Nguồn gốc và thải trừ: Creatinin là sản phẩm của sự thoái giáng của creatin trong các cơ. Creatin có nguồn gốc nội sinh chủ yếu từ gan, thận, tụy được tổng hợp từ Arginin và Methionin. Creatin có nguồn gốc ngoại sinh do thức ăn cung cấp.
Creatinin được đào thải qua thận, phản ánh chính xác chức năng lọc của thận.
Bản chất của chất của xét nghiệm là để chẩn đoán và đánh giá chức năng thận.
Creatinin máu tăng cao trong các trường hợp:
– Suy thận do nguồn gốc trước thận: Suy tim mất bù, mất nước, xuất huyết, hẹp động mạch thận, dùng thuốc lợi tiểu hay thuốc hạ áp.
– Suy thận do nguồn gốc tại thận:
Tổn thương cầu thận: Tăng huyết áp, đái tháo đường, thoái hóa thận dạng tinh bột, viêm cầu thận, bệnh luput ban đỏ hệ thống, lắng đọng IgA tại cầu thận.
Tổn thương ống thận: Viêm thận-bể thận cấp hay mạn, sỏi thận, đa u tủy xương, tăng acid Uric máu, nhiễm độc thận.
– Suy thận do nguồn gốc sau thận: Sỏi thận, ung thư tiền liệt tuyến, các khối u bàng quang, khối u tử cung, xơ hóa sau phúc mạc.
Creatinin máu giảm trong các trường hợp:
– Hòa loãng máu.
– Hội chứng tiết hormon ADH không thích hợp.
– Có thai.
– Tình trạng suy dinh dưỡng nặng.
– Một số bệnh cơ gây teo mô cơ.
Creatinin niệu tăng cao trong các trường hợp:
– Gắng sức thể lực
– To đầu chi, chứng khổng lồ (Gigantism)
– Đái tháo đường.
– Nhiễm trùng
– Suy giáp
Creatinin niệu giảm trong các trường hợp:
– Cường giáp
– Thiếu máu
– Loạn dưỡng cơ, giảm khối cơ
– Bệnh thận giai đoạn nặng
– Bệnh lơxemi
– Chế độ dinh dưỡng ăn chay
Chỉ định xét nghiệm:
– Chẩn đoán và đánh giá chức năng thận, bệnh nhân đang dùng các thuốc có thể gây độc cho thận.
– Các bệnh lý liên quan đến thận: Tăng huyết áp, đái tháo đường, thoái hóa thận dạng tinh bột, viêm cầu thận, bệnh luput ban đỏ hệ thống, lắng đọng IgA tại cầu thận. Viêm thận-bể thận cấp hay mạn, sỏi thận, đa u tủy xương, tăng acid Uric máu.
– Các bệnh lý về cơ.
– Trị số bình thường trong máu: Nam: 62-115Umol/l. Nữ: 44-88 Umol/l.
– Trị số bình thường trong nước tiểu: Nam: 177-230Umol/kg/24h.
Nữ: 124-195Umol/kg/24h
Cách lấy mẫu: Mẫu máu lấy vào buổi sáng: 2ml máu, không chống đông hoặc chống đông bằng lithiheparin, EDTA.
– Thời gian làm xét nghiệm mất 1 giờ.
Trước khi làm bệnh nhân không cần chuẩn bị trước, không cần nhịn đói.
Quách Xuân Hinh
Khoa Sinh hóa – Bệnh viện TƯQĐ 108
