Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (tiếng Anh: Organization of Petroleum Exporting Countries, viết tắt OPEC) là tổ chức có là đảm bảo thu nhập ổn định cho các quốc gia thành viên và đảm bảo nguồn cung dầu mỏ cho các khách hàng.[4]
OPEC là tổ chức triển khai đa cơ quan chính phủ được xây dựng bởi những nước Iran, Iraq, Kuwait, Ả Rập Xê Út và Venezuela trong hội nghị tại Bagdad ( 10 – 14/9 / 1960 ). Các thành viên Qatar ( 1961 ), Libya ( 1962 ), UAE ( 1967 ), Algérie ( 1969 ) và Nigeria ( 1971 ) lần lượt gia nhập tổ chức triển khai sau đó. Ecuador ( 1973 – 1992 ), Indonesia ( 1962 – 2008 ) và Gabon ( 1975 – 1994 ) cũng từng là thành viên của OPEC. Trong 5 năm tiên phong trụ sở của OPEC đặt ở Genève, Thụy Sĩ, sau đấy chuyển về Viên, Áo từ tháng 9 / 1965. [ 5 ]
Các nước thành viên OPEC khai thác vào khoảng 40% tổng sản lượng dầu lửa thế giới và nắm giữ khoảng 75% trữ lượng dầu thế giới.
Vào ngày 10 – 14/9 / 1960, theo sáng tạo độc đáo của Bộ trưởng Bộ Năng lượng và Mỏ Venezuelan Juan Pablo Pérez Alfonso và bộ trưởng liên nghành Bộ Năng lượng và Mỏ Ả Rập Xê Út Abdullah al-Tariki, những cơ quan chính phủ Iraq, Iran, Kuwait, Ả Rập Xê Út và Venezuela nhóm họp tại Baghdad để luận bàn những giải pháp nhằm mục đích tăng giá dầu thô sản xuất ở những vương quốc này [ 6 ] [ 7 ]OPEC được xây dựng nhằm mục đích thống nhất và phối hợp những chủ trương về dầu mỏ của những vương quốc thành viên. Giữa năm 1960 và 1975, tổ chức triển khai này đã lan rộng ra gồm có những thành viên mới như Qatar ( 1961 ), Indonesia ( 1962 ), Libya ( 1962 ), Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất ( 1967 ), Algérie ( 1969 ), và Nigeria ( 1971 ). Ecuador và Gabon trước đây từng là thành viên của OPEC, nhưng Ecuador đã rút lui ngày 31/12 / 1992 [ 8 ] do họ không chuẩn bị sẵn sàng hay không hề chi trả 2 triệu đô la tiền phí thành viên và cảm xúc rằng họ cần sản xuất nhiều dầu hơn chỉ tiêu mà OPEC được cho phép, [ 9 ] dù vậy họ gia nhập trở lại vào tháng 10/2007. Các mối chăm sóc tương tự như cũng đã thôi thúc Gabon ngừng làm thành viên vào tháng 1 / 1995. [ 10 ] Angola gia nhập đầu năm 2007. Na Uy và Nga tham gia những hội nghị của OPEC với tư cách là quan sát viên. OPEC không phải không thích lan rộng ra nữa, Mohammed Barkindo, tổng thư ký OPEC gần đây đã đề xuất Sudan gia nhập. [ 11 ] Iraq vẫn là thành viên của OPEC, nhưng sản lượng của Iraq không nằm trong bất kể chỉ tiêu thỏa thuận hợp tác nào của OPEC kể từ tháng 3 / 1998 .Tháng 5/2008, Indonesia công bố rời khỏi OPEC khi hết hạn thành viên và vào cuối năm đó, nước này trở thành vương quốc nhập khẩu dầu và không hề đạt được chỉ tiêu sản xuất dầu của họ. [ 12 ] 1 bản công bố do OPEC đưa ra ngày 10/9 n / 2008 đã xác nhận Indonesia rút khỏi tổ chức triển khai này, trong đó có đoạn ” thật tiếc là chúng tôi phải đồng ý mong ước của Indonesia để dừng tư cách thành viên trong Tổ chức OPEC và kỳ vọng rằng Quốc gia này sẽ chuẩn bị sẵn sàng gia nhập trở lại trong một tương lai không xa. ” [ 13 ] Indonesia vẫn xuất khẩu dầu ngọt nhẹ và nhập khẩu dầu chua hơn ( chứa nhiều lưu huỳnh ), nặng hơn để tận dụng chênh lệch giá ( nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu ) .
Văn phòng chính của OPEC tại Viên, ÁoOPEC có năng lực kiểm soát và điều chỉnh hạn ngạch khai thác dầu lửa của những nước thành viên và qua đó có năng lực khống chế giá dầu. Hội nghị những bộ trưởng liên nghành đảm nhiệm nguồn năng lượng và dầu mỏ thuộc tổ chức triển khai OPEC được tổ chức triển khai mỗi năm 2 lần nhằm mục đích nhìn nhận thị trường dầu mỏ và đề ra những giải pháp tương thích để bảo vệ việc phân phối dầu. Bộ trưởng những nước thành viên thay nhau theo nguyên tắc xoay vòng làm quản trị của tổ chức triển khai hai năm một nhiệm kỳ .
Hiện nay tổ chức này có 11 nước thành viên được liệt kê dưới đây với ngày tháng gia nhập.
Thành viên hiện tại
Cựu thành viên
Các nước thành viên OPEC
- Cựu thành viên
- Thành viên tương lai
Mục tiêu chính thức được ghi vào hiệp định thành lập của OPEC là ổn định thị trường dầu thô, bao gồm các chính sách khai thác dầu, ổn định giá dầu thế giới và ủng hộ về mặt chính trị cho các thành viên khi bị các biện pháp cưỡng chế vì các quyết định của OPEC. Nhưng thật ra nhiều biện pháp được đề ra lại có động cơ bắt nguồn từ quyền lợi quốc gia, thí dụ như trong các cơn khủng hoảng dầu, OPEC chẳng những đã không tìm cách hạ giá dầu mà lại duy trì chính sách cao giá trong thời gian dài.
Mục tiêu của OPEC thật ra là một chính sách dầu chung nhằm để giữ giá. OPEC dựa vào việc phân bổ hạn ngạch cho các thành viên để điều chỉnh lượng khai thác dầu, tạo ra khan hiếm hoặc dư dầu giả tạo nhằm thông qua đó có thể tăng, giảm hoặc giữ giá dầu ổn định. Có thể coi OPEC như là một liên minh độc quyền (cartel) luôn tìm cách giữ giá dầu ở mức có lợi nhất cho các thành viên.
