Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc của công dân được đơn cử trong Hiến pháp 2013. Điều 44 pháp luật : “ Công dân có nghĩa vụ và trách nhiệm trung thành với chủ với Tổ quốc. Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất ”. Tại Điều 45 xác lập : “ Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ và trách nhiệm thiêng liêng và quyền cao quý của công dân. Công dân phải triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược và tham gia thiết kế xây dựng nền quốc phòng toàn dân ”. Đồng thời, “ Công dân có nghĩa vụ và trách nhiệm tuân theo Hiến pháp và pháp lý ; tham gia bảo vệ bảo mật an ninh vương quốc, trật tự, bảo đảm an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc hoạt động và sinh hoạt công cộng ” ( Điều 46 ). Đây là những lao lý thừa kế Hiến pháp 1992, trong đó xác lập rõ hơn những trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm công dân so với Tổ quốc .
Hiện nay, quốc gia ta đang tăng nhanh công cuộc thay đổi do Đảng ta khởi xướng và chỉ huy, đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử vẻ vang trong sự nghiệp thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những thành tựu đó đã góp thêm phần tăng cường sức mạnh và tiềm lực mọi mặt của quốc gia, đồng thời ngày càng nâng cao đời sống vật chất, ý thức của nhân dân. Ngoài ra còn góp thêm phần quan trọng trong việc củng cố vững chãi độc lập dân tộc bản địa và chính sách xã hội chủ nghĩa, tạo tiền đề để quốc gia liên tục tăng trưởng bền vững và kiên cố trong thời kỳ tăng cường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế tài chính quốc tế. Tuy nhiên, bên cạnh những thời cơ, thuận tiện đó, quốc gia ta cũng đứng trước những khó khăn vất vả, thử thách to lớn. Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc lúc bấy giờ không riêng gì chống cuộc chiến tranh xâm lược, bảo vệ độc lập, toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ vương quốc, vùng trời, vùng biển Tổ quốc mà còn gắn liền với việc bảo vệ Đảng và Nhà nước ; bảo vệ công cuộc lao động độc lập của nhân dân, bảo vệ sự nghiệp thay đổi theo khuynh hướng xã hội chủ nghĩa. Vì thế, bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm trọng điểm, tiếp tục của toàn Đảng, toàn dân và của cả mạng lưới hệ thống chính trị, trong đó lực lượng vũ trang nhân dân là nòng cốt và đội ngũ người trẻ tuổi là những người chiến sỹ can đảm, luôn chắc tay súng canh giữ toàn vẹn từng tấc đất và biển, trời quyê hương. Đó chính là một cách đơn cử bộc lộ lòng yêu nước của thế hệ người trẻ tuổi lúc bấy giờ .
Luật nghĩa vụ quân sự cũng đã khẳng định, bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân. Việc thực hiện nghĩa vụ quân sự được hiểu là nhập ngũ vào quân đội, ngoài ra còn có việc thực hiện nghĩa vụ thay thế, song đều có mục tiêu chung là bảo vệ Tổ quốc. Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc được quy định tại các luật, pháp lệnh như: quân sự, an ninh, cảnh sát, cơ yếu… làm căn cứ pháp lý khẳng định ý thức nghĩa vụ của công dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Mặt khác, trong triển khai xây dựng cũng như thực hiện quyền lợi và nghĩa vụ công dân, yêu cầu công bằng là vấn đề phải được quan tâm thường xuyên, có những vấn đề cần phải trưng cầu dân ý hay đưa ra dự thảo để tranh thủ ý kiến đóng góp của nhân dân trước khi quyết định.
Thời gian qua, trước tình hình quốc tế và trong nước có những rủi ro tiềm ẩn, diến biến phức tạp, đặc biệt quan trọng yếu tố chủ quyền lãnh thổ biển hòn đảo, yên cầu mọi người dân đều nêu cao ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc. Có quan điểm cho rằng, Nhà nước cần kiểm soát và điều chỉnh diện đối tượng người tiêu dùng công dân phải triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược. Đây là yếu tố có ý nghĩa tích cực, nhằm mục đích không ngừng bảo vệ sức mạnh bảo vệ Tổ quốc và được nhân dân ưng ý ủng hộ. Thực hiện Luật nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược trong điều kiện kèm theo quốc gia độc lập, không thay đổi, nhu yếu biên chế lực lượng vũ trang và đời sống ngày một được nâng cao với những quyền lợi và nghĩa vụ công dân được rộng mở cũng cần nhìn nhận lại việc thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm công dân, trong đó có nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc. Theo đó, cần có lao lý hướng dẫn bảo vệ công minh, trong đó kể cả những người trong diện do điều kiện kèm theo thực trạng khác nhau không phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm quân sự chiến lược mà có điều kiện kèm theo đời sống tốt phải góp phần vật chất cho công cuộc bảo vệ Tổ quốc. Việc tuyển quân so với công dân đủ tiêu chuẩn tuyển sinh ĐH, cao đẳng hoàn toàn có thể vận dụng rút ngắn thời hạn triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm sát hợp với thời hạn khóa học và bảo lưu nghĩa vụ và trách nhiệm còn lại nhằm mục đích tạo điều kiện kèm theo cho công dân phấn đấu, không làm gián đoạn quy trình học tập của họ .
Đồng thời, một trong những lực lượng nòng cốt thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc chính là dân quân tự vệ. Đây là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác, có nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, chiến đấu, phục vụ chiến đấu bảo vệ địa phương, cơ sở; phối hợp với các đơn vị Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các lực lượng khác trên địa bàn tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ tài sản của Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân ở địa phương, cơ sở. Trên cơ sở các quy định của Hiến pháp, cần tiếp tục thể chế hóa chính sách bảo vệ Tổ quốc của Đảng, Nhà nước ta. Trước hết, phải xây dựng nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân theo phương hướng toàn dân, toàn diện, độc lập tự chủ, tự lực tự cường, ngày càng hiện đại. Không những thế, cần xây dựng tiềm lực quốc phòng, an ninh ngày càng vững mạnh, trong đó có xây dựng tiềm lực chính trị – tinh thần. Tăng cường giáo dục cho toàn Đảng, toàn dân về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong tình hình mới, tạo nên sự thống nhất nhận thức về những thuận lợi, khó khăn của đất nước, của quốc tế và khu vực. Xây dựng con người Việt Nam phát triển về trí tuệ, phong phú về tinh thần trong sáng về phẩm chất đạo đức cường tráng về thể chất, yêu quý và gắn bó với Tổ quốc XHCN, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Hiến pháp năm 2013 tuy đã biến hóa, rút gọn tên Chương IV thành Chương Bảo vệ Tổ quốc, tuy nhiên nội hàm chương này cơ bản vẫn giữ nguyên. Cụ thể, bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ độc lập, chủ quyền lãnh thổ, thống nhất, toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc, bảo mật an ninh vương quốc và trật tự, bảo đảm an toàn xã hội, bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nước và chính sách XHCN ( Điều 65 ). Với lao lý trên, bảo vệ Tổ quốc không chỉ số lượng giới hạn ở việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ chủ quyền lãnh thổ mà còn là bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nước – điều mà Hiến pháp năm 1992 chưa bộc lộ ; bảo vệ chính sách chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, xã hội được Hiến pháp ghi nhận. Nhiệm vụ, quyền hạn của những cơ quan, tổ chức triển khai Đảng, Nhà nước, đoàn thể cùng những lực lượng nòng cốt thực thi trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc được lao lý rõ trong Hiến pháp .
Hữu Phát (CAH ĐắkGlei)
Theo báo CAND
