Kháng sinh ngày nay đã trở thành một loại thuốc đặc biệt quan trọng trong điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, việc sử dụng bừa bãi loại thuốc này đã dẫn đến việc rất nhiều vi khuẩn trở nên kháng thuốc kháng sinh. Điều này dẫn đến việc lựa chọn thuốc để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Vậy tình trạng kháng thuốc kháng sinh là gì? Thực trạng và cách giải quyết ra sao? Hãy cùng Youmed tìm hiểu vấn đề này nhé!
1. Kháng thuốc kháng sinh là gì ?
Kháng thuốc kháng sinh là khả năng của các vi sinh vật vẫn sinh trưởng với sự có mặt của một loại thuốc mà thông thường sử dụng có thể giết chết hoặc hạn chế sự phát triển của chúng. Kết quả là các liệu pháp điều trị thông thường trở nên không hiệu quả với chúng. Nhiễm trùng, do đó trở nên ngày một nghiêm trọng hơn. Thời gian bị bệnh lâu hơn, chi phí điều trị đội lên cao và nguy cơ tử vong tăng.
Bởi vì việc đề kháng kháng sinh, nên ngày càng có nhiều bệnh nhiễm trùng thường thì như nhiễm trùng đường tiết niệu, hô hấp, viêm phổi, bệnh lao, … càng trở nên khó điều trị hơn và đôi khi không hề điều trị được .
Kháng thuốc kháng sinh là mối đe dọa sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới. Nó ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người dân. Đồng thời cũng ảnh hưởng đến sự phát triển tổng thể, bền vững của cả một quốc gia. Việt Nam là một trong những các quốc gia đã phải chứng kiến mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng kháng sinh. Nguyên nhân của việc này là do:
- Việc sử dụng kháng sinh không hài hòa và hợp lý tại những cấp của mạng lưới hệ thống chăm nom sức khỏe thể chất
- Lạm dụng thuốc trong nuôi trồng thủy hải sản, trong chăn nuôi và trong hội đồng .
2. Thực trạng của kháng kháng sinh
2.1. Kháng thuốc là một yếu tố toàn thế giới
Trong những gần đây, việc sử dụng và lạm dụng kháng sinh đã làm tăng nhanh số lượng và chủng loại vi trùng kháng thuốc. Do đó, nhiều bệnh nhiễm khuẩn một ngày nào đó hoàn toàn có thể sẽ trở nên không trấn áp được. Cùng với sự tăng trưởng của ngành thương mại và du lịch toàn thế giới, những chủng vi trùng kháng thuốc hoàn toàn có thể nhanh gọn lây lan đến bất kể nơi nào trên quốc tế .
2.2. Nguyên nhân dẫn đến kháng thuốc
2.2.1. Vi khuẩn kháng thuốc
Vi khuẩn có rất nhiều cách để làm mất tính năng của kháng sinh, nhưng cơ bản có 3 nhóm nguyên do chính :
-
Vi khuẩn đột biến gen, tạo enzyme phân hủy hoặc biến đổi cấu trúc của kháng sinh
Một số vi khuẩn có khả năng kháng thuốc kháng sinh nhóm Beta-lactam. Điều này là do chúng tiết ra men betalactamase. Men này phá hủy vòng lactam làm mất tác dụng diệt khuẩn của kháng sinh.
Một số vi trùng tiết enzyme làm đổi khác kháng sinh nhóm aminoglycoside. Do đó, kháng sinh này không hề gắn vào vị trí đặc hiệu trên ribosome vi trùng. Từ đây, quy trình tổng hợp của vi trùng không bị ức chế. Kháng sinh không tác động ảnh hưởng được đến vi trùng gây bệnh .
-
Vi khuẩn giảm nồng độ thuốc kháng sinh bên trong tế bào
Theo thời hạn, những dòng kháng sinh mới được tìm ra nhưng đồng thời vi trùng cũng không ngừng tăng trưởng. Chúng đột biến để đối phó với tác động ảnh hưởng của kháng sinh .
Các vi trùng kháng Tetracycline, Macrolide, Quinolone nhờ biến hóa mạng lưới hệ thống bơm dữ thế chủ động của chính nó khiến kháng sinh không hề vào tế bào vi trùng được .
Một số vi trùng biết củng cố những màng bảo vệ của chúng. Điều này làm kháng sinh không thấm được vào chúng. Ví dụ : thuốc sẽ ở màng ngoài những vi trùng gram âm như trực khuẩn mủ xanh làm mất tính năng thuốc .
-
Vi khuẩn làm thay đổi đích tác động nên kháng sinh không gắn được vào đích
Việc sử dụng bừa bãi những loại kháng sinh, không theo đơn bác sĩ, sử dụng tích hợp nhiều loại kháng sinh cùng lúc tạo điều kiện kèm theo cho vi trùng đột biến .
Ví dụ, kháng sinh Penicillin muốn có tính năng diệt khuẩn thì tiên phong phải gắn được vào những phân tử protein của vi trùng phế cầu. Nhưng do đột biến, làm kháng sinh không nhận diện ra vi trùng do đó không có tính năng diệt khuẩn .
2.2.2. Do thực trạng sử dụng kháng sinh không đúng cách
Ngoài ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng thuốc kháng sinh còn do việc sử dụng, kê đơn kháng sinh bừa bãi, thiếu khoa học của người dân:
- Việc sử dụng kháng sinh bừa bãi trong hội đồng
- Việc kê đơn có phần chưa phải chăng của bác sĩ
- Việc bán thuốc kháng sinh tùy ý của những dược sĩ
- Việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi
- Việc trấn áp nhiễm khuẩn ở bệnh viện và những cơ sở y tế chưa tốt
- Bệnh nhân không tuân thủ liều lượng, thời hạn điều trị
3. Hạn chế thực trạng kháng kháng sinh
Theo WHO, những người bác sĩ đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong đại chiến chống kháng kháng sinh. Giúp bệnh nhân hiểu rằng tiêm vắc xin không thiếu, rửa tay sạch đúng cách và quan hệ tình dục có bảo vệ bảo đảm an toàn giúp tránh mắc cách bệnh nhiễm khuẩn kháng thuốc .
Tất cả mọi người đều đóng vai trò trong cuộc chiến chống kháng thuốc kháng sinh. Bạn có thể hành động. Hãy hành động.
Thuốc kháng sinh chỉ thiết yếu sử dụng để điều trị một số ít bệnh nhiễm trùng do vi trùng như viêm phổi hay những bệnh có thực trạng nhiễm khuẩn nặng hơn như nhiễm trùng huyết. Vì vậy, việc lựa chọn và sử dụng kháng sinh bảo đảm an toàn, hài hòa và hợp lý sẽ giúp cho quy trình điều trị bệnh có tín hiệu tốt và tránh được thực trạng kháng kháng sinh .
Qua bài viết trên, Youmed đã giúp bạn trả lời câu hỏi tình trạng kháng kháng sinh là gì? Những vấn đề quan trọng liên quan đến nó. Hãy tăng thêm nhận thức của bản thân để bảo vệ tương lai của nhân loại!
DS. Nguyễn Hoàng Bảo Duy
