Chương trình lan rộng ra công dụng của một trình duyệt
Một tiện ích mở rộng trình duyệt hay tiện ích mở rộng (tiếng Anh: browser extension, đôi khi chỉ là extension) là một phần mềm nhỏ dùng để tùy biến một trình duyệt web. Trình duyệt thường có nhiều loại tiện ích khác nhau với chức năng đa dạng, bao gồm chỉnh sử giao diện người dùng, chặn quảng cáo, và quản lý cookie.[1]
Plugin trình duyệt là một loại ứng dụng khác. Điểm độc lạ chính đó là tiện ích thường chỉ là mã nguồn, còn plugin thì luôn là thực thi được ( tức mã đối tượng người tiêu dùng ). Tính đến 2020, những plugin phần nhiều đã bị vô hiệu bởi hầu hết trình duyệt, còn tiện ích thì vẫn được sử dụng thoáng đãng. Trình duyệt phổ cập nhất, Google Chrome, có hàng chục ngàn tiện ích nhưng chỉ một plugin là Adobe Flash Player, vốn bị vô hiệu theo mặc định that is disabled by default. [ 2 ]
Internet Explorer là trình duyệt lớn đầu tiên hỗ trợ tiện ích, với sự phát hành của phiên bản 5 năm 1999.[3] Firefox hỗ trợ tiện ích ngay từ khi ra đời năm 2004. Opera bắt đầu hỗ trợ tiện ích từ năm 2009, còn Google Chrome và Safari cũng theo chân vào năm sau. Microsoft Edge hộ trợ tiện ích năm 2016.[4]
Tương thích API[sửa|sửa mã nguồn]
Năm năm ngoái, một nhóm người hoạt động giải trí dưới W3C tạo nên một giao diện lập trình ứng dụng ( API ) chuẩn duy nhất cho tiện ích trình duyệt. [ 5 ] Tuy tiềm năng đó khó hoàn toàn có thể hoàn thành xong, [ 6 ] phần nhiều trình duyệt đã dùng cùng một API hoặc tương tự do sự thông dụng của Google Chrome .Chrome là trình duyệt tiên phong với API tiện ích chỉ dựa trên HTML, CSS, và JavaScript. Thử nghiệm beta cho năng lực này khởi đầu từ năm 2009, [ 7 ] [ 8 ] và năm sau Google cho sinh ra Chrome Web Store. Tính đến tháng 6 năm 2012, có 750 triệu lượt thiết lập tiện ích và những nội dung khác có trên shop. [ 9 ] Cũng trong năm 2012, Chrome vượt qua Internet Explorer để trở thành trình duyệt phổ cập nhất quốc tế, [ 10 ] và thị trường của nó liên tục tăng, đạt 60 % năm 2018. [ 11 ]Trước sự thành công xuất sắc của Chrome, Microsoft tạo ra một API tiện ích tương tư cho trình duyệt Edge của họ, với mục tiêu giúp nhà lập trình tiện ích Chrome thuận tiện chuyển tiện ích của mình sang Edge. [ 12 ] Tuy nhiên sau ba năm Edge vẫn không có nhiều thị trường, khiến Microsoft quyết định hành động viết lại nó thành một trình duyệt nhân Chromium. [ 13 ] [ 14 ] Sau khi Edge dùng chung API với Chrome, Edge hoàn toàn có thể sử dụng tiện ích từ Chrome Web Store. [ 15 ]
Với thị phần giảm dần, Mozilla cũng quyết định đi theo con đường này. Năm 2015, công ty thông báo rằng tính năng tiện ích XUL và XPCOM từ lâu của Firefox sẽ bị thay thế bởi một API chặt hơn tương tự với của Chrome.[16] Thay đổi này có hiệu lực năm 2017.[17][18] Tiện ích Firefox giờ đây phần lớn đã tương thích với bản Chrome.[19]
Đến 2020, Apple là người duy nhất nằm ngoài xu thế này, khi mà API của họ cho trình duyệt Safari nhu yếu Xcode để tăng trưởng. [ 20 ] Tuy nhiên, năm 2020 Apple thông tin rằng Safari 14 sẽ tuân theo API của Chrome trong bản update macOS 11. [ 21 ]
Hành vi không mong ước[sửa|sửa mã nguồn]
Tiện ích trình duyệt thường có quyền tiếp cận tài liệu nhạy cảm, như thể lịch sử vẻ vang duyệt web, và có năng lực biến hóa 1 số ít thiết lập trình duyệt, tùy biến giao diện người dùng, hoặc đổi khác nội dung website. [ 22 ] [ 23 ] Do đó, đã có những trường hợp malware giả làm tiện ích, cho nên vì thế người dùng cần thận trọng khi setup tiện ích. [ 24 ] [ 25 ] [ 26 ] [ 27 ]
Đã có trường hợp ứng dụng tự cài đặt tiện ích mà không có sự cho phép của người dùng, đồng thời làm tiện ích rất khó xóa bỏ.[28]
Một số nhà lập trình tiện ích cho Google Chrome đã bán tiện ích của mình cho bên thứ ba, để họ chèn ứng dụng quảng cáo vào tiện ích đó. [ 29 ] [ 30 ] Năm năm trước, Google gỡ hai tiện ích như vậy khỏi Cửa hàng Chrome trực tuyến sau khi nhiều người dùng phàn nàn về lượng quảng cáo không mong ước. [ 31 ] Năm năm ngoái, Google thừa nhận khoảng chừng năm Tỷ Lệ lượng truy vấn những website của công ty này bị biến hóa bởi những tiện ích với ứng dụng quảng cáo. [ 32 ] [ 33 ] [ 34 ]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
- Tài liệu API tiện ích từ Google, Apple, Mozilla, Microsoft, Opera
- Cửa hàng tiện ích chính thức của Chrome, Safari, Firefox, Edge, Opera
Bản mẫu : Web interfaces
