Phần dưới tử cung thuộc hệ sinh dục nữ ở người
Cổ tử cung (tiếng Latin: cervix uteri) là phần dưới của tử cung trong hệ sinh dục nữ. Cổ tử cung thường dài từ 2 đến 3 cm (~ 1 inch) và hình dạng gần như hình trụ, có sự thay đổi trong thai kỳ. Ống cổ tử cung nằm ở trung tâm và hẹp, chạy dọc theo toàn bộ chiều dài của tử cung, kết nối khoang tử cung với lòng của âm đạo. Lỗ mở vào tử cung gọi là lỗ trong ống cổ tử cung, và lỗ mở vào âm đạo gọi là lỗ ngoài ống cổ tử cung. Phần dưới của cổ tử cung gọi là phần âm đạo của cổ tử cung (hay lỗ ngoài ống cổ tử cung), phình ra ở phía trên của âm đạo. Các ghi chép về chi tiết giải phẫu này có từ thời Hippocrates hơn 2000 năm trước.
Ống cổ tử cung là một đoạn mà tinh trùng phải vận động và di chuyển để thụ tinh cho một tế bào trứng sau khi quan hệ tình dục. Một số giải pháp tránh thai như đặt mũ cổ tử cung và màng ngăn âm đạo giúp ngăn ngừa sự vận động và di chuyển của tinh trùng qua ống cổ tử cung. Chất nhầy cổ tử cung được sử dụng trong 1 số ít giải pháp ngừa thai dựa trên nhận thức sinh sản ( như quy mô Creighton và chiêu thức Billings ) do những đổi khác của nó trong suốt chu kỳ luân hồi kinh nguyệt. Trong quy trình sinh con qua âm đạo, cổ tử cung bị giãn ra và bị xóa để thai nhi lọt ra ngoài. Hộ sinh và bác sĩ xem xét mức độ giãn và xóa cổ tử cung để ra quyết định hành động .
Ống cổ tử cung được lót bằng một lớp tế bào biểu mô trụ, trong khi đó, lỗ ngoài ống cổ tử cung được bao phủ bởi nhiều lớp tế bào biểu mô trụ tầng. Hai loại biểu mô gặp nhau tại vùng tiếp giáp lát trụ. Nhiễm virus papilloma ở người (HPV) gây ra những thay đổi trong biểu mô, có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung. Xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung thường phát hiện ung thư cổ tử cung và dấu hiệu tiền ung thư, cho phép điều trị sớm và tăng khả năng thành công. Để tránh HPV cần tránh quan hệ tình dục không an toàn, cần sử dụng bao cao su và tiêm vắc-xin HPV. Vắc-xin HPV phát triển vào đầu thế kỷ 21 đã làm giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung bằng cách ngăn ngừa nhiễm trùng từ các chủng virus gây ung thư.[1]
Cấu trúc giải phẫu[sửa|sửa mã nguồn]
Cổ tử cung là một phần của hệ sinh dục nữ, dài khoảng 2–3 xentimét (0,8–1,2 in).[2] Lỗ ngoài và lỗ trong ống cổ tử cung hẹp hơn phần thân cổ tử cung.[3] Phần dưới của cổ tử cung nhô ra qua thành trước của âm đạo, gọi là phần âm đạo của cổ tử cung (hoặc phần ngoài cổ tử cung), phần trên của cổ tử cung gọi là phần trên âm đạo của cổ tử cung (hoặc phần trong cổ tử cung).[3] Ống trung tâm gọi là ống cổ tử cung, chạy dọc theo chiều dài của cổ tử cung và nối tử cung với âm đạo,[3] tạo thành lỗ trong ống cổ tử cung và lỗ ngoài ống cổ tử cung.[3] Niêm mạc lót trong ống cổ tử cung được biết đến với gọi là cổ trong cổ tử cung,[4] niêm mạc bao phủ phần bên ngoài của cổ tử cung, chỗ nhô vào âm đạo gọi là cổ ngoài cổ tử cung.[5] Cổ tử cung có lớp niêm mạc lót bên trong, có lớp cơ trơn dày, phía sau phần trên âm đạo cổ tử cung có lớp thanh mạc cấu tạo bởi mô liên kết và phúc mạc bên trên.[3]
Cổ tử cung thông thường của một người trưởng thành được xem bằng mỏ vịt âm đạo hai mảnh. Vùng tiếp giáp lát trụ bao quanh lỗ ngoài cổ tử cung và nhìn thấy được sự phân loại không đều giữa mảng màu nhạt và màu sẫm của niêm mạcỞ mặt trước phần trên của cổ tử cung là bàng quang ngăn cách bởi mô link được gọi là mô cận tử cung. Mô link này phủ hai bên cổ tử cung. [ 3 ] Ở mặt sau phần phía trên âm đạo cổ tử cung được bao trùm bởi phúc mạc, phúc mạc chạy vào mặt sau của thành âm đạo và sau đó quay lên trên và đi vào trực tràng, tạo thành túi cùng trực tràng-tử cung. [ 3 ] Cổ tử cung link ngặt nghèo hơn với những cấu trúc xung quanh so với phần còn lại của tử cung. [ 6 ]
Ống cổ tử cung rất khác nhau về chiều dài và chiều rộng giữa các phụ nữ hoặc trong suốt cuộc đời của phụ nữ,[2] đường kính rộng nhất đo được là 8 mm (0,3 inch) ở người tiền mãn kinh.[7] Ống cổ tử cung phình ra giữa và hẹp ở hai đầu. Thành trước và thành sau của ống đều có một nếp gấp dọc, từ đó các đường gờ chạy chéo lên trên và ra ngoài. Những nếp gấp này gọi là nếp lá cọ, vì nhìn giống lá cây cọ. Các gờ trước và gờ sau sắp xếp để thông với nhau, có thể đóng ống cổ tử cung lại. Các gờ này thường xuất hiện sau khi mang thai.[6]
Phần ngoài cổ tử cung ( còn gọi là phần âm đạo của cổ tử cung ) lồi, hình elip và thông vào cổ tử cung ở vị trí giữa những túi cùng âm đạo trước và sau. Trên phần ngoài cổ tử cung là một lỗ nhỏ, lõm bên ngoài, link cổ tử cung với âm đạo. Kích thước và hình dạng của phần ngoài cổ tử cung và lỗ ngoài ống cổ tử cung hoàn toàn có thể đổi khác tùy theo độ tuổi, thực trạng hormone và quy trình sinh con tự nhiên. Ở những phụ nữ không sinh con qua đường âm đạo, lỗ ngoài ống cổ tử cung có hình tròn trụ và nhỏ, còn ở những phụ nữ đã sinh con qua đường âm đạo, lỗ ngoài ống cổ tử cung trồn giống như cái khe. [ 7 ] Trung bình, lỗ ngoài ống cổ tử cung dài 3 cm ( 1,2 in ) và rộng 2,5 cm ( 1 in ). [ 2 ]Cổ tử cung được nhánh xuống của động mạch tử cung nuôi dưỡng, [ 8 ] sau đó máu đi vào tĩnh mạch tử cung. [ 9 ] Các dây thần kinh tạng chậu hông ( hay thần kinh cương ), có nguyên ủy S2 – S3, truyền cảm giác đau từ cổ tử cung đến não. [ 4 ] Những dây thần kinh này đi dọc theo dây chằng tử cung cùng đi từ tử cung đến mặt trước xương cùng. [ 8 ]Có ba hội lưu bạch huyết từ cổ tử cung. [ 10 ] Bạch huyết từ cổ tử cung trước và cổ tử cung ngoài đổ vào những hạch bạch huyết chạy dọc theo động mạch tử cung, đi dọc theo dây chằng ngang cổ tử cung ở dưới dây chằng rộng đến những hạch chậu ngoài và sau cuối là đến những hạch cạnh động mạch chủ. Bạch huyết cổ tử cung sau và cổ tử cung ngoài chảy dọc theo những động mạch tử cung đến những hạch chậu trong và sau cuối là đến những hạch cạnh động mạch chủ, còn bạch huyết phần sau của cổ tử cung chạy vào đến những hạch bạch huyết bịt và hạch bạch huyết trước xương cùng. [ 2 ] [ 9 ] [ 10 ] Tuy nhiên, ở một số ít người có những biến thể khi dẫn lưu bạch huyết từ cổ tử cung đi đến những nhóm khác nhau của hạch vùng chậu. Điều này có ý nghĩa trong việc tìm và phát hiện hạch tương quan đến ung thư cổ tử cung. [ 10 ]Sau khi hành kinh và chịu ảnh hưởng tác động trực tiếp của estrogen, cổ tử cung trải qua một loạt những đổi khác về vị trí và cấu trúc. Trong hầu hết chu kỳ luân hồi kinh nguyệt, cổ tử cung vẫn vững chãi, ở vị trí thấp và đóng lại. Tuy nhiên, khi ngày rụng trứng đến gần, cổ tử cung trở nên mềm hơn và mở ra để cung ứng với estrogen nồng độ cao. [ 11 ] Những đổi khác này cũng đi kèm với những biến hóa trong chất nhầy cổ tử cung. [ 12 ]
Cổ tử cung là một phần của hệ sinh dục nữ, có nguồn gốc từ hai ống cạnh trung thận ( còn gọi là ống Müller ), tăng trưởng vào khoảng chừng tuần thứ sáu của thời kỳ phôi thai. Trong quy trình tăng trưởng, những phần bên ngoài của hai ống hợp nhất, tạo thành một ống niệu-sinh dục, sau này tăng trưởng thành âm đạo, cổ tử cung và tử cung. [ 13 ] Cổ tử cung tăng trưởng với vận tốc chậm hơn so với thân tử cung, do đó size tương đối của cổ tử cung theo thời hạn giảm dần. Thời kỳ bào thai, cổ tử cung lớn hơn nhiều so với thân tử cung. Thời kỳ nhũ nhi, cổ tử cung rộng gấp đôi thân tử cung và đến sau dậy thì, cổ tử cung nhỏ hơn thân tử cung. [ 9 ] Trước đây người ta cho rằng trong quy trình tăng trưởng của bào thai, biểu mô lát nguyên thủy của cổ tử cung có nguồn gốc từ xoang niệu-sinh dục và biểu mô trụ nguyên thủy có nguồn gốc từ ống cạnh trung thận. Điểm mà hai biểu mô bắt đầu này gặp nhau gọi là điểm giao nhau giữa những biểu mô nguyên thủy. [ 14 ] : 15 – 16 Tuy nhiên, những nghiên cứu và điều tra mới cho thấy rằng toàn bộ cổ tử cung cũng như một hầu hết của biểu mô âm đạo đều có nguồn gốc từ mô ống Müller và sự độc lạ về kiểu hình hoàn toàn có thể là do nhiều nguyên do khác. [ 15 ]
Vùng tiếp giáp lát trụ của cổ tử cung : Lỗ ngoài ống cổ tử cung ( biểu mô lát tầng ) ở bên trái. Lỗ trong ống cổ tử cung ( biểu mô trụ đơn ) ở bên phải. Mô link ở dưới biểu mô .
[16]
Type 1: Hoàn toàn ở lỗ ngoài ống cổ tử cung
Type 2: Lỗ trong ống cổ tử cung, có thể nhìn thấy toàn bộ
Type 3: Lỗ trong ống cổ tử cung, không nhìn thấy toàn bộCác loại vùng tiếp giáp lát trụ : Type 1 : Hoàn toàn ở lỗ ngoài ống cổ tử cungType 2 : Lỗ trong ống cổ tử cung, hoàn toàn có thể nhìn thấy toàn bộType 3 : Lỗ trong ống cổ tử cung, không nhìn thấy hàng loạt
Lỗ ngoài ống cổ tử cung của một phụ nữ chưa sinh nở bị viêm lộ tuyến cổ tử cung, hoàn toàn có thể nhìn thấy niêm mạc đỏ sẫm bao quanh cổ tử cung. Quan sát bằng mỏ vịtNiêm mạc lót trong cổ tử cung dày khoảng chừng 3 mm ( 0,12 in ) và được lót bằng một lớp tế bào niêm mạc hình tròn trụ. Niêm mạc chứa nhiều tuyến nhầy hình ống, có công dụng bài tiết chất nhầy vào lòng mạch. [ 3 ] trái lại, phần ngoài cổ tử cung được bao trùm bởi biểu mô lát không sừng hóa, [ 3 ] giống biểu mô lát của âm đạo. [ 17 ] : 41 Điểm nối giữa hai loại biểu mô này gọi là vùng tiếp giáp lát-trụ. [ 17 ] : 408 – 11 [ 18 ] Phía dưới biểu mô là lớp collagen trưởng thành. [ 19 ] Niêm mạc của phần trong cổ tử cung không bong ra trong thời kỳ kinh nguyệt. Cổ tử cung có nhiều mô xơ, collagen và elastin hơn phần còn lại của tử cung. [ 3 ]
Ở các bé gái trước tuổi dậy thì, điểm giao nhau của biểu mô lát-trụ tìm thấy ở ngay trong ống cổ tử cung.[17]:411 Khi bước vào tuổi dậy thì hay trong thời kỳ mang thai, do ảnh hưởng của hormone mà biểu mô trụ sẽ di chuyển sang đến đầu ngoài ống cổ tử cung.[14]:106 Kết quả, vùng tiếp giáp lát trụ di chuyển ra ngoài, vào phần âm đạo của cổ tử cung và tiếp xúc với môi trường âm đạo có tính acid.[14]:106[17]:411 Biểu mô trụ ở bề mặt niêm mạc có thể chuyển sản sinh lý, trở thành biểu mô lát cứng cáp trong vài ngày hoặc vài tuần,[17]:25 có hình thái rất giống với biểu mô lát ban đầu khi trưởng thành.[17]:411 Do đó, vùng tiếp giáp lát trụ mới nằm trong hơn so với vùng tiếp giáp lát trụ ban đầu, và vùng biểu mô không ổn định giữa hai điểm giao nhau trên gọi là vùng chuyển tiếp[17] của cổ tử cung.[17]:411 Về mặt mô học, vùng chuyển tiếp là vùng tiếp giáp giữa biểu mô lát tầng và biểu mô trụ.[20]
Sau mãn kinh, những cấu trúc tử cung không hoạt động giải trí và vùng tiếp giáp lát trụ chuyển dời vào ống cổ tử cung. [ 17 ] : 41Nang Naboth hình thành trong vùng biến hóa nơi lớp lót của biểu mô chuyển sản đã thay thế sửa chữa biểu mô niêm mạc và làm co cửa ra của 1 số ít tuyến nhầy, Khi biểu mô cổ tử cung tiết dịch, chất dịch này không chảy đi đâu được nên phình căng lên tạo thành nang. [ 17 ] : 410 – 411 Sự tích tụ chất nhày trong những tuyến tạo thành u nang Naboth, thường có đường kính ít hơn khoảng chừng 5 mm ( 0,20 in ), [ 3 ] Sự phát trin nang Naboth thường quy trình sinh lý và hoàn toàn có thể tiến triển thành bệnh lý. [ 17 ] : 411 Nang Naboth rất có ích để xác lập vị trí vùng đổi khác. [ 14 ] : 106
Khả năng sinh sản[sửa|sửa mã nguồn]
Sau khi quan hệ tình dục, [ 21 ] và một số ít hình thức thụ tinh nhân tạo, tinh trùng sẽ đi theo ống cổ tử cung và âm đạo. [ 22 ] Một số tinh trùng vẫn còn sót lại ở cổ tử cung, những nếp ở lỗ trong ống cổ tử cung giống như một bể chứa, giải phóng tinh trùng trong vài giờ và tối đa hóa thời cơ thụ tinh. [ 23 ] Một giả thuyết cho rằng cổ tử cung và tử cung co thắt trong khi đạt cực khoái sẽ hút tinh dịch vào tử cung. [ 21 ] Mặc dù giả thuyết được đồng ý, nhưng vẫn tranh cãi do thiếu dẫn chứng, cỡ mẫu nhỏ và có sai sót về phương pháp luận trong điều tra và nghiên cứu. [ 24 ] [ 25 ]
Một số phương pháp nhận biết khả năng sinh sản (chẳng hạn như mô hình Creighton và phương pháp Billings) ước tính thời kỳ sinh sản và vô sinh của phụ nữ bằng cách quan sát những thay đổi sinh lý trong cơ thể. Trong số những thay đổi này, có một số thay đổi liên quan đến chất lượng của chất nhầy cổ tử cung: cảm giác mà nó gây ra ở âm hộ, độ xốp của chất nhày (Spinnbarkeit), độ trong suốt và Fern test dương tính (hình ảnh dương xỉ trên tiêu bản chất nhày âm đạo).[11]
Chất nhầy cổ tử cung[sửa|sửa mã nguồn]
Một ngày 20–60 mg dịch nhầy cổ tử cung được tiết ra mỗi ngày, và con số này sẽ là 600 mg vào khoảng thời gian rụng trứng. Dịch có đặc tính nhày vì nó chứa các protein lớn được gọi là mucin. Độ nhớt và hàm lượng nước thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt; chất nhầy gồm khoảng 93% nước, có thể đạt 98% khi đang trong giai đoạn giữa chu kỳ kinh nguyệt. Những thay đổi này cho phép chất nhày hoạt động như một hàng rào bảo vệ hoặc một phương tiện vận chuyển đến tinh trùng. Chất nhày chứa các chất điện giải như calci, natri và kali; thành phần hữu cơ: glucose, amino acid và protein hòa tan; các nguyên tố vi lượng: kẽm, đồng, sắt, mangan và seleni; acid béo tự do; prostaglandin, các enzym như amylase.[26] Thành phần phụ thuộc vào nồng độ hormone estrogen và progesteron. Vào khoảng thời gian rụng trứng (thời kỳ có nồng độ estrogen cao) chất nhầy loãng giống huyết thanh để cho tinh trùng đi vào tử cung, và có tính kiềm hơn để tinh trùng dễ thích nghi.[23] Nồng độ điện giải cao, thực hiện Fern test sẽ cho kết quả dương tính. Cơ chế của Fern test là lấy tiêu bản chất nhày âm đạo; khi chất nhầy khô đi, các muối kết tinh lại tạo thành hình ảnh lá cây dương xỉ.[11] Thuật ngữ Spinnbarkeit dùng để mô tả chất ngày khoảng thời gian rụng trứng.[27]
Vào những thời gian khác trong chu kỳ luân hồi kinh nguyệt, chất nhầy đặc và có tính acid hơn do ảnh hưởng tác động của progesteron. [ 23 ] Chất nhầy ” vô sinh ” này có công dụng như một hàng rào không cho tinh trùng vào tử cung. [ 28 ] Phụ nữ uống thuốc tránh thai cũng có chất nhầy đặc do tính năng của progesterone. [ 23 ] Chất nhầy đặc cũng ngăn không cho mầm bệnh xâm nhập vào bào thai. [ 29 ]Nút nhầy cổ tử cung hình thành bên trong ống cổ tử cung khi mang thai, tạo ra một lớp bảo vệ tử cung chống lại sự xâm nhập của những tác nhân gây bệnh và chống lại sự rò rỉ của dịch tử cung. Nút nhầy được biết là có đặc tính kháng khuẩn. Nút này giải phóng khi cổ tử cung giãn ra, trong quá trình tiên phong của quy trình sinh nở hoặc một thời hạn ngắn trước đó, [ 30 ] nhìn thấy dưới dạng dịch nhầy nhuốm máu. [ 31 ]
Khi đầu của thai nhi thúc vào cổ tử cung, một tín hiệu ( 2 ) sẽ được gửi đến não, sau đó gửi tuyến yên để giải phóng oxytocin ( 4 ). Oxytocin được luân chuyển trong máu đến tử cung, gây ra những cơn co thắt để sinh con .Cổ tử cung đóng một vai trò quan trọng trong quy trình sinh con. Khi bào thai đi xuống tử cung để chuẩn bị sẵn sàng chào đời, phần ngôi ( phần nhô ra tiên phong, thường là ngôi đầu ) được cổ tử cung tương hỗ. [ 32 ] Khi quy trình chuyển dạ tiến triển, cổ tử cung trở nên mềm hơn và ngắn hơn, mở màn giãn ra và hướng về phía trước của khung hình. [ 33 ] Sự tương hỗ của cổ tử cung cung ứng để đầu của thai nhi giảm dần, nhường chỗ khi lực co bóp của tử cung. Trong quy trình sinh nở, cổ tử cung phải giãn ra, có đường kính trên 10 cm ( 3,9 in ) đầu của thai nhi lọt qua được khi đi xuống từ tử cung đến âm đạo. Cổ tử cung ngày càng rộng và ngắn hơn, dẫn đến một hiện tượng kỳ lạ gọi là xóa cổ tử cung. [ 32 ]Hộ sinh và bác sĩ sử dụng mức độ xóa cổ tử cung ( cùng 1 số ít yếu tố khác ) để tương hỗ việc đưa ra quyết định hành động trong quy trình sinh nở. [ 34 ] [ 35 ] Nói chung, quá trình tiên phong của quy trình chuyển mở màn khi cổ tử cung giãn ra nhiều hơn 3 – 5 cm ( 1,2 – 2,0 in ), khi đó những cơn co thắt tử cung trở nên can đảm và mạnh mẽ và đều đặn. [ 34 ] [ 36 ] [ 37 ] Giai đoạn thứ hai của quy trình chuyển dạ khởi đầu khi cổ tử cung giãn ra 10 cm ( 4 in ), được coi là sự co và giãn tối đa, [ 32 ] và là khi quy trình rặn đẻ và co bóp tích cực đẩy em bé dọc theo ống sinh dẫn đến sự sinh ra của em bé. [ 35 ] Số lần sinh qua đường âm đạo là một yếu tố tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến vận tốc cổ tử cung giãn trong quy trình chuyển dạ. [ 32 ] Thời gian để cổ tử cung giãn ra và xóa cổ tử cung là một yếu tố trong thang điểm Bishop. Đây là thang điểm khuyến nghị xem có nên sử dụng những giải pháp can thiệp như sinh con bằng kẹp forcep, đẻ can thiệp hay mổ lấy thai hay không. [ 32 ]Bất sản cổ tử cung ( hở eo tử cung ) là thực trạng cổ tử cung ngắn lại do giãn ra và mỏng dính đi trước khi mang thai đủ tháng. Chiều dài cổ tử cung ngắn là yếu tố dự báo sinh non đặc hiệu nhất. [ 33 ]
Có một số ít giải pháp tránh thai tương quan đến cổ tử cung. Màng ngăn âm đạo là dụng cụ bằng nhựa có gọng cứng, hoàn toàn có thể tái sử dụng, phụ nữ đưa vào trước khi giao hợp để che cổ tử cung. Áp lực lên những thành âm đạo duy trì vị trí của màng ngăn, và màng ngăn âm đạo là hàng rào vật lý ngăn ngừa sự xâm nhập của tinh trùng vào tử cung, ngăn cản thụ tinh. Đặt mũ cổ tử cung là một giải pháp tương tự như, kích cỡ nhỏ hơn và dính chặt vào cổ tử cung bằng giác hút. Màng ngăn và mũ cổ tử cung thường được sử dụng cùng với thuốc diệt tinh trùng. [ 38 ] Trong một năm, 12 % phụ nữ sử dụng màng ngăn sẽ mang thai ngoài ý muốn, và khi sử dụng tối ưu, tỷ suất này giảm xuống còn 6 %. [ 39 ] Tỷ lệ hiệu suất cao của mũ cổ tử cung thì ít hơn : 18 % phụ nữ mang thai ngoài ý muốn và 10 – 13 % khi sử dụng tối ưu. [ 40 ] Hầu hết những loại thuốc viên chứa progestogen đều có hiệu suất cao như một giải pháp tránh thai, vì thuốc làm đặc chất nhầy cổ tử cung, khiến tinh trùng khó vận động và di chuyển dọc theo ống cổ tử cung. [ 41 ] Thuốc cũng hoàn toàn có thể ngăn cản sự rụng trứng. [ 41 ] trái lại, thuốc tránh thai có chứa cả estrogen và progesterone ( thuốc tránh thai tích hợp ) hoạt động giải trí đa phần bằng cách ngăn ngừa sự rụng trứng. [ 42 ] Chúng cũng làm đặc chất nhầy cổ tử cung và làm mỏng dính niêm mạc tử cung, tăng cường hiệu suất cao ngăn cản tinh trùng. [ 42 ]
Ý nghĩa lâm sàng[sửa|sửa mã nguồn]
Bệnh ung thư[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 2008, ung thư cổ tử cung là bệnh ung thư phổ biến thứ ba ở phụ nữ trên toàn thế giới, tỷ lệ thay đổi theo vùng địa lý từcần cập nhật][43] Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở các nước nghèo, nơi chẩn đoán bệnh muộn khiến tiên lượng bệnh kém.[44] Việc áp dụng sàng lọc định kỳ làm giảm trường hợp mắc và tử vong do ung thư cổ tử cung, nhưng phần lớn được thực hiện các nước phát triển. Hầu hết các nước đang phát triển đều không sàng lọc hoặc công tác sàng lọc tỏ ra nhiều hạn chế. 85% gánh nặng toàn cầu xảy ra ở các nước đang phát triển.[45]
Ung thư cổ tử cung gần như luôn liên quan đến nhiễm virus u nhú ở người (human papillomavirus, HPV).[46][47] HPV là virus có nhiều chủng, một số chủng có khuynh hướng gây ra những thay đổi tiền ung thư trong biểu mô cổ tử cung, đặc biệt là ở vùng chuyển tiếp, là khu vực phổ biến nhất để xuất hiện ung thư cổ tử cung.[48] Vắc-xin HPV (Gardasil và Cervarix) làm giảm tỷ lệ mắc ung thư cổ tử cung.[49]
Những thay đổi tiền ung thư ở cổ tử cung có thể phát hiện bằng cách sàng lọc cổ tử cung, sử dụng các phương pháp phết tế bào cổ tử cung, các tế bào biểu mô cạo từ bề mặt cổ tử cung được kiểm tra dưới kính hiển vi.[49] Máy soi cổ tử cung (phát minh vào năm 1925) là dụng cụ dùng để để phóng đại cổ tử cung. Phết tế bào cổ tử cung do Georgios Papanikolaou phát triển vào năm 1928.[50] Kỹ thuật Khoét chóp cổ tử cung bằng vòng điện (LEEP)[51] sử dụng một vòng platin nung nóng để loại bỏ một mảng mô cổ tử cung. Kỹ thuật này do Aurel Babes phát triển vào năm 1927.[52] Ở một số khu vực của thế giới phát triển bao gồm cả Vương quốc Anh, Phết tế bào cổ tử cung được thay thế bằng kỹ thuật tế bào học trong chất lỏng[53] (E-prep PAP, còn có tên xét nghiệm Pap nhúng dịch,[54] tiếng Anh: liquid-based cytology, viết tắt là LBC).[55]
Một giải pháp sửa chữa thay thế rẻ, hiệu suất cao và thiết thực ở những nước nghèo hơn là xét nghiệm trực quan bằng acid acetic ( VIA ). [ 44 ] Việc thiết lập và duy trì những chương trình dựa trên tế bào học ở những vùng này hoàn toàn có thể khó khăn vất vả do cần nhân lực, trang thiết bị và cơ sở vật chất được huấn luyện và đào tạo và khó khăn vất vả trong việc theo dõi. Với VIA, tác dụng và điều trị hoàn toàn có thể có ngay trong ngày. VIA là một xét nghiệm sàng lọc, hoàn toàn có thể so sánh với tế bào học cổ tử cung trong việc xác lập đúng chuẩn những tổn thương tiền ung thư. [ 56 ]Nếu hiệu quả của loạn sản thì cần phải làm thêm xét nghiệm, ví dụ điển hình như bằng cách lấy sinh thiết hình nón, cũng hoàn toàn có thể vô hiệu tổn thương ung thư. [ 49 ] Tân sinh trong biểu mô cổ tử cung là tác dụng hoàn toàn có thể có của sinh thiết và đại diện thay mặt cho những biến hóa loạn sản mà sau cuối hoàn toàn có thể tiến triển thành ung thư xâm lấn. [ 57 ] Hầu hết những trường hợp ung thư cổ tử cung được phát hiện theo cách này mà không gây ra bất kể triệu chứng nào. Các triệu chứng gồm chảy máu âm đạo, tiết dịch hoặc gây không dễ chịu. [ 58 ]
Viêm lộ tuyến cổ tử cung được gọi chung là viêm cổ tử cung. Viêm hoàn toàn có thể ở lỗ trong hoặc lỗ ngoài ống cổ tử cung. [ 59 ] Nếu viêm ở lỗ trong ống cổ tử cung, thì thực trạng viêm này có tương quan đến tiết dịch nhày âm đạo và những bệnh lây nhiễm qua đường tình dục như chlamydia và lậu. [ 60 ] Có tới 50% số phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng cổ tử cung qua đường tiểu không có triệu chứng. [ 61 ] Các nguyên do khác : sự tăng trưởng quá mức của hệ vi sinh vật hội sinh tại âm đạo. [ 47 ] Nếu viêm ở lỗ ngoài ống cổ tử cung, thực trạng viêm hoàn toàn có thể do virus herpes simplex gây ra. Tình trạng viêm nhiễm thường được tìm hiểu trải qua việc quan sát trực tiếp cổ tử cung bằng cách sử dụng mỏ vịt, dịch hoàn toàn có thể có màu trắng đục, làm xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung và xét nghiệm vi trùng gây bệnh. Các xét nghiệm đặc biệt quan trọng hoàn toàn có thể được sử dụng để chẩn đoán xác lập những vi trùng đơn cử. Nếu thực trạng viêm là do vi trùng thì điều trị bằng thuốc kháng sinh. [ 60 ]
Bất thường giải phẫu[sửa|sửa mã nguồn]
Hẹp cổ tử cung thường tương quan đến chấn thương do cắt bỏ mô để tìm hiểu hoặc điều trị ung thư, hoặc do chính ung thư cổ tử cung làm hẹp. [ 47 ] [ 62 ] Thuốc Diethylstilbestrol được sử dụng từ năm 1938 đến năm 1971 để ngăn ngừa chuyển dạ sinh non và sẩy thai, cũng có tương quan ngặt nghèo đến sự tăng trưởng của chứng hẹp cổ tử cung và những không bình thường khác ở con gái của những phụ nữ dùng thuốc. Các không bình thường khác : hẹp âm đạo, trong đó biểu mô lát của lỗ ngoài ống cổ tử cung trở thành biểu mô trụ ; những bệnh ung thư như ung thư biểu mô tuyến tế bào sáng ; không bình thường gờ cổ tử cung ; và sự tăng trưởng của cổ tử cung có hình giống hoa mào gà đỏ. [ 63 ] Khoảng một phần ba phụ nữ được sinh ra từ những bà mẹ điều trị bằng diethylstilbestrol ( tức là những người phụ nữ này tiếp xúc với thuốc trong tử cung của mẹ ) tăng trưởng cổ tử cung dạng hoa mào gà. [ 64 ]Các nếp hoặc gờ của mô đệm cổ tử cung ( mô sợi ) và biểu mô tạo thành cổ tử cung dạng hoa mào gà. [ 65 ] Tương tự so với những polyp dạng hoa mào gà ở biểu mô lót cổ tử cung. Bản thân đây được coi là một không bình thường lành tính ; Tuy nhiên, sự hiện hữu của nó thường là tín hiệu của phơi nhiễm diethylstilbestrol, và vì thế những phụ nữ gặp phải những không bình thường này nên nhận thức được rủi ro tiềm ẩn ngày càng tăng những bệnh lý tương quan của họ. [ 66 ] [ 67 ] [ 68 ]Dày cổ tử cung là một thực trạng bẩm sinh hiếm gặp, trong đó cổ tử cung không tăng trưởng trọn vẹn, thường tương quan đến việc âm đạo tăng trưởng không tương ứng. [ 69 ] Các không bình thường cổ tử cung bẩm sinh khác sống sót, thường tích hợp với những không bình thường của âm đạo và tử cung. Có thể có 2 cổ tử cung trong trường hợp tử cung hai sừng và tử cung kép. [ 70 ]Polyp cổ tử cung là sự tăng trưởng quá mức lành tính của mô nội mạc cổ tử cung, nếu Open hoàn toàn có thể gây chảy máu hoặc hoàn toàn có thể có một khối tăng trưởng quá mức lành tính trong ống cổ tử cung. [ 47 ] Tăng sinh cổ tử cung đề cập đến sự tăng trưởng quá mức theo chiều ngang của biểu mô trụ lót nội mạc cổ tử cung ở lỗ ngoài ống cổ tử cung. [ 60 ]
Động vật có vú khác[sửa|sửa mã nguồn]
Động vật có túi có tử cung và cổ tử cung xếp theo đôi. [ 71 ] [ 72 ] Hầu hết loài động vật hoang dã có vú Eutheria có một cổ tử cung duy nhất và một hoặc hai tử cung. Bộ thỏ, động vật hoang dã gặm nhấm, lợn đất và Bộ Đa man có một tử cung và hai cổ tử cung. [ 73 ] Bộ Thỏ và động vật hoang dã gặm nhấm có chung nhiều đặc thù hình thái và được nhóm lại với nhau trong nhánh Glires. Động vật ăn kiến thuộc họ Myrmecophagidae khác thường ở chỗ chúng không có cổ tử cung rõ ràng. [ 74 ] Ở lợn nhà, cổ tử cung chứa 5 miếng đệm xen kẽ giữ dương vật hình xoắn ốc của lợn đực trong quy trình giao cấu. [ 75 ]
Từ nguyên và cách phát âm[sửa|sửa mã nguồn]
Từ cervix ( ) trong tiếng tiếng Anh có nguồn gốc từ tiếng Latin nghĩa là “cổ”. Ý nghĩa của cervix không chỉ mô tả bộ phận cổ [của cơ thể sinh vật] mà còn để mô tả đoạn thắt hẹp của sự vật.
Cervix của tiếng Latin xuất phát từ Tiếng Ấn-Âu nguyên thủy ker-, đề cập đến “cấu trúc của một công trình”.[76][77]
Cổ tử cung được ghi lại trong y văn giải phẫu học từ thời Hippocrates ; ung thư cổ tử cung lần tiên phong được Hippocrates và Aretaeus miêu tả cách đây hơn 2000 năm. [ 50 ] Tuy nhiên, một số ít tác giả của những tài liệu y văn xưa sử dụng thuật ngữ này để chỉ cả cổ tử cung và lỗ trong của tử cung. [ 78 ] Cổ tử cung định nghĩa lại một cách đúng chuẩn từ năm 1702. [ 76 ]
Văn bản trích dẫn[sửa|sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Phương tiện liên quan tới Cervix uteri tại Wikimedia Commons
