Alpha-fetoprotein (AFP, α-fetoprotein; đôi khi cũng gọi là alpha-1-fetoprotein hay alpha-fetoglobulin) là một loại protein[1][2] ở trong con người thì được mã hóa bởi gen AFPgene.[3][4].
AFP là một protein huyết tương chủ yếu sản xuất túi noãn hoàn và gan trong quá trình phát triển của thai nhi được cho là hình thức bào thai của huyết thanh albumin. Các gen AFP nằm trên nhánh của nhiễm sắc thể 4 (4q25) q. AFP liên kết với đồng, niken, axit béo và bilirubin và được tìm thấy dưới các hình thức đơn trùng, nhị trùng và tam trùng.
Bào thai con người có mức độ AFP cao nhất tìm thấy ở người. Vào cuối 3 tháng sau khi mang thai, AFP thai giảm đi. Mức độ trưởng thành bình thường thường đạt được ở độ tuổi từ 8 đến 12 tháng. Chức năng của AFP ở người lớn là chưa biết, tuy nhiên, trong bào thai, nó link với estradiol để ngăn ngừa việc luân chuyển những hormone này qua nhau thai. AFP được đo ở phụ nữ mang thai trải qua việc nghiên cứu và phân tích những máu của người mẹ, nước ối, như một xét nghiệm sàng lọc cho một tập hợp những không bình thường tăng trưởng : đó là đa phần tăng lên trong những khuyết tật ống mở thần kinh và thoái vị rốn và giảm trong hội chứng Down. Nó cũng hoàn toàn có thể được sử dụng như một biển báo sinh học để phát hiện một tập hợp con của khối u ở phụ nữ không mang thai, đàn ông, và trẻ nhỏ. Một mức trên 500 nanogram / ml AFP ở người lớn hoàn toàn có thể là tín hiệu của ung thư biểu mô tế bào gan, những khối u tế bào mầm, và ung thư di căn gan .
Alphafetoprotein do bào thai sản sinh ra. Một trong những chức năng của nó là kiểm soát sự đúng đắn trong việc thực hiện các chương trình của gen trong sự phát triển của bào thai. Nó còn làm suy yếu sự miễn dịch để cơ thể người mẹ không “trấn áp” thai nhi. Sau khi đứa trẻ ra đời, AFP sẽ biến mất trong cơ thể người, nhưng dạng tương tự (isoform) của nó tái xuất hiện khi phát triển bệnh ung thư. AFP được viện sĩ Liên Xô Garry Abelev phát hiện một cách ngẫu nhiên vào những năm 50 của thế ký trước và ông đã dược trao giải Rockefeller. Viện sĩ đã xác định cấu tạo và tính chất của protein này.
Tháng 11 năm 2011, một số báo tiếng Việt đưa tin dựa trên các thông tin tiếng Nga cho rằng loại protein này có thể vừa chữa được bênh viêm gan siêu vi C và AIDS. Tuy nhiên, thông tin này cần phải được kiểm chứng thêm[5].
