Wikipedia tiếng Việt không bảo đảm và không chịu trách nhiệm về tính pháp lý và độ chính xác của các thông tin có liên quan đến y học và sức khỏe. Đề nghị liên hệ và nhận tư vấn từ các bác sĩ hay các chuyên gia. Khuyến cáo cẩn thận khi sử dụng các thông tin này. Xem chi tiết lại Wikipedia:Phủ nhận y khoa và Wikipedia:Phủ nhận về nội dung.về tính pháp lý và độ đúng mực của những thông tin có tương quan đến y học và sức khỏe thể chất. Khuyến cáo cẩn trọng khi sử dụng những thông tin này
Bệnh nhân phong người dân tộc bản địa ở Dakia, được nhân viên cấp dưới y tế tiểu phẫu dã chiến
Bệnh phong, lại gọi thêm bệnh ma phong, bệnh hủi, phong cùi, bệnh Hansen, là một thứ bệnh truyền nhiễm mạn tính do vi khuẩn Mycobacterium leprae gây ra,[4] chủ yếu biến hoá bệnh lí ở da thịt và hệ thống thần kinh ngoại biên. Biểu hiện lâm sàng là tổn thương da thịt tính tê liệt, thần kinh sơ sài và to lên, người nghiêm trọng thậm chí tàn phế các đầu thượng chi và hạ chi.
Nguyên nhân phát sinh bệnh tật[sửa|sửa mã nguồn]
Xem thêm thông tin: Mycobacterium leprae
Vi khuẩn gây phát bệnh là loài vi khuẩn Mycobacterium leprae (giảng nghĩa: tế khuẩn hình dạng que phân nhánh bệnh ma phong). Khuẩn Mycobacterium leprae sau khi trích xuất và phân li (in vitro), ngay lập tức mất đi lực sinh sôi nẩy nở của nó vào thời điểm mùa hạ ánh sáng Mặt Trời chiếu xạ từ 2 đến 3 giờ đồng hồ, hoặc xử lí một giờ đồng hồ ở nhiệt độ
60
∘
C
{displaystyle 60^{circ }C}
Bệnh nhân ma phong là túc chủ vạn vật thiên nhiên của loài vi trùng Mycobacterium leprae. Tế khuẩn Mycobacterium leprae phân bổ tương đối rộng khắp ở bên trong thân thể bệnh nhân, thấy đa phần ở bên trong một chút ít tế bào nào đó có mạng lưới hệ thống nội bì hình dạng lưới như da thịt ( da mặt ngoài và da dính thịt ở mặt trong ), màng nhầy, mạng lưới hệ thống thần kinh ngoại biên, hạch bạch huyết, lá lách và gan, v.v Ở da thịt hầu hết phân bổ ở những nơi như đuôi mút thần kinh, đại thực bào, cơ trơn phẳng, khu vực tóc lông, vách mạch máu, v.v Ở màng nhầy là thường hay thấy nhất. Ngoài ra những nơi như tuỷ xương, cao hoàn, tuyến thượng thận, phần não trước mắt, v.v cũng là một phần vị trí mà khuẩn Mycobacterium leprae thuận tiện xâm lấn và sống sót, trong dịch máu chung quanh và cơ vân ngang cũng hoàn toàn có thể phát hiện số lượng ít vi trùng Mycobacterium leprae. Vi khuẩn Mycobacterium leprae đa phần trải qua da thịt lở loét và màng nhầy mà bài tiết ra ngoài khung hình, mặt khác ở trong sữa, nước mắt, tinh dịch và chất rỉ ở âm đạo, cũng có vi trùng Mycobacterium leprae, nhưng mà lượng vi trùng rất ít .Nguồn gốc truyền nhiễm của bệnh ma phong là bệnh nhân bệnh ma phong chưa trải qua chữa trị, trong đó da thịt và màng nhầy của nhiều người bệnh tật kiểu vi trùng có chứa số lượng nhiều vi trùng Mycobacterium leprae, là nguồn truyền nhiễm trọng điểm nhất. Phương thức truyền nhiễm đa phần là truyền nhiễm do tiếp xúc trực tiếp, sau nó là truyền nhiễm do tiếp xúc gián tiếp .
Truyền nhiễm do tiếp xúc trực tiếp[sửa|sửa mã nguồn]
Thông qua sự tiếp xúc thương tổn da thịt và màng nhầy có chứa vi trùng Mycobacterium leprae và da thịt hoặc màng nhầy của người khoẻ mạnh có thương tổn mà gây ra, mức độ mật thiết của tiếp xúc có quan hệ với phát bệnh truyền nhiễm, đây là phương pháp đa phần mà truyền thống lịch sử cho biết là bệnh ma phong lan truyền rộng khắp. Trước mắt là bọt bay trong không khí và giọt treo lơ lửng mà người mang vi trùng ho và hắt hơi trải qua màng nhầy ở đường hô hấp trên của người khoẻ mạnh mà tiến vào thân thể người, là đường lối hầu hết mà tế khuẩn Mycobacterium leprae Viral rộng khắp .
Truyền nhiễm do tiếp xúc gián tiếp[sửa|sửa mã nguồn]
Loại phương pháp này là người khoẻ mạnh và người bệnh ma phong tính truyền nhiễm trải qua môi giới lây truyền nhất định do đó bị truyền nhiễm. Thí dụ tiếp xúc áo quần, đệm chăn, khăn tay, đồ ăn, v.v mà người bệnh truyền nhiễm dùng qua. Tính năng lực của truyền nhiễm do tiếp xúc gián tiếp là rất ít .Cần phải chỉ ra rằng, sức đề kháng của khung hình tin chắc là tác nhân phát sinh tính năng chủ yếu trong quy trình truyền nhiễm. Sau khi tế khuẩn Mycobacterium leprae tiến vào khung hình có phải là quy trình và bộc lộ phát bệnh và sau phát bệnh hay không, đa phần lấy quyết định hành động ở sức đề kháng của người bị truyền nhiễm, cũng chính là trạng thái miễn dịch của khung hình. Mấy năm gần đây không ít người cho biết là, bệnh ma phong cũng đồng dạng với rất nhiều bệnh truyền nhiễm khác, có sống sót truyền nhiễm á lâm sàng, tuyệt đại đa số người tiếp xúc sau khi bị nhiễm đã thiết lập năng lực miễn dịch đặc tính so với tế khuẩn Mycobacterium leprae, chấm hết lây nhiễm bằng phương pháp truyền nhiễm á lâm sàng .
Cần chữa bệnh vào thời kì đầu, đúng lúc, đủ lượng, đủ hạn và có quy tắc, hoàn toàn có thể khiến cho sự khoẻ mạnh phục sinh khá nhanh, giảm bớt tàn phế dị hình và tái phát Open. Để cho giảm bớt sản sinh tính kháng thuốc, giờ đây chủ trương liệu pháp hợp nhất nhiều tầng thuốc ( MDT ), tức là dược phẩm hoá học kháng bệnh ma phong tích hợp trị liệu. [ 8 ]1 ) Dược phẩm hoá học
- Dapsone (DDS) là dược phẩm hoá học chọn lựa đầu tiên. Tác dụng phụ có thiếu máu, viêm da do thuốc, giảm thiểu tế bào hạt và làm cản trở chức năng gan và thận, v.v Mấy năm gần đây, bởi vì xuất hiện biến gốc vi khuẩn Mycobacterium leprae chịu đựng thuốc dapsone, phần nhiều chủ trương chọn dùng liệu pháp kết hợp.
- Clofazimine (B633) không những khống chế được vi khuẩn Mycobacterium leprae lại còn chống lại bệnh ma phong loại II. Uống lâu dài có thể xuất hiện hoá đỏ da thịt và sạm dần sắc tố.
- Rifampicin (RFP) có tác dụng sát diệt mau lẹ đối với vi khuẩn Mycobacterium leprae.
2 ) Liệu pháp miễn dịchLiệu pháp miễn dịch đặc biệt quan trọng đang điều tra và nghiên cứu vắc-xin sống BCG làm chết thêm vi trùng Mycobacterium leprae thực thi đồng thời với hoá học trị liệu tích hợp. Mặt khác, như tác nhân chuyển di, levamisole, v.v hoàn toàn có thể được coi là trị liệu phụ trợ .3 ) Trị liệu phản ứng phongXem xét chọn dùng những loại thuốc như thalidomide, kích tố corticosteroid, clofazimine, lôi công đằng, đóng kín tĩnh mạch và thuốc kháng histamin .4 ) Xứ lí bệnh biến chứngNgười lở loét ung nhọt đáy bàn chân, quan tâm tẩy sạch cục bộ, phòng ngừa và ngăn cấm bị nhiễm khuẩn, nghỉ ngơi thích hợp, lúc tuyệt đối phải cần thì phải mở tách nhọt hoặc cấy da. Người dị hình, tăng cường tập luyện, vật lí trị liệu, châm cứu, lúc tuyệt đối phải cần thì làm phẫu thuật chỉnh hình .
Da thịt người mắc bệnh thường phát nhọt, lở loét. Khi nặng hơn vết thương lõm vào da thịt. Lông mày rụng, mắt lộ ra, thanh quản bị lở nên giọng nói khàn. Người bệnh cũng không còn cảm xúc nóng, lạnh và đau .Tình trạng mất cảm xúc Open ở một vài bộ phận trên khung hình do dây thần kinh bị nhiễm trùng. Sau đó những bắp thịt tiêu đi, gân cốt co làm hai bàn tay co quắp. Ở mức độ nặng móng tay móng chân rụng dần .
Góc độ xã hội và sự lây nhiễm[sửa|sửa mã nguồn]
Trước kia, bệnh phong là bệnh nan y, không hề chữa được nên người ta rất lo ngại nó. Trong xã hội, người bị nhiễm bệnh thường chịu thành kiến, chịu sự hắt hủi, xa lánh thậm chí còn bị ngược đãi ( trôi sông, chôn sống, bỏ vào rừng cho thú dữ ǎn thịt ) .
Thực ra bệnh chỉ lây khi tiếp xúc lâu dài với các thể phong nặng (phong hở) như phong ác tính, phong đang tiến triển, chảy nước mũi nhiều và có tổn thương lở loét ở da, ở bàn tay, bàn chân. Các thể phong nhẹ khác như phong bất định, phong củ ít có khả nǎng lây hơn nhiều.
Cơ chế lây nhiễm của bệnh phong vẫn chưa được hiểu biết thấu đáo, nhưng người ta cho rằng bệnh lây qua những dịch nhầy ( nước mũi … ) của người bệnh, nhưng yên cầu phải có tiếp xúc gần và lê dài. Tuy nhiên, nếu người bệnh đã mở màn điều trị thì năng lực truyền bệnh của họ giảm tới 99 %. Đồng thời, khoảng chừng 95 % dân số có miễn nhiễm tự nhiên với bệnh này. [ 9 ] Theo thông tin mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới, lúc bấy giờ ngày càng có sự ủng hộ quan điểm cho rằng bệnh phong hoàn toàn có thể lây qua đường hô hấp, đồng thời cũng không hề loại trừ trọn vẹn năng lực lây truyền qua côn trùng nhỏ. [ 10 ]Tỷ lệ lây giữa vợ chồng chỉ là 2-3 %. Bệnh không di truyền và hoàn toàn có thể chữa khỏi .Hiện có nhiều loại thuốc điều trị rất có hiệu suất cao. Trong đó khi dùng thuốc Rifampicine sau 5 ngày sẽ hạn chế năng lực lây lan của vi trùng tới 99,9 % .
Tại Nước Ta[sửa|sửa mã nguồn]
Trong quá khứ, rất nhiều người Nước Ta đã bị cướp đi sinh mạng từ căn bệnh này. Trong số đó, có nhà thơ nổi tiếng Hàn Mặc Tử .Nước Ta có những trại phong ở Quỳnh Lập ( Nghệ An ), Vǎn Môn, Sóc Sơn ( Thành Phố Hà Nội ), Phú Bình, Sơn La, Quy Hòa, Bến Sắn, Đắc Nông, Chư Prông, Đức Cơ – thuộc tỉnh Gia Lai ( chỗ này thực ra không phải là một trại phong chính thức ( được tổ chức triển khai qui củ, đơn cử và có kèm theo bệnh viện, trạm xá, nhân viên cấp dưới y tế ). Đây là một làng, nằm ở trong rừng, có dân cư là những bệnh nhân phong sống với nhau. Hiện nay có vài tu sĩ Công giáo đang cùng họ chiến đấu với bệnh phong ở đây ) .
Hiện nay ở Việt Nam, con số bệnh nhân phong cùi tiềm tàng có từ 120.000 đến 150.000, 23.371
đã được chữa lành, 18.000 còn biểu hiện di chứng, tỷ lệ mắc phải 0,1/10.000 (1/100.000 dân), tổng
số làng phong đếm được là 13.
Địa điểm
Tên trại
Sáng lập
Dân số
Bệnh nhân
Đã đổi tên thành..
Sóc Sơn
Hà Nội
Đá Bạc
1950s
?
3
Bắc Ninh
Quả Cảm
1913
?
257
BV Phong & Da Liễu
Thái Bình
Văn Môn
1900
> 600
366 (1)
BV Phong & Da Liễu
Thái Nguyên
Phú Bình
1960
200 hộ
105
Chí Linh
Hải Dương
Hoàng Tiến
?
Thanh Hóa
Cẩm Thủy
1967
–
70
Hoàng Mai
Nghệ An
Quỳnh Lập
1957
?
300
BV Phong & Da Liễu TW
Kontum
Đắc Kia
1920
Nhi
373
Quy Nhơn
Bình Định
Quy Hòa
1929
365 hộ
430 (2)
BV Phong & Da Liễu TW
Di Linh
Lâm Đồng
Di Linh
1927
30 hộ
150 (3)
Tân Uyên
Bình Dương
Bến Sắn
1959
39 hộ
664
Khu ĐTP
Long Thành
Đồng Nai
Bình Minh
1974
295 hộ
141 (4)
Biên Hòa
Đồng Nai
Phước Tân
1968
?
270
Quận 2
Tp HCM
Thanh Bình
1967
105 hộ
357
Đã giải thể
Sóc Trăng
Sóc Trăng
?
Đã giải thể
( 1 ) : truyền kiếp nhất cả nước và đông nhất miền bắc Nước Ta .
(2): do linh mục Paul Maheu sáng lập (Ngày 3 tháng 3 năm 1930, một buổi diễn thuyết
được BS Lemoine và cha Maheu tổ chức ở Saigon, do các Giám mục địa phận Saigon
(Dumortier), Quy Nhơn (Tardieu), Gouin (Lào) và Blois (Thẩm Dương) bảo trợ ngõ hầu vận động đóng góp tài chánh cho công trình xây dựng trại phong Quy Hòa cho
hơn 1500 bệnh nhân.
(3): do linh mục (sau là giám mục) Jean Cassaigne (1895-1973), Hội Thừa Sai sáng lập.
(4): do Giáo hội Tin Lành và mạnh thường quân Na Uy sáng lập.
Dữ liệu liên quan tới Phong cùi tại Wikispecies- “A Saigon dans les annees 30, un journal militant:> (1933-1937): Daniel Hémery [1]
- “Prevention et traitement de la lèpre en Indochine”: Exposition coloniale internationale. Paris 1931, par les Drs Gaide, medecin-géneral, inspecteur géneral des Services sanitaires et médicaux en Indochine et Bodet, médecin lieutenant-colonel, adjoint à l’Inspecteur géneral. Éd. IDEO (Imprimeries d’Extreme-Orient), in-8o, 47 pp, Hanoi, 1930 [ở Đông dương vào năm 1900, có từ 12.000 đến 15.000 bệnh nhân phong trên tổng dân số 13 triệu, ước tính riêng ở VN là trên dưới 10.000, chia ra, Bắc kỳ (5000), Trung kỳ (2000), Nam kỳ (5000) ].
- “Étude sur la Lèpre dans la péninsule Indochinoise et dans le Yunnan” Edouard Jeanselme Éd G.Carre et C.Naud, 1900 (Năm 1898, Édouard Jeanselme được chính phủ Pháp phái qua Đông Dương, Diến Điện, Indonesia, Xiêm và Trung Quốc để nghiên cứu và khảo sát thổ nhưỡng của bệnh phong cùi trong 18 tháng).
- “La Lèpre” Édouard Jeanselme, 700 pages, Paris, 1934.
- “La protection de la maternite et de l’enfance dans les colonies: la Lèpre” Chronique documentaire 80 II, Chap.IV, BIU Sante, Drs Grosfilez et Lefevre, 1938 [năm 1938, theo tư liệu này, số bệnh nhân phong cùi ở VN là 8.104, gồm, Bắc kỳ (2.772), Nam kỳ (4.132), nghĩa là, Nam kỳ chiếm xấp xỉ 55%, Bắc kỳ chiếm 35%, Trung kỳ 10%], con số thực tế lẽ ra phải cao hơn nhiều, do chưa tính số bệnh tiềm tàng lẩn trốn tăng vọt từ khi có quyết định xây dựng trại phong, theo chính sách bản xứ của tân Toàn quyền Đông Dương Albert Sarrault (1911-1914) rồi (1916-1919), vì sợ bị đầy ải vào đó và mặc cảm bị phân biệt, kỳ thị).
