Tựa đề là một trong những nguyên do thôi thúc người theo dõi bấm vào đường link của một bài hát vừa ra đời, và đó cũng là thứ gây ấn tượng tiên phong khi công chúng chưa biết được loại sản phẩm âm nhạc của một ca sĩ vuông tròn méo mó như thế nào. Đầu tư làm thế nào cho một cái tên vừa hay vừa lạ lại vừa kích thích được tò mò của người theo dõi cũng là một quy trình lao động cật lực cần nhiều chất xám, nhất là khi những mẫu sản phẩm âm nhạc tại Vpop ngày một đầy lên và không chỉ ca sĩ mainstream mới có chỗ đứng trên thị trường .Nếu như việc đặt một cái tên vừa hay vừa đẹp là rất khó thì một cái tên gây tò mò hoặc gợi mở đến những điều nhạy cảm có vẻ như lại thuận tiện gây quan tâm hơn. Cung cấp vật liệu để cho người theo dõi mặc sức tưởng tượng, sau đó thẳng tay phủi bỏ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình và nói rằng đó là … tại người theo dõi suy diễn mà thôi, rất nhiều nhạc sĩ, ca sĩ Việt đang bóp méo cái tên chỉ biến nó thành miếng mồi lôi cuốn tiếp thị quảng cáo, đẩy cái tên xa ra khỏi mục tiêu tóm tắt lại những điều tinh túy nhất mà bài hát muốn bộc lộ .
Khi những cái tên bị bóp méo dần trở thành chuyện thường ngày ở Vpop
Đã qua rồi thời tên viết tắt chỉ là để tối ưu hóa tìm kiếm, tên viết tắt thời nay còn trở thành một công cụ pr hiệu suất cao. Việc úp mở một ca khúc mới bằng cách tung ra những kí tự viết tắt để cho người hâm mộ và công chúng mặc sức đồn đoán và đưa ra đáp án của mình đã trở nên quen thuộc tại Vpop, nhất là trong năm 2018 này. Một cái tên viết tắt càng có nhiều phiên bản phái sinh càng dễ lan tỏa trên mạng xã hội, và từ từ trở thành một trào lưu được người người nhà nhà sử dụng để làm công cụ tiếp thị quảng cáo trước khi ca khúc chính thức mở ra .
Cũng như bất cứ trào lưu nào, trào lưu sử dụng tên viết tắt hay đặt tên gây tò mò cho những bài hát ở Vpop cũng dần xuất hiện những biến tướng khó coi. Đi đầu trong phong trào này có lẽ là những cái tên hoạt động trong giới underground: từ “D.C.M.E” (Andree ft Rhymastic) cho đến “BSNL” (B Ray ft Young H) với nội dung mang tính đả kích lớn đều khiến khán giả đoán già đoán non và gần như chắc chắn với giả thuyết những cái tên viết tắt đều mang nghĩa thô tục.
” B.S.N.L ” và ” D.C.M.E ” – hai cái tên gây rối loạn trong giới undergroundSau này, ca sĩ Tóc Tiên phối hợp với rapper BigDaddy và Andree tung ra ca khúc ” D.C.M.A ” nhưng lần này ca khúc được chú thích đơn cử là ” Đâu Cần Một Ai “. Tuy nhiên vì không sử dụng hẳn tên ” Đâu Cần Một Ai ” và cũng vì ấn tượng từ ca khúc ” D.C.M.E ” trước đó, ” D.C.M.A ” vẫn được ghép đôi cùng ” D.C.M.E ” để trở thành bộ đôi ca khúc … diss tình nhân cũ nổi tiếng trong giới trẻ .
“D.C.M.E”, “D.C.M.A” hay “BSNL” là những sản phẩm xuất phát hoặc có liên quan đến giới underground – giới nghệ sĩ vốn có văn hóa thoáng hơn so với mặt bằng văn hóa xã hội. Sau “D.C.M.A” của Tóc Tiên, chúng ta dần bắt đầu có #DML (Duyên Mình Lỡ – Hương Tràm), #NLD (Như Lời Đồn – Bảo Anh), #NCL (Như Cái Lò – Sambi), những cụm từ dễ gây chú ý và hướng sự phán đoán của khán giả đến những tên gọi nhập nhằng giữa dung tục và lành mạnh. Gần đây nhất, nam ca sĩ Erik cũng khiến dư luận xôn xao với sản phẩm mới có tên viết tắt là “DCM”. Khi chưa có bất cứ một manh mối nào về tên chính thức của bài hát, “DCM” sẽ chỉ dẫn tới một liên tưởng duy nhất là một cụm từ mang ý nghĩa phản cảm đã quá quen thuộc với cư dân mạng mà đặc biệt là giới trẻ.
Ngoài hình thức viết tắt gợi chú ý quan tâm, cách đặt tên của một số ít ca khúc cũng khiến dư luận phải rối loạn. ” Như Lời Đồn ” của Bảo Anh hay ” Thu Dẩm ” ( LK ) sẽ khiến rất nhiều người theo dõi ngượng ngùng nếu như lỡ miệng nói lái, và trước đó, ” Như Cái Lò ” của Sambi cũng ngay lập tức gây liên tưởng bởi những cụm từ trên đã không còn lạ lẫm với nhiều người .
” Như Cái Lò ” của Sambi là một tổng hợp gây tranh cãi : từ tên ca khúc, giai điệu cho đến MV đều bị lên án vì thô tục .
Những phản ứng ỡm ờ hoặc yếu ớt của người nghệ sĩ trước cáo buộc về sự tục và ngông trong những cái tên gây tranh cãi cũng dần trở nên vô nghĩa. Không thể lấy lý do “người nói vô tình, người nghe cố ý” để quy kết rằng khán giả mới là người đưa suy nghĩ của mình đi quá xa. Hiệu ứng số đông luôn luôn chiến thắng bởi vì âm nhạc hướng đến mục tiêu là đại chúng, mà việc nói lái, đọc ngược hay nhanh chóng phiên từ viết tắt ra thành những từ ngữ thông tục là phản ứng chung của con người. Nếu như khán giả có thể dễ dàng liên tưởng đến những cụm từ xấu xí, tại sao từ người sáng tác cho đến ekip của nghệ sĩ lại không thể nhận ra điều đó?
Tên gọi là ấn tượng tiên phong của một ca khúc khi đến với công chúng. Tuy nhiên, việc đặt tên cho một ca khúc không phải là một việc tùy tiện, muốn gì đặt nấy mà nhất thiết phải dụng tâm tìm ra được mối tương quan giữa cái tên và những phần còn lại của ca khúc. Nằm trong một chỉnh thể gồm có nhạc và lời, tên gọi là một thể thức tóm gọn nhằm mục đích cô đọng hoặc tôn vinh nội dung của bài hát. Chính vì vậy, tên gọi là thứ cần trau chuốt và tốn nhiều công sức của con người tâm lý, không hề hời hợt và càng không hề thỏa hiệp với người theo dõi để cho ra những cái tên gây chú ý quan tâm nhưng lại thiếu chất thơ. Những tên bài hát như ” Thu Dẩm “, ” Như Cái Lò ” và cả ” Như Lời Đồn ” gần đây nhất dù có tương quan đến bài hát, nhưng những ấn tượng khởi đầu về nó đã che lấp hết tổng thể dụng ý, tận tâm của tác giả ( đương nhiên là trong trường hợp tác giả có dụng ý nghệ thuật và thẩm mỹ gì đó sâu xa hơn việc gây quan tâm mà công chúng chưa kịp nhận ra ) .
Từ cái tên cho đến tác phẩm âm nhạc : để nâng niu hay để câu view ?
Nhỏ như việc tôn trọng một cái tên cũng hoàn toàn có thể dẫn đến câu truyện lớn hơn như việc tôn trọng một nền âm nhạc văn minh và thật sạch .Khi nói đến hiện tượng kỳ lạ đặt những cái tên dễ gây hiểu nhầm để lôi cuốn sự chú ý quan tâm, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã bức xúc đặt câu hỏi rằng : ” Tại sao phải cố ý đặt những cái tên như vậy để tiếp thị quảng cáo, để gây tò mò, để tạo trào lưu ? Mong muốn bài hát được quan tâm đến mức đánh đổi cả sĩ diện của mình lẫn tình cảm thật sự của người theo dõi dành cho bài hát, có đáng không ? Không lẽ bài hát bên trong dở đến mức sợ không có ai nghe nên mới dùng đến hạ cách đó ? ” .Có lẽ đây không chỉ là vướng mắc của riêng nhạc sĩ ” Nhật Ký Của Mẹ ” mà còn là vướng mắc của rất nhiều người. Khán giả Nước Ta đã quá quen với chiêu trò, và một cái tên gây tranh cãi trong dư luận cũng chỉ là một ” mốt ” mới trong công cuộc tiếp thị mẫu sản phẩm của những nghệ sĩ thiếu tự tin vào sức hút của mình. Nhưng tất cả chúng ta đang tận mắt chứng kiến một tiến trình âm nhạc mà chính một phần của bài hát cũng được đem ra để làm miếng mồi câu sự chú ý quan tâm, thay cho ” truyền thống cuội nguồn ” dùng chiêu trò hậu trường đung nóng tên tuổi trước khi tung ra loại sản phẩm âm nhạc. Hành động này không riêng gì bộc lộ khao khát được quan tâm của một bộ phận nghệ sĩ mà còn là lời cảnh báo nhắc nhở cho một nền âm nhạc dần tập trung chuyên sâu vào khủng hoảng bong bóng bề nổi mà quên mất những giá trị thật nằm ở bề sâu .
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung thẳng thắn lên án những cái tên nhạy cảm trong Vpop thời hạn quaBên cạnh những quan điểm phản bác kịch liệt tựa đề, không ít người cũng cho rằng nhạc sĩ lúc bấy giờ đặt tựa theo cách nghĩ của họ còn liên tưởng hay không là ở tâm lý người theo dõi, nếu cứ không cho thì người nghệ sĩ trẻ sẽ mất đi sức phát minh sáng tạo. Về phía nhạc sĩ Đỗ Bảo, anh cho biết mình không đống ý với quan điểm này bởi nếu nghệ sĩ cứ mượn danh nghĩa phát minh sáng tạo hay đậm chất ngầu để làm điều bậy bạ gì cũng được thì âm nhạc mới nhí nhố và bậy bạ như lúc bấy giờ .
Nói về việc thời gian gần đây, có nhiều trường hợp nghệ sĩ Underground đưa cái ngông của mình vào trong ca từ bài hát, đôi khi có phần suồng sã, thô tục, nhạc sĩ Đỗ Bảo cũng thẳng thắn: “Một xã hội với mức dân trí ở đó chấp nhận các bạn trẻ ngông, suồng sã, thô tục thì các bạn ấy cùng những tác phẩm như thế mới tồn tại. Tựu trung lại, tôi cho rằng nhiều người trẻ bây giờ họ đang bế tắc, lạc lối trong đời sống. Cũng không loại trừ, họ đã học theo thói ngông nghênh chửi bới từ cả những người lớn có vị thế trên mạng xã hội, họ bị truyền thông cho thấy rằng gây scandal là cách nổi tiếng nhanh, hay nếu có nhiều fan “cảm tử” thì mọi phê phán nhằm vào họ cũng vô nghĩa”.
Bản chất của một trào lưu là nó sẽ có lúc thoái trào. Đến một lúc nào đó, công chúng sẽ thôi quan tâm tới những cái tên thiếu chỉn chu nghiêm túc, nhưng điều đó không có nghĩa trào lưu đặt tên méo mó đang tiếp diễn hiện nay là hoàn toàn vô hại. Cái để lại sau một trào lưu không mấy tốt đẹp đó là một bộ phận khán giả nhận thức được chiêu trò sẽ mất đi niềm tin vốn đã ít ỏi vào tương lai của Vpop. Trong khi đó, một bộ phận đông đảo khán giả khác mà đa phần là người trẻ lại coi những sản phẩm âm nhạc chiêu trò từ cái tên trở đi như một món ăn tinh thần chỉ có công dụng giải trí không hơn không kém. Sau tất cả, những sản phẩm này sẽ không đọng lại được bất cứ giá trị đẹp đẽ nào để bồi dưỡng cho tâm hồn người nghe như mục đích khiến âm nhạc và các môn nghệ thuật khác được sinh ra.
Xa hơn cái tên, đó là hiện tượng kỳ lạ những bảng xếp hạng âm nhạc lẫn lộn những loại sản phẩm thượng vàng hạ cám, những bài hát có tư duy và cách bộc lộ đều nằm ở mức thấp cho đến phản cảm vẫn nhận được sự quan tâm ngang bằng với những mẫu sản phẩm có góp vốn đầu tư trang nghiêm, có tận tâm làm nghề. Viễn cảnh người làm nghệ thuật và thẩm mỹ và người theo dõi cùng dắt tay nhau xuống một tầng nhận thức thấp hơn của văn hóa truyền thống nghe nhạc nói riêng và chuẩn mực văn hóa truyền thống xã hội nói chung đã và đang xảy ra, mà hiệu ứng từ trào lưu đặt tên dễ gây hiểu nhầm nhằm mục đích mục tiêu lôi cuốn sự chú ý quan tâm cũng góp thêm phần không nhỏ .
Tạm kết
Ở thời đại công nghệ tiên tiến bùng nổ, người nghệ sĩ đã không còn quá khó khăn vất vả trong công cuộc tiếp thị một loại sản phẩm âm nhạc. Từ Youtube cho đến Facebook và những trang mạng xã hội khác, vận tốc Viral của một đường link hay và hot là không hề xem thường. Tận dụng lợi thế đó, việc tăng nhanh tiếp thị quảng cáo trước và trong quy trình cho sinh ra một loại sản phẩm là rất quan trọng, tuy nhiên cũng cần phải xem xét cách tiếp thị quảng cáo nào là nên hoặc không nên. Không chỉ người theo dõi bị cuốn theo những trào lưu xấu xí, ý thức nghệ thuật và thẩm mỹ của người sáng tác hay người biểu lộ cũng sẽ bị méo mó nếu chọn một giải pháp tồi cho việc tiếp thị. Chắc chắn rằng không có người nghệ sĩ nào muốn ghi lại dấu ấn trong lòng người theo dõi bằng một cái tên gây sốc, một bài hát phản cảm thay cho những ca khúc đẹp có tuổi thọ lâu bền hơn .
