Sau bầu cử giữa kỳ, đảng Cộng hòa liên tục trấn áp Thượng viện trong khi đảng Dân chủ trấn áp Hạ viện. ( Ảnh : New York Times )
Hạ viện
Hạ viện gồm tổng số 435 nghị sĩ và được bầu lại 2 năm một lần. Số nghị sĩ đại diện thay mặt mỗi bang tương ứng với dân số của bang đó. Hiện California có số đại biểu đông nhất trong Hạ viện với 53 người. Cũng giống Thượng viện, Hạ viện có quyền đề xuất kiến nghị những dự luật mới hay những sửa đổi luật. Thành viên ở hai viện này đều được chỉ định vào những ủy ban đảm nhiệm những nghành nghề dịch vụ khác nhau như ngân sách, tư pháp. Hạ viện có quyền lực tối cao đặc biệt quan trọng : quyền đưa ra những luật đạo về thu nhập, phế truất những quan chức chính phủ nước nhà, và bầu tổng thống nếu như đại cử tri đoàn không quyết định hành động được ai thắng cử.
Thượng viện
Thượng viện thường được coi là có thanh thế hơn một phần là bởi số thượng nghị sĩ ít hơn nhiều so với số hạ nghị sĩ ở Hạ viện. Ngoài ra Hiến pháp Mỹ cũng trao cho cơ quan này những thẩm quyền đặc biệt quan trọng. Thượng viện có tổng số 100 thượng nghị sĩ, mỗi bang có 2 thượng nghị sĩ đại diện thay mặt với nhiệm kỳ 6 năm. Cố Tổng thống Mỹ George Washington được cho là từng lý giải về mục tiêu của Thượng viện thiên về luận bàn hơn là Hạ viện do Thượng viện quy mô nhỏ hơn và thành viên của Thượng viện Giao hàng nhiệm kỳ lâu hơn nên bầu không khí tại Thượng viện ít đảng phái hơn và hợp tác hơn Hạ viện.
Hiến pháp Mỹ trao cho Thượng viện quyền “kiểm tra và cân bằng quyền lực” của các thành phần khác trong chính phủ liên bang với việc phê duyệt các đề cử của tổng thống, trong đó có các đề cử đối với chức vụ như thẩm phán Tòa án tối cao, và quyền bầu Phó Tổng thống trong trường hợp không có ai nhận đa số phiếu đại cử tri. Các thượng nghị sĩ cũng được trao quyền thông qua hay phủ quyết các hiệp ước của Mỹ với nước ngoài.
Thượng viện cũng có vai trò đặc biệt quan trọng trong những cuộc tìm hiểu cấp liên bang. Ví dụ, một ủy ban của Thượng viện đã tìm hiểu bê bối Watergate vào những năm 1970, hay tìm hiểu những cáo buộc quấy rối tình dục chống lại Thẩm phán Clarence Thomas vào những năm 1990. Thông qua những tiến trình luận tội mở màn ở Hạ viện, yếu tố sẽ được gửi tới Thượng viện. Thượng viện là cơ quan duy nhất có thẩm quyền triển khai xét xử những vụ luận tội – điều mà họ đã làm với vụ luận tội Tổng thống Bill Clinton vào năm 1999. Để luận tội và phế truất tổng thống, cần có sự ủng hộ của tối thiểu 2/3 thượng nghị sĩ.
Cơ quan nào quyền lực hơn?
Mặc dù Thượng viện và Hạ viện có vai trò giống nhau là giám sát hoạt động giải trí của cơ quan chính phủ, nhưng những người lập quốc ở Mỹ cũng trao cho họ những thẩm quyền riêng, Ross Baker, một giáo sư về chính trị Mỹ tại Đại học Rutgers cho biết. “ Họ có những vai trò riêng không liên quan gì đến nhau. Ở Thượng viện, đó là về việc chỉ định và về những hiệp ước, còn ở Hạ viện là về thuế và tiêu tốn ngân sách ”, ông Baker nói. Do vậy, việc phân định bên nào quyền lực tối cao hơn không hề thuận tiện.
Với việc giành lại quyền kiểm soát Hạ viện sau cuộc bầu cử giữa kỳ, đảng Dân chủ có thể chuẩn bị cho các phiên điều trần, các cuộc điều tra gần như tất cả các ngóc ngách của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Tuy nhiên, yếu tố lớn nhất – kế hoạch luận tội tổng thống – thì có vẻ như không biến hóa. Với việc đảng Cộng hòa vẫn nắm quyền trấn áp Thượng viện, ít năng lực đảng Dân chủ sẽ tìm cách luận tội Tổng thống Donald Trump. Điều này bởi việc luận tội sẽ khó qua ải Thượng viện.
Minh Phương
Theo New York Times
