Vắc xin BCG là gì? Cần lưu ý gì khi tiêm phòng? Những đối tượng nào cần được tiêm chủng để phòng ngừa và kiểm soát bệnh lao? Hãy cùng YouMed tìm hiểu rõ vấn đề này theo bài viết dưới đây nhé!
1. Vắc xin BCG là gì?
Lao là một bệnh truyền nhiễm do vi trùng gây ảnh hưởng tác động đến phổi và đôi lúc hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng tác động lên những bộ phận khác của khung hình .
BCG, hay bacille Calmette-Guerin, là một loại vắc xin cho bệnh lao ( TB ) với những ảnh hưởng tác động :
- Ngăn ngừa sự phát triển của bệnh lao nhưng không ngăn ngừa những đối tượng đã bị nhiễm vi khuẩn gây bệnh lao
- Được đặc biệt thiết kế để phòng ngừa bệnh lao ở trẻ em. Và điều này được đánh giá rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh lao nặng ở trẻ nhỏ, và có thể được đưa ra từ khi sinh trở đi.
- Được sử dụng ở nhiều quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao để ngăn ngừa viêm màng não lao ở trẻ em.
Vắc xin BCG chỉ nên được xem xét và cân nhắc tiêm phòng chọn lọc trên những đối tượng đáp ứng các tiêu chí cụ thể và tham khảo ý kiến với bác sĩ thật cẩn thận.
2. Đối tượng tiêm phòng vắc xin BCG
Vắc xin BCG được tiêm phòng cho những đối tượng người dùng có rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh lao cao hơn, trong đó :
- Trẻ sơ sinh và trẻ em
- Có cha mẹ hoặc ông bà sinh ra ở một quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao
- Sống từ ba tháng trở lên ở một quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh lao cao.
- Tiếp xúc gần gũi trong một thời gian dài với người bị lao phổi.
Vắc xin BCG không hoạt động giải trí tốt ở người lớn, nhưng những người ở độ tuổi 35 cũng hoàn toàn có thể được phân phối vắc xin nếu việc làm của họ có rủi ro tiềm ẩn tiếp xúc cao với người hoặc động vật hoang dã bị nhiễm lao, ví dụ điển hình như nhân viên cấp dưới y tế .
Những người đã từng mắc bệnh lao không nên chủng ngừa vì có nguy cơ cao phản ứng bất lợi với vắc xin.
3. Tác dụng phụ khi tiêm vắc xin
Tác dụng phụ phổ biến
- Phản ứng tại vị trí tiêm như: sưng, đỏ tấy, phồng cứng nơi tiêm.
Tác dụng phụ ít phổ biến
- Nhức đầu và sốt
- Vết phồng rộp tại chỗ tiêm phát triển thành vết loét, 2 – 6 tuần sau khi tiêm. Tình trạng này có thể gây đau đớn và thậm chí có thể mất vài tuần hoặc vài tháng để chữa lành hoàn toàn vết thương
- Tình trạng sưng hạch bạch huyết ở nách với kích thước hạch > 1cm
- Một hạch bạch huyết mở rộng bị nhiễm trùng (viêm hạch bạch huyết)
Tác dụng phụ hiếm gặp
- Áp xe tại chỗ tiêm
- Viêm xương (viêm xương hoặc viêm tủy xương)
- Phản ứng da nghiêm trọng, những ảnh hưởng từ phản ứng da này sẽ lành trong vòng vài tuần (vết loét, phồng rộp).
Sốc phản vệ
Như với bất kỳ loại vắc xin, thuốc hoặc thực phẩm, có rất ít khả năng xảy ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng (sốc phản vệ). Sốc phản vệ có khả năng gây ra các vấn đề về hô hấp và/ hoặc khả năng lưu thông hệ tuần hoàn có thể gây đe dọa tính mạng.
Mặc dù sốc phản vệ cực kỳ nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể được điều trị bằng adrenaline .
4. Cách chăm sóc sau tiêm vắc xin
Phản ứng thường thì so với tiêm vắc xin BCG là đỏ hoặc Open cục sưng nhỏ tại chỗ tiêm. Sau đó là một vết loét nhỏ ( vết loét mở ) vài tuần sau đó. Vết loét thường có đường kính nhỏ 
Cách chăm nom gồm có :
- Giữ cho khu vực sạch sẽ và khô ráo.
- Có thể tắm cho con như bình thường. Cẩn thận làm khô vùng tiêm sau khi rửa.
- Băng vết thương có gạc có thể được sử dụng nếu tại vùng tiêm bắt đầu rỉ dịch ra.
- Sử dụng tăm bông vô trùng để làm sạch khu vực tiêm nếu cần thiết.
- Không bôi thuốc mỡ, kem sát trùng hoặc dán thạch cao vì có thể gây nặng hơn tình trạng loét do tiêm.
Có 1 số ít công dụng phụ hiếm gặp tương quan đến vắc xin BCG. Bạn hãy thăm khám bác sĩ nếu Open bất kể thực trạng nào dưới đây
- Xuất hiện một ổ áp xe lớn (mủ) tại vị trí tiêm
- Đau và sưng dưới cánh tay trái – điều này có thể cho thấy sự nhiễm trùng của các tuyến (hạch bạch huyết ở nách)
6. Lưu ý khi tiêm phòng vắc xin BCG
6.1. Chống chỉ định
Người bị ức chế miễn dịch
- Có phản ứng miễn dịch bị suy giảm do nhiễm HIV, suy giảm miễn dịch bẩm sinh, mắc bệnh bạch cầu, ung thư hạch, hoặc u ác tính.
- Những người có khả năng bị suy giảm miễn dịch (những người là ứng cử viên cho ghép tạng).
- Phản ứng miễn dịch đã bị ức chế bởi các tác nhân như: steroid, chất chống dị ứng hoặc phóng xạ.
Thai kỳ
Phụ nữ không nên tiêm vắc xin BCG trong khi mang thai. Mặc dù đã có các nghiên cứu cho thấy vắc xin BCG không gây ra tác dụng có hại nào đối với thai nhi. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để chứng mình độ an toàn.
6.2. Xét nghiệm lao ở người được tiêm
Với những người đã được tiêm vắc xin BCG thì việc xét nghiệm da tuberculin ( TST ) và xét nghiệm máu để phát hiện nhiễm lao hay không rất thiết yếu .
- Thử nghiệm TST: vắc xin BCG có thể gây ra phản ứng (+) giả với TST. Do đó, điều này có thể làm phức tạp các quyết định về việc kê đơn điều trị.
- Xét nghiệm máu: được thực hiện để phát hiện nhiễm trùng lao. Không giống như TST, xét nghiệm này không bị ảnh hưởng bởi việc tiêm vắc xin BCG trước đó. Do đó, ít có khả năng cho kết quả dương tính giả.
Vắc xin BCG ngăn ngừa sự phát triển của bệnh lao và rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh lao nặng ở trẻ nhỏ. Lưu ý rằng trẻ có thể bị loét tại chỗ tiêm trong vài tháng. Hãy gọi ngay cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất nếu trẻ có phản ứng nghiêm trọng tại chỗ tiêm, hoặc sưng/ đau ở nách nhé!
Dược sĩ Nguyễn Ngọc Cẩm Tiên
