#MeToo- sức mạnh của đa số
GS. MICHELINE LESARD (ĐH Ottawa, Canada) – Đã hơn một năm kể từ khi phong trào #MeToo ra đời nhưng sức ảnh hưởng của nó vẫn tiếp diễn. Bài viết dưới đây, của GS. Micheline Lessard, ĐH Ottawa, tổng kết lại chặng đường mà phong trào này đã đi qua và sức mạnh mà nó trao cho phụ nữ, đặc biệt là những phụ nữ yếu thế trong xã hội.Bạn đang xem : Phong trào metoo là gì
Phong trào # MeToo đã dẫn đến một cuộc tuần hành tháng 3, diễn ra vào năm 2018. Chiếc mũ hồng len có hai cái tai mèo – tiếng anh là pussy, một từ tượng trưng cho toàn bộ những định kiến mà người ta nói về phái nữ, do một sinh viên Kiến trúc nghĩ ra, tạo ra một hiệu ứng thị giác đặc biệt quan trọng. Ảnh : Odyssey.
Đốm lửa từ Hollywood
Phong trào # MeToo được khởi xướng tiên phong tại Mĩ vào ngày 5 tháng 10 năm 2017, khi nữ diễn viên người Mĩ Ashley Judd lên tiếng cáo buộc nhà phân phối truyền thông online có thế lực ở Hollywood là Harvey Weinstein vì đã có hành vi quấy rối tình dục. Judd là một nữ diễn viên nổi tiếng qua những loạt phim truyền hình khét tiếng như Nhà ga Berlin ( Berlin Station ) và Mất tích ( Missing ). Cô cũng góp mặt trong nhiều phim điện ảnh từng tạo nên những cơn sốt phòng vé như Sức nóng ( Heat ), Thời gian hành quyết ( A Time To Kill ), Hai lần phạm tội ( Double Jeopardy ). Judd công bố rằng cách đây khoảng chừng hai mươi năm, cô nhận lời mời của Harvey Weinstein tới Khách sạn bán đảo Beverly, chỉ sẵn sàng chuẩn bị niềm tin cho một cuộc gặp gỡ trao đổi trong khi dùng bữa sáng. Thế nhưng, Judd đã khá “ sốc ” khi biết rằng Weinstein nhu yếu cô tới gặp riêng y trong phòng khách sạn. Khi cô tới, trên người Weinstein chỉ khoác độc một chiếc áo choàng tắm, y ngỏ ý muốn giúp cô mát-xa thư giãn giải trí, còn ướm hỏi liệu cô có muốn ngắm nhìn trong khi y tắm. 1 Kiểu buộc tội của Judd so với Weinstein trong trong thực tiễn không có gì quá lạ lẫm trong làng vui chơi Holywood, nơi tiếp tục xì xào buôn chuyện về hiện tượng kỳ lạ những đạo diễn, nhà phân phối, thậm chí còn cả những diễn viên nam đặt yếu tố mời gọi một diễn viên nữ bước vào mối quan hệ tình dục chơi bời. Tuy nhiên, vào tháng 10 năm 2017, rất nhiều việc đã biến hóa. Judd gọi đích danh hành vi của Weinstein là quấy rối tình dục, và công bố thẳng những chuyện như thế này không hề bị lấp liếm thêm nữa. Những lời buộc tội của Judd, không những thế, còn cất lên trong kỉ nguyên của phương tiện đi lại truyền thông online đại chúng, khi tin tức có độ Viral chóng mặt và sự kiện cả hội đồng cùng lên tiếng phê phán chống lại những hành vi xấu đã trở thành quá quen thuộc trong xã hội. Sự cáo buộc của Judd đã mở màn cho một cơn bão dồn dập những lời cáo buộc sau đó nhắm tới những nhân vật khác trong làng vui chơi Holywood. Nhiều phụ nữ đấu tranh cùng Judd khi đưa ra những lời buộc tội của chính họ so với Weinstein. Hai nữ diễn viên Rose McGowan và Annabella Sciorra tố cáo việc từng bị y cưỡng hiếp trong khi Angelina Jolie, Mira Sorvina, và Gwyneth Paltrow lên tiếng về việc bị ông quấy rối tình dục và rình rập đe dọa sẽ làm lụn bại sự nghiệp diễn xuất nếu không ưng thuận. Ba ngày sau, một nữ diễn viên khác, Alyssa Milano, đăng twitter với lời lôi kéo : “ Nếu như bạn đã từng bị quấy rối hay xâm hại tình dục, hãy viết ‘ me too ’ để trả lời tweet này. ” 2 Đó chính là thời gian tiên phong hashtag # MeToo khởi đầu được Viral thoáng rộng. Tuy nhiên, cách dùng cụm từ “ Me Too ” theo nghĩa ám chỉ tới việc bị quấy rối hay xâm hại tình dục đã được đặt ra lần tiên phong từ năm 2006 bởi một phụ nữ Mĩ gốc Phi có tên Tarana Burke, cũng là người từng bị xâm hại tình dục. Cô đã sử dụng cụm “ Me Too ” để cất lời lôi kéo : “ Xin hãy giúp những phụ nữ và bé gái da màu khác cũng đang phải chịu đựng cảnh đấm đá bạo lực tình dục. ” 3 Khi nhận ra khái niệm “ Me Too ” đã được sử dụng từ hơn một thập kỉ trước, Alyssa Milano bày tỏ niềm cảm kích với Tarana Burke ngay trên trang mạng xã hội của mình và cổ vũ toàn bộ những người theo dõi trang Twitter của cô hãy cùng học theo và hưởng ứng Burke. Chính trào lưu này là tiền thân của hashtag # MeToo. 4 Sau khi trào lưu # MeToo khởi đầu có sự lan tỏa thoáng đãng trên toàn quốc tế, Tarana Burke thổ lộ niềm vui trước trong thực tiễn rằng ý tưởng sáng tạo của cô đã nhận được những sự lưu tâm mới, đồng thời công bố đây là trào lưu đặt nền tảng trên “ quyền lực tối cao có được từ sự cảm thông ” của những người phụ nữ. 5 Điều này có nghĩa là giờ đây phụ nữ đã trọn vẹn hoàn toàn có thể cảm thấy bảo đảm an toàn khi nói về những gì mình đã trải qua, không những thế, còn nhận được sự khuyến khích ủng hộ hãy thao tác ấy. Một số lượng lớn không hề tin nổi những phụ nữ công khai minh bạch lên tiếng về việc đã bị xâm hại hay quấy rối tình dục, hiện tượng kỳ lạ này đã tạo nên một không khí đầy cảm thông khiến những người phụ nữ khác dám cất lên tiếng nói san sẻ về những chuyện họ đã phải trải qua khi rơi vào những tình thế tương tự như. 
Ashley Judd, người khởi xướng phong trào #MeToo. Ảnh chụp trên tạp chí Time, vinh danh cô là một trong số những nhân vật của năm 2017. Trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo, phụ nữ thuộc đủ mọi những tầng lớp, vị thế, ngành nghề xã hội cùng san sẻ những thưởng thức của mình, nhưng chính những vấn đề khét tiếng tương quan tới khét tiếng của những nữ diễn viên mới là yếu tố chính khiến trào lưu # MeToo có sức lan tỏa rộng ra toàn quốc tế trong năm 2017. Một khi đã được khởi xướng, việc dừng # MeToo lại có vẻ như là bất khả. Ngay nhiều tháng nhiều tuần sau đó, rất nhiều người đàn ông nổi tiếng đã bị cáo buộc về việc có hành vi xấu hay phạm phải những tội ác tình dục. Một trong những vụ cáo buộc gây “ sốc ” nhất được đưa ra bởi vận động viên bộ môn thể dục dụng cụ Mĩ McKayla Maroney, cô đăng trên tweet của mình việc từng bị Larry Nassar, nguyên bác sĩ đội tuyển Thể dục dụng cụ, xâm hại tình dục. Nassar, như sau này tất cả chúng ta biết thêm, đã quấy rối một cách có mạng lưới hệ thống rất nhiều nữ vận động viên trẻ trong suốt mấy chục năm. Chỉ đến gần đây Nassar mới bị tuyên án 60 năm tù vì tội có hành vi khiêu dâm xâm phạm trẻ nhỏ. Trong suốt sáu tuần Judd lên tiếng tố cáo và hashtag của Milano được truyền bá rộng khắp, rất nhiều lời buộc tội khác cũng được cất lên nhắm vào nam diễn viên Kevin Spacey, diễn viên hài kịch Louis C.K, những chính trị gia Mĩ cùng rất nhiều nhân vật công chúng tiếng tăm khác. Qua trường hợp Kevin Spacey, hoàn toàn có thể thấy một điều rõ ràng rằng chính phái mạnh cũng hoàn toàn có thể là nạn nhân của những vụ xâm hại, bởi lời buộc tội đến từ một người đàn ông khác, tố cáo rằng đã bị nam diễn viên này lạm dụng tình dục khi còn mới ở độ tuổi vị thành niên .Xem thêm : Chuyên Viên Chăm Sóc Khách Hàng Tiếng Anh Là Gì, Chăm Sóc Khách Hàng Tiếng Anh Là Gì
Giành tiếng nói cho những người yếu thế
Trong khi thường là rất khó để hoàn toàn có thể chứng tỏ hay khởi tố đến cùng những kẻ lạm dụng tình dục, trào lưu # MeToo dù vậy được cho phép những nạn nhân phần nào giành được cái mà họ coi là công minh và công lí bằng cách làm cho kẻ bị buộc tội cảm thấy ê chề ô nhục trước con mắt hội đồng. Đương nhiên, yếu tố phát sinh là có một rủi ro tiềm ẩn rất hoàn toàn có thể sẽ xảy ra khi một số ít người đàn ông ( và cả phụ nữ – một nữ diễn viên bị tố cáo xâm hại tình dục một cậu bé ở độ tuổi vị thành niên ) bị buộc tội có phần bất công vì những hành vi của mình. Trong trong thực tiễn, nhiều nam diễn viên trong đó có Spacey bị buộc phải trốn tránh đến hơn cả không hề liên tục thao tác, thậm chí còn còn không nhận được một chút ít tiền bồi thường nào từ vụ kiện tụng ấy. Tình thế tương tự như cũng xảy ra với một thượng nghị sĩ Mĩ, người đã phải từ chức vì những cáo buộc như vậy. Đúng là có một vài bức ảnh chụp cảnh viên thượng nghị sĩ này bông lơn đưa tay chộp lấy ngực một người phụ nữ, nhưng ở những trường hợp khác thì vấn đề trở nên khó xét đoán hơn nhiều bởi rõ ràng sự buộc tội ở đây mới chỉ đơn thuần dựa trên việc đặt niềm tin tuyệt đối vào phát ngôn của người buộc tội hay người bị buộc tội.
Rất khó để có thể chứng minh hay khởi tố đến cùng những kẻ lạm dụng tình dục, dù vậy phong trào #MeToo cho phép các nạn nhân phần nào giành được cái mà họ coi là công bằng và công lí bằng cách làm cho kẻ bị buộc tội cảm thấy ê chề ô nhục trước con mắt cộng đồng.
Dù vẫn còn những chưa ổn như trên, trào lưu # MeToo đã góp thêm phần quan trọng trong việc đưa ra ánh sáng thái độ đồng lõa, thậm chí còn khuyến khích, một cách có mạng lưới hệ thống và có tổ chức triển khai hành vi xâm hại quấy rối tình dục. Luận điểm này thực sự đúng chuẩn với trường hợp Ấn Độ, nơi một viên chức chính phủ nước nhà đã buộc phải đâm đơn từ chức khi làn sóng này lan rộng trên đất Ấn. M.J. Akbar, viên chức cơ quan chính phủ kiêm tổng biên tập một tờ báo lớn, đã bị chỉ đích danh và đấu tố bởi một lượng lớn những người phụ nữ trên những phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo xã hội. Kể từ thời gian đó, nhiều nhân vật khét tiếng khác ở Ấn Độ, trong đó có những nam diễn viên Bollywood, những giám đốc quản lý và điều hành ở nhiều công ty và cả những nhà báo cũng phải đương đầu với những vấn đề chỉ trích buộc tội tựa như như vậy. 6 Phong trào # MeToo ở Ấn còn đưa lại thời cơ cho sự lên tiếng của những người phụ nữ không được nổi tiếng cũng như không có điều kiện kèm theo kinh tế tài chính. Bhanwari Devi không hề biết đến trào lưu # MeToo cho tới khi một nhà hoạt động giải trí thuộc tổ chức triển khai Nhân quyền đến thăm làng cô ở Rajasthan. Devi là một phụ nữ nông dân thuộc ‘ những tầng lớp thấp ’ trong mạng lưới hệ thống phân loại đẳng cấp và sang trọng ở Ấn Độ, cô từng bị hãm hiếp tập thể vào năm 1992 như một hành vi trả đũa cho hoạt động giải trí xã hội mà cô tham gia. Trước vụ tiến công, Devi đã làm việc làm gõ cửa từng nhà, giảng giải và thuyết phục những người phụ nữ hãy đứng lên phản đối thực trạng tảo hôn. Ngay trước khi bị tiến công, cô vừa nỗ lực thuyết phục một gia đình hoãn lại việc tổ chức triển khai đám cưới cho một đứa trẻ mới đầy chín tháng tuổi. 7 Ngay sau đó, Devi bị bố đứa trẻ và những người đàn ông khác trong làng tiến công. Cô tường thuật lại vụ hãm hiếp với công an. Những người đàn ông thừa nhận việc tiến công cô, nhưng phủ nhận việc hãm hiếp cô. Đứa trẻ được làm đám cưới ngay ngày hôm sau. Cuối cùng vấn đề Devi cũng nhận được sự lưu tâm của một tổ chức triển khai phụ nữ, và trường hợp của cô đã được đưa lên Tòa án Tối cao Ấn Độ, nơi vào năm 1997 đã lần tiên phong trải qua luật xét xử hành vi xâm hại tình dục nơi thao tác. Trường hợp Devi cho thấy một cách rõ ràng rằng trào lưu # MeToo đã phơi lộ ra trước mắt tất cả chúng ta nỗi khốn khổ vô vọng ở những người phụ nữ rất đỗi thông thường. Cũng giống như nhiều nơi khác, thực sự là những người phụ nữ chịu tổn thương thâm thúy nhất ở Ấn Độ không phải là những nữ diễn viên Bolywood mà chính là những người phụ nữ nghèo khó sống ở những vùng nông thôn, nơi những tội ác như vậy không được quan tâm, ghi nhận, và cũng chẳng có hình phạt nào được thực thi.
Thảo luận về sự đồng thuận
Không chỉ thế, trào lưu # MeToo thôi thúc việc đưa ra luận bàn lại 1 số ít ý niệm nhất định, ví dụ điển hình như ý niệm về sự đồng thuận. Khả năng xác quyết xem một cá thể có đồng thuận hay không có ý nghĩa trọng điểm trong việc ngăn ngừa cưỡng hiếp và những hình thức xâm hại tình dục khác. Ở Xứ sở nụ cười Thái Lan, Wepaphan Wongsawang sáng lập một dự án Bất Động Sản có tên là “ Thái chấp thuận đồng ý ” ( Thaiconsent ), với rất nhiều bài báo được viết ra để lý giải lại khái niệm về sự đồng thuận. 8 Bên cạnh việc tổ chức triển khai những cuộc đàm đạo công khai minh bạch được xem như thể nền tảng cơ bản cho hành vi, Wongsawang và những người bạn đồng chí hướng cùng tham gia trào lưu “ Thaiconsent ” với cô còn thiết lập một forum trực tuyến nơi những người phụ nữ hoàn toàn có thể lên đó kể về tình cảnh bị xâm hại tình dục mà chính mình đã phải trải qua. Ở Nước Ta, trào lưu # MeToo tự khẳng định chắc chắn chính nó qua việc phủ sóng một phạm vi ảnh hưởng thoáng rộng kể từ mùa xuân năm 2018, được khơi mào từ sự kiện một nữ thực tập sinh trẻ tuổi thao tác tại báo Tuổi trẻ. Cô gái này, như được đưa tin, đã bị biên tập viên giám sát của tòa soạn cưỡng hiếp, bị thương tổn thâm thúy về mặt tâm lí tới mức theo thông tin từ một số ít nhà báo, đã từng có ý đồ tự sát. 9 Ngay sau khi những thông tin về vấn đề này được công bố thoáng rộng, phụ nữ trên khắp Nước Ta khởi đầu lên tiếng san sẻ những thưởng thức của họ, mỗi bài viết đăng lên đều đính kèm những tag như : “ # toasoansach, # ngungimlang, và # MeToo. ” Rõ ràng trào lưu # MeToo có hiệu lực thực thi hiện hành đáng kể ở Nước Ta, những cuộc luận bàn hội đồng về xâm hại và quấy rối tình dục mở màn được khởi xướng. Mặc dù nhà nước Nước Ta đã có những chủ trương được cho phép phụ nữ “ tham gia vào lực lượng lao động ở một tỉ lệ cao ”, đủ thời cơ giành được những cấp bậc cao trong mạng lưới hệ thống giáo dục cũng như dành “ một sự tôn trọng nhất định so với phụ nữ khi quyết định hành động đưa ra những chủ trương ”, nhưng rất nhiều chưa ổn vẫn còn bỏ ngỏ, ví dụ điển hình như phải giáo dục thế nào để cả phái mạnh và phái đẹp nhận thức được đúng đắn nhất những khái niệm về sự đồng thuận cũng như về những yếu tố về xâm hại và quấy rối tình dục. 10 Nhìn rộng ra, cũng như ở những nước khác trên quốc tế, rất nhiều đàn ông không cho rằng những hành vi khiến phụ nữ không dễ chịu của họ hoàn toàn có thể bị xếp vào một dạng quấy rối tình dục. Nhà điều tra và nghiên cứu xã hội học Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tăng trưởng xã hội, từng kể lại việc bà “ Open trong một chương trình truyền hình để tranh luận về những yếu tố này và tận mắt chứng kiến những nam phóng viên báo chí thực sự hoảng sợ trước những công bố bà nêu ra. ” 11M ột số quan điểm cho rằng trào lưu # MeToo ở Nước Ta có những nét khá đặc trưng vì phụ nữ Việt thường mang mặc cảm sợ hãi nếu những gì họ đã trải qua bị đưa ra công khai minh bạch trước hội đồng, rất hoàn toàn có thể sẽ đưa lại những hậu quả khôn lường khác. Nhà nước Nước Ta hiện thời vẫn đang nỗ lực hoàn thành xong và thiết kế xây dựng bộ quy tắc ứng xử trong luật lao động, nhất là những yếu tố tương quan đến hành vi quấy rối tình dục. 12 
Bhawari Devi ( thứ hai từ phải sang ) là người tạo ra bước ngoặt trong đấu tranh bình đẳng giới ở Ấn Độ. Ảnh : Times of India. Mặc dù # MeToo, không hề tránh khỏi, vẫn có năng lực tạo môi trường tự nhiên cho những lời buộc tội oan uổng, hay chỉ dừng ở việc nêu đích danh kẻ xấu mà chưa thực thi những thủ tục tố tụng pháp lý, trào lưu đã khiến cho những vấn đề xâm hại và quấy rối tình dục người thực việc thực được đưa ra công chúng. Nó mở đường cho việc triển khai những hành vi pháp lý chống lại những kẻ có hành vi phạm tội, nhất là ở những nước đã trải qua luật cấm quấy rối tình dục trong bộ luật lao động. Tại những vương quốc khác, trào lưu # MeToo thôi thúc cơ quan chính phủ những nước này chỉnh sửa và phát hành những bộ luật mới hướng đến bảo vệ phụ nữ. Không chỉ thế, trào lưu # MeToo đã mở đường cho những cuộc tranh luận và đối thoại về việc dựa vào những yếu tố nào để xác lập đâu là hành vi xâm hại, quấy rối hay đồng thuận, từ đó đặt lại những câu hỏi về những yếu tố tưởng chừng đã bị chôn vùi. Cuối cùng, trào lưu # MeToo đã lan rộng ra toàn quốc tế, ở đây phải kể đến công của mạng xã hội, trao cho những nạn nhân sự mạnh dạn dám cất tiếng nói công khai minh bạch về câu truyện riêng của mình trong một bầu khí quyển đầy cảm thông đồng cảm, bởi họ biết rằng hashtag # MeToo cũng đang được dùng bởi rất nhiều nạn nhân khác nữa đều đã từng phải chịu sự xâm hại và quấy rối tình dục giống như mình. Đó chắc như đinh là sức mạnh của đa phần. □
Thái Hà dịch
Theo Tiasang. vn — –
