Hiệp ước chung về thuế quan và mậu dịch (tiếng Anh: General Agreement on Tariffs and Trade, viết tắt là GATT) là một hiệp ước được ký kết vào ngày 30 tháng 10 năm 1947, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1948 nhằm điều hòa chính sách thuế quan giữa các nước ký kết.
Sau cuộc chiến tranh quốc tế thứ II Hoa Kì đã giúp xây dựng GATT để cung ứng mức thuế cao trong đại khủng hoảng cục bộ những năm 1920 – 1930
Các nguyên tắc[sửa|sửa mã nguồn]
1. Không phân biệt đối xử ( non-discrimination ) : theo niềm tin không có sự phân biệt đối xử giữa sản phẩm & hàng hóa của những nước khác nhau. Nguyên tắc này được lao lý đơn cử qua ” quy tắc tối huệ quốc ” và ” quy tắc đối xử vương quốc ” .
- Quy tắc tối huệ quốc(MFN)với nội dung chủ yếu: yêu cầu mỗi thành viên phải áp dụng các quy tắc thuế quan một cách công bằng cho tất cả các thành viên trong WTO.
- Quy tắc đối xử quốc gia:Yêu cầu mỗi thành viên WTO phải đối xử các sản phẩm nhập khẩu một cách công bằng như những sản phẩm nội địa của họ một khi sản phẩm nhập khẩu vào bên trong biên giới nước này.
2.Bảo hộ thông qua thuế quan: Nguyên tắc quan trọng thứ hai của GATT là mỗi quốc gia thành viên chỉ có thể bảo hộ ngành công nghiệp của nước mình thông qua việc áp dụng thuế quan. Hạn ngạch và các hạn chế định lượng khác bị ngăn cấm áp dụng.
3. Minh bạch : Các lao lý của thành viên GATT phải được công bố một cách công khai minh bạch cho những thành viên .
Ngoài ra còn có một số nguyên tắc về sự miễn trừ cho một số thành viên khỏi việc tuân thủ các nghĩa vụ của GATT chỉ trong những trường hợp đặc biệt đã được quy định cụ thể và không nhằm mục đích” hạn chế trá hình đối với thương mại quốc tế” và “phân biệt đối xử tuỳ tiện và không lý giải được”.
Các pháp luật đơn cử[sửa|sửa mã nguồn]
Các vòng đàm phán[sửa|sửa mã nguồn]
Kể từ khi GATT được xây dựng vào năm 1948, những nước tham gia GATT đã cùng nhau triển khai nhiều đợt đàm phán để ký kết thêm những thỏa thuận hợp tác thương mại mới. Mỗi đợt đàm phán như vậy được gọi là một ” vòng đàm phán. ” Nhìn chung, những thỏa thuận hợp tác thương mại trong những vòng đàm phán đó ràng buộc những nước ký kết phải triển khai giảm thuế xuất, nhập khẩu cũng như giảm bớt những hàng rào thương mại phi thuế khác so với hàng hóa xuất, nhập khẩu. Mức độ giảm thuế khác nhau tùy theo từng nước cũng như từng loại sản phẩm & hàng hóa. 8 vòng đàm phán của GATT là :
- Vòng Geneva (1947): bao gồm 23 nước tham gia, GATT bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 1948.
- Vòng Annecy (1949): bao gồm 13 nước tham gia.
- Vòng Torquay (1951): bao gồm 38 nước tham gia.
- Vòng Geneva (1956): bao gồm 26 nước tham gia. Tại vòng này đã đạt được những kết quả liên quan đến việc giảm thuế, đề ra chiến lược cho chính sách của GATT đối với các nước đang phát triển, nâng cao vị thế của họ với tư cách là những thành viên tham gia GATT.
- Vòng Dillon (1960-1961): bao gồm 26 nước tham gia. Vòng này chủ yếu bàn về việc giảm thuế. Được đặt tên theo Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ C. Douglas Dillon.
- Vòng Kenedy (1964-1967): bao gồm 63 nước. Nội dung thảo luận cũng vẫn là việc giảm thuế, nhưng lần đầu tiên đàm phán giảm thuế theo một phương pháp áp dụng chung cho tất cả các loại hàng hóa chứ không đàm phán giảm thuế cho từng loại hàng hóa một như các vòng trước. Hiệp định chống bán phá giá được ký kết (nhưng tại Hoa Kỳ không được Quốc hội nước này phê chuẩn).
- Vòng Tokyo (1973-1979): Bao gồm 102 nước. Thảo luận về việc giảm các hàng rào phi thuế cũng như giảm thuế đối với các sản phẩm chế tạo. Tăng cường và mở rộng hệ thống thương mại đa phương.
- Vòng Uruguay (1986-1994): bao gồm 125 nước tham gia. Những nét chính của vòng này là: thành lập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) thay thế cho GATT; giảm thuế và các biện pháp trợ cấp xuất khẩu; giảm hạn ngạch và các hạn chế nhập khẩu khác trong vòng 20 năm; ký kết Hiệp định về Bảo hộ Quyền sở hữu Trí tuệ liên quan đến Thương mại (TRIPS); mở rộng phạm vi áp dụng của luật thương mại quốc tế sang lĩnh vực dịch vụ thông qua Hiệp định chung về Thương mại Dịch vụ (GATS); dỡ bỏ hạn chế đối với đầu tư nước ngoài.
Sự sinh ra của WTO[sửa|sửa mã nguồn]
Hội nghị Bretton Woods vào năm 1944 đã đề xuất thành lập Tổ chức Thương mại Quốc tế (ITO) nhằm thiết lập các quy tắc và luật lệ cho thương mại giữa các nước. Hiến chương ITO được nhất trí tại Hội nghị của Liên Hợp Quốc về Thương mại và Việc làm tại La Habana tháng 3 năm 1948. Tuy nhiên, Thượng nghị viện Hoa Kỳ đã không phê chuẩn hiến chương này. Một số nhà sử học cho rằng sự thất bại đó bắt nguồn từ việc giới doanh nghiệp Hoa Kỳ lo ngại rằng Tổ chức Thương mại Quốc tế có thể được sử dụng để kiểm soát chứ không phải đem lại tự do hoạt động cho các doanh nghiệp lớn của Hoa Kỳ (Lisa Wilkins, 1997).
ITO chết yểu, nhưng hiệp định mà ITO định dựa vào đó để kiểm soát và điều chỉnh thương mại quốc tế vẫn sống sót. Đó là Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại ( GATT ). GATT đóng vai trò là khung pháp lý đa phần của mạng lưới hệ thống thương mại đa phương trong suốt gần 50 năm sau đó. Các nước tham gia GATT đã thực thi 8 vòng đàm phán, ký kết thêm nhiều thỏa ước thương mại mới. Vòng đám phán thứ tám, Vòng đàm phán Uruguay, kết thúc vào năm 1994 với sự xây dựng Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO ) sửa chữa thay thế cho GATT. Các nguyên tắc và những hiệp định của GATT được WTO thừa kế, quản trị, và lan rộng ra. Không giống như GATT chỉ có đặc thù của một hiệp ước, WTO là một tổ chức triển khai, có cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai hoạt động giải trí đơn cử. WTO chính thức được xây dựng vào ngày 1 tháng 1 năm 1995 .
Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO )
