Khái niệm phương thức sản xuất, lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất? Phân tích quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
..
Phân tích quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất
Mục lục :
Khái niệm phương thức sản xuất
Phương thức sản xuất là sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và quan hệ sản xuất tương ứng tạo thành cách thức sản xuất trong một giai đoạn nhất định của lịch sử.
– Về mặt cấu trúc, ta hoàn toàn có thể công thức hóa như sau :
Lực lượng sản xuất + Quan hệ sản xuất => Phương thức sản xuất = Cách thức sản xuất vật chất .
Phép “+” ở đây không phải là phép cộng giản đơn, mà là biểu thị mối quan hệ biện chứng, gắn bó xoắn xuýt lẫn nhau giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất.
– Với tính cách là phạm trù của chủ nghĩa duy vật lịch sử, phương thức sản xuất biểu thị cách thức con người thực hiện quá trình sản xuất vật chất ở những giai đoạn lịch sử nhất định của xã hội loài người.
Với một phương pháp nhất định của sự sản xuất xã hội, trong đời sống xã hội sẽ Open những đặc thù, cấu trúc và đặc thù tương ứng về mặt xã hội .
– Đối với sự vận động của lịch sử loài người, cũng như sự vận động của mỗi xã hội cụ thể, sự thay đổi về phương thức sản xuất bao giờ cũng là sự thay đổi có tính chất cách mạng. Trong sự thay đổi đó, các quá trình kinh tế, xã hội… được chuyển sang một chất mới.
– Nhờ có phương thức sản xuất, ta hoàn toàn có thể phân biệt được sự khác nhau của những thời đại kinh tế tài chính khác nhau .
Dựa vào phương thức sản xuất đặc trưng của mỗi thời đại lịch sử, người ta hiểu thời đại lịch sử đó thuộc về hình thái kinh tế – xã hội nào. C. Mác khẳng định:
“ Những thời đại kinh tế tài chính khác nhau không phải ở chỗ chúng sản xuất ra cái gì mà là ở chỗ chúng sản xuất bằng cách nào, với những tư liệu lao động nào ” .
– Để hiểu rõ hơn về phương thức sản xuất, ta cần khảo sát 02 thành tố của nó là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Về bản chất, hai thành tố này là hai mặt của một mối quan hệ – đó là “quan hệ song trùng” của bản thân quá trình sản xuất xã hội.
Khái niệm lực lượng sản xuất
Lực lượng sản xuất là khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử dùng để chỉ mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, thể hiện trình động chinh phục tự nhiên của con người.
– Nghĩa là, trong quy trình sản xuất trong đời sống xã hội, con người chinh phục giới tự nhiên bằng tổng hợp tổng thể những sức mạnh hiện thực của mình. Sức mạnh đó được triết học duy vật lịch sử dân tộc khái quát trong khái niệm “ lực lượng sản xuất ” .
Khái niệm “ lực lượng sản xuất ” nói lên năng lượng thực tiễn của con người trong quy trình sản xuất tạo ra của cải xã hội .
– Về mặt kết cấu, lực lượng sản xuất gồm hai thành tố là Người lao động và Tư liệu sản xuất:
+ Người lao động là con người có sức khỏe thể chất, có kỹ năng và kiến thức lao động .
+ Tư liệu sản xuất là những đối tượng người dùng được con người sử dụng, khai thác trong quy trình sản xuất, gồm :
Tư liệu lao động. Ví dụ : những công cụ lao động như cày, cuốc, máy kéo, dệt, máy, xe tải … ; những nguyên vật liệu sản xuất như xăng, dầu, điện …
Đối tượng lao động. Ví dụ : sắt, thép, xi-măng, sỏi, bông, len, sợi vải … Đó là những vật tư, nguyên vật liệu “ thô ” để làm đầu vào của sản xuất .
– Do tầm quan trọng của nhân tố con người, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác khẳng định:
“ Lực lượng sản xuất số 1 của toàn thể quả đât là công nhân, người lao động ” .
Do đặc trưng sinh học – xã hội riêng có của mình, con người có sức mạnh và kỹ năng và kiến thức lao động cả về chân tay, cơ bắp, lẫn trí óc. Trong lao động, sức mạnh và kỹ năng và kiến thức ấy đã được nhân lên gấp nhiều lần .
Hơn nữa, lao động của con người ngày càng trở thành lao động có trí tuệ và hàm lượng trí tuệ ngày càng tăng trong lao động của con người. Do đó, con người chính là nguồn lực cơ bản, nguồn lực vô tận cua nền sản xuất trong thời đại cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ( cách mạng 4.0 ) lúc bấy giờ .
– Cùng với con người, công cụ lao động cũng là một thành tố cơ bản của lực lượng sản xuất.
Công cụ lao động chính là “ khí quan của bộ óc con người ”, là “ sức mạnh của tri thức đã được vật thể hóa ”, có ảnh hưởng tác động “ nối dài bàn tay ” và nhân lên sức mạnh trí tuệ con người .
Bởi vậy, khi công cụ lao động đã đạt tới trình độ tin học hóa, số hóa, tự động hóa … một cách thông dụng như lúc bấy giờ, thì hiệu năng của nó thật sự rất kỳ diệu .
Trong mọi thời đại, công cụ sản xuất luôn là yếu tố động nhất ( tức là dễ đổi khác, tiến hóa lên mức cao hơn nhất ) của lực lượng sản xuất. Điều này biểu lộ năng lượng thực tiễn của con người ngày càng tăng thêm, bởi công cụ sản xuất là do chính con người sản xuất ra .
Chính sự quy đổi, nâng cấp cải tiến, hoàn thành xong không ngừng của công cụ lao động đã gây ra những biến hóa thâm thúy trong hàng loạt tư liệu sản xuất. Xét cho cùng, đó chính là nguyên do sâu xa của mọi biến cải xã hội .
– Trong quá trình chinh phục tự nhiên, con người sáng tạo ra khoa học, đến lượt mình, khoa học lại đóng vai trò là công cụ lao động đắc lực của con người.
Ngày nay, khoa học đã tăng trưởng trở thành nguyên do trực tiếp của nhiều đổi khác to lớn trong sản xuất và trong đời sống .
Cách thức mà khoa học xâm nhập và bộc lộ trong hiện thực ngày càng đa dạng chủng loại, phong phú theo cấp số nhân. Khoa học đã tăng trưởng đến mức độ mà chỉ vài chục năm trước con người cũng khó tưởng tượng ra .
Ví dụ tiêu biểu là công nghệ Internet, trí tuệ nhân tạo (AI), mạng 5G, các mạng xã hội Facebook, Youtube… đã làm thay đổi to lớn nhiều mắt khâu trong quá trình sản xuất của con người. Những công nghệ hiện đại này chính là đặc trưng mang tính thời đại cho lực lượng sản xuất hiện nay.
Khái niệm quan hệ sản xuất
Quan hệ sản xuất là khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử dùng để chỉ mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất vật chất.
– Nếu như lực lượng sản xuất biểu thị mối quan hệ giữa con người với tự nhiên – mặt thứ nhất của “mối quan hệ song trùng” trong quá trình sản xuất xã hội, thì quan hệ sản xuất biểu thị mối quan hệ giữa những con người với nhau trong quá tình sản xuất ấy – mặt thứ hai của nó.
Chính nhờ mối quan hệ giữa con người với con người và mối quan hệ giữa con người với tự nhiên sống sót thống nhất với nhau mà quy trình sản xuất xã hội mới diễn ra thông thường .
Ví dụ về quan hệ sản xuất
Trong quá trình khai thác mỏ than, nếu mỗi người chỉ làm việc một cách tách biệt, không có sự phối hợp giữa các công nhân, những người công nhân lại không nghe chỉ đạo của quản lý…, tức là không tồn tại mối quan hệ giữa những con người với nhau (“quan hệ sản xuất”), thì tập thể đó không thể khai thác than hiệu quả.
– Trong sản xuất, mối quan hệ giữa con người với tự nhiên thể hiện thành những trình độ, năng lực khác nhau của lực lượng sản xuất. Tuy nhiên, mối quan hệ đó được xây dựng trong và thông qua những quan hệ khác nhau giữa người với người, tức là những quan hệ sản xuất.
Như thế, dù muốn hay không, con người bắt buộc phải tạo dựng, duy trì những mối quan hệ nhất định với nhau trong quy trình sản xuất để bảo vệ hoạt động giải trí sản xuất diễn ra thông thường và ngày càng hiệu suất cao. Những quan hệ này mang tính tất yếu và không nhờ vào vào ý chí chủ quan của bất kỳ ai .
Tuy do con người tạo ra, nhưng các mối quan hệ sản xuất đó tuân theo những quy luật xã hội tất yếu, khách quan của của đời sống xã hội.
– Trong thực tiễn quy trình sản xuất, mạng lưới hệ thống những quan hệ sản xuất bộc lộ đơn cử theo 03 mặt khác nhau như sau :
- Quan hệ sở hữu đối với tư liệu sản xuất;
- Quan hệ trong tổ chức và quản lý sản xuất;
- Quan hệ trong phân phối sản phẩm lao động.
Các mặt quan hệ nêu trên là những quan hệ mang tính vật chất thuộc đời sống xã hội .
Những quan hệ đó là hình thức xã hội của lực lượng sản xuất và là cơ sở sâu xa của đời sống tinh thần xã hội. Các mặt quan hệ này luôn gắn bó với nhau, tạo thành một hệ thống mang tính ổn định tương đối so với sự vận động không ngừng của lực lượng sản xuất.
Mỗi mặt của hệ thống quan hệ sản xuất có vai trò và ý nghĩa riêng biệt, xác định, khi nó tác động tới nền sản xuất xã hội nói riêng và toàn bộ tiến trình lịch sử nói chung, thể hiện ở một số khía cạnh sau:
* Vai trò của quan hệ chiếm hữu so với tư liệu sản xuất :
– Tính chất của quan hệ sản xuất trước hết được quy định bởi quan hệ sở hữu đối với tư liệu sản xuất. Nó biểu hiện thành chế độ sở hữu – đặc trưng cơ bản của phương thức sản xuất.
– Trong hệ thống các quan hệ sản xuất của mỗi nền kinh tế – xã hội xác định, quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất luôn có vai trò quyết định đối với các quan hệ xã hội khác. Quan hệ sở hữu là quan hệ xuất phát, cơ bản, trung tâm của các quan hệ sản xuất.
– Một cách chung chất, hoàn toàn có thể hiểu quan hệ chiếm hữu là quan hệ giữa những tập đoàn lớn người trong việc chiếm hữu những tư liệu sản xuất .
Ví dụ:
- Quan hệ giữa địa chủ sở hữu đất với tá điền không sở hữu đất là quan hệ sở hữu.
- Quan hệ giữa tư sản có nhà máy với công nhân không có nhà máy là quan hệ sở hữu.
Chính những mối quan hệ chiếm hữu này đã lao lý vị thế của từng tập đoàn lớn người ( địa chủ – tá điền ; tư sản – công nhân ; … ) trong mạng lưới hệ thống sản xuất xã hội .
Đến lượt mình, vị thế của từng tập đoàn lớn người trong mạng lưới hệ thống sản xuất lại pháp luật phương pháp mà những tập đoàn lớn trao đổi hoạt động giải trí cho nhau, phương pháp mà những tập đoàn lớn tổ chức triển khai quản trị trong quy trình sản xuất .
Cuối cùng, chính quan hệ chiếm hữu là cái quyết định hành động phương thức phân phối mẫu sản phẩm cho những tập đoàn lớn người theo vị thế của họ so với mạng lưới hệ thống sản xuất xã hội .
– Trong những hình thái – kinh tế tài chính xã hội mà loài người đã từng trải qua, lịch sử vẻ vang đã được tận mắt chứng kiến sự sống sót của hai mô hình sở hữu cơ bản so với tư liệu sản xuất :
+ Sở hữu công cộng:
Là mô hình mà trong đó tư liệu sản xuất thuộc về mọi thành viên của mỗi hội đồng. Nhờ cơ sở đó nên về nguyên tắc, những thành viên của mỗi hội đồng bình đẳng với nhau trong tổ chức triển khai lao động và phân phối loại sản phẩm .
Do tư liệu sản xuất là gia tài chung của cả hội đồng nên những quan hệ xã hội trong sản xuất vật chất và trong đời sống xã hội trở thàn quan hệ hợp tác, tương hỗ lẫn nhau .
+ Sở hữu tư nhân:
Trong những chính sách tư hữu, do tư liệu sản xuất chỉ nằm trong tay một số ít ít người nên của cải xã hội không thuộc về số đông mà thuộc về số ít người đó. Do vậy, những quan hệ xã hội trở thành bất bình đẳng : quan hệ thống trị và bị trị. Đối kháng xã hội trong những xã hội này tiềm tàng trở thành đối kháng nóng bức .
Đến nay, lịch sử vẻ vang loài người tận mắt chứng kiến 03 chính sách chiếm hữu tư nhân nổi bật :
- Chế độ chiếm hữu nô lệ;
- Chế độ phong kiến; và
- Chế độ tư bản chủ nghĩa.
Trong đó, chính sách chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa là đỉnh điểm của mô hình chiếm hữu này .
C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã chứng tỏ rằng chính sách tư bản chủ nghĩa không phải là hình thức chiếm hữu ở đầu cuối trong lịch sử vẻ vang loài người. Chủ nghĩa xã hội dựa trên chính sách công hữu về tư liệu sản xuất, dù sớm hay muộn cũng sẽ đóng vai trò phủ định so với chính sách tư hữu .
* Vai trò của quan hệ tổ chức triển khai và quản trị sản xuất :
– Trong mạng lưới hệ thống những quan hệ sản xuất, những quan hệ về mặt tổ chức triển khai, quản trị sản xuất là những quan hệ có năng lực quyết định hành động một cách trực tiếp, quy mô, vận tốc, hiệu suất cao và khuynh hướng của mỗi nền sản xuất đơn cử .
Bằng cách chớp lấy những tác nhân xác lập của một nền sản xuất, tinh chỉnh và điều khiển và tổ chức triển khai quản lý và vận hành những tác nhân đó, những quan hệ này có năng lực đẩy nhanh hoặc ngưng trệ những quy trình khách của sản xuất .
– Các quan hệ về mặt tổ chức triển khai và quản trị sản xuất luôn có xu thế thích ứng với kiểu quan hệ chiếm hữu thống trị của mỗi nền sản xuất đơn cử. Do vậy, việc sử dụng hài hòa và hợp lý những loại quan hệ này sẽ được cho phép hàng loạt mạng lưới hệ thống sản xuấ vươn tới tối ưu .
trái lại, những quan hệ tổ chức triển khai và quản trị hoàn toàn có thể làm biến dạng quan hệ chiếm hữu, tác động ảnh hưởng xấu đi đến tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội .
Ví dụ:
Khi xét đơn thuần trong những mối quan hệ việc làm tại Tập đoàn Alibaba, thì quan hệ giữa Mã Vân – quản trị với Trương Dũng – CEO, hoặc quan hệ giữa Trương Dũng với những Giám đốc bộ phận … là những quan hệ trong tổ chức triển khai và quản trị sản xuất. Rõ ràng, nếu những quan hệ này được tổ chức triển khai khoa học thì lệch giá của Alibaba sẽ tăng trưởng .
trái lại, nếu những quan hệ này có yếu tố, hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của Alibaba sẽ gặp rắc rối .
– Ngày nay, nhờ ứng dụng được những thành tựu to lớn của khoa học quản trị tân tiến và những văn minh của công nghệ thông tin, nên vai trò của những quan hệ tổ chức triển khai và quản trị so với sản xuất, đặc biệt quan trọng là so với việc quản lý và điều hành sản xuất ở tầm vĩ mô, đã tăng lên gấp bội .
* Vai trò của quan hệ phân phối mẫu sản phẩm lao động :
Trong hệ thống các quan hệ sản xuất, các quan hệ về mặt phân phối sản phẩm lao động cũng là những nhân tố có ý nghĩa hết sức to lớn đối với sự vận động của toàn bộ nền kinh tế – xã hội.
Mặc dù phục thuộc vào những quan hệ chiếm hữu và vào trình độ tổ chức triển khai quản trị sản xuất, tuy nhiên do có năng lực kích thích trực tiếp vào quyền lợi của con người, nên những quan hệ phân phối là chất xúc tác của những quy trình kinh tế tài chính – xã hội .
Quan hệ phân phối hoàn toàn có thể thôi thúc vận tốc và nhịp điệu của sự sản xuất, làm năng động hàng loạt đời sống kinh tế tài chính xã hội. trái lại, những quan hệ này có năng lực ngưng trệ sản xuất, ngưng trệ sự tăng trưởng của xã hội .
Ví dụ:
- Quan hệ giữa ông chủ – người trả lương và công nhân – người nhận lương là quan hệ phân phối sản phẩm lao động. Nếu mức lương hợp lý sẽ kích thích người lao động tăng năng suất, góp phần tăng hiệu quả kinh doanh.
- Ngược lại, nếu mức lương quá thấp, công nhân có xu hướng đình công, làm đình trệ sản xuất.
MỞ RỘNG:
(Các bạn không nhất thiết trình bày trong bài thi):
Sau khi khảo sát các thành tố của phương thức sản xuất như trên, ta có thể công thức hóa một cách tương đối như sau:
LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT {Người lao động + Tư liệu sản xuất [Tư liệu lao động (công cụ lao động + nhiên liệu) + Đối tượng lao động (nguyên vật liệu thô)]} +
QUAN HỆ SẢN XUẤT {Quan hệ sỡ hữu [Sở hữu tư nhân, Sở hữu công cộng]; Quan hệ tổ chức, quản lý; Quan hệ phân phối} =>
PHƯƠNG THỨC SẢN XUẤT = CÁCH THỨC SẢN XUẤT RA SẢN PHẨM .
Trình bày mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Cho ví dụ minh họa ?
Sự tác động lẫn nhau giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất biểu hiện thành một mối quan hệ biện chứng.
Mối quan hệ đó lại biểu hiện thành quy luật cơ bản nhất của sự vận động của đời sống xã hội. Đó là quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
Quy luật đó được biểu lộ ở những điểm cơ bản sau :
* Quan hệ sản xuất được hình thành, biến hóa và tăng trưởng dưới tác động ảnh hưởng quyết định hành động của lực lượng sản xuất .
– Lực lượng sản xuất là thành tố động nhất, cách mạng nhất, là nội dung của phương thức sản xuất.
Còn quan hệ sản xuất là thành tố tương đối không thay đổi, là hình thức xã hội của phương thức sản xuất .
Trong mối quan hệ đó, nội dung quyết định hình thức, tức là lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất.
– Khuynh hướng của sản xuất xã hội là không ngừng đổi khác và ngày càng văn minh hơn .
Xét đến cùng, sự biến hóa đó khi nào cũng khởi đầu bằng sự đổi khác của lực lượng sản xuất, trước hết là công cụ lao động .
Do vậy, lực lượng sản xuất có vai trò quyết định đối với phương thức sản xuất, buộc quan hệ sản xuất phải hình thành, biến đổi và phát triển phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất.
Nội dung đó bộc lộ :
+ Trình độ của lực lượng sản xuất ở một tiến trình lịch sử dân tộc nhất định là trình độ, năng lực chinh phục tự nhiên của con người ở quá trình đó .
Trình độ đó bộc lộ ở 1 số ít điểm sau :
- Trình độ của công cụ lao động;
- Trình độ tổ chức, phân công lao động xã hội;
- Trình độ ứng dụng khoa học vào sản xuất;
- Kinh nghiệm và kỹ năng lao động của con người.
Rõ ràng cả ba mặt của quan hệ sản xuất phải phụ thuộc và phù hợp với các trình độ nêu trên để đảm bảo phương thức sản xuất được vận hành hiệu quả.
+ Tính chất của lực lượng sản xuất là khái niệm biểu lộ đặc thù, quy mô đặc trưng của lực lượng sản xuất ở một phương thức sản xuất nhất định .
Khi công cụ lao động chỉ ở trình độ thủ công, lực lượng sản xuất chủ yếu mang tính cá nhân.
Còn khi sản xuất đạt tới trình độ cơ khi hóa, tự động hóa, hoặc “internet hóa” như hiện nay, lực lượng sản xuất đòi hỏi sự hợp tác xã hội mang tính chất rộng rãi trên cơ sở chuyên môn hóa, thậm chí là sự hợp tác mang tính toàn cầu.
Trên thực tiễn, đặc thù và trình độ của lực lượng sản xuất không tách biệt nhau .
– Như thế, quan hệ sản xuất luôn được lực lượng sản xuất thôi thúc đến trạng thái tương thích với lực lượng sản xuất .
Đó là trạng thái mà trong đó quan hệ sản xuất là hình thức phát triển tất yếu của lực lượng sản xuất.
Nghĩa là, trạng thái mà ở đó những yếu tố cấu thành quan hệ sản xuất tạo ra dư địa không thiếu cho lực lượng sản xuất tăng trưởng .
Trong trạng thái ấy, cả ba mặt của quan hệ sản xuất thích ứng với tính chất, trình độ của lực lượng sản xuất, tạo điều kiện tối ưu cho việc sử dụng, kết hợp giữa lao động và tư liệu sản xuất. Khi đó, lực lượng sản xuất sẽ có điều kiện để phát triển hết khả năng của nó.
– Tuy nhiên, trạng thái tương thích giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất sẽ không đứng yên một chỗ mà sẽ dần biến hóa đến trạng thái xích míc giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất .
Sở dĩ như vậy bởi khi tới một giai đoạn nào đó, lực lượng sản xuất sẽ phát triển lên một trình độ mới với tính chất xã hội hóa cao hơn.
Ví dụ như khi người lao động không sử dụng những công cụ thô sơ, hiệu suất kém mà chuyển sang công cụ máy móc, hiệu suất cao hơn để sản xuất .
Khi đó, tình trạng phù hợp sẽ bị phá vỡ. Mâu thuẫn sẽ ngày càng gay gắt và đến một lúc nào đó, quan hệ sản xuất trở thành “xiềng xích” trói buộc khiến lực lượng sản xuất không thể phát triển hơn.
Đòi hỏi khách quan khi đó là phải thay quan hệ sản xuất cũ, đã lỗi thời bằng một quan hệ sản xuất mới, văn minh hơn. Chỉ có như vậy thì lực lượng sản xuất mới được “ cởi trói ” để tăng trưởng lên những trình độ cao hơn .
Việc xóa bỏ quan hệ sản xuất cũ, thay thế nó bằng quan hệ sản xuất mới có nghĩa là ở đó diễn ra sự diệt vong của phương thức sản xuất lỗi thời, kéo theo sự ra đời của một phương thức sản xuất mới. Đó là thời đại của cách mạng xã hội.
Ví dụ minh họa:
- Cách mạng tư sản ở Anh (1642 – 1651), ở Pháp (1789 – 1799) đã xóa bỏ phương thức sản xuất phong kiến và thay bằng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa.
- Cách mạng vô sản năm 1917 ở Nga đã đưa phương thức sản xuất xã hội chủ nghĩa lần đầu tiên xuất hiện trên thực tế…
* Sự tác động ảnh hưởng trở lại của quan hệ sản xuất so với lực lượng sản xuất .
Chủ nghĩa duy vật lịch sử chứng minh vai trò quyết định của lực lượng sản xuất song cũng khẳng định: Quan hệ sản xuất bao giờ cũng có tính độc lập tương đối và sẽ tác động trở lại lực lượng sản xuất.
Điều đó bộc lộ ở 1 số ít điểm sau :
– Quan hệ sản xuất quy định mục đích xã hội của sản xuất, ảnh hưởng đến thái độ lao động của công nhân, nông dân, việc hợp tác và phân công lao động, kích thích hoặc hạn chế hoạt động cải tiến công cụ, ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất.
Bằng nhiều cách như vậy, quan hệ sản xuất có nhiều ảnh hưởng lên lực lượng sản xuất và phương thức sản xuất.
– Nếu được vận dụng khoa học, phù hợp với tính chất và trình động của lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất sẽ tạo dư địa rộng lớn để lực lượng sản xuất phát triển.
Khi đó, quan hệ sản xuất là động lực thôi thúc lực lượng sản xuất tăng trưởng hết năng lực của nó .
– Nếu đã lỗi thời, không còn phù hợp với lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất sẽ kìm kẹp, cản trở lực lượng sản xuất phát triển.
Kéo theo đó, hiệu năng sản xuất của nền kinh tế tài chính sẽ suy giảm, Open ngày càng nhiều những hiện tượng kỳ lạ bất công trong xã hội .
– Lực lượng sản xuất chỉ hoàn toàn có thể tăng trưởng khi có một quan hệ sản xuất hài hòa và hợp lý, đồng điệu .
Quan hệ sản xuất lỗi thời hơn hoặc văn minh hơn một cách giả tạo cũng sẽ ngưng trệ sự phát tiển của lực lượng sản xuất .
Khi mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất đã bộc lộ gay gắt, đòi hỏi phải giải quyết nhưng con người không phát hiện được; hoặc khi mâu thuẫn đã được phát hiện mà không được giải quyết hoặc giải quyết một cách sai lầm, chủ quan… thì tác động kìm hãm của quan hệ sản xuất sẽ trở thành nhân tố phá hoại đối với lực lượng sản xuất.
Mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất.
Trong quy trình sản xuất, con người đồng thời chịu sự pháp luật của hai mối quan hệ là quan hệ với tự nhiên và quan hệ giữa người với người. Hai mối quan hệ này tác động ảnh hưởng qua lại lẫn nhau tạo nên quy luật cơ bản của sự hoạt động, tăng trưởng của xã hội. Quy luật về sự tương thích giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất chỉ rõ sự phụ thuộc vào của quan hệ sản xuất vào trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ảnh hưởng tác động ngược trở lại lực lượng sản xuất .
– Lực lượng sản xuất lao lý quan hệ sản xuất. Lực lượng sản xuất là yếu tố động và cách mạng, là nội dung vật chất ; quan hệ sản xuất là yếu tố tương đối không thay đổi, là hình thức kinh tế tài chính của phương thức sản xuất. Nội dung ( lực lượng sản xuất ) là cái pháp luật, đổi khác trước ; hình thức ( quan hệ sản xuất ) phụ thuộc vào vào nội dung, đổi khác sau .– Quan hệ sản xuất sống sót độc lập tương đối và ảnh hưởng tác động trở lại lực lượng sản xuất bộc lộ ở quan hệ sản xuất phụ thuộc vào vào tình hình tăng trưởng trong thực tiễn của lực lượng sản xuất trong mỗi quá trình lịch sử vẻ vang nhất định, nhưng luôn có tác động ảnh hưởng trở lại lực lượng sản xuất theo hướng tích cực ( tương thích ) và hướng xấu đi ( không tương thích ). Khi tương thích với sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất sẽ tạo địa phận, mở đường và trở thành động lực cơ bản thôi thúc và khi không tương thích, quan hệ sản xuất sẽ trở thành xiềng xích trói buộc, ngưng trệ sự tăng trưởng lực lượng sản xuất. Quan hệ sản xuất sống sót độc lập tương đối và ảnh hưởng tác động trở lại lực lượng sản xuất còn bộc lộ ở quan hệ sản xuất pháp luật mục tiêu sản xuất ; tác động ảnh hưởng lên thái độ người lao động ; lên tổ chức triển khai, phân công lao động xã hội ; lên khuynh hướng tăng trưởng và ứng dụng khoa học và công nghệ tiên tiến để từ đó hình thành mạng lưới hệ thống yếu tố hoặc thôi thúc, hoặc ngưng trệ sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất. Thực tiễn cho thấy, lực lượng sản xuất chỉ hoàn toàn có thể tăng trưởng khi có quan hệ sản xuất hài hòa và hợp lý, đồng điệu với nó .
– Mối quan hệ giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất bao hàm sự chuyển hóa thành những mặt trái chiều và phát sinh xích míc. Khi phương thức sản xuất mới sinh ra, quan hệ sản xuất tăng trưởng kịp và thôi thúc sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất thì được gọi là sự tương thích giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất. Sự tương thích đó bộc lộ ở chỗ, cả ba yếu tố của quan hệ sản xuất tạo “ địa phận rất đầy đủ ” cho lực lượng sản xuất tăng trưởng ; nghĩa là quan hệ sản xuất tạo điều kiện kèm theo sử dụng và phối hợp tối ưu người lao động với tư liệu sản xuất, nhờ đó lực lượng sản xuất có cơ sở để tăng trưởng hết năng lực của mình .
Nhưng trong quy trình lao động, con người luôn tìm cách nâng cấp cải tiến, hoàn thành xong và sản xuất ra những công cụ lao động mới, đỡ ngân sách mà hiệu suất, hiệu suất cao lao động cao hơn. Cùng với điều đó, kinh nghiệm tay nghề sản xuất, thói quen lao động, tri thức khoa học cũng tân tiến hơn và tăng trưởng hơn. Trong quy trình này, quan hệ sản xuất thường tăng trưởng chậm hơn nên sự tương thích giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuấtkhông phải là vĩnh viễn mà khi tới quá trình, nơi lực lượng sản xuất tăng trưởng lên trình độ mới, thì thực trạng tương thích trên sẽ bị phá vỡ ; Open xích míc giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất. Mâu thuẫn trên sống sót đến một lúc nào đó thì quan hệ sản xuất sẽ “ trở thành xiềng xích của lực lượng sản xuất ”, níu kéo sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất, người ta gọi là sự không tương thích ( hay xích míc ) giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất. Nguyên nhân của tương thích hay không tương thích giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất là do tính năng động của lực lượng sản xuất xích míc với tính không thay đổi tương đối của quan hệ sản xuất .
Phù hợp, không tương thích có tính biện chứng, nghĩa là trong sự tương thích đã có những biểu lộ không tương thích và trong không tương thích đã tiềm ẩn những điều kiện kèm theo, yếu tố để chuyển thành tương thích. “ Tới một quy trình tiến độ tăng trưởng nào đó của chúng, lực lượng sản xuất xích míc với quan hệ sản xuất hiện có ( … ) trong đó từ trước đến nay lực lượng sản xuất vẫn tăng trưởng. Từ chỗ là hình thức tăng trưởng của lực lượng sản xuất, quan hệ ấy trở thành những xiềng xích của lực lượng sản xuất. Khi đó mở màn thời đại một cuộc cách mạng ”. Cách mạng xã hội, do vậy có mục tiêu cơ bản là xử lý xích míc giữa quan hệ sản xuất với trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất bằng cách xoá bỏ quan hệ sản xuất cũ và thay vào đó một quan hệ sản xuất mới, tương thích với trình độ tăng trưởng mới của lực lượng sản xuất ; mở đường cho lực lượng sản xuất đó tăng trưởng tiếp theo. Cứ như thế, sự tăng trưởng biện chứng của phương thức sản xuất tuân theo chuỗi xích tương thích, không tương thích. Việc xoá bỏ quan hệ sản xuất cũ, sửa chữa thay thế bằng quan hệ sản xuất mới đồng nghĩa tương quan với sự xoá bỏ phương thức sản xuất cũ, tạo điều kiện kèm theo cho sự sinh ra của phương thức sản xuất mới cao hơn, văn minh hơn .
Sự tác động ảnh hưởng trở lại của quan hệ sản xuất so với lực lượng sản xuất trải qua những quy luật kinh tế tài chính xã hội, đặc biệt quan trọng là những quy luật kinh tế tài chính cơ bản .
Các tìm kiếm tương quan đến Mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Cấu 18 mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Ví dụ mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Tiểu luận mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Liên hệ thực tiễn mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, Trình bày mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất cho vì dụ minh hóa, Tiểu luận mối quan hệ giữa LLSX và QHSX, Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất ở nước ta lúc bấy giờ, Câu hỏi về quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất
Phương thức sản xuất là gì?
Phương thức sản xuất là sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và quan hệ sản xuất tương ứng tạo thành cách thức sản xuất trong một giai đoạn nhất định của lịch sử.
Lực lượng sản xuất là gì?
Lực lượng sản xuất là khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử dùng để chỉ mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, thể hiện trình động chinh phục tự nhiên của con người.
4.8 / 5 – ( 6 bầu chọn )
