Kinh tế tuyến tính (tiếng Anh: Linear Economy) là quá trình biến tài nguyên thành chất thải, do đó tất yếu sẽ dẫn tới cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường.
Hình minh hoạ (Nguồn: ciee)
Kinh tế tuyến tính
Khái niệm
Kinh tế tuyến tính
trong tiếng Anh được gọi là
Linear Economy.
Kinh tế tuyến tính
bắt đầu từ Khai thác tài nguyên làm đầu vào cho hệ thống kinh tế, rồi Sản xuất, Phân phối, Tiêu dùng và cuối cùng là Thải loại. Một cách ngắn gọn, có thể nói đây chính là quá trình biến tài nguyên thành chất thải, do đó tất yếu sẽ dẫn tới cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường.
Kinh tế tuyến tính, dựa vào thác tài nguyên để tạo ra những mẫu sản phẩm phân phối nhu yếu tiêu dùng, là phương pháp đã đem đến sự tăng trưởng của kinh tế tài chính toàn thế giới và nâng cao mức sống của con người trong nhiều năm qua .
Tuy nhiên, khi những nền kinh tế tài chính ngày càng lan rộng ra và tài nguyên dần hết sạch thì phương pháp tăng trưởng ấy không hề duy trì. Hơn nữa, môi trường tự nhiên suy thoái và khủng hoảng do chất thải ngày càng tăng thì bản thân chất lượng đời sống của con người cũng bị tác động ảnh hưởng xấu đi, những thành tựu của tăng trưởng kinh tế tài chính vì vậy cũng sẽ không còn nhiều giá trị .
Do đó, khuynh hướng của nhiều nước lúc bấy giờ là chuyển dời sang Kinh tế tuần hoàn, với cốt lõi là hồi sinh và tái tạo, từ đó giảm lượng tài nguyên phải khai thác, đồng thời hạn chế chất thải ra môi trường tự nhiên .
Áp lực từ các vấn đề của kinh tế tuyến tính
Kinh tế tuyến tính đã và đang gây ra những áp lực đè nén về suy giảm tài nguyên và ngày càng tăng lượng thải. Thật vậy, so với 50 năm trước, tiêu thụ tài nguyên vạn vật thiên nhiên của quốc tế đã tăng 190 % .
Theo ước tính, nhu yếu về tài nguyên vạn vật thiên nhiên cho những hoạt động giải trí kinh tế tài chính của con người lúc bấy giờ đã gấp 1,7 lần năng lực phân phối của toàn cầu. Vì thế, nếu không biến hóa phương pháp tăng trưởng, việc hết sạch tài nguyên, ngay cả với những tài nguyên hoàn toàn có thể tái tạo, là không hề tránh khỏi .
Về rác thải của quốc tế, chỉ tính riêng rác thải nhựa đổ ra biển của năm năm trước đã là 150 triệu tấn trên toàn thế giới. Dự đoán đến năm 2050, tổng khối lượng rác thải nhựa thậm chí còn sẽ nhiều hơn tổng khối lượng cá trong những đại dương .
Ngoài ra, cần kể tới những yếu tố như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, suy thoái và khủng hoảng đất, mất rừng, suy giảm đa dạng sinh học, ngày càng tăng phát thải khí nhà kính và đổi khác khí hậu diễn ra với qui mô toàn thế giới .
Bên cạnh đó, bản thân các nền kinh tế cũng đang có những thách thức mới như: rủi ro của chuỗi cung ứng, sự xuất hiện của các thị trường phi qui định, chiến tranh thương mại và những bất ổn kinh tế khác. Những vấn đề trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết của sự thay đổi.
(Tài liệu tham khảo: Kinh tế tuần hoàn và sự chuyển dịch tất yếu, VNU Journal of Science: Policy and Management Studies, Vol. 35, No. 3 (2019) 21-28)
Diệu Nhi
