(Xã hội) – Chẳng cần phải đợi đến Tết, giữa những ngày đông đã thấy chợ quê, chợ phố bày bán món bánh xoài, một trong những thức bánh đặc trưng của ngày Tết cổ truyền dân tộc. Và khi được thưởng thức vị ngọt, thơm, bùi, béo của bánh bên cốc nước chè xanh nóng hổi, mùa đông bỗng trở nên ấm áp lạ thường.
Năm nào cũng vậy, khi cái lạnh vội vã ùa về, cũng là lúc các bà nội trợ khoe tài bằng những món bánh và bánh xoài là thứ không hề thiếu. Tên là bánh xoài nhưng nguyên vật liệu làm bánh không hề có thành phần nào từ cây xoài hay quả xoài mà là do hình dáng, sắc tố của bánh gần giống với quả xoài nên người ta lấy tên loại quả này đặt tên cho bánh. Ngày nay, rất nhiều người dân ở thành phố Đồng Hới, huyện Lệ Thủy, Quảng Ninh … biết làm bánh, nhưng theo chị Trần Thị Thiệp ở xã Đức Ninh ( thành phố Đồng Hới ), người có nhiều kinh nghiệm tay nghề trong chế biến các loại bánh dân dã, trong đó có bánh xoài thì làm bánh xoài không khó nhưng muốn có bánh ngon, đẹp, người làm bánh phải rất kỳ công .
Nguyên liệu chính để làm ra món bánh này thường là bột được lấy từ củ dong, trứng gà hoặc trứng vịt ( trứng gà cho hương thơm mê hoặc hơn ) và đường trắng. Bánh có nhiều hình dạng khác nhau như hình trái tim, hình bầu dục ( giống trái xoài ), hình hoa ( tùy theo khuôn nướng ), nhưng phổ cập nhất là hình trái xoài. Trước đây, người làm bánh phải dùng tay để trộn bột cùng với các nguyên vật liệu, nhưng ngày này, hầu hết người làm bánh đều dùng máy để tiết kiệm ngân sách và chi phí thời hạn. Tuy nhiên, theo chị Thiệp thì quết nguyên vật liệu bằng tay tuy rất khó khăn vất vả nhưng lại cho sinh ra mẫu sản phẩm bánh chất lượng hơn. Ngoài các nguyên vật liệu truyền thống cuội nguồn, người làm bánh ngày này còn trộn thêm sữa đặc có đường để tăng vị thơm, béo cho bánh. Có người còn tạo ra những chiếc bánh xoài với các sắc tố, mùi vị khác nhau bằng cách cho thêm lá dứa, cam, chanh dây … hòa cùng các nguyên vật liệu. Bánh xoài truyền thống lịch sử sau khi nướng chín có màu vàng ruộm, lan tỏa mùi vị đặc trưng rất mê hoặc. Trên thị trường lúc bấy giờ, Ngân sách chi tiêu của bánh xoài giao động từ 150.000 đến 200.000 đồng / kg .
Bánh xoài tuy dân dã nhưng lại được rất nhiều người yêu thích.
Bánh xoài tuy dân dã nhưng lại được rất nhiều người yêu thích .Chị Trần Thị Hương Liên, một “ tay bánh xoài ” có tiếng ở thành phố Đồng Hới cho hay : Làm bánh xoài tuy đơn thuần nhưng phải thật thận trọng từ khâu lựa chọn nguyên vật liệu, tạo bột, phân loại tỷ suất nguyên vật liệu và nướng phải đạt chuẩn mới hoàn toàn có thể cho ra loại sản phẩm chất lượng cao. Năm nào cũng vậy, cứ vào độ lập đông, chị lại háo hức với việc làm thương mến của mình là chế biến ra những chiếc bánh xoài xinh xắn để phục cho thực khách trên địa phận thành phố Đồng Hới và các địa phương lân cận. Không mở hàng quán, không nhập cho các chợ, loại sản phẩm bánh xoài của chị ra lò bao nhiêu là khách quen mua hết bấy nhiêu. Với chị Liên, lời lãi từ việc làm bánh xoài không đáng là bao, hầu hết lấy công làm lãi nhưng bù lại chị có được niềm vui khi loại sản phẩm mình làm ra được mọi người tiếp đón bằng những lời khen ngợi. Điều đó càng tiếp thêm niềm đam mê với việc làm bếp núc của chị .
Tôi có người bạn đang sinh sống, thao tác tại TP.HN rất yêu dấu món bánh xoài. Lúc nào gọi điện thoại cảm ứng cho tôi, bạn cũng nhắc : “ Nếu có điều kiện kèm theo hãy gửi bánh xoài ra TP. Hà Nội cho tớ nhé. Nhớ mùi vị ấy vô cùng … ”. Bạn kể, mỗi lần nhận được bánh từ quê nhà, bạn luôn mời những người hàng xóm cùng thưởng trà và nhâm nhi miếng bánh. Ai cũng tấm tắc khen rằng : dư vị rất đặc biệt quan trọng. Ăn một lần là nhớ, nhớ người làm bánh, nhớ vùng đất nổi tiếng với “ gió Lào, cát trắng ” nhưng lại là xứ sở của những chiếc bánh quê có mùi vị vừa lạ, vừa quen .
Không cầu kỳ như các loại bánh khác, bánh xoài mộc mạc đến nỗi không có cả vỏ bọc, không hương liệu tạo sắc tố mà chỉ giản đơn là những chiếc bánh kích cỡ chừng quả trứng gà có màu vàng nhạt tự nhiên của trứng và bột đã qua lửa. Những chiếc bánh được gói trong từng bao giấy hoặc túi nilon trong suốt nhưng được rất nhiều người chọn để làm quà biếu cho bè bạn, người thân trong gia đình ở phương xa trong mỗi dịp hội ngộ vui xuân, đón Tết. Có người dùng bánh như một món ăn vặt, ăn lót dạ khi đói nhưng có người dùng bánh thay cho bữa sáng vì chỉ cần 5-7 chiếc bánh cộng thêm cốc nước là đã hoàn toàn có thể ấm bụng .
Thường thì các năm trước, chỉ vào dịp cuối năm, các mẹ, các chị mới trổ tài làm bánh để Giao hàng ba ngày Tết. Nhưng những năm gần đây, cứ vào dịp tháng 10 âm lịch là các bà nội trợ đã chuẩn bị sẵn sàng nguyên vật liệu để làm bánh vì nhận thấy nhu yếu sử dụng bánh trong những ngày lạnh của dân cư ngày càng tăng cao. Khéo tay, hay làm, nên loại sản phẩm của các mẹ, các chị được nhiều người mua ưu thích để rồi tên của họ gắn với tên bánh từ khi nào không hay .
Bánh xoài là món bánh truyền thống cuội nguồn không hề thiếu trong ngày Tết truyền thống của người dân Lệ Thủy, Quảng Ninh và thành phố Đồng Hới, trở thành món “ ruột ” cùng sánh đôi với bánh chưng, bánh tét mỗi độ xuân sang. Bánh không chỉ được tiêu thụ tại thị trường trong tỉnh mà còn được nhiều người mua ở Thành Phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh đặt hàng .
Và những ngày cuối đông hay trong dịp Tết, chiêm ngưỡng và thưởng thức mùi vị bánh xoài ngọt nhẹ, thơm lừng bên tách trà nóng giãy để rồi gieo vào lòng người xa quê nỗi nhớ-nhớ nếp nhà bình yên với làn hương rất riêng mà chỉ thể gọi đó là hương quê .
Nh.V
