Khi giao tiếp, hay văn bản, văn nghị luận… thì luôn tồn tại 2 nghĩa song song là nghĩa tường minh và nghĩa hàm ý. Tùy vào người nói và người nghe hiểu câu chuyện, ý đó như thế nào mà chúng ta xác định nó thuộc nghĩa gì. Để trả lời cho câu hỏi, hàm ý là gì và nghĩa tường minh là gì? Mời bạn cùng đón đọc nội dung dưới đây của chúng tôi.
Định nghĩa nghĩa tường minh, hàm ý
Nghĩa tường minh là gì?
Phần tường minh là phần thông tin được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu, đây được xem là nghĩa thực và ai cũng hoàn toàn có thể hiểu được .
Hàm ý là gì?
Nghĩa làm ý là phần thông tin tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng hoàn toàn có thể suy ra từ những từ ngữ ấy .
Mục đích của hàm ý là để:
- Mời mọc, rủ rê
- Từ chối
- Lời thiếu thiện chí, đề nghị kín đáo
Giải thích khác về nghĩa tường minh và hàm ý
Nghĩa tường minh thực ra được hiểu là nghĩa đen. Nó được biểu lộ trong câu, trải qua câu chữ người nghe, người đọc hoàn toàn có thể thấy và hiểu ngay .Nghĩa hàm ý hay còn gọi là nghĩa bóng. Khác với nghĩa đen, nghĩa bóng không hề nhìn thấy ngay mà cần người đọc, người nghe phải suy ngẫm và tò mò ý nghĩa sâu xa chứa đựng trong con chữ .Trong một câu nhất định phải có nghĩa tường minh. Nhưng nếu câu đó gồm có cả hàm ý thì đây mới chính là ý nghĩa quan trọng mà người viết, người nói muốn truyền tải .
Những lưu ý quan trọng về nghĩa hàm ý
- Hàm ý có thể đoán và hiểu nghĩa dễ dàng, người nghe nếu tập trung vào câu chuyện có thể dễ dàng hiểu được nghĩa đó.
- Hàm ý có thể chối bỏ được vì người nói sẽ không chịu trách nhiệm với hàm ý đó, nên khi giao tiếp cần lưu ý đến ngôn ngữ biểu đạt và hoàn cảnh cụ thể.
- Nghĩa hàm ý thường dùng trong văn chương và giao tiếp, không nên dùng nghĩa hàm ý trong văn bản hành chính.
- Nhiều khi hành động cũng chứa hàm ý, đây là cách dùng “ hình ảnh” để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.
Ý nghĩa của nghĩa hàm ý trong giao tiếp
Giúp lời nói có sức diễn đạt thâm thúy, can đảm và mạnh mẽ .Thể hiện thái độ, tình cảm văn hóa truyền thống ứng xử trong tiếp xúc như tế nhị, nhã nhặn, tôn trọng người khác. Hoặc nhiều lúc là sự châm biếm chế giễu khi sử dụng cách chơi chữ .
Lưu ý những trường hợp sau không nên sử dụng nghĩa hàm ý gồm:
- Khi cần thông báo về một sự kiện, tin tức hay thông tin cho công chúng vì sử dụng nghĩa hàm ý dễ gây hiểu lầm.
- Trong văn bản hành chính công vụ, văn bản khoa học.
- Những câu khẩu hiệu, tuyên truyền.
- Để sử dụng được hàm ý cần chú ý 2 điều kiện gồm:
- Người nói, người viết có ý thức đưa hàm ý vào câu nói.
- Người nghe có khả năng giải đoán được hàm ý.
Bài tập ví dụ
* Ví dụ 1: “ Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng
– Vô ăn cơm!
Anh sáu vẫn ngồi im vờ vịt không nghe, chờ nó gọi ” Ba vô ăn cơm ”. Con bé cứ đứng trong nhà bếp nói vọng ra .– Cơm chín rồi !Anh cũng không quay lại. ”Trích tác phẩm Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang SángCâu hàm ý trong đoạn trích trên là ” Cơm chín rồi ” và nghĩa hàm ý là ông vô ăn cơm đi .
* Ví dụ 2: Trong các trường hợp trên nên sử dụng nghĩa tường minh hay hàm ý
– Được bạn rủ đi xem phim nhưng em muốn khước từ :– Mình không đi xem phim đâu .
– Tiếc quá, mình hứa với mẹ làm việc nhà rồi.
– Mình mà đi xem phim với cậu á ?Trong ba câu trên thì câu “ Tiếc quá, mình hứa với mẹ thao tác nhà rồi. ” sử dụng nghĩa hàm ý. Ý nghĩa là biểu lộ tính lịch sự và trang nhã, tôn trọng người đối thoại .
Vừa rồi, Thư viện khoa học đã đưa ra các khái niệm, tên gọi và bài tập ví dụ để bạn có thể hiểu rõ hơn về nghĩa tường minh và hàm ý. Lời cuối, chúc bạn học tập tốt.
