Ba cách miêu tả cấu trúc của axit axetic
Axit axetic bị ướp lạnh
Axit axetic, hay axit ethanoic là một chất lỏng không màu và là axit hợp chất hữu cơ với công thức hóa học CH3COOH (cũng viết là CH3CO2H, C2H4O2, hoặc HC2H3O2). Giấm có tối thiểu 4% axit axetic theo thể tích. Điều đó khiến axit axetic là thành phần chính trong giấm ngoài nước.
Axit axetic là axit cacboxylic đơn thuần thứ hai ( sau axit fomic ). Nó là một hóa chất công nghiệp và thuốc thử quan trọng, được sử dụng đa phần trong sản xuất xenlulozơ axetat cho phim ảnh, polyvinyl axetat làm keo dán gỗ, sợi tổng hợp và vải. Trong những hộ mái ấm gia đình, axit axetic pha loãng thường được sử dụng trong chất tẩy cặn. Trong ngành công nghiệp thực phẩm, axit axetic được trấn áp bởi mã phụ gia thực phẩm E260 như một chất kiểm soát và điều chỉnh độ axit và như một loại gia vị. Trong hóa sinh, nhóm acetyl, có nguồn gốc từ axit axetic, là cơ bản của mọi dạng sống. Khi link với coenzyme A, nó là TT của quy trình chuyển hóa carbohydrate và chất béo .Nhu cầu toàn quốc tế về axit axetic là khoảng chừng 6,5 triệu tấn mỗi năm, trong đó khoảng chừng 1,5 triệu tấn được phân phối bằng cách tái chế ; phần còn lại được sản xuất từ metanol. [ 2 ] Giấm đa phần là axit axetic loãng, thường được tạo ra bằng quy trình lên men và quy trình oxy hóa ethanol sau đó .
Axit axetic được biết đến từ giấm khi cho bia và rượu vang tiếp xúc với không khí, giải pháp sản xuất axit axetic từ vi trùng này vẫn được sử dụng trên toàn thế giới cho đến thời nay .
Việc sử dụng axit axetic trong thuật giả kim kéo dài cho đến thế kỷ III TCN, khi nhà triết học Hy Lạp Theophrastus miêu tả cách mà giấm phản ứng với các kim loại tạo ra các chất nhuộm được sử dụng trong nghệ thuật, như chì trắng (chì cacbonat) và verdigris (xanh gỉ đồng), một hỗn hợp của các muối đồng màu xanh gồm đồng(II) axetat. Người La Mã cổ đại đun rượu chua trong các chậu chì tạo ra một loại xi-rô rất ngọt gọi là sapa. Sapa chứa nhiều chì axetat, một chất ngọt cũng gọi là đường chì (sugar of lead) hoặc đường của Saturn, đã làm nhiễm độc chì trong giới quý tộc La Mã.[3]
Trong thế kỷ thứ VIII, Jabir Ibn Hayyan ( Geber ) là người tiên phong cô đọng axit axetic từ giấm bằng cách chưng cất. Trong thời Phục Hưng, axit axetic băng được điều chế bằng cách chưng cất khô những axetat sắt kẽm kim loại nhất định ( loại thông dụng nhất là đồng ( II ) axetat ). Nhà giả kim thuật Đức thế kỷ thứ XVI Andreas Libavius đã miêu tả cách chưng cất như thế, và ông đã so sánh axit axetic tạo ra bằng chiêu thức này với từ giấm. Sự xuất hiện của nước trong giấm đã làm tác động ảnh hưởng đến đặc thù của axit axetic mà so với những nhà hóa học trong vài thế kỷ đã cho rằng axit axetic băng và axit axetic trong giấm là hai chất khác nhau. Nhà hóa học Pháp Pierre Adet đã chứng tỏ rằng chúng là một. [ 3 ]Năm 1847, nhà hóa học Đức Hermann Kolbe lần tiên phong đã tổng hợp axit axetic từ những vật tư vô cơ. Chuỗi phản ứng này gồm quy trình clo hóa cacbon đisulfua thành cacbon tetrachloride, sau đó là quy trình nhiệt phân thành tetracloretylen và clo hóa trong nước tạo thành axit tricloraxetic, và ở đầu cuối là phản ứng oxy hóa khử vô cơ bằng cách điện phân tạo thành axit axetic. [ 4 ]Năm 1910, hầu hết những axit axetic được sản xuất từ việc chưng cất gỗ từ loại sản phẩm trung gian là rượu chưng cất từ gỗ. Loại rượu này cho công dụng với calci hydroxide tạo ra calci axetat, sau đó cho calci axetat tính năng với axit sulfuric thu được axit axetic. Lúc này, Đức sản xuất khoảng chừng 10.000 tấn axit axetic băng, khoảng chừng 30 % số này được sản xuất thuốc nhuộm indigo. [ 3 ] [ 5 ]
Tính chất hóa học[sửa|sửa mã nguồn]
Các tinh thể axit axeticNguyên tử hydro ( H ) trong nhóm carboxyl ( − COOH ) trong những axit cacboylic như axit axetic hoàn toàn có thể cung ứng một ion H + ( proton ), làm cho chúng có đặc thù axit. Axit axetic là một axit yếu, thuộc nhóm axit monoprotic, có Ka bằng 4,75. Nó tạo ra gốc link là axetat ( CH3COO − ). Dung dịch 1,0 M ( tương tự nồng độ giấm mái ấm gia đình ) có pH là 2,4, cho thấy chỉ 0,44 % những phân tử axit axetic bị phân ly .
Liên kết hai phân tử axit axetic, đường đứt nét bộc lộ những link hydroCấu trúc tinh thể của axit axetic cho thấy những phân tử nhị trùng link bởi những link hydro. [ 6 ] Các chất nhị trùng cũng hoàn toàn có thể được phát hiện ở dạng hơi ở 120 °C. Chúng cũng xuất hiện trong pha lỏng trong những dung dịch loãng trong những dung môi không có link hydro, và một mức độ nhất định trong axit axetic tinh khiết, [ 7 ] nhưng bị phá vỡ trong những dung môi có link hydro. Enthalpy phân ly của những chất này ước tính khoảng chừng 65,0 – 66,0 kJ / mol, và entropy phân ly khoảng chừng 154 – 157 J mol − 1 K − 1. [ 8 ] Cách thức nhị trùng này cũng có bộc lộ ở những axit cacboxylyc thấp hơn khác .Axit axetic lỏng là dung môi protic dính ướt ( phân tử phân cực ), tương tự như như ethanol và nước. Với hằng số điện môi trung bình khoảng chừng 6,2, nó hoàn toàn có thể hoà tan không riêng gì trong những hợp chất phân cực như những muối vô cơ và những loại đường mà nó còn có năng lực hòa tan trong những hợp chất không phân cực như dầu, và những nguyên tố như lưu huỳnh và iod. Nó cũng hoàn toàn có thể hòa trộn với những dung môi phân cực và không phân cực khác như nước, chloroform, và hexan. Đối với những ankan cao phân tử ( từ octan trở lên ) axit axetic không có năng lực trộn lẫn một cách trọn vẹn, và năng lực trộn lẫn liên tục giảm khi số n-ankan càng lớn. [ 9 ] Tính chất hòa tan và độ trộn lẫn của axit axetic làm cho nó được ứng dụng thoáng rộng trong công nghiệp .
Các phản ứng hóa học[sửa|sửa mã nguồn]
Axit axetic hoàn toàn có thể ăn mòn những sắt kẽm kim loại như sắt, mangan và kẽm sinh ra khí hydro và những muối sắt kẽm kim loại tương ứng gọi là những axetat. Nhôm khi tiếp xúc với oxy sẽ tạo thành một màng mỏng dính nhôm oxit trên mặt phẳng làm cho nó có năng lực chống lại một cách tương đối sự ăn mòn của axit, điều này được cho phép những bình chứa bằng nhôm hoàn toàn có thể dùng để luân chuyển axit axetic. Các axetat sắt kẽm kim loại cũng hoàn toàn có thể được điều chế từ axit axetic và một base tương ứng, như phản ứng phổ cập là ” natri bicacbonat + giấm “. Chỉ trừ crôm ( II ) axetat, thì hầu hết những axetat còn lại đều hoàn toàn có thể hòa tan trong nước .
- Mg(r) + 2 CH3COOH(l) → (CH3COO)2Mg(dd) + H2(k)
- NaHCO3(r) + CH3COOH(dd) → CH3COONa(dd) + CO2(k) + H2O(l)
Axit axetic hoàn toàn có thể tạo những phản ứng hóa học đặc trưng của nhóm axit cacboxylic như tạo ra nước và ethanoat sắt kẽm kim loại khi phản ứng với kiềm ; tạo ra ethanoat sắt kẽm kim loại khi phản ứng với sắt kẽm kim loại ; và tạo ra ethanoat sắt kẽm kim loại, nước và cacbon dioxide khi phản ứng với những cacbonat và bicacbonat. Phản ứng đặc trưng nhất là tạo thành ethanol, và tạo thành những dẫn xuất như axetyl chloride bằng cách thay thế sửa chữa nhóm – OH bởi – Cl. Các dẫn xuất thay thế sửa chữa khác như anhydride axetic ; anhydride này được tạo ra theo phản ứng trùng ngưng tách phân tử nước từ hai phân tử của axit axetic. Các este của axit axetic tựa như hoàn toàn có thể được tạo ra bởi este hóa, và những amit. Khi nung trên 440 °C, axit axetic phân hủy tạo ra cacbon dioxide và metan, hoặc tạo ra ethenon và nước .Axit axetic hoàn toàn có thể được nhận ra bởi mùi đặc trưng của nó. Phản ứng biến đổi màu so với những muối của axit axetic là cho tính năng với dung dịch sắt ( III ) chloride, phản ứng này tạo ra màu đỏ đậm sau khi axit hóa. Khi nung nóng những axetat với arsen trioxit tạo ra cacodyl oxit, chất này hoàn toàn có thể được nhận ra bởi những hơi có mùi hôi .
Nhóm axetyl có gốc từ axit axetic, là thành phần cơ bản so với sinh hóa học của toàn bộ những dạng sống. Khi nằm trong coenzyme A, nó là TT của sự trao đổi chất của những cacbohydrat và mỡ. Tuy nhiên, nồng độ của những axit axetic tự do trong những tế bào ở mức thấp nhằm mục đích tránh phá vỡ pH của những tế bào. Không giống với những axit cacboxylic mạch dài, ( những axit béo ), axit axetic không xuất hiện trong những triglycerit tự nhiên. Tuy nhiên, những triglycerit tự tạo như triacetin ( glycerin triacetat ) là một phụ gia thực phẩm thông dụng, và được tìm thấy trong những loại mỹ phẩm và thuốc đắp .
Axit axetic được sản xuất và chiết tách bằng vi khuẩn axit axetic, các vi khuẩn phổ biến là chi Acetobacter và Clostridium acetobutylicum. Các vi khuẩn này được tìm thấy trên khắp thế giới trong thức ăn, nước và đất, và do đó axit axetic thường được sản xuất từ trái cây và các thực phẩm hư khác. Axit axetic cũng là một thành phần của chất nhờn âm đạo của người và các linh trưởng khác, các chất này có tác dụng kháng khuẩn nhẹ.[10]
Nhà máy tách và tinh chế axit axetic năm 1884Axit axetic được sản xuất theo cả hai chiêu thức sinh học và tổng hợp. Ngày nay, lượng axit sản xuất theo giải pháp sinh học chỉ chiếm khoảng chừng 10 % sản lượng quốc tế, nhưng nó vẫn là một giải pháp quan trọng dùng để sản xuất giấm, theo những luật về độ tinh khiết thực phẩm ở một số ít vương quốc lao lý rằng giấm sử dụng trong thực phẩm phải có nguồn gốc từ sinh học. Khoảng 75 % axit axetic được sản xuất công nghiệp được dùng để sản xuất theo giải pháp cacbonyl hóa metanol. Khoảng 15 % còn lại được sản xuất từ những giải pháp sửa chữa thay thế khác. [ 11 ] Tổng sản lượng axit axetic giấm ước tính khoảng chừng 5 triệu tấn / năm, khoảng chừng nửa trong số đó được sản xuất ở Hoa Kỳ. Sản lượng ở châu Âu khoảng chừng 1 triệu tấn / năm và đang giảm, trong khi đó Nhật Bản sản xuất khoảng chừng 0,7 triệu tấn / năm. Khoảng 1,5 triệu tấn được tái chế hàng năm, nâng tổng sản lượng trên thị trướng quốc tế lên 6,5 triệu tấn / năm. [ 12 ] [ 13 ] Hai nhà phân phối axit axetic giấm lớn nhất là Celanese và Công ty hóa BP. Các nhà phân phối lớn khác như Millennium Chemicals, Sterling Chemicals, Samsung, Eastman, và Svensk Etanolkemi .
Cacbonyl hóa metanol[sửa|sửa mã nguồn]
Hầu hết axit axetic giấm được sản xuất bằng chiêu thức cacbonyl hóa metanol. Trong quá trình này, metanol và cacbon monoxit phản ứng với nhau tạo ra axit aextic theo phương trình :
- CH3OH + CO → CH3COOH
Quá trình này tương quan đến chất trung gian iodometan, và diễn ra theo 3 bước. Chất xúc tác, thường là phức chất sắt kẽm kim loại, được dùng trong bước 2 .
- CH3OH + HI → CH3I + H2O
- CH3I + CO → CH3COI
- CH3COI + H2O → CH3COOH + HI
Bằng cách theo thế các điều kiện phản ứng, anhydride axetic cũng có thể được tạo ra trong từ các vật liệu này. Bởi vì cả metanol và cacbon monoxit đều là các hàng hóa nguyên liệu, cacbonyl hóa metanol trong một thời gian dài là phương pháp sản xuất axit axetic được ưa chuộng. Henry Drefyus ở British Celanese đã xây dựng một nhà máy sản xuất theo phương pháp này vào năm 1925.[14] Tuy nhiên do thiếu các vật liệu có thể chứa các hợp chất gây ăn mòn ở áp suất cao (khoảng 200 atm hoặc hơn) đã không được khuyến khích thương mại hóa phương pháp này. Phương pháp cacbonyl hóa metanol thương mại đầu tiên, sử dụng chất xúc tác coban, đã được công ty hóa chất Đức BASF phát triển năm 1963. Năm 1968, chất xúc tác gốc rhodi (cis−[Rh(CO)2I2]−) được phát hiện có thể vận hành một cách hiệu phả ở áp suất thấp mà hầu như không có sản phẩm phụ. Nhà máy đầu tiên cử dụng chất xúc tác này được công ty hóa chất Hoa Kỳ Monsanto xây dựng năm 1970, và cacbonyl hóa metanol với xúc tác rhodi trở thành một phương pháp phổ biến dùng để sản xuất (xem công nghệ Monsanto). Vào cuối thập niên 1990, Công ty hóa chất BP thương mại hóa chất xúc tác Cativa ([Ir(CO)2I2]−), được chết từ rutheni. Công nghệ Cativa dùng chất xúc tác iridi này sạch hơn và hiệu quả hơn[15] và đã thay thế phần lớn công nghệ Monsanto, thường dùng trong cùng một nhà máy sản xuất.
oxy hóa axetaldehyt[sửa|sửa mã nguồn]
Trước khi thương mại hóa công nghệ Monsanto, hầu hết axit axetic được sản xuất bằng cách oxy hóa axetaldehyt. Phương pháp này là phương pháp quan trọng thứ hai vẫn còn được sử dụng mặc dù nó không thể cạnh tranh với phương pháp carbonyl hóa metanol.
Axetaldehyt hoàn toàn có thể được sản xuất bằng cách oxy hóa butan hoặc naphtha nhẹ, hoặc hydrat hóa etylen. Khi butan hoặc naphtha nhẹ được nung nó trong không khí xuất hiện những ion sắt kẽm kim loại khác nhau như mangan, coban, và crôm, peroxide và sau đó phân hủy tạo ra axit axetic theo phương trình phản ứng :
- 2 C4H10 + 5 O2 → 4 CH3COOH + 2 H2O
Phản ứng đặc trưng là sự tích hợp của nhiệt độ và áp suất được đều chỉnh sau cho đủ nóng để hoàn toàn có thể giữ butan ở dạng lỏng. Các điều kiện kèm theo phản ứng đặc trưng là 150 °C và 55 atm. Các mẫu sản phẩm phụ cũng hoàn toàn có thể được tạo ra, như butanon, etyl axetat, axit formic, và axit propionic. Các mẫu sản phẩm này cũng có giá trị thương mại, và những điều kiện kèm theo phản ứng hoàn toàn có thể được sửa chữa thay thế để tạo ra số lượng mẫu sản phẩm nhiều hơn. Tuy nhiên, việc phân tách axit axetic ra khỏi hỗn hợp này làm cho chiêu thức này khá tốn kém .Cùng những điều kiện kèm theo và sử dụng những chất xúc tác tựa như trong việc oxy hóa butan, axetaldehyt hoàn toàn có thể bị oxy hóa bởi oxy trong không khí tạo ra axit axetic :
- 2 CH3CHO + O2 → 2 CH3COOH
Sử dụng những chất xúc tác văn minh, phản ứng này hoàn toàn có thể tạo ra axit axetic hơn 95 %. Các loại sản phẩm phụ là etyl axetat, axit formic, và formaldehyt đều có điểm sôi thấp hơn axit axetic nên sẽ dễ tách chúng ra bằng cách chưng cất. [ 16 ]
oxy hóa etylen[sửa|sửa mã nguồn]
Axetaldehyt hoàn toàn có thể được điều chế từ etylen theo phản ứng Wacker, và sau đó oxy hóa như nên bên dưới. Trong thời hạn gần đây, việc quy đổi etylen thành axit axetic qua theo một bước, ngân sách rẻ hơn đã được công ty Showa Denko kinh doanh thương mại hóa, công ty này đã thiết kế xây dựng một nhà máy sản xuất oxy hóa etylen ở Ōita, Nhật Bản năm 1997. [ 17 ] Quá trình này sử dụng chất xúc tác là sắt kẽm kim loại palladi với sự tương hỗ của axit heteropoly như axit tungstosilicic. Nó được xem là một chiêu thức hoàn toàn có thể cạnh tranh đối đầu với chiêu thức carbonyl hóa metanol so với những nhà máy sản xuất nhỏ hơn ( 100 – 250 ngàn tấn / năm ), tùy thuộc vào giá địa phương của etylen .
Lên men oxy hóa[sửa|sửa mã nguồn]
Trong lịch sử nhân loại, axit axetic, ở dạng giấm, đã được tạo ra từ các vi khuẩn axit axetic thuộc chi Acetobacter. Khi cung cấp đủ oxy, các vi khuẩn này có thể tạo ra giấm từ các thực phẩm sinh cồn khác nhau. Các loại được sử dụng như rượu táo, rượu vang, và các loại ngũ cốc, gạo, mạch nha hoặc khoai tây lên men. Phản ứng hóa học chung nhất do các vi khuẩn thực hiện là:
- C2H5OH + O2 → CH3COOH + H2O
Dung dịch rượu loãng trộn với Acetobacter và giữ ở nơi thoáng khí, ấm sẽ tạo ra giấm trong vòng vài tháng. Các phương pháp sản xuất giấm công nghiệp, người ta tăng tốc độ phản ứng bằng cách cung cấp nhiều oxy cho vi khuẩn.
Các lô giấm tiên phong được sản xuất bằng chiêu thức lên men hoàn toàn có thể là lỗi trong quy trình làm rượu vang. Nếu hèm rượu nho được lên men ở nhiệt độ quá cao, acetobacter sẽ tăng trưởng lấn án nấm men xuất hiện tự nhiên trong nho. Vì nhu yếu giấm cho mục tiêu siêu thị nhà hàng, y tế, và vệ sinh ngày càng tăng, những người bán rượu nho học nhanh gọn cách sử dụng những vật tư vô cơ khác để sản xuất giấm trong những tháng hè nóng trước khi nho đã chính và chuẩn bị sẵn sàng để sản xuất rượu vang. Phương pháp này chậm, tuy nhiên, không phải khi nào cũng thành công xuất sắc, khi những người bán rượu không hiểu quy trình này. [ 18 ]Một trong những công nghệ tiên tiến thương mại văn minh tiên phong là ” giải pháp nhanh ” hoặc ” chiêu thức Đức “, đã được ứng dụng ở Đức năm 1823. Trong giải pháp này, quy trình lên men diễn ra trong một tháp bọc bằng gỗ bào hoặc than. Các chất phân phối cồn được phân phối từ trên đỉnh tháp, và không khí sạch được cung ứng từ dưới lên bằng thông khí tự nhiên hoặc bơn đối lưu. Việc cung ứng không khí được cải thiên trong quy trình này làm giảm bớt thời hạn điều chế giấm từ vài tháng còn vài tuần. [ 19 ]Ngày nay, hầu hết giấm được sản xuất trong những thùng để ngầm được Otto Hromatka và Heinrich Ebner sử dụng tiên phong năm 1949. [ 20 ] Trong giải pháp này, rượu được lên men thành giấm trong bồn được hòn đảo liên tục, và oxy được phân phối bằng cách thổi bọt khí qua dung dịch. Sử dụng những ứng dụng tân tiến của chiêu thức này, giấm chứa 15 % axit axetic hoàn toàn có thể được đều chế trong vòng 24 giờ, thậm chí còn đạt được độ giấm 20 % trong vòng 60 giờ. [ 18 ]
Lên men kỵ khí[sửa|sửa mã nguồn]
Các loài vi khuẩn kỵ khí bao gồm cả thuộc chi Clostridium, có thể chuyển đổi đường thành axit axetic một cách trực tiếp mà không cần phải qua bước trung gian là tạo thành etanol. Phản ứng chung mà các vi khuẩn thực hiện có thể được biểu diễn:
- C6H12O6 → 3 CH3COOH
Trên quan điểm của một nhà hóa học công nghiệp, một điểm đáng chú ý quan tâm là những vi trùng acetogen hoàn toàn có thể tạo ra axit axetic từ những hợp chất chứa 1 cacbon như metanol, cacbon monoxit, hay hỗn hợp của cacbon dioxide và hydro :
- 2 CO2 + 4 H2 → CH3COOH + 2 H2O
Khả năng Clostridium chuyển hóa trực tiếp các loại đường hoặc tạo ra axit axetic với chi phí đầu vào thấp, có nghĩa rằng các vi khuẩn này có thể có khả năng tạo ra axit axetic hiệu quả hơn phương pháp oxy hóa etanol như Acetobacter. Tuy nhiên, vi khuẩn Clostridium íy chịu axit hơn Acetobacter. Ngay cả hầu hết các chủng Clostridium chịu axit nhất có thể tạo ra giấm chỉ đạt vài phần trăm axit axetic, so với các chủng Acetobacter có thể tạo ra giấm với nồng độ axit lên đến hơn 20%. Hiện tại, chi phí để sản xuất giấm bằng Acetobacter vẫn cao hơn dùng Clostridium và sau đó tách nó. Kết quả là, mặc dù vi khuẩn acetogenic đã được biết đến rộng rãi từ năm 1940, việc sử dụng ở quy mô công nghiệp của loại vi khuẩn này vẫn còn giới hạn trong một vài ứng dụng.[21]
2,5 lít axit axetic trong phòng thí nghiệm. Cái chai được làm bằng thủy tinh màu hổ phách .Axit axetic là một chất phản ứng được dùng để sản xuất những hợp chất hóa học. Lượng sử dụng riêng không liên quan gì đến nhau lớn nhất là để sản xuất momoner vinyl axetat, tiếp theo là sản xuất axetic anhydride và ester. Lượng axit axetic dùng để sản xuất giấm là rất nhỏ so với ở trên. [ 13 ]
Monome vinyl axetat[sửa|sửa mã nguồn]
Ứng dụng hầu hết của axit axetic là sản xuất monome vinyl axetate. Ứng dụng này tiêu thụ khoảng chừng 40 % đến 45 % sản lượng axit axetic trên quốc tế. Phản ứng có sự tham gia của etylen với oxy và chất xúc tác là palladi .
- 2 H3C-COOH + 2 C2H4 + O2 → 2 H3C-CO-O-CH=CH2 + 2 H2O
Vinyl axetate hoàn toàn có thể được polyme hóa tạo thành polyvinyl axetat hoặc thành những polyme khác ứng dụng trong sơn và chất kết dính .
Sản xuất este[sửa|sửa mã nguồn]
Các este chính sản xuất từ axit axetic được sử dụng hầu hết làm dung môi cho mực, sơn và chất phủ. Các este như ethyl axetat, n – butyl axetat, isobutyl axetat, và propyl axetat, chúng được sản xuất một cách đặc biệt quan trọng bằng phản ứng có xúc tác từ axit axetic và rượu tương ứng :
- H3C-COOH + HO-R → H3C-CO-O-R + H2O, (R = nhóm ankyl tổng quát]])
Tuy nhiên, hầu hết este axetat được sản xuất từ acetaldehyt bằng phản ứng Tishchenko. Thêm vào đó, những ete axetat được sử dụng làm những dung môi để vô hiệu nitrocellulose, sơn acrylic, véc-ni, và chất tẩy gỗ. Đầu tiên, glycol monoete được tạo ra từ etylene oxit hoặc propylen oxit với rượu, sau đó chúng được este hóa với axit axetic. Ba mẫu sản phẩm chính là etylen glycol monoetyl ete axetat ( EEA ), etylen glycol mono-butyl ete axetat ( EBA ), và propylen glycol mono-metyl ete axetat ( PMA ). Ứng dụng này tiêu thụ khoảng chừng 15 % đến 20 % sản lượng axit axetic quốc tế. Các ete axetat, ví dụ như EEA, được cho là có hại so với sức khỏe thể chất sinh sản con người. [ 13 ]
Sản phẩm tách phân tử nước từ hai phân tử axit axetic tạo thành một phân tử gọi là axetic anhydride. Sản xuất axetic anhydride trên quốc tế là một ứng dụng chính chiếm khoảng chừng 25 % đến 30 % sản lượng axit axetic toàn thế giới. Axetic anhydride hoàn toàn có thể được sản xuất trực tiếp bằng cacbonyl hóa metanol từ axit, và những xí nghiệp sản xuất sản xuất theo công nghệ tiên tiến Cativa hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều chỉnh để sản xuất anhydride .
Axetic anhydride là một chất acetyl hóa mạnh. Vì vậy, ứng dụng chính của nó là tạo cellulose acxtat, một chất dệt tổng hợp cũng được dùng trong phim chụp ảnh. Axetic anhydride cũng là một chất phản ứng dùng để sản xuất aspirin, heroin, và những hợp chất khác .
Ở dạng giấm, những dung dịch axit axetic ( nồng độ khối lượng của axit 4 % đến 18 % ) được dùng trực tiếp làm gia vị, và cũng làm chất trộn rau và trong những thực phẩm khác. Giấm ăn ( table vinegar ) thì loãng hơn ( 4 % đến 8 % ), trong khi loại giấm trộn thương mại thì nồng độ cao hơn. Lượng axit axetic dùng làm giấm không chiếm tỉ lệ lớn trên quốc tế, nhưng là một ứng dụng nổi tiếng và được dùng từ rất lâu .
Làm dung môi[sửa|sửa mã nguồn]
Axit axetic băng là một dung môi protic phân cực tốt như đề cập ở trên. Nó thường được dùng làm dung môi tái kết tinh cho những hợp chất hữu cơ tinh khiết. Axit axetic tinh khiết được dùng làm dung môi trong việc sản xuất axit terephthalic ( TPA ), một nguyên vật liệu thô để sản xuất polyetylen terephthalat ( PET ). Năm 2006, khoảng chừng 20 % axit axetic được dùng để sản xuất TPA. [ 13 ]
Axit axetic thường được dùng làm dung môi cho các phản ứng liên quan đến cacbocation, như Friedel-Crafts alkylation. Ví dụ, một giai đoạn trong sản xuất long não tổng hợp thương mại liên quan đến sự tái sắp xếp Wagner-Meerwein của tạo amfen isobornyl axetat; ở đây axit axetic đóng vai trò vừa là dung môi, vừa là chất ái nhân để giữ carbocation tái sắp xếp. Axit axetic là dung môi tự chọn khi giảm một nhóm nitơ aryl tạo anilin bằng cách sử dụng cacbon mang palladi.
Axit axetic băng được sử dụng trong hóa nghiên cứu và phân tích để ước tính những chất có tính kiềm yếu như những amit hữu cơ. Axit axetic băng có tính base yếu hơn nước, thế cho nên amit ứng xử như một base mạnh trong dung dịch axit trung bình này. Sau đó nó hoàn toàn có thể được chuẩn độ bằng cách sử dụng một dung dịch axit axetic băng của một axit rất mạnh như axit percloric .
Các ứng dụng khác[sửa|sửa mã nguồn]
Các axit axetic loãng cũng được dùng tạo độ chua nhẹ. Ví dụ như trong quy mô mái ấm gia đình, nó được dùng làm chất tẩy cặn vôi từ vòi nước và ấm đun nước .Các dung dịch axit axetic băng loãng hoàn toàn có thể được dùng trong những phòng thí nghiệm lâm sàng để dung giải những hồng cầu cũng như đếm bạch cầu. Một ứng dụng lâm sàng khác là dung giải những hồng cầu, mà hoàn toàn có thể làm mờ những thành phần quan trọng khác trong nước tiểu khi nghiên cứu và phân tích dưới kính hiển vi .
