Lịch sử Canada bắt đầu khi người Da đỏ cổ đại đến vào hàng nghìn năm trước. Các nhóm dân nguyên trú sinh sống tại Canada trong hàng thiên niên kỷ, với những mạng lưới mậu dịch, tín ngưỡng tinh thần, và phân tầng xã hội riêng biệt. Một số nền văn minh trong số đó tàn phai từ lâu trước khi có những người châu Âu đầu tiên đến và chúng được phát hiện thông qua nghiên cứu khảo cổ học. Nhiều hiệp ước và điều luật được chế định giữa người định cư châu Âu và dân cư nguyên trú.
Bắt đầu từ cuối thế kỷ 15, những đoàn thám hiểm của người Pháp và người Anh thám hiểm, rồi sau đó là định cư, dọc theo duyên hải Đại Tây Dương. Sau Chiến tranh Bảy năm, Pháp nhượng hàng loạt thuộc địa của họ tại Bắc Mỹ cho Anh Quốc vào năm 1763. Đến năm 1867, ba thuộc địa của Anh Quốc tại Bắc Mỹ liên hiệp, hình thành Quốc gia tự trị Canada gồm bốn tỉnh. Tiếp theo, Canada có những biến thiên về chủ quyền lãnh thổ và tăng quyền tự trị từ Đế quốc Anh, chính thức hóa bằng Pháp lệnh Westminster năm 1931. Đạo luật Canada năm 1982 cắt đứt những tàn dư của sự nhờ vào tư pháp vào nghị viện Anh Quốc .
Mặc dù chính phủ chịu trách nhiệm đã tồn tại ở Canada từ năm 1848, Anh vẫn tiếp tục thiết lập các chính sách đối ngoại và quốc phòng của mình cho đến khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc. Việc thông qua Quy chế Westminster vào năm 1931 công nhận rằng Canada đã trở thành đồng bình đẳng với Vương quốc Anh. Sau khi Hiến pháp là yêu nước vào năm 1982 , dấu vết cuối cùng của sự phụ thuộc pháp lý vào quốc hội Anh đã bị xóa bỏ. Canada hiện bao gồm mười tỉnh và ba vùng lãnh thổ và là một dân chủ nghị viện và chế độ quân chủ lập hiến với Queen Elizabeth II với tư cách là nguyên thủ quốc gia của nó.
Qua nhiều thế kỷ, các yếu tố của phong tục dân cư nguyên trú, người Pháp, người Anh, và người nhập cư gần đây kết hợp thành văn hóa Canada. Văn hóa Canada cũng chịu ảnh hưởng mạnh của láng giềng là Hoa Kỳ. Canada hiện gồm có mười tỉnh và ba lãnh thổ và sở hữu một chế độ dân chủ nghị viện và một chế độ quân chủ lập hiến với nguyên thủ quốc gia là Elizabeth II.
Thời kỳ tiền thuộc địa[sửa|sửa mã nguồn]
Dân cư nguyên trú[sửa|sửa mã nguồn]
Theo vật chứng khảo cổ học và di truyền học, Bắc và Nam Mỹ là những lục địa ở đầu cuối trên quốc tế có con người cư trú. [ 1 ] Trong thời kỳ Đóng băng Wisconsin, 50.000 – 17.000 năm trước, mực nước biển xuống thấp tạo điều kiện kèm theo cho loài người vận động và di chuyển qua cầu lục địa Bering ( Beringia ) vốn link Siberia đến tây-bắc của Bắc Mỹ ( Alaska ). [ 2 ] Đương thời, vỉa băng Laurentide bao trùm hầu hết Canada và chặn họ lại, khiến họ bị hạn chế trong Alaska hàng nghìn năm. [ 3 ]Khoảng 16.000 năm trước, những sông băng khởi đầu tan, tạo điều kiện kèm theo cho loài người chuyển từ Alaska về phía nam và đông vào Canada. [ 4 ] Niên đại và lộ tuyến đúng mực của việc di dân tại châu Mỹ vẫn là chủ đề tranh luận. [ 5 ] [ 6 ]Khí hậu Bắc Mỹ trở nên không thay đổi vào khoảng chừng năm 8000 TCN, điều kiện kèm theo khí hậu tựa như như quy mô lúc bấy giờ ; tuy nhiên những vỉa băng đang rút đi vẫn bao trùm nhiều vùng đất rộng, tạo nên những hồ nước băng tan. [ 7 ] Hầu hết những nhóm dân cư trong thời kỳ cổ đại vẫn là những người săn bắn hái lượm có tính lưu động ở mức cao. [ 8 ] Tuy nhiên, có những nhóm riêng không liên quan gì đến nhau khởi đầu tập trung chuyên sâu vào tài nguyên sẵn có cho họ tại địa phương ; do đó theo thời hạn, có một quy mô tổng quát hóa khu vực ngày càng tăng. [ 8 ]Thời kỳ văn hóa truyền thống Woodland có niên đại từ khoảng chừng 2000 TCN đến 1000 CN, bao trùm Ontario, Quebec, và những khu vực Hàng hải. [ 9 ] Việc sử dụng đồ gốm giúp phân biệt văn hóa truyền thống Woodland với những dân cư thời cổ đại trước đó. Nhân dân sống gần sông St. Lawrence tại Ontario sản xuất đồ gốm có niên đại cổ nhất từng phát hiện được tại Canada. [ 10 ] Truyền thống Hopewell là một nền văn hóa truyền thống dân nguyên trú hưng thịnh dọc theo những sông tại Bắc Mỹ từ 300 TCN đến 500 CN. Khi quy mô ở mức lớn nhất, mạng lưới hệ thống trao đổi Hopewell link những văn hóa truyền thống và xã hội của những dân tộc bản địa sinh sống bên phần bờ hồ Ontario thuộc Canada. [ 11 ]Các khu vực đất rừng miền đông của Canada là nơi cư trú của những dân tộc bản địa Algonquin và Iroquois. Ngôn ngữ Algonquin được cho là bắt nguồn từ cao nguyên miền tây của Idaho hoặc những bình nguyên của Montana và chuyển dời về phía đông, [ 12 ] ở đầu cuối lan rộng ra từ vịnh Hudson đến Nova Scotia ngày này ở phía đông và xa về phía nam đến khu vực Tidewater của Virginia. [ 13 ]
Những dân tộc bản địa nói ngôn từ Đông Algonquin gồm có Mi’kmaq và Abenaki tại khu vực Hàng hải và người Beothuk có lẽ rằng đã tuyệt chủng tại Newfoundland. [ 14 ] [ 15 ] Người Ojibwa và những dân tộc bản địa nói tiếng Anishinaabe thuộc nhóm Trung Algonquin ghi nhớ một truyền thuyết thần thoại truyền khẩu là họ chuyển từ biển đến vùng đất của họ nằm quanh phía tây và trung Ngũ Đại Hồ, có vẻ như là từ duyên hải phía đông. [ 16 ]Liên minh Iroquois ( Haudenosaunee ) được tập trung chuyên sâu từ muộn nhất là 1000 CN tại miền bắc Thành Phố New York, tuy nhiên tầm ảnh hưởng tác động của họ khuếch trương đến khu vực nay là miền nam Ontario và khu vực Montréal. [ 17 ] Tại Đại Bình nguyên, người Cree dựa vào những bầy lớn bò rừng bizon để phân phối nhu yếu về thực phẩm và nhiều nhu yếu khác. [ 18 ] Phía tây-bắc là nơi cư trú của những người nói những ngôn từ thuộc ngữ hệ Na-Dene, gồm có những người nói tiếng Athapaskan và Tlingit. Ngữ hệ Na-Dene được cho là có link với ngữ hệ Yenisei tại Siberi. [ 19 ] Người Dene ở miền tây khu vực Bắc Cực hoàn toàn có thể đại diện thay mặt cho một làn sóng riêng không liên quan gì đến nhau của người nhập cư từ châu Á đến Bắc Mỹ. [ 19 ]Vùng Nội địa của British Columbia là nơi sinh sống của những dân tộc bản địa nói ngôn từ thuộc ngữ hệ Salish như Shuswap, Okanagan và nhóm Nam Athabaskan, đa phần là Dakelh và Tsilhqot’in. [ 20 ] Các vịnh nhỏ và thung lũng của Duyên hải British Columbia là nơi cư trú của một lượng dân số lớn và đặc biệt quan trọng, như Haida, Kwakwaka’wakw, và Nuu-chah-nulth, sinh kế của họ dựa vào nguồn cá hồi và tôm sò đa dạng chủng loại trong khu vực. [ 20 ] Những dân tộc bản địa này tăng trưởng những nền văn hóa truyền thống phức tạp dựa trên tuyết tùng đỏ miền Tây, với nhà gỗ, xuồng đánh cá voi và xuồng chiến đấu, những hình tượng potlatch và cột vật tổ được chạm khắc tỉ mỉ. [ 20 ]
Tại quần đảo khu vực Bắc Cực, từng có những người Eskimo cổ đại được gọi là Dorset, văn hóa của họ truy nguyên từ khoảng năm 500 TCN, và đến khoảng năm 1500 thì họ bị tổ tiên của người Inuit hiện nay thay thế.[21] Sự chuyển tiếp này được chứng minh thông qua những hồ sơ khảo cổ học và thần thoại Inuit kể về việc trục xuất Tuniit hoặc ‘các dân cư đầu tiên’.[22]
Tiếp xúc với người châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]
Có những báo cáo giải trình về việc tiếp xúc giữa những dân tộc bản địa Trước tiên, người Inuit và những người đến từ những lục địa khác từ trước chuyến thám hiểm năm 1492 của Cristoforo Colombo và thời đại tò mò. Chuyến thám hiểm Canada sớm nhất được ghi chép là trong những saga Iceland, thuật cụ thể về nỗ lực của người Norse nhằm mục đích thuộc địa hóa châu Mỹ. [ 24 ] Theo những Saga, người châu Âu tiên phong trông thấy Canada là Bjarni Herjólfsson, ông bị gió thổi lệch khỏi hành trình dài từ Iceland đến Greenland vào mùa hè năm 985 hoặc 986 CN. [ 25 ] Khoảng năm 1001, những Saga đề cập đến cuộc đổ xô của Leif Ericson lên ba khu vực ở phía tây, [ 26 ] hai khu vực đầu là Helluland ( hoàn toàn có thể là hòn đảo Baffin ) và Markland ( hoàn toàn có thể là Labrador ). [ 24 ] [ 27 ] Leif Ericson đổ xô lần thứ ba lên một khu vực mà ông gọi là Vinland ( hoàn toàn có thể là Newfoundland ). [ 28 ] Người Norse cố gắng nỗ lực thuộc địa hóa vùng đất mới ; tuy nhiên khí hậu địa phơng và sự quấy nhiễu của dân cư địa phương khiến họ phải rời đi. [ 25 ] Chứng cứ khảo cổ học về một khu định cư sống sót ngắn của người Norse được phát hiện tại L’Anse aux Meadows, Newfoundland. [ 29 ] [ 30 ]Dựa trên Hiệp ước Tordesillas, Quân chủ Bồ Đào Nha công bố có quyền chủ quyền lãnh thổ tại khu vực mà Giovanni Caboto đi đến vào năm 1497 và 1498. [ 31 ] Nhằm mục tiêu này, vào năm 1499 và 1500, thủy thủ người Bồ Đào Nha tên là João Fernandes Lavrador đi đến khu duyên hải Bắc Đại Tây Dương, dẫn đến sự Open của ” Labrador ” trên những bản đổ địa hình trong tiến trình này. [ 32 ] Sau đó, vào năm 1501 và 1502, đồng đội nhà Corte-Real thám hiểm Newfoundland ( Terra Nova ) và Labrador, công bố những vùng đất này là bộ phận của Đế quốc Bồ Đào Nha. [ 32 ] [ 33 ] Năm 1506, Quốc vương Manuel I của Bồ Đào Nha áp thuế so với hoạt động giải trí đánh bắt cá cá tuyết tại vùng biển Newfoundland. [ 34 ] João Álvares Fagundes và Pêro de Barcelos thiết lập những tiền đồn ngư nghiệp tại Newfoundland và Nova Scotia vào khoảng chừng năm 1521 ; tuy nhiên, sau đó chúng bị bỏ phí do những nhà thực dân Bồ Đào Nha tập trung chuyên sâu những nỗ lực của họ tại Nam Mỹ. [ 35 ] Quy mô và đặc thù về hoạt động giải trí của người Bồ Đào Nha tại Canada đại lục trong thế kỷ 16 vẫn chưa rõ ràng và gây tranh luận. [ 36 ] [ 37 ]
Tân Pháp và thuộc địa hóa 1534 – 1763[sửa|sửa mã nguồn]
[38]Mô hình nhà ở tại Port Royal, tại Di tích lịch sử dân tộc vương quốc Port-Royal, Nova Scotia .Năm 1524, Quốc vương François I của Pháp bảo trợ cho Giovanni da Verrazzano triển khai chuyến đi theo đường thủy đến khu vực giữa Florida và Newfoundland với kỳ vọng phát hiện một tuyến đường đến Thái Bình Dương. [ 39 ] Năm 1534, Jacques Cartier cho đóng một cây Thánh giá tại bán đảo Gaspé và công bố chủ quyền lãnh thổ với vùng đất nhân danh François I. [ 40 ] Các nỗ lực thuộc địa hóa bắt đầu của Cartier tại Charlesbourg-Royal vào năm 1541, của Marquis de La Roche-Mesgouez tại hòn đảo Sable vào năm 1598, và của François Gravé Du Pont tại Tadoussac vào năm 1600 có hiệu quả thất bại. [ 41 ] Bất chấp những thất bại khởi đầu này, những đội tàu đánh cá của Pháp khởi đầu đi đến vùng duyên hải Đại Tây Dương và vào trong sông Saint-Laurent, thanh toán giao dịch và thiết lập liên minh với những dân tộc bản địa Trước tiên. [ 42 ]Năm 1604, độc quyền mậu dịch da lông thú tại Bắc Mỹ được trao cho Pierre Dugua Sieur de Monts. [ 43 ] Pierre Dugua đứng vị trí số 1 đoàn thám hiểm thuộc địa hóa tiên phong của ông đến một hòn hòn đảo nằm gần cửa sông St. Croix. Trong số những phó thủ của ông ta có một nhà địa lý học tên là Samuel de Champlain, người này lập tức thực thi một cuộc thám hiểm lớn tại vùng bờ biển Đông Bắc Hoa Kỳ ngày này. [ 43 ] Đến mùa xuân năm 1605, dưới quyền Samuel de Champlain, khu định cư St. Croix mới được chuyển đến Port Royal ( Annapolis Royal, Nova Scotia thời nay ). [ 44 ]
Nơi cư trú tại thành phố Québec của Champlain, khoảng chừng 1608 .Năm 1608, Samuel de Champlain xây dựng khu định cư là tiền thân của thành phố Québec thời nay, trở thành khu định cư vĩnh cửu tiên phong và là Thành Phố Hà Nội của Tân Pháp. [ 45 ] Ông nắm giữ quyền quản trị cá thể so với thành phố cùng những sự vụ tại đây, và cử những đoàn thám hiểm đi thăm dò vùng trong nước. [ 46 ] Samuel de Champlain tự thân thám hiểm hồ Champlain vào năm 1609. Năm 1615, ông đi bằng xuồng ngược dòng sông Ottawa rồi qua hồ Nipissing và vịnh Georgian đến TT chủ quyền lãnh thổ của người Huron gần hồ Simcoe. [ 47 ] Trong những hành trình dài này, Samuel de Champlain viện trợ người Wendat ( Huron ) trong những trận chiến của họ với Liên minh Iroquois. [ 48 ] Kết quả là Iroquois trở thành đối phương của Pháp và hai bên tham gia vào nhiều xung đột cho kết khi ký kết Đại hòa ước Montréal vào năm 1701. [ 49 ]Năm 1583, người Anh dưới quyền Humphrey Gilbert công bố chủ quyền lãnh thổ so với St. John’s, Newfoundland theo độc quyền vương thất của Nữ vương Elizabeth I, đây là thuộc địa tiên phong của Anh tại Bắc Mỹ. [ 50 ] Trong thời hạn trị vì của Quốc vương James VI và I, người Anh thiết lập thêm những thuộc địa tại Cupids và Ferryland, Newfoundland, không lâu sau khi người Anh thiết lập khu định cư vĩnh cửu thành công xuất sắc tiên phong tại Virginia ở phía nam. [ 51 ] Ngày 29 tháng 9 năm 1621, Quốc vương James VI và I cấp một độc quyền về việc xây dựng một thuộc địa Scotland tại Tân Thế giới cho William Alexander. [ 52 ] Năm 1622, những người định cư tiên phong rời Scotland. Ban đầu, họ thất bại và phải đến năm 1629 vào cuối Chiến tranh Anh-Pháp thì những khu định cư Nova Scotia vĩnh cửu mới trở nên vững chãi. [ 52 ] Tuy nhiên, theo Hiệp định Suza nhằm mục đích kết thúc cuộc chiến tranh được ký kết vào năm 1631, Nova Scotia được trả lại cho Pháp. [ 53 ] Sau khi ký kết Hiệp định Saint-Germain-en-Laye vào năm 1632, người Pháp Phục hồi trọn vẹn quyền lực tối cao tại Tân Pháp. [ 54 ] Điều này dẫn đến việc có những người Pháp nhập cư mới và xây dựng khu định cư vĩnh cửu thứ nhì tại Tân Pháp là Trois-Rivières vào năm 1634. [ 55 ]
Sau khi xây dựng Québec rồi Trois-Rivières, những thương nhân người Âu nhanh gọn tiến theo nhiều sông hồ để thanh toán giao dịch với dân cư nguyên trú .Trong quá trình này, biên giới trong nước của Tân Pháp ở đầu cuối bao trùm một khu vực to lớn, với một mạng lưới thưa tập trung chuyên sâu vào mậu dịch da lông thú, những nhà truyền giáo nỗ lực triển khai cải đạo, thiết lập và công bố một đế quốc, và những nỗ lực quân sự chiến lược nhằm mục đích bảo vệ và triển khai những nỗ lực đó. [ 56 ]Sau khi Samuel de Champlain mất vào năm 1635, Giáo hội Công giáo La Mã và Dòng Tên trở thành thế lực có tác động ảnh hưởng nhất tại Tân Pháp và kỳ vọng về việc thiết lập một hội đồng Cơ Đốc giáo utopia của người Âu và người nguyên trú. [ 57 ] Năm 1642, Hội Linh mục Xuân Bích bảo trợ cho một nhóm người định cư dưới quyền Paul Chomedey de Maisonneuve, ông xây dựng Ville-Marie, tiền thân của Montréal. [ 58 ] Năm 1663, quân chủ Pháp nhận lấy quyền trấn áp trực tiếp những thuộc địa từ Công ty Tân Pháp. [ 59 ]
Dưới quyền kiểm soát trực tiếp từ Pháp, tỷ lệ nhập cư đến Tân Pháp vẫn thấp,[60] hầu hết nhân dân là nông dân, và tỷ lệ tăng trưởng dân số trong những người định cư đã rất cao.[61] Số con trung bình của một phụ nữ tại Tân Pháp cao hơn 30% so với phụ nữ tại Pháp.[62] Kết quả điều tra nhân khẩu tại Tân Pháp được tiến hành vào mùa đông 1665–1666 cho thấy có 3.215 người Acadia và habitants (nông dân gốc Pháp) trong những khu vực hành chính của Acadia và Canada.[63] Điều tra cũng cho thấy có khác biệt lớn về giới tính với 2.034 nam và 1.181 nữ.[64]
Chiến tranh thời thuộc địa[sửa|sửa mã nguồn]
Bản đồ Bắc Mỹ năm 1702 biểu lộ những pháo đài trang nghiêm, thị xã và khu vực nằm dưới sự chiếm đóng của người châu Âu. Anh ( hồng ), Pháp ( lam ), và Tây Ban Nha ( cam )Đến đầu thập niên 1700, những người định cư Tân Pháp đã xác lập vững chãi dọc bờ sông Saint-Laurent và khu vực Nova Scotia, với dân số khoảng chừng 16.000. [ 65 ] Tuy nhiên, do việc nhập cư từ Pháp ngưng lại trong nhiều thập niên liên tục, [ 66 ] [ 67 ] [ 68 ] khiến số người Anh và Scotland định cư tại Newfoundland, Nova Scotia, và Mười ba thuộc địa đông hơn nhiều so với dân số người Pháp, xê dịch mười lần vào thập niên 1750. [ 60 ] [ 69 ] Từ 1670, trải qua Công ty Vịnh Hudson, người Anh cũng đưa ra công bố chủ quyền lãnh thổ so với vịnh Hudson và lưu vực của nó ( Đất Rupert ), thiết lập những trạm mậu dịch và pháo đài trang nghiêm mới, trong khi liên tục quản lý những khu định cư ngư nghiệp tại Newfoundland. [ 70 ] Người Pháp khuếch trương dọc những tuyến xuồng Canada, thử thách công bố chủ quyền lãnh thổ của Công ty Vịnh Hudson, và đến năm 1686, Pierre Troyes dẫn một đoàn viễn chinh bằng đường đi bộ từ Montréal đến bờ vịnh Hudson, họ tìm cách chiếm một số tiền đồn tại đây. [ 71 ] Các cuộc viễn chinh của La Salle được cho phép Pháp công bố chủ quyền lãnh thổ so với thung lũng sông Mississippi, tại đó những người bẫy thú lấy da lông và một số ít người định cư thiết lập những pháo đài trang nghiêm và khu định cư nằm rải rác. [ 72 ]Mười ba thuộc địa của Anh và Tân Pháp xảy ra bốn đại chiến, cộng thêm là hai đại chiến tại Acadia và Nova Scotia, từ năm 1689 đến 1763. Trong Chiến tranh Quốc vương William ( 1689 đến 1697 ), những xung đột quân sự chiến lược tại Acadia gồm có : trận Port Royal ( 1690 ) ; một hải chiến trên vịnh Fundy ; và Đột kích Chignecto ( 1696 ). [ 73 ] Hiệp ước Ryswick năm 1697 kết thúc cuộc chiến tranh giữa hai thế lực thuộc địa Anh và Pháp trong một thời hạn ngắn. [ 74 ] Trong Chiến tranh Nữ vương Anne ( 1702 đến 1713 ), người Anh lấn chiếm Acadia vào năm 1710, [ 75 ] tác dụng là Nova Scotia ( trừ hòn đảo Cape Breton ) chính thức bị nhượng cho Anh theo Hiệp ước Utrecht, ngoài những Pháp còn nhượng Đất Rupert mà họ chiếm được từ cuối thế kỷ 17 cho Anh. [ 76 ] Sau thất bại này, Pháp cho dựng pháo đài trang nghiêm Louisbourg kiên cường trên hòn đảo Cape Breton. [ 77 ]
Thống đốc Tân Pháp là Bá tước Louis de Buade xứ Frontenac khước từ nhu yếu được đầu hàng của Anh trong trận Québec năm 1690 .Pháo đài Louisbourg được dự tính đóng vai trò là một địa thế căn cứ quân sự chiến lược và thủy quân quanh năm cho chủ quyền lãnh thổ còn lại của Pháp tại Bắc Mỹ và bảo vệ lối vào sông Saint-Laurent. Chiến tranh Cha Rale khiến cho Tân Pháp bị mất ảnh hưởng tác động tại Maine thời nay. Trong Chiến tranh Quốc vương George ( 1744 đến 1748 ), một quân đội của người New England dưới quyền William Pepperrell đem 90 thuyền và 4.000 binh sĩ chống pháo đài trang nghiêm Louisbourg vào năm 1745. [ 78 ] Quân Pháp tại pháo đài trang nghiêm Louisbourg đầu hàng trong vòng ba tháng. Người Pháp tái trấn áp pháo đài trang nghiêm Louisbourg theo hòa ước được người Anh thôi thúc nhằm mục đích hình thành Halifax vào năm 1749. [ 79 ] Hai đế quốc Anh và Pháp chính thức đình chiến theo Hiệp ước Aix-la-Chapelle ; tuy nhiên xung đột tại Acadia và Nova Scotia liên tục với Chiến tranh Cha Le Loutre. [ 80 ]
Trong Chiến tranh với Pháp và người Da đỏ (1754–1763), Anh ra lệnh trục xuất người Acadia khỏi đất đai của họ vào năm 1755, sự kiện được gọi là le Grand Dérangement trong tiếng Pháp.[81] Hành động trục xuất dẫn đến khoảng 12.000 người Acadia bị chở bằng thuyền đến những địa điểm trên khắp Bắc Mỹ thuộc Anh và đến Pháp, Québec, và thuộc địa Saint-Domingue của Pháp tại Caribe.[82] Làn sóng đầu tiên nhằm trục xuất người Acadia bắt đầu với chiến dịch vịnh Fundy (1755) và làn sóng thứ nhì bắt đầu sau khi kết thúc cuộc bao vây pháo đài Louisbourg (1758). Nhiều người Acadia định cư tại miền nam Louisiana, hình thành văn hóa Cajun tại đó.[83] Anh lần lượt giành quyền kiểm soát thành phố Québec và Montréal vào năm 1759 và năm 1760.[84]
Anh Quốc quản lý ( 1763 – 1867 )[sửa|sửa mã nguồn]
Bản đồ biểu lộ sự giành được chủ quyền lãnh thổ của Anh sau ” Chiến tranh Bảy năm “. Hiệp ước Paris có màu hồng, và Tây Ban Nha giành được chủ quyền lãnh thổ sau Hiệp ước Fontainebleau màu vàng .Với việc kết thúc Chiến tranh Bảy năm và ký kết Hiệp định Paris ( 1763 ), Pháp nhượng phần nhiều hàng loạt chủ quyền lãnh thổ của mình tại Bắc Mỹ đại lục, ngoại trừ quyền ngư nghiệp ngoài khơi Newfoundland và hai hòn đảo nhỏ làm nơi phơi sấy cá cho khô. Đổi lại, Pháp được nhận lại thuộc địa sản xuất đường là Guadeloupe, đương thời là nơi được xem như có giá trị hơn Canada. [ 85 ]
Những người thống trị mới là Anh Quốc duy trì và bảo hộ hầu hết tài sản, tôn giáo, chính trị, và văn hóa xã hội của habitants Pháp ngữ, đảm bảo quyền của Canadiens được thực hành đức tin Công giáo và được sử dụng luật dân sự Pháp thông qua Đạo luật Quebec năm 1774.[86] George III của Anh ban bố Tuyên ngôn Hoàng gia 1763 sau khi Anh Quốc thu được lãnh thổ của Pháp.[87] Tuyên ngôn thiết lập đế quốc Bắc Mỹ mới của Anh và ổn định hóa những quan hệ giữa chính quyền quân chủ Anh Quốc và nhân dân nguyên trú thông qua pháp quy về mậu dịch, định cư, và mua đất tại biên giới miền tây.[87]
Cách mạng Mỹ và những người Trung thành[sửa|sửa mã nguồn]
Trong Cách mạng Mỹ, người Acadia và New England tại Nova Scotia phần nào đống ý với đại nghiệp Mỹ. [ 88 ] Không bên nào tham gia quân nổi dậy, tuy nhiên có vài trăm cá thể gia nhập đại nghiệp cách mạng. [ 88 ] [ 89 ] Năm 1775, Lục quân Lục địa triển khai một cuộc lấn chiếm Canada, một tiềm năng là nhằm mục đích đưa Quebec ra khỏi quyền trấn áp của người Anh, tuy nhiên bị quân Anh chặn lại trong trận Quebec với sự trợ giúp của dân quân địa phương. Thất bại của quân Anh trong Cuộc vây hãm Yorktown vào tháng 10 năm 1781 lưu lại kết thúc cuộc chiến đấu của người Anh nhằm mục đích đàn áp Cách mạng Mỹ. [ 90 ]
Khi người Anh triệt thoái khỏi thành phố Thành Phố New York vào năm 1783, họ đưa nhiều người Trung thành đến Nova Scotia, trong khi những người Trung thành khác đến miền tây nam Quebec. Do có nhiều người Trung thành đến bên bờ sông St. John, một thuộc địa riêng không liên quan gì đến nhau là New Brunswick được tạo thành vào năm 1784 ; [ 91 ] đến năm 1791 thì Quebec được phân loại thành Hạ Canada hầu hết Pháp ngữ dọc theo sông St. Lawrence và bán đảo Gaspé và thành Thượng Canada của những người Trung thành Anh ngữ với Thành Phố Hà Nội được định tại York ( nay là Toronto ) vào năm 1796. [ 92 ] Sau năm 1790, hầu hết những người định cư mới là những nông dân Hoa Kỳ tìm kiếm những vùng đất mới ; mặc dầu những người này thường đống ý chủ nghĩa cộng hòa, tuy nhiên họ tương đối phi chính trị và giữ trung lập trong Chiến tranh năm 1812. [ 93 ]Hiệp định Paris 1783 chính thức kết thúc cuộc chiến tranh, Anh triển khai một số ít nhượng bộ về chủ quyền lãnh thổ cho Hoa Kỳ. [ 94 ] Đáng quan tâm là biên giới Canada-Hoa Kỳ được chính thức phân định ; [ 94 ] hàng loạt chủ quyền lãnh thổ phía nam của Ngũ Đại Hồ, nguyên là bộ phận của tỉnh Quebec, được nhượng cho Hoa Kỳ. Hoa Kỳ được trao quyền ngư nghiệp trong vịnh St. Lawrence và ở vùng bờ biển Newfoundland và Grand Banks. [ 94 ] Anh Quốc bác bỏ một phần của hiệp định và duy trì những tiền đồn quân sự chiến lược của họ tại những khu vực đã nhượng cho Hoa Kỳ, và họ liên tục tiếp tế đạn dược cho những liên minh thổ dân của mình. Anh Quốc triệt thoái khỏi những tiền đồn theo Hiệp định Jay năm 1795, tuy nhiên liên tục tiếp tế đạn dược khiến Hoa Kỳ tức giận. [ 95 ]
Chiến tranh 1812[sửa|sửa mã nguồn]
Tranh diễn đạt nhân vật Trung thành Laura Secord cảnh báo nhắc nhở quân Anh và thổ dân về cuộc tiến công Beaver Dams sắp diễn ra, tháng 6 năm 1813 .Chiến tranh năm 1812 diễn ra giữa Hoa Kỳ và Anh Quốc, trong đó những thuộc địa Bắc Mỹ thuộc Anh tham gia ở mức độ lớn. [ 96 ] Do Hải quân Hoàng gia Anh vượt trội về hỏa lực, những kế hoạch cuộc chiến tranh của Hoa Kỳ tập trung chuyên sâu vào một cuộc lấn chiếm Canada ( đặc biệt quan trọng là miền đông và tây nam Ontario lúc bấy giờ ). Các bang biên giới của Hoa Kỳ ủng hộ cuộc chiến tranh nhằm mục đích ngăn ngừa những vụ đột kích của những dân tộc bản địa Trước tiên vốn khiến cho những người định cư tại biên giới thoái trí. [ 96 ] Mục tiêu khác hoàn toàn có thể sáp nhập Canada. [ 97 ] Chiến tranh biên giới với Hoa Kỳ có đặc thù là một loạt những vụ lấn chiếm thất bại và thảm bại của hai phía. Lực lượng Hoa Kỳ nằm quyền trấn áp hồ Erie vào năm 1813, đẩy quân Anh khỏi miền tây Ontario, giết thủ lĩnh Da đỏ Tecumseh, và phá vỡ tiềm năng quân sự chiến lược của liên minh Tecumseh. [ 98 ] Người giám sát bên phía Anh là những sĩ quan như Isaac Brock và Charles de Salaberry, họ nhận được tương hỗ của những dân tộc bản địa Trước tiên và những người đưa tin trung thanh, nổi tiếng nhất là Laura Secord. [ 99 ]Chiến tranh kết thúc bằng Hiệp định Ghent năm 1814, và Hiệp định Rush – Bagot năm 1817. [ 96 ] Một tác dụng nhân khẩu học là người Mỹ di trú chuyển từ Thượng Canada đến Ohio, Indiana và Michigan. [ 96 ] Sau cuộc chiến tranh, những người ủng hộ Anh Quốc nỗ lực nhằm mục đích đàn áp chủ nghĩa cộng hòa tại Canada, vốn phổ cập trong những người Mỹ nhập cư đến Canada. [ 96 ] Ký ức không an tâm về cuộc chiến tranh và những vụ Hoa Kỳ xâm lăng khắc vào tâm lý của người Canada, khiến họ không tin vào dự tính của Hoa Kỳ so với sự hiện hữu của Anh Quốc tại Bắc Mỹ. [ 100 ] pp. 254 – 255
Nổi dậy và Báo cáo Durham[sửa|sửa mã nguồn]
Các cuộc nổi dậy 1837 nhằm chống lại chính phủ thực dân Anh Quốc diễn ra tại cả Thượng và Hạ Canada. Tại Thượng Canada, một nhóm người Cải cách dưới sự lãnh đạo của William Lyon Mackenzie tiến hành một loạt cuộc chạm trán quanh Toronto, London, và Hamilton, song cuối cùng thất bại.[101] Tại Hạ Canada, hoạt động nổi dậy chống thực dân Anh nhiều hơn đáng kể, với những phiến quân người Canada gốc Anh cũng như gốc Pháp, đôi khi sử dụng những căn cứ lại Hoa Kỳ trung lập, có một số vụ giao tranh với nhà cầm quyền. Các thị trấn Chambly và Sorel rơi vào tay phiến quân, và thành phố Québec bị cô lập với phần còn lại của thuộc địa. Lãnh đạo nổi dậy tại khu vực Montréal là Robert Nelson đọc “Tuyên ngôn Độc lập Hạ Canada” trước quần chúng tập hợp tại thị trấn Napierville vào năm 1838.[102] Cuộc nổi dậy của phong trào ái quốc bị đánh bại sau các trận chiến tại Québec. Hàng trăm người bị bắt giữ, và một số làng bị đốt cháy nhằm trả thù.[102]
nhà nước Anh Quốc phái Bá tước John Lambton xứ Durham đi khảo sát tình hình ; ông ở Canada năm tháng rồi quay trở lại Anh Quốc và mang theo Báo cáo Durham, trong đó khuyến khích can đảm và mạnh mẽ về cơ quan chính phủ nghĩa vụ và trách nhiệm. [ 103 ] Một đề xuất ít được hoan nghênh là hợp nhất Thượng và Hạ Canada nhằm mục đích đồng nhất có chủ đích dân cư Pháp ngữ. Hai thuộc địa hợp nhất thành tỉnh Liên hiệp Canada theo Đạo luật Liên hiệp năm 1840, và đạt được cơ quan chính phủ nghĩa vụ và trách nhiệm vào năm 1848, một vài tháng sau Nova Scotia. [ 103 ] Một đám đông Bảo thủ phóng hỏa Quốc hội của Canada tại Montréal vào năm 1849 sau khi Quốc hội trải qua một dự luật bồi thường cho nhân dân chịu tổn thất trong cuộc nổi dậy tại Hạ Canada. [ 104 ]
Từ Các cuộc cuộc chiến tranh của Napoléon đến năm 1850, có khoảng chừng 800.000 người nhập cư đến những thuộc địa của Anh Quốc tại Bắc Mỹ, hầu hết là từ quần đảo Anh. [ 105 ] Họ gồm có những người Scot vùng cao nói tiếng Gael do bị cưỡng ép di tán nên đến Nova Scotia, những người Scotland và người Anh đến Canada, đa phần là Thượng Canada. Nạn đói Ireland thập niên 1840 làm ngày càng tăng đáng kể vận tốc nhập cư của người Ireland theo Công giáo đến Bắc Mỹ thuộc Anh, với trên 35.000 người Ireland khốn cùng đổ xô lên Toronto chỉ trong năm 1847 và 1848. [ 106 ]
Các thuộc địa Thái Bình Dương[sửa|sửa mã nguồn]
Bản đồ Khu vực Columbia, cũng được gọi là Xứ OregonNhững nhà thám hiểm người Tây Ban Nha là những người châu Âu tiên phong thám hiểm duyên hải Tây Bắc Thái Bình Dương, với những hành trình dài của Juan José Pérez Hernández vào năm 1774 và 1775. [ 107 ] Vào thời gian người Tây Ban Nha quyết tâm xây một pháo đài trang nghiêm trên hòn đảo Vancouver, nhà hàng hải người Anh James Cook đã đến Nootka Sound và lập hải đồ vùng bờ biển xa đến Alaska. Trong khi đó, những thương nhân da lông thú hàng hải người Anh và Mỹ mở màn một thời đại bận rộn trong thanh toán giao dịch với những dân tộc bản địa duyên hải nhằm mục đích cung ứng thị trường da rái cá biển phát đạt tại Trung Quốc, do đó khởi đầu cho điều được gọi là ” Mậu dịch Trung Quốc “. [ 108 ] Năm 1789, giữa Anh Quốc và Tây Ban Nha xảy ra hăm dọa chiến tranh giành quyền lợi và nghĩa vụ ; Khủng hoảng Nootka được xử lý về cơ bản là độc lập theo hướng có lợi cho Anh Quốc với tiềm năng thủy quân mạnh hơn rất nhiều. Năm 1793, một người Canada thao tác cho Công ty North West tên là Alexander MacKenzie vượt qua lục địa, đến được cửa của sông Bella Coola, hoàn thành xong chuyến vượt lục địa tiên phong ở phía bắc Mexico, sau chuyến thám hiểm lập hải đồ của George Vancouver đến khu vực chỉ một vài tuần. [ 109 ] Năm 1821, Công ty North West và Công ty Vịnh Hudson hợp nhất, có một chủ quyền lãnh thổ mậu dịch phối hợp được lan rộng ra theo một giấy phép so với những khu vực da lông Tây-Bắc, Columbia, New Caledonia, vươn tới Bắc Băng Dương ở phía bắc và Thái Bình Dương ở phía tây. [ 110 ]Thuộc địa Đảo Vancouver được cấp quyền vào năm 1849, với Hà Nội Thủ Đô là trạm mậu dịch tại Fort Victoria. Tiếp theo đó là việc hình thành Thuộc địa Quần đảo Queen Charlotte vào năm 1853, tạo thành Thuộc địa British Columbia vào năm 1858 và Lãnh thổ Stikine vào năm 1861, ba chủ quyền lãnh thổ này được hình thành chỉ nhằm mục đích bảo vệ chúng khỏi bị những người đào vàng người Mỹ tràn ngập và sáp nhập. [ 111 ] Đến năm 1853, Thuộc địa Quần đảo Queen Charlotte và hầu hết Lãnh thổ Stikine được hợp nhất vào Thuộc địa British Columbia ( phần còn lại ở phía bắc vĩ tuyến 60 ° B trở thành bộ phận của Lãnh thổ Tây-Bắc ). [ 111 ]
1885 bức ảnh của Robert Harris ‘ bức tranh năm 1884, ‘ ‘ Hội nghị tại Quebec năm 1864 ‘ ‘. Bối cảnh là sự phối hợp của những khu vực hội nghị Charlottetown và Thành phố Quebec và những người tham gia, Cha của Liên bang
72 quyết nghị từ Hội nghị Quebec và Hội nghị Charlottetown năm 1864 đặt khuôn khổ cho việc thống nhất các thuộc địa của Anh Quốc tại Bắc Mỹ thành một liên bang.[112] Các quyết nghị này là nền tảng cho Hội nghị London năm 1866, vốn dẫn đến việc hình thành Quốc gia tự trị Canada vào ngày 1 tháng 7 năm 1867.[112] Thuật ngữ dominion được lựa chọn nhằm biểu thị tình trạng của Canada là một thuộc địa tự trị của Đế quốc Anh, đây là lần đầu tiên nó được sử dụng trong một quốc hiệu.[113] Khi Đạo luật Bắc Mỹ thuộc Anh năm 1867 có hiệu lực, Canada, New Brunswick, và Nova Scotia trở thành một vương quốc liên hợp.[114][115][116]
Liên bang hình thành từ nhiều nguyên nhân: Anh Quốc muốn Canada tự phòng thủ; khu vực Hàng hải cần liên kết đường sắt; chủ nghĩa dân tộc Canada Anh mưu cầu thống nhất các vùng đất thành một quốc gia, nơi mà tiếng Anh và văn hóa Anh chiếm ưu thế; nhiều người Canada gốc Pháp nhận thấy cơ hội phát huy quyền kiểm soát chính trị trong một Québec mới chủ yếu Pháp ngữ[100]pp. 323–324 và lo sợ về khả năng Hoa Kỳ khuếch trương về phía bắc.[113] Trên một cấp độ chính trị, có mong muốn về mở rộng chính phủ trách nhiệm và loại trừ bế tắc lập pháp giữa Thượng và Hạ Canada, và thay thế bằng những nghị viện cấp tỉnh trong một liên bang.[113] Phong trào Cải cách tự do tại Thượng Canada và Parti rouge gốc Pháp tại Hạ Canada đặc biệt xúc tiến việc này, họ ủng hộ một liên bang phi tập trung hóa; trong khi đó đảng Bảo thủ Thượng Canada và ở một mức độ nhất định là Parti bleu tại Hạ Canada ủng hộ một liên bang tập trung hóa.[113][117]
Canada hậu liên minh 1867 – 1914[sửa|sửa mã nguồn]
Biến thiên chủ quyền lãnh thổ của Canada[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 1866, Thuộc địa British Columbia và Thuộc địa Đảo Vancouver hợp nhất thành Thuộc địa British Columbia, sống sót cho đến khi gia nhập Liên bang Canada vào năm 1871. [ 118 ] Thuộc địa Hàng hải Đảo Hoàng tử Edward lựa chọn không gia nhập liên bang vào năm 1867, tuy nhiên đến năm 1873 thì sáp nhập với Canada. [ 118 ] Cũng trong năm 1873, Thủ tướng Canada John A. Macdonald cho xây dựng Kị cảnh Tây-Bắc ( nay là Kị cảnh Hoàng gia Canada ) nhằm mục đích giúp giữ trật tự Các Lãnh thổ Tây Bắc. [ 119 ] Nhiệm vụ đơn cử của kị cảnh là chứng minh và khẳng định chủ quyền lãnh thổ của Canada trước sự xâm phạm tiềm năng từ Hoa Kỳ vào khu vực có dân cư thưa thớt. [ 119 ]
Nhiệm vụ quy mô lớn đầu tiên của Kị cảnh là đàn áp phong trào độc lập lần thứ nhì của người lai da trắng-da đỏ Métis tại Manitoba, là dân tộc có nguồn gốc từ giữa thế kỷ 17.[120] Khát vọng độc lập nổ ra trong Nổi dậy sông Red vào năm 1869 và sau đó là Nổi dậy Tây-Bắc vào năm 1885 dưới quyền Louis Riel.[119][121] Năm 1905, khi Saskatchewan và Alberta được nhận vào liên bang với vị thế là tỉnh, các lãnh thổ này phát triển nhanh chóng nhờ canh tác lúa mì, thu hút người nhập cư Ukraina và Bắc-Trung Âu cũng như từ Hoa Kỳ, Anh Quốc và miền Đông Canada đến các bình nguyên.[122][123]
Tranh chấp biên giới với Alaska stress kể từ Thương vụ Alaska vào năm 1867, đạt đến đỉnh điểm khi vàng được phát hiện tại Yukon vào cuối thập niên 1890, với việc Hoa Kỳ trấn áp hàng loạt những cảng hoàn toàn có thể tiếp cận. Canada cho rằng biên giới của họ gồm cả cảng Skagway. Tranh chấp được xử lý vào năm 1903, tuy nhiên phái đoàn Anh Quốc đứng về phía Hoa Kỳ, khiến người Canada tức giận do cảm thấy bị người Anh phản bội quyền lợi của Canada để bợ đỡ Hoa Kỳ. [ 124 ]
Một tấm bưu thiếp photochrome hiển thị TT thành phố Montreal, c. 1910. Dân số Canada trở nên đô thị hóa trong thế kỷ 20 .Năm 1893, những chuyên gia pháp lý soạn thảo một khuôn khổ cho luật dân sự và hình sự, đỉnh điểm là luật hình sự Canada. Hành động này củng cố quan điểm tự do về ” bình đẳng trước pháp lý ” theo cách tạo một nguyên tắc trừu tượng cho mỗi hiện thực hữu hình cho mọi người Canada trưởng thành. [ 125 ] Thủ tướng thứ bảy của Canada là Wilfrid Laurier ( nhiệm kỳ 1896 – 1911 ) nhận thấy Canada ở trên bờ để trở thành một cường quốc quốc tế, và công bố rằng thế kỷ 20 sẽ ” thuộc về Canada ” [ 126 ] Wilfrid Laurier ký kết một hiệp định hỗ huệ với Hoa Kỳ, theo đó hai bên sẽ giảm thuế quan cho nhau. Đảng Bảo thủ dưới sự chỉ huy của Robert Borden phản đối hiệp định, nói rằng nó sẽ tích hợp kinh tế tài chính Canada vào kinh tế tài chính Hoa Kỳ và khiến những quan hệ với Anh Quốc trở nên lỏng lẻo. Đảng Bảo thủ thắng cử trong tuyển cử liên bang năm 1911. [ 127 ]
Chiến tranh quốc tế thứ nhất[sửa|sửa mã nguồn]
Một chuyến tàu chở đầy binh sĩ khởi hành từ ga Union của Toronto ngay sau khi Chiến tranh quốc tế thứ nhất mở màn vào năm 1914Việc quân đội và thường dân Canada tham gia Chiến tranh quốc tế thứ nhất giúp tu dưỡng một ý tức vương quốc Canada-Anh. Những thành tựu quân sự chiến lược lớn của Canada trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất là trong những trận chiến Somme, Vimy, Passchendaele và một hành vi quân sự chiến lược mà sau được gọi là ” Một trăm ngày của Canada “. [ 128 ] Danh tiếng mà binh sĩ Canada đạt được, cùng với thành công xuất sắc của những phi công xuất sắc người Canada gồm William George Barker và Billy Bishop, giúp đem đến cho vương quốc một ý thức mới về truyền thống. [ 129 ] Năm 1922, Bộ Chiến tranh Anh Quốc báo cáo giải trình Canada có khoảng chừng 67.000 người thiệt mạng và 173.000 người bị thương trong đại chiến. [ 130 ] Số liệu này không gồm có những thường dân thiệt mạng trong những sự kiện thời chiến như Vụ nổ Halifax. [ 130 ]Sự tương hỗ của Canada cho Anh Quốc trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất dẫn đến một cuộc khủng hoảng cục bộ chính trị lớn xung quanh chính sách cưỡng bách tòng quân, khi dân cư Pháp ngữ, đa phần là từ Québec, cự tuyệt những chủ trương vương quốc. [ 131 ] Trong cuộc khủng hoảng cục bộ, một số lượng lớn ngoại kiều từ phía đối địch ( đặc biệt quan trọng là người Ukraina và người Đức ) bị đặt dưới quyền trấn áp của chính phủ nước nhà. [ 132 ] Đảng Tự do phân hóa thâm thúy, hầu hết những chỉ huy Anh ngữ của đảng này gia nhập cơ quan chính phủ thống nhất của Thủ tướng Robert Borden – chỉ huy của đảng Bảo thủ. [ 133 ] Đảng Tự do giành lại ảnh hưởng tác động sau cuộc chiến tranh dưới sự chỉ huy của William Lyon Mackenzie King, ông đảm nhiệm chức vụ thủ tướng trong ba nhiệm kỳ riêng không liên quan gì đến nhau từ giữa năm 1921 và 1949. [ 134 ]
Quyền bầu cử của phụ nữ[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 20 tháng 9 năm 1917, phụ nữ giành được quyền bầu cử hạn chế. Những nữ tu sĩ điều dưỡng tại bệnh viện Canada tại Pháp trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất nằm trong số những phụ nữ tiên phong bỏ phiếu trong một cuộc tổng tuyển cử .Phụ nữ có quyền bỏ phiếu tại một số ít tỉnh, như tại miền Tây tỉnh Canada ( nay là Ontario ) từ năm 1850, tại đây phụ nữ chiếm hữu đất hoàn toàn có thể bầu BGH trường học. Đến khoảng chừng năm 1900, những tỉnh khác vận dụng những lao lý tương tự như, và đến năm 1916 Manitoba đi đầu trong việc lan rộng ra không thiếu quyền bỏ phiếu của phụ nữ. [ 135 ] Đồng thời, những người ưng ý trao quyền tuyển cử cho phái đẹp cũng can đảm và mạnh mẽ ủng hộ trào lưu cấm rượu, đặc biệt quan trọng là tại Ontario và những tỉnh miền Tây. [ 136 ] [ 137 ] Đạo luật người bầu cử quân sự chiến lược năm 1917 trao quyền bầu cử cho phái đẹp là góa phụ cuộc chiến tranh hoặc có con trai hoặc chồng ship hàng tại hải ngoại. Thủ tướng Robert Borden đích thân cam kết trong chiến dịch bầu cử năm 1917 về quyền tuyển cử bình đẳng cho phái đẹp. Sau khi giành thắng lợi, Robert Borden trình một dự luật vào năm 1918 nhằm mục đích lan rộng ra quyền tuyển cử cho phái đẹp. Dự luật được trải qua một cách đồng thuận, tuy nhiên không vận dụng cho tuyển cử cấp tỉnh tại Québec và bầu cử cấp đô thị. Nữ giới tại Québec giành được quyền tuyển cử vừa đủ vào năm 1940. [ 138 ]
Những năm 1920[sửa|sửa mã nguồn]
Trên sân khấu quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]
Nhờ góp phần cho thắng lợi của Đồng Minh trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất, Canada trở nên quyết đoán hơn và bớt cung kính quyền uy của Anh Quốc. Cho rằng Canada chứng tỏ được bản thân trên mặt trận châu Âu, Thủ tướng Robert Borden nhu yếu rằng Canada phải có một ghế riêng tại Hội nghị tự do Paris năm 1919. Ban đầu, nhu yếu này bị Anh Quốc lẫn Hoa Kỳ phản đối, Hoa Kỳ cho rằng việc này sẽ cho Anh Quốc thêm một phiếu. Thủ tướng Anh Quốc David Lloyd George sau cuối quyết định hành động nhượng bộ, và thuyết phục người Mỹ chấp thuận đồng ý sự hiện hữu của những phái đoàn từ Canada, Ấn Độ, Úc, Newfoundland, New Zealand và Nam Phi. Các vương quốc tự trị này cũng có ghế trong Hội Quốc Liên. [ 139 ] Canada nhu yếu không nhằm mục đích đòi bồi thường hay ủy nhiệm, vương quốc này chỉ đóng một vai trò nhã nhặn tại Paris, tuy nhiên việc có một ghế là một yếu tố về niềm tự tôn. Canada sáng sủa một cách thận trọng về Hội Quốc Liên mới xây dựng, Canada đóng một vai trò tích cực và độc lập trong tổ chức triển khai này. [ 140 ]
I’m Alone , một con tàu Canada từng, một con tàu Canada từng buôn lậu rượu qua biên giới trong thời kỳ cấm rượu ở Hoa KỳNăm 1923, Thủ tướng Anh Quốc David Lloyd George nhiều lần lôi kéo sự ủng hộ của Canada trong cuộc Khủng hoảng Chanak với Thổ Nhĩ Kỳ, tuy nhiên Canada khước từ. [ 141 ] Bộ Ngoại giao Canada khuếch trương và thực thi quyền tự chủ của Canada khi Canada giảm nhờ vào vào những nhà ngoại giao Anh Quốc và sử dụng Giao hàng đối ngoại riêng. [ 142 ] Năm 1931, Quốc hội Anh Quốc trải qua Đạo luật Westminster, trao cho mỗi vương quốc tự trị thời cơ được độc lập gần như trọn vẹn về mặt lập pháp khỏi Luân Đôn. [ 143 ] Newfoundland chưa từng trải qua luật đạo, tuy nhiên so với Canada, Đạo luật Westminster trở thành tuyên ngôn độc lập của vương quốc. [ 144 ]
Từ năm 1921 đến 1926, cơ quan chính phủ Tự do của William Lyon Mackenzie King theo đuổi một chủ trương đối nội bảo thủ nhằm mục đích mục tiêu giảm thuế từ thời chiến và đặc biệt quan trọng là làm dịu stress sắc tộc từ thời chiến, cũng như xoa dịu xung đột lao động hậu chiến. Những người Cấp tiến khước từ tham gia cơ quan chính phủ, tuy nhiên giúp Đảng Tự do vượt mặt những ý kiến đề nghị bất tín nhiệm. William Lyon Mackenzie King đối lập với việc phải có hành vi cân đối một cách tinh xảo nhằm mục đích giảm thuế vừa đủ để làm hài lòng những người Cấp tiến có địa thế căn cứ tại khu vực Thảo nguyên, tuy nhiên không được quá nhiều để tránh mất đi sự ủng hộ sống còn của ông tại những tỉnh công nghiệp là Ontario và Québec, vốn cần thuế quan để cạnh tranh đối đầu với hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ. William Lyon Mackenzie King và chỉ huy Bảo thủ Arthur Meighen tranh luận liên miên và kinh khủng. [ 145 ] Nhà cải cách xã hội J.S. Woodsworth dần giành được tác động ảnh hưởng và quyền lực tối cao trong Đảng Cấp tiến, và ông đạt được một dàn xếp với William Lyon Mackenzie King về những yếu tố chủ trương. [ 146 ]Năm 1926, Thủ tướng William Lyon Mackenzie King đề xuất kiến nghị Toàn quyền Julian Byng giải tán Quốc hội và nhu yếu tuyển cử, tuy nhiên Julian Byng khước từ, đây là lần tiên phong Toàn quyền thi hành một quyền lực tối cao như vậy. Thay vào đó, Julian Byng nhu yếu chỉ huy đảng Bảo thủ là Arthur Meighen xây dựng một chính phủ nước nhà. [ 147 ] Tuy nhiên, Arthur Meighen không hề giành được hầu hết trong Hạ viện, rồi ông cũng yêu cầu giải tán Quốc hội và được chấp thuận đồng ý. Sự kiện này lưu lại một khủng hoảng cục bộ hiến pháp được xử lý theo một truyền thống lịch sử mới, theo đó cơ quan chính phủ Anh Quốc trọn vẹn không can thiệp vào chính sự của Canada. [ 148 ]
Đại suy thoái và khủng hoảng[sửa|sửa mã nguồn]
Những phái mạnh thất nghiệp tuần hành tại Toronto .Canada bị tác động ảnh hưởng mạnh từ Đại suy thoái và khủng hoảng toàn thế giới vốn khởi đầu từ năm 1929. Từ năm 1929 đến năm 1933, tổng sản phẩm quốc nội giảm 40 % ( so với 37 % tại Hoa Kỳ ). Tỷ lệ thất nghiệp đạt 27 % vào đáy của Đại suy thoái và khủng hoảng năm 1933. [ 149 ] Theo tìm hiểu năm 1931, tỷ suất thất nghiệp đô thị trên toàn nước là 19 %, những nông dân ở tại trang trại của họ không được tính là thất nghiệp. [ 150 ] Năm 1930, trong tiến trình đầu của Đại suy thoái và khủng hoảng, Thủ tướng William Lyon Mackenzie King cho rằng cuộc khủng hoảng cục bộ là dịch chuyển trong thời điểm tạm thời của chu kỳ luân hồi kinh doanh thương mại và rằng kinh tế tài chính sẽ sớm phục sinh mà không cần cơ quan chính phủ can thiệp. Ông khước từ phân phối trợ cấp thất nghiệp hay viện trợ liên bang cho những tỉnh. [ 151 ]
Những người đình công từ những trại cứu trợ thất nghiệp leo trên những chiếc xế hộp ở Kamloops, British Columbia, 1935Richard Bedford Bennett và Đảng Bảo thủ giành thắng lợi trong tổng tuyển cử năm 1930, Bennett hứa hẹn về thuế quan cao và tiêu tốn quy mô lớn, tuy nhiên do thâm hụt ngày càng tăng nên ông trở nên thận trọng và cắt giảm mạnh tiêu tốn liên bang. Mất đi sự ủng hộ và suy thoái và khủng hoảng trầm trọng thêm, Bennett nỗ lực đưa vào những chủ trương dựa trên New Deal của Tổng thống Franklin D. Roosevelt tại Hoa Kỳ, tuy nhiên ít được trải qua. Sự thất bại của Đảng Bảo thủ trong việc Phục hồi sự thịnh vượng dẫn đến việc Đảng Tự do của Mackenzie King thắng lợi trong tổng tuyển cử năm 1935. [ 152 ] nhà nước Mackenzie King trải qua Hiệp định mậu dịch tương hỗ với Hoa Kỳ vào năm 1935, lưu lại bước ngoặt trong quan hệ kinh tế tài chính Canada-Hoa Kỳ, đảo nghịch cuộc chiến tranh mậu dịch thảm khốc hồi 1930 – 31, giảm thuế quan, và doanh thu tăng đáng kể trong mậu dịch. [ 153 ]Cuộc khủng hoảng cục bộ tồi tệ nhất đã qua vào năm 1935, khi Ottawa đưa ra những chương trình cứu trợ như Đạo luật Nhà ở Quốc gia và Ủy ban Việc làm Quốc gia. Canadian Broadcasting Corporation trở thành Crown Corporation vào năm 1936. Trans-Canada Airlines ( tiền thân của Air Canada ) được xây dựng vào năm 1937, cũng như National Film Board of Canada vào năm 1939. Năm 1938, Quốc hội đã quy đổi Ngân hàng Canada từ một tổ chức triển khai tư nhân thành một công ty chính thức. [ 154 ]Một phản ứng chính trị là chủ trương nhập cư hạn chế cao và sự ngày càng tăng chủ nghĩa nativ. [ 155 ]Thời gian đặc biệt quan trọng khó khăn vất vả ở miền tây Canada, nơi mà sự hồi sinh trọn vẹn không xảy ra cho đến khi Chiến tranh quốc tế thứ hai mở màn vào năm 1939. Một phản ứng là việc xây dựng những đảng chính trị mới như trào lưu tín dụng thanh toán xã hội và Liên đoàn thịnh vượng chung hợp tác, cũng như cuộc biểu tình phổ cập dưới hình thức Chuyến đi tới Ottawa. [ 156 ]
Quy chế của Westminster[sửa|sửa mã nguồn]
Sau Tuyên bố Balfour năm 1926, Quốc hội Anh đã trải qua Quy chế của Westminster vào năm 1931, trong đó thừa nhận Canada là đồng phạm với Vương quốc Anh và Vương quốc thịnh vượng chung. Đó là một bước quan trọng trong sự tăng trưởng của Canada với tư cách là một tiểu bang riêng không liên quan gì đến nhau, trong đó nó cung ứng quyền tự chủ lập pháp gần như trọn vẹn từ Nghị viện Vương quốc Anh. [ 157 ] Mặc dù Vương quốc Anh vẫn giữ thẩm quyền chính thức so với 1 số ít biến hóa hiến pháp của Canada, nhưng Vương quốc Anh đã từ bỏ thẩm quyền này khi trải qua Đạo luật Canada 1982, đây là bước sau cuối để đạt được chủ quyền lãnh thổ trọn vẹn .
Chiến tranh quốc tế thứ hai[sửa|sửa mã nguồn]
Canada khởi đầu tham gia Chiến tranh quốc tế thứ hai khi tuyên chiến với Đức Quốc xã và ngày 10 tháng 9 năm 1939, chậm một tuần sau khi Anh Quốc tuyên chiến nhằm mục đích biểu lộ tương trưng về tính độc lập. Đại chiến Phục hồi tình hình kinh tế tài chính và sự tự tin của Canada khi mà vương quốc này đóng một vai trò lớn tại Đại Tây Dương và tại châu Âu. Trong cuộc chiến tranh, Canada trở nên link ngặt nghèo hơn với Hoa Kỳ. Hoa Kỳ nắm quyền trấn áp thực tiễn tại Yukon nhằm mục đích thiết kế xây dựng Xa lộ Alaska, và có sự hiện hữu lớn tại Newfoundland với những địa thế căn cứ không quân lớn. [ 158 ]Sau khi mở màn cuộc chiến tranh với Nhật Bản vào tháng 12 năm 1941, chính phủ nước nhà Canada mở màn bắt giữ người Canada gốc Nhật, đưa 22.000 dân cư British Columbia gốc Nhật đến những trại nằm xa bờ biển. Nguyên nhân của hành vi này là nhu yếu can đảm và mạnh mẽ từ quần chúng và lo âu về tình báo hoặc phá hoại. [ 159 ] Leonard W. Murray chỉ huy lực lượng Canada trong trận chiến Đại Tây Dương. Các tàu ngầm của Đức hoạt động giải trí tại vùng biển Canada và Newfoundland trong suốt đại chiến, đánh chìm nhiều con thuyền và thương thuyền do Canada chịu nghĩa vụ và trách nhiệm phòng thủ miền Tây Đại Tây Dương. [ 160 ] Quân đội Canada tham gia phòng thủ Hồng Kông, đột kích Dieppe bất thành vào tháng 8 năm 1942, Đồng Minh xâm nhập Ý, và xâm nhập Pháp cùng Hà Lan năm 1944 – 45. [ 161 ]Khủng hoảng tòng quân 1944 tác động ảnh hưởng rất lớn đến tính thống nhất giữa những người Canada Pháp ngữ và Anh ngữ, tuy nhiên không phải là xâm phạm về mặt chính trị như trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất. [ 162 ] Trong tổng số 11,5 triệu dân Canada, 1,1 triệu người ship hàng trong quân đội trong Chiến tranh quốc tế thứ hai. [ 163 ] Tổng cộng, Canada chịu tổn thất 45.000 nhân mạng, và có 55.000 người bị thương. [ 164 ] [ 165 ]
Thủ tướng Canada, Mackenzie King đã bỏ phiếu về một cuộc tìm hiểu tổng lực để trình làng nghĩa vụ và trách nhiệm Giao hàng ở quốc tế năm 1942
Thời kỳ hậu chiến ( 1945 – 1960 )[sửa|sửa mã nguồn]
Thủ tướng Canada Louis St. Laurent bắt tay với Albert Walsh, sau khi những đại biểu từ Canada và Newfoundland ký thỏa thuận hợp tác kết nạp Newfoundland vào Liên bangCanada hồi sinh sự thịnh vượng trong Chiến tranh quốc tế thứ hai và liên tục trong nhiều năm sau, với sự tăng trưởng của y tế toàn dân, lương hưu trí, và trợ cấp cựu chiến binh. [ 166 ] [ 167 ] Khủng hoảng kinh tế tài chính trong Đại suy thoái và khủng hoảng khiến cho Quốc gia tự trị Newfoundland từ bỏ cơ quan chính phủ nghĩa vụ và trách nhiệm vào năm 1934 và trở thành một thuộc địa vương thất với một thống đốc Anh Quốc. [ 168 ] Năm 1948, cơ quan chính phủ Anh Quốc trao cho cử tri Newfoundland ba lựa chọn trong trưng cầu dân ý. Sau khi tranh luận nóng bức, người Newfoundland bỏ phiếu gia nhập Canada vào năm 1949 với vị thế một tỉnh. [ 169 ]
Chính sách đối ngoại của Canada trong Chiến tranh Lạnh là link ngặt nghèo với Hoa Kỳ. Canada là một thành viên sáng lập của NATO ( tổ chức triển khai mà Canada cũng muốn trở thành một liên minh kinh tế tài chính và chính trị xuyên Đại Tây Dương [ 170 ] ). Năm 1950, Canada gửi bộ đội tác chiến đến tham gia Chiến tranh Triều Tiên với vị thế là bộ phận của lực lượng Liên Hiệp Quốc. Khát vọng của cơ quan chính phủ liên bang nhằm mục đích chứng minh và khẳng định công bố chủ quyền lãnh thổ chủ quyền lãnh thổ tại khu vực Bắc Cực trong Chiến tranh Lạnh được biểu lộ trải qua tái định cư High Arctic, trong đó người Inuit được chuyển từ Nunavik ( thuộc Québec ) đến hòn đảo Cornwallis khô cằn ; [ 171 ]Năm 1956, Liên Hiệp Quốc phản ứng với Khủng hoảng Suez bằng việc triệu tập một Lực lượng khẩn cấp Liên Hiệp Quốc đi giám sát việc triệt thoái của những lực lượng xâm lăng. Lực lượng gìn giữ độc lập được khái niệm hóa khởi đầu bởi Bộ trưởng Ngoại giao đương thời là Lester B. Pearson. [ 172 ] Trong suốt thập niên 1950, Thủ tướng Louis St. Laurent và người tiếp sau là John Diefenbaker nỗ lực nhằm mục đích tạo ra một loại máy bay tiêm kích mới, tiên tiến và phát triển cao độ là Avro Arrow. [ 173 ] Năm 1958, Canada cùng với Hoa Kỳ thiết lập Bộ tư lệnh phòng không Bắc Mỹ ( NORAD ). [ 174 ]
Trong thập niên 1960, sự kiện được gọi là Cách mạng yên tĩnh diễn ra tại Québec, lật đổ tổ chức triển khai cũ vốn tập trung chuyên sâu vào Tổng giáo phận Québec của Giáo hội Công giáo và dẫn đến hiện đại hóa kinh tế tài chính và xã hội. [ 175 ] Những người Québec dân tộc bản địa chủ nghĩa nhu yếu độc lập, và căng thẳng mệt mỏi ngày càng tăng đến khi đấm đá bạo lực bùng nổ trong Khủng hoảng Tháng Mười năm 1970. [ 176 ] Năm 1976, Đảng người Québec lên nắm quyền tại Québec trải qua bầu cử, với một quan điểm dân tộc bản địa chủ nghĩa mà theo đó bảo vệ quyền ngôn từ Pháp trong tỉnh và mưu cầu một hình thức chủ quyền lãnh thổ cho Québec. Trong trưng cầu dân ý năm 1980 tại Quebec về vấn đề chủ quyền-liên kết, có 59 % cử tri bác bỏ. [ 176 ]
Năm 1965, Canada trải qua quốc kỳ lá phong, mặc dầu có những tranh luận và nghi ngại đáng kể trong một lượng lớn người Canada gốc Anh. [ 177 ] Hạn chế pháp lý nhằm mục đích thiên vị người Anh Quốc và những người nhập cư châu Âu khác được sửa đổi trong thập niên 1960, Open cho người nhập cư từ mọi nơi trên quốc tế. [ 178 ] Trong khi vào thập niên 1950 tận mắt chứng kiến hiện tượng kỳ lạ nhập cư ở mức độ cao từ Anh Quốc, Ireland, Ý, và miền bắc châu Âu lục địa, thì đến thập niên 1970 ngày càng có nhiều người nhập cư đến từ Ấn Độ, Trung Quốc, Nước Ta, Jamaica và Haiti. [ 179 ] Người nhập cư có xu thế định cư tại những TT đô thị lớn, đặc biệt quan trọng là Toronto, Montréal và Vancouver. [ 179 ]Trong suốt nhiệm kỳ của mình, Thủ tướng Pierre Trudeau lấy biến hóa về xã hội và văn hóa truyền thống làm những tiềm năng chính trị của mình, gồm có cả mưu cầu song ngữ chính thức tại Canada và những kế hoạch nhằm mục đích sửa đổi hiến pháp. [ 180 ] Ở miền Tây, đặc biệt quan trọng là những tỉnh sản xuất dầu thô như Alberta, phản đối nhiều chủ trương do Trung ương Canada phát hành, như Chương trình nguồn năng lượng vương quốc gây ra sự phản đối đáng kể và ngày càng tăng dị hóa miền Tây. [ 181 ] Đa văn hóa tại Canada được trải qua với tư cách là chủ trương chính thức của chính phủ nước nhà Canada trong nhiệm kỳ thủ tướng của Pierre Trudeau. [ 182 ]
Năm 1982, Quốc hội Anh Quốc trải qua Đạo luật Canada, được Nữ vương Elizabeth II ban ngự chuẩn vào ngày 29 tháng 3 ; còn Đạo luật Hiến pháp được Quốc hội Canada trải qua và được Nữ vương ban ngự chuẩn vào ngày 17 tháng 4, do đó chuyển giao quyền trấn áp Hiến pháp Canada. [ 183 ] Trước đó, hiến pháp chỉ sống sót như một luật đạo do QH Anh Quốc trải qua, tuy nhiên nó không hề được sửa đổi nếu Canada không ưng ý. [ 184 ]nhà nước Bảo thủ Cấp tiến của Brian Mulroney mở màn những nỗ lực nhằm mục đích đạt được sự ủng hộ của Québec so với Đạo luật Hiến pháp 1982 và chấm hết dị hóa miền tây. Năm 1987, những cuộc thương lượng về Hòa ước Meech Lake mở màn giữa những chính phủ nước nhà cấp tỉnh và liên bang, tìm kiếm những đổi khác hiến pháp thuận tiện cho Québec. [ 185 ] Quá trình cải cách hiến pháp dưới thời Thủ tướng Mulroney lên đến đỉnh điểm với thất bại của Hòa ước Charlottetown vốn công nhận Québec là một ” xã hội riêng không liên quan gì đến nhau ” tuy nhiên bị khước từ vào năm 1992 với số dư hẹp. [ 186 ]Dưới thời Brian Mulroney, quan thệ với Hoa Kỳ mở màn tăng trưởng tích hợp ngặt nghèo hơn. Năm 1989, cơ quan chính phủ Canada trải qua hiệp định thương mại tự do với Hoa Kỳ mặc kệ những quan ngại về tác động kinh tế và văn hóa truyền thống khi tích hợp ngặt nghèo với Hoa Kỳ. [ 187 ] Tháng 8 năm 1990, Canada là một trong những vương quốc tiên phong chỉ trích sự kiện Iraq xâm lăng Kuwait, và chấp thuận đồng ý tham gia liên minh do Hoa Kỳ chỉ huy. [ 188 ]
Lịch sử gần đây ( 1992 đến nay )[sửa|sửa mã nguồn]
Sau khi Mulroney từ chức thủ tướng vào năm 1993, Kim Campbell lên nắm quyền và trở thành nữ thủ tướng tiên phong của Canada. [ 189 ] Campbell chỉ tại vị trong vài tháng do Đảng Bảo thủ Cấp tiến đại bại trong tổng tuyển cử năm 1993, trong khi khối người Québec trở thành đảng trái chiều chính thức. [ 190 ] Thủ tướng Jean Chrétien của Đảng Tự do nhậm chức vào tháng 11 năm 1993 với một chính phủ nước nhà hầu hết và tái đắc cử với đa phần phiếu trong tổng tuyển cử năm 1997 và 2000. [ 191 ]
Thay đổi về chính trị tại Canada trong thập niên tiên phong của thế kỷ 21Năm 1995, chính phủ nước nhà Québec tổ chức triển khai trưng cầu dân ý lần thứ nhì về chủ quyền lãnh thổ, yêu cầu độc lập bị bác bỏ với 50,6 % so với tỷ suất ủng hộ là 49,4 %. [ 192 ] Năm 1998, Tòa án Tối cao Canada phán quyết rằng đơn phương ly khai của một tỉnh là vi hiến, và Quốc hội trải qua Đạo luật Minh bạch để phác thảo những lao lý của một sự khởi đầu đàm phán. [ 192 ]Canada trở thành vương quốc thứ tư trên quốc tế và vương quốc tiên phong tại châu Mỹ hợp pháp hóa hôn nhân gia đình đồng tính trên toàn nước khi ban hành Đạo luật Hôn nhân dân sự vào năm 2005. [ 193 ]Liên minh Canada và Đảng Bảo thủ Cấp tiến sáp nhập thành Đảng Bảo thủ Canada vào năm 2003. Đảng thắng cử hai lần vào năm 2006 và 2008 và hình thành một cơ quan chính phủ thiểu số dưới quyền chỉ huy của Stephen Harper. [ 191 ] Đảng Bảo thủ giành đa phần trong tổng tuyển cử liên bang năm 2011, Đảng Tân Dân chủ lần tiên phong tạo thành trái chiều chính thức. [ 194 ] Dưới sự chỉ huy của Stephen Harper, Canada và Hoa Kỳ liên tục hợp nhất những cơ quan vương quốc và cấp tỉnh nhằm mục đích tăng cường bảo mật an ninh dọc theo biên giới trải qua Sáng kiến lữ hành Tây Bán cầu. [ 195 ] Canada tham gia Chiến tranh vùng Vịnh năm 1990 với vị thế là một phần trong lực lượng liên minh do Hoa Kỳ chỉ huy, và hoạt động giải trí trong 1 số ít thiên chức gin giữ tự do trong thập kỷ 1990, gồm có thiên chức UNPROFOR tại Nam Tư cũ. [ 196 ] [ 197 ] Canada cử quân đến Afghanistan vào năm 2001, tuy nhiên khước từ tham gia cuộc lấn chiếm Iraq do Hoa Kỳ dẫn đầu vào năm 2003. [ 198 ] Năm 2009, kinh tế tài chính Canada chịu tổn thất trong Đại suy thoái và khủng hoảng toàn thế giới, tuy nhiên phục sinh một cách nhã nhặn. [ 199 ] Năm 2011, những lực lượng của Canada tham gia vào cuộc can thiệp do NATO đứng vị trí số 1 trong Nội chiến Libya. [ 200 ]
Lịch sử học[sửa|sửa mã nguồn]
Cuộc chinh phục nước Pháp mới luôn là chủ đề trọng tâm và gây tranh cãi trong trí nhớ của người Canada. Cornelius Jaenen lập luận :
- Cuộc chinh phục vẫn là một chủ đề khó đối với các nhà sử học người Canada gốc Pháp vì nó có thể được coi là một thảm họa về mặt kinh tế và ý thức hệ hoặc là một sự can thiệp tình cờ để cho phép người Canada duy trì ngôn ngữ và tôn giáo của họ dưới sự cai trị của Anh. Đối với hầu như tất cả các nhà sử học Anglophone, đó là một chiến thắng cho ưu thế quân sự, chính trị và kinh tế của Anh mà cuối cùng sẽ chỉ có lợi cho những người bị chinh phục.[201]
Các nhà sử học của những năm 1950 đã cố gắng nỗ lực lý giải sự kém cỏi kinh tế tài chính của người Pháp-Canada bằng cách lập luận rằng Cuộc chinh phục :
đã tàn phá một xã hội toàn vẹn và chặt đầu giai cấp thương mại ; quyền chỉ huy của những người bị chinh phục rơi vào tay Giáo hội ; và, chính do hoạt động giải trí thương mại trở thành độc quyền của những thương gia Anh, sự sống còn của vương quốc tập trung chuyên sâu vào nông nghiệp. [ 202 ]
Ở một cực khác, là những nhà sử học Pháp ngữ nhìn thấy quyền lợi tích cực của việc được cho phép bảo tồn ngôn từ, tôn giáo và phong tục truyền thống cuội nguồn dưới sự quản lý của Anh. Các cuộc tranh luận của người Canada ở Pháp đã leo thang kể từ những năm 1960, vì Cuộc chinh phục được coi là thời gian quan trọng trong lịch sử vẻ vang chủ nghĩa dân tộc bản địa của Québec. Nhà sử học Jocelyn Létourneau cho rằng vào thế kỷ 21, ” 1759 hầu hết không thuộc về quá khứ mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể muốn nghiên cứu và điều tra và hiểu, mà là hiện tại và tương lai mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể muốn định hình và trấn áp. ” [ 203 ]Mặt khác, những nhà sử học Anglophone miêu tả Cuộc chinh phạt là một thắng lợi cho sự tiêu biểu vượt trội về quân sự chiến lược, chính trị và kinh tế tài chính của Anh vốn là quyền lợi lâu dài hơn cho người Pháp. [ 204 ]Allan Greer cho rằng lịch sử dân tộc Whig đã từng là phong thái thống trị của những học giả. Anh ấy nói :
- các kế hoạch diễn giải đã thống trị việc viết sử của Canada trong những thập kỷ giữa của thế kỷ XX được xây dựng dựa trên giả định rằng lịch sử có một hướng và dòng chảy rõ ràng. Canada đã hướng tới một mục tiêu trong thế kỷ XIX; cho dù điểm cuối này là việc xây dựng một liên minh xuyên lục địa, thương mại và chính trị, sự phát triển của chính phủ nghị viện, hay sự bảo tồn và phục sinh của Canada thuộc Pháp, thì đó chắc chắn là một Điều tốt. Vì vậy, những người nổi dậy năm 1837 đã hoàn toàn đi sai hướng. Họ thua bởi vì họ phải thua; họ không chỉ đơn giản là bị áp đảo bởi sức mạnh vượt trội, họ đã bị trừng phạt một cách chính đáng bởi Thần Lịch sử.[205]
- Ý nghĩa lịch sử quốc gia
- Lịch sử theo chủ đề
- Học viện
- Phương tiện truyền thông
- Phút Di sản
- Chuyến đi lịch sử, cổng web Lịch sử Canada được thiết kế cho trẻ em
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Bản mẫu : Hộp điều hướng Lịch sử Canada
