SỎI THẬN LÀ GÌ?
Sỏi thận là một khối rắn, cứng hình thành do khoáng chất hoặc muối axit kết tinh trong nước tiểu. Sỏi thận sau khi hình thành hoàn toàn có thể nằm yên trong thận hoặc vận động và di chuyển đến niệu quản. Hầu hết sỏi thận đều nhỏ và thải ra ngoài theo đường tiểu. Tuy nhiên, 1 số ít khác trở nên khá lớn và không hề vận động và di chuyển ra khỏi thận. Đôi khi sỏi kẹt trong niệu quản, ngăn dòng chảy thông thường của nước tiểu và gây ra những triệu chứng. Trong cả hai trường hợp, cần điều trị để vô hiệu sỏi. Bệnh nhân hoàn toàn có thể có một hoặc nhiều sỏi cùng một lúc .Bất kỳ ai cũng hoàn toàn có thể bị sỏi thận. Sỏi thận tác động ảnh hưởng đến 12 % phái mạnh và 5 % phái đẹp. Hầu hết sỏi thận xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 60. Một số người liên tục bị sỏi thận trong suốt cuộc sống .
NGUYÊN NHÂN GÂY SỎI THẬN?
Nguyên nhân thường gặp nhất gây sỏi tiết niệu là do mất cân bằng thành phần của nước tiểu, có thể do lượng nước uống và các chất tạo sỏi có trong nước tiểu hoặc do thiếu một số chất ngăn chặn sự hình thành sỏi.
Các yếu tố tạo thuận tiện cho sỏi thận tăng trưởng :
- Một số bệnh lý đường tiết niệu như hẹp khúc nối bể thận-niệu quản, thận đa nang, vôi hóa thận, trào ngược bàng quang-niệu quản, hẹp niệu quản, giãn ống thận, v.v.
- Nhiễm toan ống thận
- Cường cận giáp
- Một số bệnh lý đường tiêu hóa như bệnh Crohn, tiêu chảy mãn tính, kém hấp thu và phẫu thuật cắt dạ dày để giảm béo
- Bệnh u hạt
- Ngoài ra, nhiễm trùng đường tiết niệu có thể dẫn đến hình thành sỏi.
Đường tiết niệuTuy nhiên, hầu hết bệnh nhân bị sỏi thận không có nguyên do đúng mực .Khi nước tiểu chứa nhiều chất tạo tinh thể – như canxi, oxalat và axit uric – hơn nước và thiếu những chất ngăn kết dính tinh thể sẽ tạo thiên nhiên và môi trường lý tưởng cho sỏi thận hình thành .Sỏi hoàn toàn có thể được tạo thành từ những chất khác nhau. Chất tạo sỏi thường gặp nhất là canxi. Ngoài ra còn có sỏi axit uric, sỏi amoni urate, sỏi struvite ( được hình thành để phân phối với nhiễm trùng đường tiết niệu ) và sỏi cystine ( được hình thành ở những người rối loạn di truyền gọi là cystin niệu ). Các xét nghiệm máu và nước tiểu đặc trưng, gọi là “ xét nghiệm chuyển hóa ”, giúp hiểu rõ thành phần của nước tiểu để có những giải pháp kiểm soát và điều chỉnh chính sách siêu thị nhà hàng giúp phòng ngừa sỏi .
TRIỆU CHỨNG CỦA SỎI THẬN?
Sỏi thận và sỏi niệu quản thường gây đau. Tuy nhiên, những triệu chứng hoàn toàn có thể biến hóa từ đau kinh hoàng đến không đau, tùy thuộc vào kích cỡ, hình dạng và vị trí của sỏi trong đường tiết niệu .
- Không có triệu chứng: một số sỏi không gây khó chịu hay các triệu chứng lâm sàng. Loại sỏi này gọi là sỏi không triệu chứng và kích thước thường nhỏ. Sỏi không triệu chứng thường được phát hiện trong quá trình chụp X-quang, siêu âm hoặc trong các quy trình chẩn đoán hình ảnh cho bệnh lý khác.
- Có máu trong nước tiểu nhưng chỉ phát hiện khi thử nước tiểu bằng que thử.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể xảy ra khi vi khuẩn có trong nước tiểu đọng lại trên chỗ tắc nghẽn.
- Sỏi không làm tắc niệu quản hoàn toàn có thể gây đau âm ỉ và tái phát ở hông.
- Đau quặn thận cấp tính.
ĐAU QUẶN THẬN CẤP TÍNH
- Do sỏi di chuyển từ thận xuống bàng quang. Nếu mắc kẹt trong niệu quản, sỏi có thể ngăn dòng chảy của nước tiểu, làm ứ nước trong thận và co thắt niệu quản gây đau dữ dội.
- Đau quặn thận cấp tính thường bắt đầu bằng cơn đau nhói và dữ dội ở thắt lưng, dưới xương sườn, sau đó đau từng cơn, thay đổi về cường độ và không giảm dù thay đổi tư thế. Cơn đau có thể lan xuống bụng dưới và bẹn hoặc cơ quan sinh dục ngoài khi sỏi di chuyển xuống niệu quản đoạn thấp.
- Thường kèm theo buồn nôn và nôn ói.
- Khi sỏi đến niệu quản gần bàng quang, bệnh nhân có thể muốn đi tiểu liên tục dù không có nước tiểu; điều này do sỏi kích thích đáy bàng quang.
- Sỏi ở vị trí này cũng có thể gây ra:
- Nóng rát khi đi tiểu
- Đau ở đầu dương vật hoặc niệu đạo
- Nhìn thấy máu lẫn trong nước tiểu.
- Khi có sốt và ớn lạnh, nghĩa là bệnh nhân đang có nhiễm trùng cần được điều trị bằng kháng sinh và giải áp.
Cơn đau quặn thận có thể kéo dài trong nhiều giờ. Tình trạng này sẽ giảm khi sỏi đã xuống bàng quang sau một khoảng thời gian.
ĐIỀU TRỊ ĐAU QUẶN THẬN CẤP TÍNH
Đau quặn thận cấp tính là một thực trạng cấp cứu y khoa .Đau thường giảm sau khi dùng thuốc kháng viêm không steroid. Nếu bước điều trị tiên phong này không hiệu suất cao, cần dùng thuốc giảm đau mạnh hơn là opioid. Thông thường, bác sĩ sẽ tiêm thuốc trực tiếp vào tĩnh mạch. Thuốc Lidocaine đường tĩnh mạch khá hiệu suất cao so với những cơn đau quặn thận không phân phối với những liệu pháp giảm đau thường thì và khởi đầu có tính năng trong vòng 3-5 phút. Theo phác đồ thì pha Lidocaine 120 mg trong 100 mL nước muối sinh lý cho chảy liên tục trong vòng 10 phút để điều trị đau cho bệnh nhân .Trong 1 số ít trường hợp hiếm gặp, việc dùng thuốc không đạt hiệu suất cao nên bác sĩ phải dẫn lưu nước tiểu từ thận. Đây gọi là giải pháp giải áp .
Đặt ống thông JJ để bảo vệ nước tiểu hoàn toàn có thể chảy qua đường tiết niệu
Có hai phương pháp giải áp:
- Đặt ống thông JJ vào niệu quản qua niệu đạo;
- Đặt ống thông trực tiếp vào thận qua da (dẫn lưu bể thận qua da).
Cả hai chiêu thức đều có hiệu suất cao như nhau .
Ống dẫn lưu bể thận qua da
Khảo sát bao gồm:
- Xét nghiệm nước tiểu để phát hiện nhiễm trùng, máu và tinh thể;
- Xét nghiệm máu để kiểm tra số lượng hồng cầu và tình trạng hoạt động của thận;
- Chẩn đoán hình ảnh: giảm đau khi đã kiểm soát được tình trạng đau cần chụp cắt lớp vi tính (CT) vùng bụng chậu để chẩn đoán sỏi, xác định vị trí, kích thước và tác động của sỏi đến đường tiết niệu. Siêu âm, là khảo sát không xâm lấn được thực hiện nhanh chóng và dễ dàng, cũng là một lựa chọn để chẩn đoán sỏi thận.
Nếu cơn đau quặn thận cấp tính có kèm theo sốt, bệnh nhân sẽ được xét nghiệm máu và nước tiểu để xác định có bị nhiễm trùng hay không. Nếu có nhiễm trùng, bác sĩ thường chỉ định giải áp nước tiểu khẩn cấp bằng ống thông JJ
ĐIỀU GÌ SẼ XẢY RA SAU CƠN ĐAU QUẶN THẬN
Hầu hết bệnh nhân sẽ thải sỏi thận ra ngoài khi đi tiểu mà không gặp bất kể khó khăn vất vả nào trong vài ngày đến vài tuần. Thời gian đào thải sẽ khác nhau tùy từng trường hợp .Bệnh nhân hoàn toàn có thể tương hỗ cho quy trình này bằng cách uống thật nhiều nước để tăng lưu lượng nước tiểu và uống thuốc giảm đau liên tục theo chỉ định. Bác sĩ cũng hoàn toàn có thể chỉ định thuốc “ điều trị tống thoát sỏi niệu ”. Loại thuốc này, gọi là thuốc chẹn alpha ( như dutasteride, tamsulosin và alfuzosine ), làm giãn cơ niệu quản giúp thải sỏi thận nhanh hơn và ít đau hơn .Mỗi lần đi tiểu, bệnh nhân nên cho nước tiểu vào bình. Sau đó đổ nước tiểu từ bình qua lưới lọc vào bồn cầu. Tiếp tục thực thi cho đến 24 giờ sau khi ngừng đau. Khi đó, nếu sỏi thận có vận động và di chuyển từ bàng quang ra ngoài sẽ được phát hiện. Một số sỏi hoàn toàn có thể tan ra như hạt cát và đi qua lưới lọc. Trong trường hợp này, bệnh nhân không hề nhìn thấy sỏi. Giữ sỏi lấy được trên lưới lọc và mang đi nghiên cứu và phân tích hoàn toàn có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành lại một số ít loại sỏi. Vì vậy, điều quan trọng là phải xác lập được loại sỏi của bệnh nhân .
Cố gắng vận động nhiều nhất có thể vì điều này giúp sỏi thận thải ra ngoài. Không nên nằm trên giường trừ khi đau và không thể đứng dậy. Bệnh nhân có thể thấy nước tiểu có màu đỏ, hồng hoặc nâu. Điều này là bình thường trong quá trình đào thải sỏi thận.
KHI NÀO CẦN ĐẾN BỆNH VIỆN SAU KHI ĐAU QUẶN THẬN
Bệnh nhân nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu có :
- Sốt cao từ 38° trở lên;
- Đợt rét run hoặc run rẩy;
- Đau nhiều hơn, đặc biệt đau đột ngột, dữ dội;
- Không thể đi tiểu.
PHÒNG NGỪA VÀ ĐIỀU TRỊ LÂU DÀI
Sau cơn đau quặn thận cấp tính, bệnh nhân sẽ được trình làng đến bác sĩ chuyên khoa về bệnh đường tiết niệu, gọi là bác sĩ niệu khoa, để quyết định hành động xem có cần khảo sát và điều trị nâng cao hay không, gồm có :
- Tán Sỏi Ngoài Cơ Thể Bằng Sóng Xung Lực (được mô tả trong tài liệu hướng dẫn khác của Bệnh viện FV), dẫn lưu bể thận qua da hoặc nội soi niệu quản: các phương pháp này được chỉ định cho sỏi thận có kích thước quá lớn nên không thể tự đào thải ra ngoài;
- Phân tích loại sỏi;
- Khảo sát để xác định nguyên nhân có thể xảy ra;
- Điều chỉnh biện pháp phòng ngừa theo loại sỏi bao gồm thay đổi chế độ ăn uống.
Nếu đã từng bị sỏi thận, bệnh nhân rất hoàn toàn có thể sẽ hình thành sỏi thận mới về sau. Nên uống nhiều nước mặc dầu có bất kể loại sỏi nào :
- Đảm bảo uống 2,5 đến 3 lít mỗi ngày;
- Uống đồng đều trong ngày;
- Uống nhiều hơn nếu sống ở vùng khí hậu nóng hoặc tập thể dục nhiều.
