Văn hóa là gì sẽ được vấn đáp vừa đủ giúp bạn hiểu rõ hơn về từ này cùng ý nghĩa, nội dung của nó. Chúng ta cùng tìm hiểu thêm từng ý nhỏ trong bài viết này nhé .
1. Tìm hiểu các khái niệm về văn hóa.
Văn hóa là mẫu sản phẩm thuộc về con người, do con người tạo ra. Chúng ta cùng đi tìm hiểu và khám phá kĩ hơn về khái niệm văn hóa là gì qua những mục dưới đây. Nói chung, bàn về văn hóa là gì sẽ có khoanh vùng phạm vi rất rộng. Vì vậy, trong bài viết này, tất cả chúng ta sẽ chỉ lý giải nội dung này một cách dễ hiểu nhất về khái niệm và những nội dung tương quan.
1.1. Văn hóa là gì?
Có nhiều định nghĩa về văn hóa nhưng phổ biến và được nhiều người công nhận là khái niệm sau đây: Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau bao gồm tất cả những giá trị tinh thần và vật chất mà con người tạo ra trong quá trình lao động, sinh sống thực tiễn suốt chiều dài lịch sử. Qua văn hóa, người ta có thể đánh giá trình độ phát triển của xã hội qua các thời kì lịch sử cụ thể.
Nói chung, hiểu một cách đơn thuần như theo Hồ Chí Minh định nghĩa về văn hóa như sau đại ý như sau vì con người cần phải sống sót cũng như mục tiêu của đời sống nên ý tưởng và phát minh sáng tạo ra chữ viết, ngôn từ, pháp lý, đạo đức, tôn giáo, khoa học cũng như văn học thẩm mỹ và nghệ thuật, phát minh sáng tạo ra những công cụ hoạt động và sinh hoạt hàng ngày về ăn ở, mặc cùng những phương pháp sử dụng. Tất cả những điều mà con người ý tưởng và phát minh sáng tạo ra chính là văn hóa.
Như vậy, văn hóa do con người sáng tạo ra để phục vụ lợi ích của mình. Văn hóa là của con người và được cộng đồng giữ gìn qua các thế hệ, được dùng để phục vụ đời sống con người có tính lưu truyền và kế thừa từ thế hệ này sang thế hệ khác.
1.2. Các khái niệm khác
Trong văn hóa sẽ gồm có văn hóa vật chất và văn hóa niềm tin. Dù cũng đều là do con người phát minh sáng tạo ra nhưng đây là những loại văn hóa khác nhau. Trong đó :
a. Văn hóa vật chất
Văn hóa vật chất dùng để chỉ năng lượng phát minh sáng tạo của con người bộc lộ qua những vật thể, vật dụng, dụng cụ do con người làm ra. Từ những vật thể này, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể nhìn nhận, nhận xét năng lực của con người đã làm ra.
b. Văn hóa tinh thần
Văn hóa ý thức gồm có những tư tưởng, giá trí niềm tin, những lý luận mà con người phát minh sáng tạo ra trong quy trình sinh sống. Văn hóa ý thức được tạo ra nhằm mục đích Giao hàng cho những hoạt động giải trí ý thức với những nguyên tắc, tiêu chuẩn có ảnh hưởng tác động chi phối những hoạt động giải trí của con người, những hoạt động giải trí ý thức như ứng xử, kĩ năng, tri thức, giá trị khoa học thẩm mỹ và nghệ thuật. Văn hóa ý thức cũng là thị hiếu, nhu yếu về niềm tin và cách thỏa mãn nhu cầu nhu yếu đó.
c. Tiểu văn hóa
Tiểu văn hóa dùng để chỉ văn hóa của một động đồng nhỏ hơn chiếm hữu những sắc thái riêng của mình, khác nhưng không trái chiều với nền văn hóa chung của xã hội. Nó là một bộ phận của nền văn hóa chung có những nét độc lạ của mình. Như tiểu văn hóa của dân tộc bản địa H’Mông, tiểu văn hóa của khu vực nông thôn, tiểu văn hóa người trẻ tuổi, tiểu văn hóa của những người cao tuổi … Nhóm người này có những ứng xử riêng mang đặc trưng của hội đồng còn được gọi là văn hóa phụ. Mặc dù không trái chiều với nền văn hóa chung nhưng những tiểu văn hóa trong xã hội thường có những sự trái chiều, thường xảy ra sự không tương đồng.
d. Văn hóa nhóm
Văn hóa nhóm là tập hợp những ý niệm, giá trị và tập tục trong một nhóm người. Văn hóa nhóm sẽ hình thành với sự sinh ra của nhóm nhằm mục đích duy trì, thiết lập sự hoạt động giải trí của nhóm. Các nhóm nhỏ đều có văn hóa riêng của mình nhưng vẫn nằm trong văn hóa chung của xã hội. Văn hóa nhóm của những tập đoàn lớn, những tổ chức triển khai xã hội, nhỏ hơn tiểu văn hóa.
e. Phản văn hóa
Khác với tiểu văn hóa hay văn hóa nhóm sống sót không trái chiều với nền văn hóa chung, phản văn hóa công khai minh bạch bác bỏ những giá trị và chuẩn mực trong xã hội. Như vậy, phản văn hóa của một nhóm người trong xã hội gồm những giá trị, chuẩn mực đi ngược lại với những chuẩn mực, giá trị chung của xã hội. Điều này Open thường thấy trong xã hội.
d. Văn minh
Khái niệm văn minh có tương quan mật thiết với khái niệm văn hóa nhưng không hề như nhau 2 khái niệm này với nhau mà 1 số ít người vẫn thường dùng. Bởi văn hóa rộng hơn, giàu tính nhân bản, hướng tới những giá trị vĩnh cửu còn văn minh chỉ hướng tới sự sắp xếp đời sống sao cho thuận tiện, sao cho hợp lý. Nghĩ tới văn minh, tất cả chúng ta thường nghĩ tới đời sống vật chất, tiện lợi.
Một bên, văn hóa gồm có cả giá trị vật chất và ý thức, còn văn mình nghiêng về giá trị vật chất – kĩ thuật. Về ý nghĩa này, văn minh gần tương đương với từ văn vật trong nghành văn hóa mà tất cả chúng ta thường đề cập tới. Văn vật, văn hiến là những bộ phận của văn hóa. Văn vật là những di tích lịch sử, hiện vật, khu công trình và những nhân tài. Đó là những giá trị vật chất. Còn văn hiến là truyền thống cuội nguồn truyền kiếp còn lưu giữ được qua lịch sử vẻ vang tăng trưởng của dân tộc bản địa, thiên về những giá trị ý thức. Văn vật và văn minh tuy có những điểm giống nhau đều là giá trị vật chất nhưng vẫn có điểm khác nhau về tính lịch sử vẻ vang. Nếu văn vật có bề dày quá khứ thì văn minh chỉ trình độ tăng trưởng, một lát cắt đồng đại. Nếu văn hóa mang tính dân tộc bản địa với chiều dài lịch sử vẻ vang còn văn minh có tính quốc tế với khoanh vùng phạm vi to lớn hơn. Tóm lại, văn hóa sinh ra và tăng trưởng theo hình thái kinh tế tài chính – chính trị tương ứng trong mỗi thời kì lịch sử dân tộc mà ở đó, ý thức hệ của giai cấp thống trị có ảnh hưởng tác động lớn đến những yếu tố pháp lý, chủ trương quản trị văn hóa trong xã hội. Đặc điểm của văn hóa là có tính thừa kế. Trong những xã hội có giai cấp, văn hóa luôn mang tính giai cấp và gắn với thực chất của giai cấp cầm quyền. Khi kinh tế tài chính xã hội lành mạnh sẽ có nền văn hóa công minh, lành mạnh. trái lại, kinh tế tài chính bất bình đằng sẽ khó có được nền văn hóa lành mạnh. Nói một cách đơn thuần nhất, văn hóa là sự kết tinh những gì mà con người đã làm, đã tâm lý và hành vi sau một quy trình lịch sử vẻ vang. Những nét văn hóa đặc trưng hay còn gọi là truyền thống sẽ giúp tất cả chúng ta phân biệt văn hóa của thời kì này so với những thời kì khác, văn hóa của dân tộc bản địa này so với những dân tộc bản địa, vương quốc khác. Như vậy, hội đồng nào trong quy trình sinh sống đều có truyền thống văn hóa riêng của mình. Không có dân tộc bản địa nào, vương quốc nào trên quốc tế lại không có văn hóa của mình. Cộng động sinh sống bên cạnh đời sống vật chất sẽ luôn có đời sống ý thức kèm theo vì vậy đều tạo ra văn hóa của riêng mình.
2. Những khái niệm khác liên quan tới văn hóa
Bên cạnh những khái niệm về văn hóa ở trên, có những khái niệm tương quan tới văn hóa khác. Chúng ta cùng khám phá thêm để hiểu hơn nhé.
2.1. Di sản văn hóa vật thể
Đây là những sản phẩm vật chất truyền kiếp, mang trong mình những giá trị về văn hóa, khoa học và lịch sử vẻ vang nhưng danh lam thắng cảnh, cổ vật, di vật, di tích lịch sử lịch sử vẻ vang – văn hóa và bảo vật vương quốc.
2.2. Di sản văn hóa phi vật thể
Đó là những mẫu sản phẩm ý thức truyền kiếp mang giá trị về văn hóa, lịch sử vẻ vang và khoa học được người sau lưu truyền qua nhiều hình thức như văn bản chữ viết, trình diễn, truyền miệng, truyền nghề, qua những tác phẩm văn học thẩm mỹ và nghệ thuật, qua nếp sống, liên hoan, y dược truyền thống, tuyệt kỹ nghề thủ công truyền thống, phục trang truyền thống lịch sử dân tộc bản địa, văn hóa ẩm thức, tri thức dân gian, diễn xướng dân gian.
2.3. Danh lam thắng cảnh
Danh lam thắng cảnh gồm có những cảnh sắc vạn vật thiên nhiên, khu vực có cảnh sắc vạn vật thiên nhiên và khu công trình kiến trúc lâu đời có giá trị về thẩm mĩ, khoa học và lịch sử dân tộc.
2.4. Di tích lịch sử – văn hóa
Các di tích lịch sử này do con người kiến thiết xây dựng nên như những khu công trình kiến thiết xây dựng, những di vật, bảo vật vương quốc, cổ vật hay khu vực nào đó mà có giá trị về văn hóa, lịch sử dân tộc và khoa học.
2.5. Cổ vật
Cổ vật là những hiện vật có niên đại truyền kiếp mang trong mình giá trị về văn hóa, khoa học và lịch sử vẻ vang được lưu truyền lại qua những thế hệ sau. Một hiện vật được coi là cổ vật khi có từ 100 năm tuổi trở lên.
2.6. Di vật
Di vật cũng là những hiện vật có giá trị về văn hóa, khoa học và lịch sử được người đời sau lưu truyền lại.
2.7. Bảo vật quốc gia
Đây cũng là hiện vật do người sau lưu giữ và truyền lại qua những đời tiếp nối. Nhưng bảo vật vương quốc là hiện vật có giá trị đặc biệt quan trọng quý và hiếm, biểu lộ được những nét văn hóa, khoa học và lịch sử vẻ vang tiêu biểu vượt trội của quốc gia. Như vậy, cũng tương quan tới văn hóa còn nhiều khái niệm khác mà bạn cần chú ý quan tâm để hiểu vừa đủ hơn về văn hóa vật thể và phi vật thể, giúp có cái nhìn toàn vẹn hơn về văn hóa.
3. Các đặc trưng và chức năng của văn hóa
Tìm hiểu về văn hóa là gì, bạn không hề bỏ lỡ đặc trưng của văn hóa và công dụng của văn hóa. Cùng chúng tôi khám phá chi tiết cụ thể dưới đây nhé.
3.1. Đặc trưng của văn hóa
Các đặc trưng của văn hóa gồm có những điều sau đây :
a. Văn hóa luôn có tính hệ thống
Tính mạng lưới hệ thống của văn hóa giúp tất cả chúng ta tập hợp, phát hiện những mối liên hệ giữa những sự kiện văn hóa, những hiện tượng kỳ lạ, quy luật hình thành, tăng trưởng cùng đặc trưng của nó. Với tính mạng lưới hệ thống, văn hóa góp mặt vào mọi hoạt động giải trí của xã hội, giúp tổ chức triển khai xã hội tốt hơn.
b. Văn hóa có tính giá trị của mình
Giá trị của văn hóa dựa theo mục tiêu hoàn toàn có thể phân thành giá trị vật chất để ship hàng nhu yếu vật chất của con người và giá trị ý thức ship hàng cho nhu yếu niềm tin của con người. Dựa theo ý nghĩa, văn hóa hoàn toàn có thể chia thành giá trị đạo đức, giá trị thẩm mĩ và giá trị sử dụng. Dựa theo thời hạn, văn hóa hoàn toàn có thể chia thành giá trị nhất thời, giá trị vĩnh cửu. Trong đó, giá trị theo thời hạn giúp con người hoàn toàn có thể nhìn nhận khách quan, biện chứng hơn về giá trị của văn hóa, tránh được sự phủ nhận sạch trơn hay tán dương hết lời một cách cực đoan. Do đó, ở một hiện tượng kỳ lạ, sự vật hoàn toàn có thể sống sót nhiều giá trị khác nhau nhiều hay ít tùy vào việc tất cả chúng ta xem xét ở những góc nhìn nào, dựa trên bình diện gì. Vì vậy, một hiện tượng kỳ lạ được nhìn nhận có thuộc phạm trù văn hóa không sẽ xem xét những giá trị và phi giá trị trong mối đối sánh tương quan của nó. Một hiện tượng kỳ lạ có giá trị hay không còn phụ thuộc vào vào từng thời kì lịch sử dân tộc với những chuẩn mực văn hóa được lấy làm hệ quy chiếu. Qua việc xem xét những giá trị, văn hóa sẽ có tính năng kiểm soát và điều chỉnh xã hội, giúp xã hội không ngừng hoàn thành xong, duy trì trạng thái cân đối, xu thế những chuẩn mực, thích ứng với những đổi khác của đời sống xã hội cũng như làm động lực cho xã hội tăng trưởng hơn.
c. Văn hóa có tính nhân sinh
Vì do con người tạo ra và Giao hàng quyền lợi của con người nên văn hóa có tính nhân sinh. Con người biết điêu khắc đã, chạm khảm gỗ là những hoạt động giải trí mang tính vật chất và thực thi những hoạt động giải trí mang tính ý thức như đạt tên cho những danh lam thắng cảnh, thiết kế xây dựng truyền thuyết thần thoại về đời sống xung quanh. Văn hóa giúp hội đồng người liên kết với nhau hơn.
d. Văn hóa có tính lịch sử
Thời gian giúp phân biệt văn hóa là loại sản phẩm của một quy trình mà con người tạo ra. Tính lịch sử vẻ vang của văn hóa cho thấy văn hóa được tích góp qua nhiều thế hệ, có những quá trình tăng trưởng khác nhau. Lịch sử của văn hóa tạo nên chiều sâu, bề dày cũng như giúp văn hóa phải kiểm soát và điều chỉnh, phân loại lại những giá trị một cách tiếp tục. Truyền thống văn hóa sẽ là cốt lỗi trong lịch sử vẻ vang tăng trưởng của nghành nghề dịch vụ này. Truyền thống văn hóa gồm những giá trị khá không thay đổi được tích góp và tăng trưởng theo thời hạn của một hội đồng người, sau đó được đúc rút thành khuôn mẫu xã hội, lưu truyền dưới dạng ngôn từ, nghi lễ, tập quán, phong tục và dư luận, pháp luật …
3.2. Chức năng của văn hóa
Với những đặc trưng của mình, văn hóa có công dụng riêng của mình. Đây chính là vai trò, nguyên do sống sót của một sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào đó. Vậy văn hóa sinh ra có vai trò gì, để làm gì, tất cả chúng ta cùng tìm hiểu và khám phá nhé.
a. Chức năng nhận thức của văn hóa
Khả năng nhận thức, tư duy và học tập của con người một cách có ý thức, có chủ đích là một sự tiến hóa hơn hẳn so với những loài động vật hoang dã khác trên Trái Đất. Loài vật chỉ sống đơn thuần theo bản năng sống sót từ khi mới sinh ra. Con người có nhận thức cao nên luôn vươn tới đời sống cao hơn. Văn hóa với sự thừa kế giúp con người triển khai được điều này, hình thành nên một xã hội người hơn, nhân bản hơn.
b. Chức năng thẩm mĩ của văn hóa
Đây là tính năng quan trọng của văn hóa để con người, hội đồng người không ngừng hoàn thành xong hơn. Văn hóa là cái đẹp, làm cho con người đẹp hơn lên. Các ngành nghệ thuật và thẩm mỹ được tạo ra nhằm mục đích tôn vinh cái đẹp là vì thế. Nghệ thuật luôn hướng tới cái đẹp, hướng tới tình cảm và khát vọng mà con người luôn hướng tới để ảnh hưởng tác động vào lý trí, tình cảm của con người giúp họ có những hành vi đúng đắn. Nghệ thuật có những hình tượng, hình tượng nhằm mục đích bộc lộ nhu yếu của con người với năng lực ảnh hưởng tác động tới xã hội rất lớn.
c. Chức năng giáo dục của văn hóa
Chức năng này sẽ giúp con người nâng cao nhận thức, hoàn toàn có thể phát huy tiềm năng của con người. Con người lĩnh hội không riêng gì kiến thức và kỹ năng học vấn mà còn cả nhân cách, tư tưởng đạo đức và lối sống trong những mối quan hệ xã hội.
d. Chức năng điều tiết của văn hóa
Văn hóa với lịch sử vẻ vang và giá trị của mình hoàn toàn có thể giúp điều tiết xã hội luôn đi theo xu thế nhất định, làm xã hội luôn quản lý và vận hành không thay đổi vì những mục tiêu chung của hội đồng. Cụ thể ở đây là pháp lý và văn hóa pháp lý giúp con người luôn chấp hành để giữ trật tự xã hội, giúp mọi người sinh sống tương sinh với nhau.
e. Chức năng động lực của văn hóa
Cuối cùng, văn hóa có công dụng làm động lực, xu thế cho xã hội tăng trưởng, hướng tới một xã hội tốt đẹp hơn, nhân văn hơn. Đó là tiềm năng phấn đấu của xã hội loài người, giúp chất lượng sống của con người tốt hơn cả về vật chất và niềm tin.
Các chức năng của văn hóa không tách biệt, độc lập mà luôn có mối quan hệ mật thiết, mang tính xã hội cao. Chúng ta phân loại các chức năng này để hình dung dễ hơn mặc dù trên thực tế rất khó tách bạch ra thành từng chức năng riêng lẻ.
Nói chung, văn hóa sinh ra cùng hội đồng xã hội loài người, là mẫu sản phẩm của con người. Văn hóa sinh ra, hình thành và tăng trưởng theo chiều dài của lịch sử vẻ vang xã hội, góp phần tích cực vào sự tăng trưởng, không thay đổi của xã hội. Qua bài viết ở trên, tất cả chúng ta đã biết khá cơ bản về văn hóa là gì và những khái niệm, những yếu tố tương quan. Hy vọng bài viết góp thêm cho bạn những hiểu biết cơ bản, đơn thuần để tưởng tượng thế nào là văn hóa.
>> Tham khảo thêm:
