Nhà tù – Wikipedia tiếng Việt

Tù trung bình Đồng minh ở nhà tù Changi được giải phóng. Năm 1945 .

Nhà tù, hay trại giam/ cơ sở cải huấn / trung tâm giam giữ / trung tâm cải tạo, là một cơ sở mà ở đó các tù nhân bị giam nhốt cưỡng bức và bị từ chối các quyền tự do thuộc thẩm quyền của nhà nước. Nhà tù được sử dụng phổ biến nhất trong hệ thống tư pháp hình sự: những người bị buộc tội có thể bị bỏ tù cho đến khi họ xét xử; những người nhận tội hoặc bị kết tội tại phiên tòa có thể bị phạt tù trong một thời gian nhất định. Nói một cách đơn giản nhất, nhà tù cũng có thể được mô tả là một tòa nhà trong đó mọi người bị giam giữ một cách hợp pháp như một hình phạt cho tội ác mà họ đã gây ra.

Nhà tù cũng hoàn toàn có thể được sử dụng như một công cụ những chính sách độc tài dùng để đàn áp chính trị. Các đối thủ cạnh tranh của họ hoàn toàn có thể bị bỏ tù vì những tội ác chính trị, thường mà không cần xét xử hoặc theo thủ tục pháp lý khác ; việc sử dụng này là phạm pháp theo hầu hết những hình thức luật quốc tế quản trị việc quản trị công minh công minh. Trong thời kỳ cuộc chiến tranh, tù nhân cuộc chiến tranh hoặc những người bị giam giữ hoàn toàn có thể bị giam giữ trong những nhà tù quân sự chiến lược hoặc trại tù binh cuộc chiến tranh, và một nhóm lớn dân thường hoàn toàn có thể bị giam giữ trong những trại tạm giam

Không chỉ dùng để giam giữ người phạm tội đã bị kết án mà nhà tù (tại Việt Nam là trại giam) còn được dùng để tạm giam những người bị tình nghi là phạm tội, phục vụ cho việc điều tra vụ án nếu như người đó không đủ điều kiện để được tại ngoại. Bị can trong vụ án hình sự trước khi có quyết định tống đạt về phiên tòa hay bị cáo trong quá trình đang bị xét xử đều ở trong tù hay trại giam. Tuy nhiên không nhất thiết bị can bị tạm giam trong nhà tù. Ở Việt Nam, trại giam là một tổ chức có quy mô nhỏ và đơn giản hơn nhà tù.

Những tên gọi khác[sửa|sửa mã nguồn]

Nhà tù và trại giam là 2 từ được dùng chính thức, thông dụng trên quốc tế. Ngoài ra còn có nhiều từ khác được dùng không chính thức để chỉ nhà tù như : nhà đá, nhà lao, ngục, xà lim, khám, chuồng cọp … Ở Nước Ta từ ” trại giam ” được dùng một cách chính thức, có giá trị pháp lý .

Lịch sử hình thành[sửa|sửa mã nguồn]

Ra đời từ rất sớm, ngay khi nhà nước sinh ra thì những nhà tù cũng được thiết lập cùng với lực lượng vũ trang, tòa án nhân dân tạo nên mạng lưới hệ thống công cụ trấn áp của giai cấp thống trị so với những giai cấp, những tầng lớp bị trị trong xã hội. Thuở sơ khai, nhà tù đa phần được dùng để giam giữ những người chống đối lại giai cấp cầm quyền, tức là những kẻ hoàn toàn có thể làm ảnh hưởng tác động đến sự sống sót của giai cấp đó. Về sau cùng với sự tăng trưởng của xã hội, nhà tù còn được dùng để giam giữ tội phạm, tức những kẻ chống đối, gây hại cho hội đồng xã hội. Và ở thời kỳ nào cũng vậy, ngoài tính năng pháp định của mình những nhà tù còn triển khai những trách nhiệm chính trị riêng của mình .

Nhà tù cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Thời cổ đại, để giam giữ những người chống đối hay những nô lệ thì giai cấp cầm quyền đã biết tới việc kiến thiết xây dựng những nhà tù, dù còn đơn thuần, để giam giữ những kẻ chống đối, những tên nô lệ … Những nhà tù này thường kiến thiết xây dựng đơn thuần nhưng rất bền vững và kiên cố. Các tù nhân bị giam giữ giống như những con thú nuôi, trong những lồng, cũi …

Nhà tù phong kiến[sửa|sửa mã nguồn]

Thời gian này, đã xuất hiện những nhà tù, thường gọi là ‘ngục kiên cố hơn.

Nhà tù phát xít[sửa|sửa mã nguồn]

Nhà tù phát xít mà nổi tiếng là những trại tập trung chuyên sâu của phát xít Đức là nơi giam giữ những người dân mà không cần qua một phiên tòa xét xử xét xử nào cả. Những trại tập trung đa phần dùng để giam giữ những người Do Thái và những người Cộng sản. Nơi đây nổi tiếng vì sự khắc nghiệt của nó, những tù nhân tiếp tục bị đánh đập, tra tấn, dùng làm vật thí nghiệm cho những điều tra và nghiên cứu …

Nhà tù văn minh[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày nay nhà tù, nhất là ở những nước tăng trưởng, được kiến thiết xây dựng rất quy củ. Một nhà tù thường gồm có nhiều dãy nhà giam khác nhau, mỗi dãy lại được chia thành nhiều buồng riêng không liên quan gì đến nhau có số hiệu và tên gọi riêng để phân biệt. Mỗi buồng giam hoàn toàn có thể được chia nhỏ thành những ô, ngăn ( xà lim ), nơi thường giam giữ 1 hay 2 tù nhân .Bao quanh những dãy nhà là mạng lưới hệ thống hàng rào bảo vệ cùng chòi canh gác nhằm mục đích ngăn ngừa bất kể dự tính vượt ngục nào của tù nhân, đồng thời ngăn ngừa những dự tính xâm nhập phạm pháp vào nhà tù .Ngoài những buồng giam, nhà tù còn hoàn toàn có thể gồm một nhà thời thánh nhỏ ( tại những vương quốc hầu hết dân cư theo tôn giáo ), thư viện, phòng y tế hay thậm chí còn phòng tập thể hình giúp phạm nhân rèn luyện sức khỏe thể chất .

Thông thường thì tại một số nhà tù đặc biệt còn có thêm những buồng biệt giam, đây là nơi giam giữ tạm thời những kẻ có tư tưởng chống phá mạnh, hay những tù nhân vi phạm kỷ luật. Khi bị giam giữ tại các buồng biệt giam này, tù nhân phải chịu một cuộc sống khó khăn hơn nhiều so với tại buồng giam thông thường. Họ gần như không được ra ngoài, tất cả mọi hoạt động đều phải tiến hành trong buồng giam chật hẹp.

Cơ cấu tổ chức triển khai[sửa|sửa mã nguồn]

Đứng đầu nhà tù là một giám thị, giúp việc cho giám thị là những phó giám thị. Quản giáo ( trước đây thường gọi là cai tù ) là người trực tiếp quản trị, giáo dục phạm nhân. Nhân viên bảo vệ, lính gác đảm nhiệm việc bảo vệ bảo mật an ninh cho nhà tù. Ngoài ra còn có những nhân viên cấp dưới kỹ thuật, y tế, phục vụ hầu cần … bảo vệ nhà tù quản lý và vận hành tốt .

Nhiệm vụ nhà tù[sửa|sửa mã nguồn]

Ở một số ít vương quốc nhà tù đơn thuần chỉ được dùng làm nơi giam giữ, quản trị, cách ly tù nhân khỏi đời sống xã hội. Ở 1 số ít vương quốc khác nhà tù còn có trách nhiệm giáo dục, tái tạo tù nhân, giúp họ xóa đi những cái xấu, trở thành những công dân có ích cho xã hội. Ở Nước Ta, Trại giam còn là một ” trường dạy nghề ” giúp cho những công dân tương lai nhận thức được giá trị của sức lao động .

Cơ quan quản trị[sửa|sửa mã nguồn]

Không có một hình mẫu quản lý nhà tù chung cho tất cả các nước trên thế giới, nhưng nhìn chung cơ quan chủ quản của nhà tù có thể chia làm 2 nhóm chính

• Nhà tù do Bộ phụ trách cơ quan công an, cảnh sát quản lý. Hình thức này có một số nước như: Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc…
• Nhà tù do Bộ Tư pháp quản lý. Gồm một số nước như: Hoa Kỳ, Anh…

Nhà tù của những nước trên quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Đa số những nhà tù ở nước này được kiến thiết xây dựng từ những năm đầu thế kỷ 19 bởi chính những phạm nhân. Sau đó khá lâu, đến thập niên 1990, cơ quan chính phủ nước này mới lại cho thiết kế xây dựng những nhà tù văn minh hơn .

Xem Nhà tù Hoa Kỳ

Danh sách những nhà tù trong lịch sử vẻ vang[sửa|sửa mã nguồn]

Tại Việt Nam hệ thống nhà tù, theo tên gọi chính thức là trại giam, thuộc sự quản lý của Cục Cảnh sát Quản lý trại giam, cơ sở giáo dục và trường giáo dưỡng, Bộ Công an.

Thống kê số lượng tù nhân[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 2006 theo những nguồn tin công khai minh bạch có khoảng chừng 9 triệu người bị giam giữ trong những nhà tù trên toàn quốc tế. Tuy vậy, trên trong thực tiễn số lượng này cao hơn nhiều. Độ đúng mực của số lượng được công khai minh bạch không cao do còn nhiều nhà tù bí hiểm, nhà tù của những chế độ độc tài được giữ kín .Hiện tại Hoa Kỳ đang là nước có số lượng tù nhân nhiều nhất trên quốc tế, với hơn 2 triệu tù nhân tại thời gian cuối năm 2002, trong khi đó cả Nga và Trung Quốc ( nước có số dân gấp 4 lần Hoa Kỳ ) mỗi nước chỉ có khoảng chừng 1 triệu tù nhân .

Tuy vậy xét về tỷ lệ phần trăm của số tù nhân trên dân số thì Rwanda là nước dẫn đầu, vào năm 2002 với hơn 100.000 tù nhân, trong khi dân số có khoảng 8.000.000 người, tức là cứ 100.000 người dân thì có 1.250 người ở trong tù.

Hoa Kỳ đứng thứ hai với tỷ suất 486 tù nhân trên 100.000 dân ( theo số liệu của Bộ Tư pháp, là nước có tỷ suất tù nhân cao nhất trong số những vương quốc tăng trưởng ), tiếp theo là New Zealand với 169. Vào năm 2003, Anh có khoảng chừng 73.000 tù nhân và số lượng tương tự như với những nước Pháp, Đức .

Những nhà tù nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]

Trên quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Một số nhà tù từ thời thuộc Pháp và Mỹ để lại, nay phần nhiều là di tích lịch sử lịch sử dân tộc như :

Ngoài những nhà tù trên, do những chính sách trước để lại nay chỉ còn ý nghĩa là di tích lịch sử, thì hiện tại nhà nước Cộng hòa XHCN Nước Ta đang duy trì một mạng lưới hệ thống trại giam .