Mô tơ là gì ? Mô tơ (tiếng Pháp: Moteur, tiếng Anh: Motor) là một thiết bị tạo ra chuyển động, như một động cơ, nó thường được dùng để chỉ một động cơ điện hoặc một động cơ đốt trong. Bộ phận này là máy điện dùng để chuyển đổi năng lượng điện sang năng lượng cơ. Máy điện dùng để chuyển đổi ngược lại (từ cơ sang điện) được gọi là máy phát điện hay dynamo. Các motor – động cơ điện thường gặp dùng trong gia đình như quạt điện, tủ lạnh, máy giặt, máy bơm nước, máy hút bụi…
1. Cấu tạo của mô tơ điện
Cơ cấu động cơ điện không đồng bộ phụ thuộc vào kiểu loại vỏ bọc kín hoặc hở, là do hệ thống làm mát bằng cánh quạt thông gió đặt ở bên trong hay bên ngoài động cơ điện.
Nhìn chung động cơ điện – mô tơ có hai phần chính là phần tĩnh và phần quay.
1.1. Phần tĩnh
Phần tĩnh hay còn gọi là stato gồm hai bộ phận chính là lõi thép và dây quấn
a. Lõi thép:
Là bộ phận dẫn từ của máy có dạng hình tròn trụ rỗng, lõi thép được làm bằng những lá thép kỹ thuật điện dày 0,35 đến 0,5 mm, được dập theo hình vành khăn, phía trong có xẻ rảnh để đặt dây quấn và được sơn phủ trước khi ghép lại .
b. Dây quấn:
Dây quấn stato làm bằng dây đồng hoặc dây nhôm đặt trong các rãnh của lõi thép.
Hai bộ phận chính trên còn có các bộ phận phụ bao bọc lõi thép là vỏ máy được làm bằng nhôm hoặc gang dùng để giữ chặt lõi thép phía dưới là chân đế để bắt chặt vào bệ máy, hai đầu có hai nắp làm bằng vật liệu cùng loại với vỏ máy, trong nắp có ổ đỡ (hay còn gọi là bạc) dùng để đỡ trục quay của rôto.
1.2. Phần quay.
Hay còn gọi là rôto, gồm có lõi thép, dây quấn và trục máy .
a. Lõi thép:
Có dạng hình tròn trụ đặc làm bằng những lá thép kỹ thuật điện, dặp thành hình dĩa và ép chặt lại, trên mặt có những đường rãnh để đặt những thanh dẩn hoặc dây quấn. Lõi thép được ghép chặt với trục quay và đặt trên hai ổ đở của stato .
b. Dây quấn:
Trên rôto có hai loại : rôto lồng sóc và rôto dây quấn .
- Loại rôto dây quấn có dây quấn giống như stato, loại này có ưu điểm là môment quay lớn nhưng kết cấu phức tạp, giá thành tương đối cao.
- Loại rôto lồng sóc: kết cấu của loại này rất khác với dây quấn của stato. Nó được chế tạo bằng cách đúc nhôm vào các rãnh của rôto, tạo thành các thanh nhôm và được nối ngắn mạch ở hai đầu và có đúc thêm các cánh quạt để làm mát bên trong khi rôto quay.
Phần dây quấn được tạo từ những thanh nhôm và hai vòng ngắn mạch có hình dạng như một cái lồng nên gọi là rôto lồng sóc. Các đường rãnh trên rôto thường thì được dập xiên với trục, nhằm mục đích cải tổ đặc tính mở máy và giảm bớt hiện tượng kỳ lạ rung chuyển do lực điện từ công dụng lên rôto không liên tục .
2. Nguyên lý hoạt động của motor điện – động cơ điện
Muốn cho động cơ thao tác, stato của động cơ cần được cấp dòng điện xoay chiều. Dòng điện qua dây quấn stato sẽ tạo ra từ trường quay với vận tốc : n = 60. f / p ( vòng / phút )
trong đó : f – là tần số của nguồn điện
p – là số đôi cực của dây quấn stato
Trong quá trình quay từ trường này sẽ quét qua các thanh dẫn của rôto, làm xuất hiện sức điện động cảm ứng. Vì dây quấn rôto là kín mạch nên sức điện động này tạo ra dòng điện trong các thanh dẫn của rôto. Các thanh dẫn có dòng điện lại nằm trong từ trường, nên sẽ tương tác với nhau, tạo ra lực điện từ đặc vào các thanh dẫn.
Tổng hợp những lực này sẽ tạo ra môment quay so với trục rôto, làm cho rôto quay theo chiều của từ trường .
Khi ĐC thao tác, vận tốc của rôto ( n ) luôn nhỏ hơn vận tốc của từ trường ( n1 ) ( tứclà n
Kết quả là rôto quay chậm lại nên luôn nhỏ hơn n1, vì vậy động cơ được gọi là động cơ không đồng điệu .
Độ rơi lệch giữa vận tốc rôto và vận tốc từ trường được gọi là thông số trượt, ký hiệu là : S và được tính bằng :
Thông thường thông số trượt vào khoảng chừng 2 % đến 10 %
Phân loại, ưu nhược điểm của motor điện
Ngày nay máy điện (động cơ điện) xoay chiều ngày càng được sử dụng rộng rãi và phổ biến để sản xuất, để truyền tải…,cả máy phát và động cơ điện xoay chiều đều có cấu tạo đơn giản và công suất lớn, dễ vận hành… nhờ có nhiều tính năng ưu việt. Vậy ưu nhược điểm của động cơ điện một chiều là gì ? Cùng DICO tìm hiểu để rõ hơn về động cơ điện một chiều nhé.
Xem thêm : Đông cơ điện một pha – motor điện một pha là gì ?
1. Phân loại động cơ điện một chiều
Có 4 loại động cơ điện một chiều thường được sử dụng nhiều :
- Cuộn dây kích từ được nối song song với phần ứng là các bộ phận của :Động cơ điện một chiều kích từ song song:
- Phần ứng và phần kích từ được đem đến từ hai nguồn riêng rẽ là bộ Động cơ điện một chiều kích từ độc lập
- Động cơ điện một chiều kích từ hỗn hợp: cấu tạo từ 2 cuộn dây kích từ, một cuộn nối song song với phần ứng và một cuộn nối tiếp với phần ứng.
- Cuộn dây kích từ được gắn nối tiếp với phần ứng là bộ phận của :Động cơ điện một chiều kích từ nối tiếp .
2. Ưu, nhược điểm của động cơ điện một chiều
Động cơ điện một chiều giữ vị trí thứ 5 trong công nghiệp giao thông vận tải vận tải đường bộ, và những thiết bị cần tinh chỉnh và điều khiển vận tốc quay liên tục trong khoanh vùng phạm vi lớn ( vd : trong máy cán thép, máy công cụ lớn, đầu máy điện … ). Tuy nhiên so với động cơ không đồng nhất để sản xuất động cơ điện một chiều cùng kích cỡ thì giá tiền lớn hơn do sử dụng nhiều sắt kẽm kim loại màu, dữ gìn và bảo vệ, sản xuất cổ góp phức tạp. Nhưng máy điện một chiều vẫn không hề thiếu trong nền sản xuất tân tiến nhờ những ưu điểm của nó .
Ưu điểm của động cơ điện một chiều là dùng làm động cơ điện hay máy phát điện trong nhiều điều kiện kèm theo thao tác khác nhau. Nhưng ưu điểm lớn nhất của động cơ điện một chiều đó là kiểm soát và điều chỉnh, đổi khác vận tốc và năng lực thao tác trong điều kiện kèm theo quá tải. Động cơ điện một chiều không những hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh rộng và đúng mực, mạch tinh chỉnh và điều khiển đơn thuần hơn đồng thời lại đạt chất lượng cao so với động cơ điện không đồng điệu .
Động cơ điện một chiều có điểm yếu kém hầu hết là có mạng lưới hệ thống cổ góp – chổi than nên quản lý và vận hành kém độ đúng chuẩn và không bảo vệ bảo đảm an toàn bảo đảm an toàn trong những môi trường tự nhiên rung chấn, dễ cháy nổ .
Click to rate this post !
[Total:
3
Average: 4.3]
