Ngân hàng 0 đồng nói về các ngân hàng ở Việt Nam bị âm vốn, không thể tái cơ cấu được và bị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) mua lại bắt buộc toàn bộ cổ phần với giá 0 đồng.[1]
Hiện nay các ngân hàng trở thành ngân hàng 0 đồng đều do các nhà lãnh đạo phạm tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (theo Điều 165 Bộ Luật hình sự).
Vào tháng 12 năm năm ngoái, Phó cục trưởng C46 Nguyễn Trọng Long được tiếp thị quảng cáo trong nước dẫn lời, theo đó nói số nợ xấu của ba ngân hàng 0 đồng ( gồm GPBank, OceanBank và CBBank ) và DongA Bank ( bị NHNN vào ngày 13/8/2015 ra Quyết định trấn áp đặc biệt quan trọng ) [ 2 ] là ” khoảng chừng 50-70 nghìn tỷ đồng “. [ 3 ]
Để tránh trường hợp phải tiếp tục dùng nguồn lực nhà nước, tiền thuế người dân để tái cơ cấu các ngân hàng yếu kém, âm vốn, chính quyền trong tương lai có thể cho phép ngân hàng phá sản.[4]
Vào thời gian năm 2011 theo TS.Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính ngân hàng, nền kinh tế tài chính lạm phát kinh tế lên tới 20 %, giá vàng một ngày hoàn toàn có thể tăng giá đến 20 lần, người dân, ngân hàng, doanh nghiệp đổ xô vào kinh doanh thương mại vàng. Lãi suất tăng cao, thanh khoản không ổn định khiến những ngân hàng đua nhau tăng lãi suất vay. Hệ thống ngân hàng rơi vào thực trạng nguy hại, đặc biệt quan trọng là những ngân hàng có những ông chủ là những tay buôn bất động sản. [ 5 ]
Theo NHNN tính đến cuối năm năm nay, có 3 ngân hàng trong số 9 ngân hàng yếu kém được đặt vào trấn áp đặc biệt quan trọng và đã lâm vào thực trạng vốn chủ sở hữu âm nên giải pháp tự tái cấu trúc hoặc sáp nhập, hợp nhất tự nguyện không khả thi. Vì vậy, 3 ngân hàng TMCP này buộc phải được giải quyết và xử lý theo hình thức Nhà nước mua CP bắt buộc với giá 0 đồng ( tức là NHNN không phải bỏ tiền ra mua ngân hàng ) để giải quyết và xử lý, cơ cấu tổ chức lại một cách triệt để, tổng lực. Đó là OceanBank, GPBank và CB Bank .
Ngân hàng Xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]
Ngân hàng Xây dựng ( CB Bank ), tiền thân là TrustBank, là ngân hàng tiên phong bị NHNN mua lại bắt buộc hàng loạt CP với giá 0 đồng vào ngày 2 tháng 2 năm năm ngoái. Tại thời gian cuối năm 2012 khi ngân hàng đã được liệt kê vào list 9 ngân hàng yếu kém và bị trấn áp, TrustBank lỗ lũy kế 8.765 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 5.711 tỷ đồng. Đến cuối năm năm trước, phần vốn chủ sở hữu âm tới hơn 24.000 tỷ và lỗ lũy kế 27.000 tỷ đồng. [ 1 ]Trước khi bị mua lại, CB Bank có tổng số 551 cổ đông, trong đó 6 cổ đông pháp nhân và 545 cổ đông thể nhân. Các cổ đông pháp nhân gồm 3 cổ đông thuộc Khối văn phòng Nhà nước ; 1 cổ đông là Ngân hàng Agribank và 1 cổ đông là doanh nghiệp nhà nước là Công ty lương thực Long An. Tuy nhiên gần 85 % CP của ngân hàng này nằm trong tay Phạm Công Danh. [ 1 ]Luật sư Phan Trung Hoài ( bào chữa cho bị cáo Phạm Công Danh ngày 22.1.2018 ) cho là, khi CB Bank bị Ngân hàng Nhà nước mua lại với giá 0 đồng, ngân hàng này đang có 22 Trụ sở, 1.300 nhân sự và đang nắm giữ số lượng gia tài cầm đồ hàng ngàn tỉ đồng. Vì vậy, việc ngân hàng Nhà nước mua lại CB Bank với giá 0 đồng là thiếu địa thế căn cứ. [ 6 ]
Ngân hàng Đại Dương[sửa|sửa mã nguồn]
Ngân hàng Đại Dương ( OceanBank ) là trường hợp thứ 2 được mua lại với giá 0 đồng vào ngày 25/4/2015, giúp NHNN dữ thế chủ động trong việc tái cơ cấu tổ chức OceanBank, bảo vệ việc chi trả tiền gửi, ngăn ngừa sự lây lan yếu kém từ OceanBank đến những ngân hàng khác .Nguyên Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình cho biết, từ cuối năm 2011, NHNN đã phát hiện ra những không ổn định tại OceanBank. Cơ quan này đã tạo điều kiện kèm theo và thời cơ để họ khắc phục. Tuy nhiên, qua hai lần thanh tra, những sai phạm tại OceanBank không những không khắc phục được mà lại còn nghiêm trọng hơn. Theo đó, NHNN phải dùng giải pháp này để giải quyết và xử lý ngân hàng này, cũng như ngăn ngừa năng lực rủi ro đáng tiếc lan ra mạng lưới hệ thống .Trước khi bị mua lại, những cổ đông lớn của ngân hàng này gồm Tập đoàn Dầu khí Nước Ta ( 20 % ), Công ty TNHH VNT ( 20 % ), Công ty CP Tập đoàn Đại Dương ( 20 % ) và Công ty Cp Đầu tư và kiến thiết xây dựng Sông Đà ( 6,65 % ). [ 1 ]Nguyễn Thị Nga – nguyên Trưởng ban Tài chính kế hoach của OceanBank ngày 9/9/2017 khi bị thẩm vấn trong vụ án cho biết sau khi ngân hàng bị mua 0 đồng, doanh thu thu về sau 1 năm là hơn 1.000 tỷ đồng, đến nay số lượng tịch thu nợ hoàn toàn có thể đã hơn 5.000 tỷ đồng. [ 7 ]
Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu[sửa|sửa mã nguồn]
Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu ( GP Bank ) là ngân hàng thứ 3 bị NHNN mua lại bắt buộc hàng loạt CP giá 0 đồng kể từ ngày 7 tháng 7 năm năm ngoái .Theo báo cáo giải trình kinh tế tài chính truy thuế kiểm toán năm trước thì tính đến ngày 2 tháng 4 năm năm ngoái, tổng số lỗ lũy kế của GP.Bank lên đến 12.280 tỷ đồng, dẫn tới vốn chủ sở hữu bị âm 9.195 tỷ đồng ( vốn điều lệ của GPBank là 3.018 tỷ đồng ). Tỷ lệ nợ xấu của GPBank đạt tới số lượng cao kỷ lục 45,37 %. Đồng thời, dư nợ cho vay người mua giảm mạnh, chỉ còn 6.669 tỷ đồng .Trước khi bị mua lại 0 đồng, một số ít nguồn tin cho biết, nhóm nhà đầu tư có tương quan đến hai ông Tạ Bá Long và Đoàn Văn An ( nguyên quản trị và phó quản trị ngân hàng, đã bị bắt ) chiếm hữu hầu hết CP của GPBank. Các pháp nhân nắm giữ khoảng chừng 27 % CP ngân hàng. Có hai tổ chức triển khai nắm giữ trên 5 % CP gồm có Công ty CP Quản lý quỹ góp vốn đầu tư FPT và công ty sàn chứng khoán của một ngân hàng TMCP quốc doanh. [ 1 ]
Quản trị và điều hành quản lý[sửa|sửa mã nguồn]
Đối với 3 NHTM vừa được NHNN mua lại, NHNN chỉ định VCB quản trị, điều hành quản lý Ngân hàng Xây dựng và Vietinbank quản trị, quản lý Ngân hàng Đại Dương, Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu. Các quan hệ kinh tế tài chính, kinh tế tài chính giữa VietinBank, Ngân hàng Ngoại thương VCB với 3 Ngân hàng Xây dựng, Dầu khí Toàn cầu và Đại Dương là quan hệ dân sự thông thường giữa hai pháp nhân độc lập. [ 8 ]
Vi phạm tại những cựu ngân hàng 0 đồng[sửa|sửa mã nguồn]
Tại những ngân hàng 0 đồng trước đó, những quản trị HĐQT, tổng giám đốc đều bị khởi tố vì tội Cố ý làm trái lao lý của Nhà nước về quản trị kinh tế tài chính gây hậu quả nghiêm trọng ( theo Điều 165 Bộ Luật hình sự ) .
Ngân hàng Xây dựng[sửa|sửa mã nguồn]
Đây là đại án kinh tế với số tiền thất thoát lên đến trên 9.000 tỷ đồng – lớn nhất từ trước tới nay trong lịch sử ngành ngân hàng Việt Nam.
Ngày 9 tháng 9 năm năm nay tòa án nhân dân xét xử sơ thẩm đã tuyên án Phạm Công Danh ( nguyên quản trị HĐQT ) 30 năm tù, Phan Thành Mai ( nguyên Tổng giám đốc, thành viên HĐQT ) 22 năm tù, Mai Hữu Khương ( nguyên Giám đốc Chi nhánh SG, thành viên HĐQT ) 20 năm tù, Hoàng Đình Quyết 19 năm tù, Nguyễn Quốc Viễn 9 năm tù. Có 23 bị cáo chịu án tù 3 năm đến 7 năm và 8 bị cáo được hưởng án treo. [ 9 ]
Ngân hàng Đại Dương[sửa|sửa mã nguồn]
Viện kiểm sát nhân dân Tối cao vào ngày 23 tháng 12 năm năm nay đã tống đạt cáo trạng truy tố so với bị can Hà Văn Thắm ( nguyên quản trị HĐQT ). Cáo trạng đưa ra ba tội : vi phạm pháp luật về cho vay trong hoạt động giải trí của những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán, tận dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ và cố ý làm trái pháp luật của nhà nước về quản trị kinh tế tài chính gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra 46 người khác cũng bị truy tố, trong đó có 1 số ít bị can là chỉ huy cấp cao của OceanBank như Nguyễn Xuân Sơn, Nguyễn Minh Thu ( đều nguyên tổng giám đốc ) ; Nguyễn Văn Hoàn, Lê Thị Thu Thủy ( nguyên phó tổng giám đốc ). [ 10 ]Trong đại án này, hơn 1000 tỷ tiền Nhà nước ‘ bốc hơi ‘ : [ 11 ]
- Tập đoàn dầu khí Việt Nam có 20% cổ phần, tương đương 800 tỷ đồng.
- Công ty Cổ phần đầu tư và xây dựng Sông Đà cũng góp 266 tỷ đồng (tương đương 6,65% cổ phần).
Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 17 tháng 7 năm năm ngoái, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã thực thi triển khai quyết định hành động khởi tố vụ án ” Cố ý làm trái pháp luật của Nhà nước về quản trị kinh tế tài chính gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Dầu khí Toàn cầu ( GP.Bank ) ” gây thiệt hại cho GP ngân hàng hơn 5.500 tỉ đồng. Các bị can, Tạ Bá Long ( nguyên quản trị HĐQT ), Đoàn Văn An ( nguyên phó quản trị HĐQT ) bị tạm giam. [ 12 ]Ngày 18 tháng 3 năm năm nay, cơ quan CSĐT – Bộ Công an khởi tố ông Phạm Quyết Thắng ( nguyên tổng giám đốc ) cùng ba người khác là Nguyễn Anh Dung, nguyên kế toán trưởng GP Bank ; Nguyễn Ngọc Nam, Giám đốc Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn – CN Sao Bắc ( Công ty Sao Bắc ) và Hoàng Công Hợp, quản trị HĐQT Công ty CP DTXD – PTHT Thành Trung ( Công ty Thành Trung ). [ 13 ]Bị cáo buộc đã rút 3.900 tỷ đồng của ngân hàng cho những công ty ” sân sau ” vay khiến gây thiệt hại, chiều 29/12/2017, TANDTC TP.HN tuyên phạt ông Tạ Bá Long ( 62 tuổi, nguyên quản trị HĐQT GPBank ) án 5 năm tù, Đoàn Văn An ( 59 tuổi, cựu phó quản trị HĐQT GPBank ) án 13 năm, Phạm Quyết Thắng ( 44 tuổi, nguyên tổng giám đốc GPBank ) án 5 năm, Nghiêm Tiến Sỹ ( 44 tuổi, cựu phó tổng giám đốc GPBank ) 4 năm, Nguyễn Ngọc Nam ( 41 tuổi, giám đốc Công ty Sao Bắc ) 5 năm tù, Nguyễn Anh Dung ( 39 tuổi, cựu kế toán trưởng GPBank ) tù treo 3 năm. [ 14 ]
Xử lý ngân hàng 0 đồng[sửa|sửa mã nguồn]
Theo TS.Lê Xuân Nghĩa nên giải quyết và xử lý dứt điểm những NH mua 0 đồng. Ông cho là, dù là mua hay không mua, những NH 0 đồng đều là một tổn thất kinh tế tài chính lớn. Việc mua lại chỉ giữ được lòng tin của thị trường trong thời gian ngắn. Vì vậy, không hề liên tục lê dài tổn thất kinh tế tài chính so với 3 NH 0 đồng mà cần phải giải quyết và xử lý dứt điểm bằng hai cách : một là sáp nhập, hai là bán lại cho những NH khác kể cả NH quốc tế theo nguyên tắc thị trường. Và với tiềm năng bảo vệ sự không thay đổi của mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính chứ không vì những quyền lợi kinh tế tài chính đơn thuần. Để giải quyết và xử lý những NH này, nhà nước ưu tiên bán cho những nhà đầu tư ( NĐT ) và cần có thái độ dứt khoát về Ngân sách chi tiêu, thủ tục, tránh đặt ra những điều kiện kèm theo làm nản lòng những NĐT. Không thể buộc NĐT phải bù đắp những tổn thất kinh tế tài chính do những yếu kém trong quá khứ của những NH này. [ 15 ]
Dự định bán ngân hàng 0 đồng cho đối tác chiến lược quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Tại Diễn đàn tăng trưởng Nước Ta năm năm nay ( VDF năm nay ), Thủ tướng nhà nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Ngân hàng Phát triển châu Á ( ADB ) cùng với một đối tác chiến lược tư nhân Nước Ta đang có kế hoạch giải quyết và xử lý mua lại một ngân hàng 0 đồng và hoàn toàn có thể ra mắt cho những đối tác chiến lược khác để tương hỗ Nước Ta trong giải quyết và xử lý nợ xấu và những ngân hàng thương mại yếu kém. [ 16 ]TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội, cho rằng, tiềm năng của nhà nước là tăng nhanh giải quyết và xử lý nợ xấu trong 2 năm tới để tổ chức triển khai tín dụng thanh toán từng bước mạnh lên và hạ được lãi suất vay cho vay sao cho tương tự với mặt phẳng lãi suất vay trong khu vực. [ 16 ]
Xử lý dứt điểm[sửa|sửa mã nguồn]
Trong cuộc họp báo Thông tin kết quả hoạt động ngân hàng năm 2016 và triển khai nhiệm vụ năm 2017 diễn ra sáng ngày 4 tháng 1 năm 2017, ông Nguyễn Văn Hưng, Phó Chánh Thanh tra NHNN cho biết, 3 NH 0 đồng cùng 2 TCTD yếu kém khác, Ngân hàng Đông Á và Ngân hàng Sài Gòn Thương tín (Sacombank), sẽ là trọng tâm xử lý của NHNN trong năm 2017. Mặc dù các ngân hàng này đã được cải thiện không gây ra đổ vỡ toàn hệ thống nhưng vẫn cần biện pháp xử lý dứt điểm.[cần dẫn nguồn]
Dừng mua ngân hàng giá 0 đồng[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 12-4-2017, cổng thông tin điện tử nhà nước chính thức đưa thông tin dừng mua ngân hàng giá 0 đồng. Từ nay những ngân hàng yếu kém sẽ được đưa vào diện trấn áp đặc biệt quan trọng. Theo dự thảo lao lý mới về phát hiện và giải quyết và xử lý tổ chức triển khai tín dụng thanh toán được trấn áp đặc biệt quan trọng, sẽ có những giải pháp giải quyết và xử lý gồm có : Phương án phục sinh ; giải pháp giải quyết và xử lý pháp nhân ( sáp nhập, hợp nhất, bán hàng loạt vốn điều lệ, giải thể, phá sản ) và ở đầu cuối là giải pháp chuyển giao bắt buộc tổ chức triển khai tín dụng thanh toán được trấn áp đặc biệt quan trọng. Tại giải pháp chuyển giao bắt buộc, chủ sở hữu, thành viên góp vốn, cổ đông của tổ chức triển khai tín dụng thanh toán được trấn áp đặc biệt quan trọng phải chuyển giao hàng loạt phần vốn góp, CP cho tổ chức triển khai tín dụng thanh toán được chỉ định hoặc NHNN. [ 17 ]
Phá sản ngân hàng[sửa|sửa mã nguồn]
Trong cuộc Toạ đàm ” Nhu cầu hoàn thành xong pháp luận nhằm mục đích thục đẩy tái cơ cấu tổ chức mạng lưới hệ thống ngân hàng, giải quyết và xử lý nợ xấu và phân phối nhu yếu hội nhập ” do Ủy ban thường vụ Quốc hội tổ chức triển khai, TS. Lê Thị Nga, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khuyến nghị giải pháp mua lại bắt buộc 0 đồng chỉ nên là giải pháp trước mắt, giải pháp tình thế, cho phá sản ngân hàng ” là giải pháp cần được tính đến, được những chuyên viên ( như Quỹ Tiền tệ Quốc tế ( IMF ) ) khuyến nghị. Để một ngân hàng phá sản sẽ là một bài học kinh nghiệm tốt cho cả giới ngân hàng lẫn người dân gửi tiền, một giải pháp hữu hiệu chống lại thói ” ỷ thế làm liều ” của cả hai bên “. [ 18 ]
Mặt tích cực[sửa|sửa mã nguồn]
Việc cho phá sản ngân hàng sẽ mang lại 1 số ít hệ quả tích cực. Thứ nhất, người gửi tiền sẽ phải xem xét, lựa chọn kỹ hơn địa chỉ mình muốn gửi tiền vào. Thay vì chỉ nhắm đến những ngân hàng có mức lãi suất vay cao thì nay họ cũng phải chăm sóc đến yếu tố bảo đảm an toàn cho khoản tiền của mình. Điều này sẽ góp thêm phần làm giảm hiện tượng kỳ lạ chạy đua lãi suất vay kêu gọi trong mạng lưới hệ thống. Các ngân hàng có chất lượng tốt, quản trị minh bạch, thanh khoản dồi dào sẽ không phải chạy theo những ngân hàng nhỏ trong việc nâng lãi suất vay kêu gọi để giữ chân người gửi tiền, từ đó họ hoàn toàn có thể cắt giảm lãi suất vay cho vay nhờ nguồn tiền kêu gọi có ngân sách thấp .
Thứ hai, quan trọng hơn, các ông chủ ngân hàng kinh doanh thiếu minh bạch sẽ không dễ để huy động nguồn vốn rồi cho vay các dự án sân sau như trước. Qua đó, nợ xấu phát sinh do cho vay không đúng mục đích sẽ được hạn chế, NHNN cũng không phải can thiệp, giải cứu các ngân hàng làm ăn thua lỗ đến mức âm vốn chủ sở hữu nữa.[19]
Mặt xấu đi[sửa|sửa mã nguồn]
Tuy nhiên, trên thực tiễn, việc phá sản một tổ chức triển khai tín dụng thanh toán ( TCTD ) là một yếu tố có ảnh hưởng tác động mạnh đến nền kinh tế tài chính, ảnh hưởng tác động đến quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp của người gửi tiền, làm giảm sút lòng tin của người dân so với những TCTD, hoàn toàn có thể dẫn đến đổ vỡ mạng lưới hệ thống những TCTD, tác động ảnh hưởng đến sự điều tiết kinh tế tài chính vĩ mô của nhà nước [ 4 ]
Tiền gửi của dân[sửa|sửa mã nguồn]
Theo Nghị định Quy định cụ thể và hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm tiền gửi, số tiền bảo hiểm được trả cho toàn bộ những khoản tiền gửi gồm có cả gốc và lãi của một người gửi tiền ( một cá nhận hoặc người đại diện thay mặt theo pháp lý ) tại một tổ chức triển khai tham gia bảo hiểm tiền gửi tối đa là 50 triệu đồng. Điều này có nghĩa là mặc dầu người gửi tiền có gửi 1 tỷ đồng tại một ngân hàng thì khi ngân hàng này phá sản, Bảo hiểm tiền gửi Nước Ta sẽ chỉ chi trả cho người gửi tiền trên tối đa là 50 triệu đồng. Còn tiền thu được từ hoạt động giải trí thanh lý tài sản ngân hàng khi phá sản, theo trình tự ưu tiên, ngân hàng sẽ triển khai chi trả cho chủ nợ là cơ quan thuế tiên phong, tiếp đến chính là người gửi tiền, thứ ba là những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán trên thị trường liên ngân hàng, thứ tư là người chiếm hữu trái phiếu ngân hàng, thứ năm là những nhà sản xuất mẫu sản phẩm dịch vụ và ở đầu cuối là cổ đông của ngân hàng. [ 20 ]
Thí điểm cho phá sản ngân hàng[sửa|sửa mã nguồn]
Phát biểu tại phiên tranh luận tổ ở Quốc hội sáng ngày 22 tháng 10 năm năm nay, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ chứng minh và khẳng định nhà nước sẽ kinh khủng trong tái cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, không cứu vớt những ngân hàng, doanh nghiệp yếu kém, bằng cách mua lại những ngân hàng 0 đồng : ” nhà nước cũng đề xuất kiến nghị giải pháp mạnh hơn là thử nghiệm cho phá sản ngân hàng, tổ chức triển khai tín dụng thanh toán yếu kém. ” [ 21 ]
