rơi vào thực trạng như vậy cả. Tóm lại, điều tất cả chúng ta nhận thấy là trạng thái sinh tử luân hồi này của tất cả chúng ta – ở mức độ vĩ mô – thì nó là xoắn giữa sanh-tử rồi lại sanh-tử vô lượng kiếp. Chữ vô lượng kiếp này có vài ví dụ trong Kinh xin kể ra để tất cả chúng ta tưởng tượng thử coi nói vô lượng là cở nào ? Ví dụ thứ nhất : “ nước mắt mà tất cả chúng ta đã đổ ra trong kiếp sống này và trong suốt những kiếp sống khác còn nhiều hơn cả biển ở ngoài đại dương ”. Bây giờ tất cả chúng ta thử nghiệm xem : một kiếp sống này, bao nhiêu chuyện buồn mình khóc đổ ra nước mắt chắc được một thùng phi là cùng, vậy thì bao nhiêu kiếp cho đong đầy cả biển Thái Bình Dương ? Thử tưởng tượng xem tất cả chúng ta tất cả chúng ta bị giam giữ ở trong Saṃsāra này bao lâu rồi ? Đó là một ví dụ khiến cho tất cả chúng ta nếu mà tư duy phải nên kinh hãi. Ví dụ thứ hai là khi những nhà chú giả họ lý giải thuật ngữ “ A-tăng-kỳ kiếp ”. Chữ “ A-tăng-kỳ kiếp ” này được lý giải như thế này : một A-tăng-kỳ kiếp là 1 nhân 10 lũy thừa 140 kiếp ! Tức là số lượng 1 đi đầu, sau đó có 140 số lượng không phía sau ( chín số 0 theo sau đã là một tỷ ). Như vậy, một A tăng kỳ kiếp là một nhân 10 lũy thừa 140 kiếp mà không phải là kiếp nhân sinh của tất cả chúng ta mà là kiếp của toàn cầu. Khoa học nói rằng toàn cầu này đã có tuổi thọ cở từ 10 tỉ năm. Bây giờ tất cả chúng ta đã sống qua được 5 tỷ năm của nó rồi. Thấy như vậy thì thời hạn A-tăng-kỳ kiếp này, quý vị tưởng tượng là một số lượng rất là lớn. Và tất cả chúng ta bị sanh tử luân hồi trong suốt khoảng chừng thời hạn đó. Còn nhiều ví dụ nữa, nhưng cũng không thiết yếu liệt kê ra hết ở đây làm gì. Hai ví dụ trên cũng vừa đủ để tất cả chúng ta thấy rằng ở trạng thái mà sinh tử luân hồi của tất cả chúng ta là rất lâu xa. Trong bài Kinh Biển, Tương Ưng Sáu Xứ, Đức Phật dạy như thế này :
“Biển, biển”, này các Tỷ-kheo, kẻ vô văn phàm phu nói như vậy. Cái ấy, này các Tỷ-kheo, không phải là biển trong giới luật các bậc Thánh. Cái ấy (của kẻ phàm phu), này các Tỷ-kheo, là một khối nước lớn, là một dòng nước lớn. Con mắt là biển của người, tốc độ của nó làm bằng các sắc. Ai điều phục được tốc độ làm bằng các sắc ấy, này các Tỷ-kheo, người ấy được gọi là Bà-la-môn đã vượt khỏi biển mắt, với những làn sóng, nước xoáy, các loại cá mập, các loại La-sát, đến bờ bên kia và đứng trên đất liền” —Trích Kinh Biển, Tương Ưng Sáu Xứ.
Bây giờ tất cả chúng ta phải nghiệm lại lời dạy của bài Kinh này. Đức Phật chỉ ra rằng Biển và những con sóng cùng với những dòng nước xoáy chính là 6 căn và 6 trần, tức là 12 xúc xứ trong giới và luật của bậc Thánh. Như vậy tuy rằng mình đang đứng trên cạn ( theo cái nhìn của phàm phu ) nhưng thực ra trong cái nhìn của Bậc Thánh thì mình đang sống trong đại dương của con mắt và những hình sắc, đại dương của âm thanh, đại dương của mùi vị, đại dương của những xúc chạm, đại dương của pháp. Kiểm nghiệm lại có phải đúng như vậy không ? Chính những sắc, thanh. Hương, vị, xúc, pháp này nó cũng tạo nên một vòng xoáy ; nó xoáy tâm thức mình ở trong đó. Nếu như thân này lỡ lọt vô vòng xoáy nước ở trên biển Thái Bình Dương thì nó mất tự chủ ; còn thức này nếu bị rơi trong vòng xoáy của sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp thì nó cũng bị mất tự chủ ; nó cũng bị trôi dạt, nó cũng bị cuốn trôi, nó bị nhấn chìm, y chang như là thân nó bị ở trong khối nước vậy. Đó là một trạng thái bi đát cần phải nhận thức rõ như vậy. Từ ví dụ khối nước, tất cả chúng ta được đức Phật báo cho biết rằng : tất cả chúng ta đang ở trong đại dương của sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp. Đó là ví dụ rất quan trọng, do đó tất cả chúng ta phải biết rằng vẫn có những trường hợp “ chết đuối trên bờ ” mà giai thoại Thiền còn gọi là “ Bình Địa Lục Trầm ”. “ Chết đuối trên bờ ” là khi tâm thức của ta không có được sự bình thản, không có i sự tự chủ, không có độc lập vì đã đánh mất tự chủ trong sự chạy theo sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp. Xin mở ngoặc nói thêm nguyên do là vì sao Tâm Thức chạy theo 6 trần ? Bởi vì nó còn tham, sân, si. Giống như nguyên tắc nam châm hút, khi nào từ trường biến hóa thì bất kỳ vật nào còn từ tính sẽ bị lay chuyễn theo sự thay đỗi của từ trường. Quý vị thử tưởng tượng mình là những cây đinh, những cục sắc còn nhiều từ tính ( dụ cho còn nhiều tham sân si ). Khi từ trường ( dụ cho sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp ) đổi khác, thì những cây đinh, cục sắc sẽ đó sẽ bị cuốn theo. Cho đến khi nào mà tất cả chúng ta khử hết những chất từ trong người tất cả chúng ta thì giống như tất cả chúng ta trở thành một miếng plastic, không còn là cục sắc nữa, thì lúc đó sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp từ trường đổi khác thì kết cục plastic – miếng nhựa đó nó vẫn đứng yên ; đó là tâm thức của vị A-la-hán. Bởi vì những thứ dụ như từ trường ở trong tâm của họ tức là ở đây là tham, sân và si đã được đoạn tận, tham ái đã được đoạn tận, vì vậy sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp đổi khác, thân đó không có bị cuốn theo nữa. Đó cũng là chiêu thức tu rốt ráo qua ví dụ từ trường từ tính. Nó đưa đến nhận thức rốt ráo cốt lõi tu hành là tu bát thánh đạo để đoạn tận Tham Sân Si. Cho nên tất cả chúng ta hiện giờ đây đang ở trong đại dương của sắc, thanh, hương, vị xúc, pháp. Bất cứ khi nào nếu như trong tâm thức của tất cả chúng ta vẫn còn nhiều tham, sân và si thì thực trạng Saṃsāra xảy ra và tất cả chúng ta mất tự chủ. Chúng ta đã mất tự chủ không phải là một sớm một chiều mà tất cả chúng ta đã đánh mất sự chủ tự chủ này 4 A-tăng-ký kiếp rồi. Hôm nay, tất cả chúng ta thẩm sát thận trọng lời Phật dạy, ta tự nhìn lại mình, thì mới thấy rằng mình đang lọt vô tình huống bi đát. Nhưng mà suôn sẻ thay : Ồ ! Đã có một vị thoát ra khỏi trường hợp bi đát rồi và để lại chiêu thức thoát ra ! Từ đó tất cả chúng ta mới nỗ lực để tìm hiểu và khám phá ứng dụng Kinh Nguyên Thủy để ứng dụng những lời giáo huấn hay là map chỉ đường của vị từ phụ, Đức Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni để lại cho tất cả chúng ta hoàn toàn có thể thoát ra khỏi được Saṃsāra này giống như là giải pháp của ngài chỉ cho mình vậy. Như vậy, tiềm năng thứ nhất là so sánh nghĩa đen giờ tất cả chúng ta đã tạm xong. Bây giờ tất cả chúng ta đi sâu thêm một chút xíu nữa là tất cả chúng ta đặt câu hỏi là những nguyên tắc vật lý nào tạo ra dòng nước xoáy ? Vì sao dòng nước xoáy nó được hình thành ? Giờ tất cả chúng ta quay trở lại hình ảnh dòng nước xoáy trên biển hay là trên dòng tuy nhiên để khảo sát xem nguyên tắc vật lý nào khiến cho vòng xoáy sống sót ? Chúng ta thấy rằng để một dòng nước xoáy sống sót, nó cần phải có hai dòng chảy ngược chiều nhau. Thí dụ như một cơn gió từ hướng đông thổi qua, nó đụng với lại một con gió ngược chiều lại thì hai cơn gió nó xoắn với nhau, nó thành một vòng xoáy. Nguyên lý vật lý để tạo nên một dòng xoáy là nó phải có hai lực ngược chiều nhau, nếu chỉ có một dòng chảy thì nó không tạo nên dòng xoáy được. Nguyên lý này rất quan trọng, muốn chấm hết Saṃsāra, thì phải nhận diện và chấm hết một trong hai dòng đối lưu này. Như vậy trên phương tâm thức được diễn đạt qua 12 nhân duyên thì hai lực đối lưu nào đang nhốt chúng sanh ở trong vòng xoáy Saṃsāra ? Đây là câu hỏi cực kỳ quan trọng cần thấu triệt. Phật dạy trong Kinh Nước Mắt, Tương Ưng Bộ Kinh :
“Vô thỉ là luân hồi này, này các Tỷ-kheo, khởi điểm không thể nêu rõ đối với sự lưu chuyển luân hồi của các chúng sanh bị vô minh che đậy, bị tham ái trói buộc..”
Như vậy, Trong trạng thái sanh, lão, bệnh, tử : sự mở màn không hề chỉ và sự kết thúc cũng không hề biết được ! Nhưng Đức Phật dạy rằng không hề có sự chấm hết sanh tử luân hồi nếu như không chấm hết vô minh và ái dục. Như vậy, qua bài Kinh này Ngài giúp tất cả chúng ta nhận diện ra hai lực đối nghịch, tức là Vô Minh và Ái Dục. Ngày nào còn 2 dòng chảy ngược chiều này thì ngày đó tất cả chúng ta còn sanh tử luân hồi. Vô Minh xô tới, Ái Dục kéo lui, khiến cho tất cả chúng ta loay hoai mãi trong Saṃsāra Tại sao Vô Minh nói Vô Minh là lực xô tới ? Trong 12 nhân duyên, vô minh duyên hành. Vì vô minh thôi thúc chúng sanh, xô chúng sanh đi tới để tạo ra nghiệp ; vì vô minh do đó nó xô đẩy tất cả chúng ta làm những nghiệp của thân, khẩu và ý. Như vậy, là vô minh là lực xô tới, thôi thúc tất cả chúng ta hành những ác nghiệp về thân khẩu ý. Còn ái dục : quay trở lại để tìm kiếm. Vì thọ duyên ái, vì vậy ái thực sự sự quay trở lại để tìm kiếm những cảm thọ lạc do những những dục mang tới ; do đó vì vậy gọi là ái dục. Ái dục thực sự là cảm xúc thỏa mãn nhu cầu khi có thọ lạc. Như vậy, vô minh là lực xô tới để thôi thúc chúng sanh tạo nghiệp và ái dục là lực quay ngược trở lại trong trong vòng 12 nhân duyên để tìm kiếm những cảm thọ cũ. Như vậy, là hai lực này tạo ra vòng xoáy. Chính vì nguyên do này do đó đức Phật nói rằng : không hề có sự chấm hết luân hồi cho những chúng sanh nào còn vô minh và ái dục. Câu này rất quan trọng. Thực sự, điều mà Đức Phật dạy tất cả chúng ta tuy thật sâu xa, khó phân biệt, nhưng chính nhờ ví dụ dòng nước xoáy này, nếu tất cả chúng ta biết khéo tư duy, khéo tư niệm tất cả chúng ta sẽ nghiệm ra thực sự : Đây chỉ là nguyên tắc vật lý rất cơ bản : Nếu như ngày nào mà còn 2 lực đối nghịch thì ngày đó còn vòng xoáy. Nếu như ngày nào mà tất cả chúng ta còn vô minh và còn ái dục thì ngày đó tất cả chúng ta còn sanh tử luân hồi. Nguyên lý cực kỳ đơn thuần và dể hiểu nhưng không phải ai ai cũng nhận ra nếu không biết khéo Văn Tư Tu trên lời Phật dạy. Mọi thứ tuân theo đúng nguyên tắc như vậy thôi. Ai muốn chấm hết sanh tử luân hồi thì là phải tu pháp môn Tứ niệm xứ để chấm hết vô minh. Tu tập 7 giác chi để chấm hết vô mình. Hoạc là phải tinh tấn đoạn trừ những ái dục thì lúc đó mới chấm hết được sanh tử luân hồi. Đó là nguyên tắc cơ bản, Phật sinh ra hay không sinh ra nguyên tắc này cũng vậy ! Chúng ta Minh hay vô minh, nguyên tắc vòng xoáy này cũng vậy. Quá khứ, hiện tại, vị lai gì nguyên tắc này cũng vậy. Ta có hiểu nó hay không hiểu nó, nguyên tắc này cũng vậy : tức là : Ngày nào ta còn vô minh và ái dục thì ngày đó ta còn bên trong vòng xoáy sanh tử luân hồi. Nguyên lý vật lý của nó là bắt buộc là phải như vậy tức là phải chấm hết những lực nào tạo ra vòng xoáy. Mọi thứ đều có nguyên do. Bây giờ xin tóm tắt lại những những điểm chính yếu.
- Thứ nhất là
nghĩa đen
của chữ Saṃsāra là dòng nước xoáy. Nhưng đây là một ẩn dụ Phật dạy thêm rằng tâm của tất cả chúng ta cũng đang ở trong vòng nước xoáy của sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Điều này rất là quan trọng.
- Điều thứ hai là tất cả chúng ta bị giam trong dòng nước xoáy này một thời hạn rất lâu xa: bốn A tăng kỳ kiếp! Trong thời hạn đó nước mắt đổ ra nhiều hơn cả đại dương.
- Điều thứ ba là dòng nước xoáy này có nguyên do. Nguyên nhân cùa nó là 2 lực đối nghịch duy trì sự sống sót của dòng nước xoáy. Hai lực đó, đức Phật đã chỉ thẳng ra cho tất cả chúng ta là: vô minh và ái dục.
- Muốn chấm hết vòng xoáy sanh tử luân hồi, cần phải thận trọng thẩm sát, văn tư tu trên lời Phật dạy. Chọn lựa pháp môn nào cho thích hợp, nhắm tới chấm hết vô minh và ái dục để tu thì mới mong thoát khỏi Sanh Tử Luân Hồi.
Tóm lại, ý nghĩa khái niệm Saṃsāra là như vậy. Thuật ngữ này là thuật ngữ cơ bản của Đạo Phật được chính Đức Phật khéo lựa chọn ra cùng với ẩn dụ tinh xảo của vòng nước xoáy nhằm mục đích mục tiêu nói cho tất cả chúng ta thấu triệt trạng thái đang là vô cùng bi đát của chính tất cả chúng ta để tất cả chúng ta biết sợ hãi và tinh tấn tu theo tam tuệ Văn Tư Tu để tự mình giải thoát khỏi vòng nước xoáy Saṃsāra. Hiểu thấu sự bi đát của Saṃsāra, tất cả chúng ta sẽ thấy hoan hỷ có được thời cơ để học tập giải pháp làm thế nào để thoát ra khỏi Saṃsāra do Đức Phật dạy và từng bước, từng bước, đi tới đích đến tức là Nibbana, Đây cũng là một thuật ngữ quan trọng không kém, nằm ngoài khoanh vùng phạm vi của lý luận và ngôn từ. Nhưng đó là chủ đề trong bài trò chuyện khác. Chủ đề Về Ý Nghĩa của Saṃsāra xin chấm hết ở đây. Cám ơn quý vị đã đến chú tâm lắng nghe chương trình tu học của Hội Thiền Tánh Không trong loạt bài Tìm Hiểu và Ứng Dụng Kinh Nguyên Thủy. Tuệ Huy-Tô Đăng Khoa đọc lại và hiệu đính
Mùa Phật Đản 2018.
