Your browser does not tư vấn the audio element .
Tưởng chừng sống gần các hồ điều hòa có không khí trong lành, nhưng nhiều năm qua, người dân sống xung quanh hồ ngán ngẩm khi nguồn nước trong hồ liên tục bị ô nhiễm, khiến cuộc sống của họ bị đảo lộn.
Hồ điều hòa là loại hồ nước tự tạo, được tạo ra với mục tiêu dự trữ nước, điều hòa khí hậu, giảm ngập úng cho những khu đô thị, mang lại không khí trong lành và vạn vật thiên nhiên cho dân cư. Hồ điều hòa không nằm riêng rẽ mà thường được phong cách thiết kế, thiết kế xây dựng đi cùng với khu vui chơi giải trí công viên cảnh sắc, cây xanh rất đồng nhất và khoa học. Tuy nhiên lúc bấy giờ, nhiều hồ điều hòa đang bị ô nhiễm, lấn chiếm, bê tông hóa hoặc thu hẹp diện tích quy hoạnh mặt nước khiến không hề phát huy công dụng .
Sự gia tăng nhanh chóng về mật độ dân số tại các khu vực nội thành đòi hỏi sự mở rộng tương xứng về diện tích mặt nước và cây xanh. Nó dần trở thành bất khả thi khi hàng loạt dự án cải tạo hồ tự nhiên, xây dựng hồ điều hòa chưa cho ra kết quả.
Dự án hồ điều hòa với hi vọng sẽ giúp điều hòa không khí khu vực, tạo môi trường trong lành, tươi mát.
Hàng loạt hồ điều hòa kêu cứu
Với diện tích quy hoạnh 168 ha, hồ Yên Sở là một trong những dự án Bất Động Sản hồ điều hòa lớn nhất Thành Phố Hà Nội, làm trách nhiệm thoát lũ cho TP. Hà Nội. Cũng bởi chỉ làm trách nhiệm điều tiết lượng nước dư thừa từ nước mưa và nước thải mà chưa có giải pháp giải quyết và xử lý, nên thực trạng ô nhiễm, mà nổi bật là cá chết diễn ra khá phổ cập .Theo ghi nhận, liền kề khuôn viên hồ, nước thải từ những nhà xưởng và phát sinh từ hoạt động và sinh hoạt được thải trực tiếp xuống mạng lưới hệ thống kênh rạch liền kề, từ đó theo mạng lưới hệ thống chảy trực tiếp ra hồ .Thực tế, tại TP.HN, khái niệm hồ điều hòa không còn gò bó ở những diện tích quy hoạnh hồ tự tạo, mà với diện tích quy hoạnh hồ tự nhiên to lớn, thành phố đã có những chủ trương tái tạo để biến những khoảng trống này thành “ lá phổi xanh ” cho khu dân cư sinh sống lân cận. Tuy nhiên, không nhiều dự án Bất Động Sản trong số đó đem đến 1 hiệu quả khả thi .Hay như mới gần đây tại Vinh Hồ điều hòa Vĩnh Tân được góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng trên diện tích quy hoạnh đất 53 ha, diện tích quy hoạnh mặt nước 40 ha, nằm ở cuối kênh Bắc, thuộc vùng đất trũng giáp ranh giữa xã Hưng Lộc, xã Hưng Hòa và phường Hưng Dũng. Là hồ điều hòa to lớn nhất thành Vinh hiện đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Dù khá xa khu dân cư, nhưng những lúc “ trái gió ” mùi hôi từ hồ bốc lên khiến người dân cách xa hàng trăm mét cũng phải phát khiếp .“ Mùi hôi nặng nhất là vào mùa gió nam, không những người dân sống gần đó, mà những người ra hồ tập thể dục cũng kinh hoàng với việc ô nhiễm. Tình trạng ô nhiễm quá mức khiến cá trong hồ cũng không sống nổi ” – một người dân cho biết. thực trạng nước hồ đổi màu đen đục, bốc mùi hôi thối nồng nặc. Một số cống thoát nước xả xuống hồ bốc mùi không dễ chịu, mặt nước hồ là một màu đen kịt .Tình trạng này cũng diễn ra tựa như ở hồ Rẻ Quạt khi sau nhiều năm lập dự án Bất Động Sản không tiến hành, diện tích quy hoạnh quanh hồ bị người dân lấn chiếm kiến thiết xây dựng thành nhà ở khiến hồ không hề triển khai được tính năng điều hòa như kế hoạch mà còn trở thành nguồn ô nhiễm cho khu dân cư .
Diện tích hồ điều hòa được xây dựng mới không tương xứng với sự gia tăng dân cư, các dự án cải tạo hồ cũ không mang lại kết quả, trong khi hiện tượng bê tông hóa lại diễn ra quá nhanh được nhiều chuyên gia đánh giá là nguyên nhân chính gây nên tình trạng ngập úng mỗi khi có mưa lớn, đồng thời ảnh hưởng đến khí hậu ở khu vực nội thị.
Hiện có 98/122 hồ trong nội thành của thành phố Thành Phố Hà Nội đã được tái tạo kè bờ chống lấn chiếm. Trong số đó, một số ít hồ được góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng bảo vệ tiềm năng điều hòa tiêu thoát nước như Hồ Giảng Võ, Thành Công, Thiền Quang, … Thế nhưng, vẫn chưa đủ để giảm thiểu ngập úng mỗi khi mưa lớn xảy ra. Thiếu hụt khoảng trống xanh, trong đó có khoảng trống hồ nước trở thành thử thách mà nhiều thành phố lớn đang phải đương đầu khi mà quy trình đô thị hóa diễn ra .
Từ trên cao có thể thấy nước trong hồ bị ô nhiễm, đổi màu đen kịt.
Khó xử lý triệt để
Ô nhiễm tại những hồ điều hòa trong lòng thành phố đã diễn ra nhiều năm gần đây. Nhưng giải pháp khắc phục hiện vẫn chưa hữu hiệu. Đơn cử như tại hồ điều hòa Vinh Tân, do thực trạng ô nhiễm nên thời hạn gần đây người dân đã viết đơn kêu cứu lên những cấp chính quyền sở tại .Ông Nguyễn Văn Ngọc, Trưởng Phòng TN&MT thuộc Ủy Ban Nhân Dân TP.Vinh xác nhận : Việc ô nhiễm tại những hồ điều hòa là có. Lâu nay, để khắc phục một phần ô nhiễm, giải pháp nạo vét được đưa lên số 1. Tiếp đó là những cửa phai, cửa xả phải được quản lý và vận hành theo đúng tiến trình. Riêng hồ điều hòa Vinh Tân do chủ góp vốn đầu tư chưa chuyển giao cho chính quyền sở tại nên chưa thể quản lý và vận hành, giải quyết và xử lý .Nói về yếu tố này, ông Hoàng Hồng Khanh, Giám đốc Công ty Cổ phần Quản lý và Phát triển hạ tầng đô thị Vinh cho rằng : Đối với hồ điều hòa Vinh Tân, vì là hồ điều hòa nên phải được thay bằng một nguồn nước nào đó để hạn chế nước thải. Tuy nhiên, hồ này chưa có nguồn nước thay thế sửa chữa, khiến nguồn nước thải ứ đọng. Với lại do chưa được chuyển giao nên đơn vị chức năng chưa có cơ sở để quản trị, quản lý và vận hành. “ Đây là tình hình chung chứ không riêng gì hồ điều hòa Vinh Tân, cần phải nạo vét hoặc thay nước tiếp tục mới sạch được ” – ông Khanh cho biết .Về mặt quản trị hồ lúc bấy giờ cũng còn nhiều chưa ổn. Việc phân công, phân cấp quản trị hồ, nghĩa vụ và trách nhiệm của những cấp chính quyền sở tại và cơ quan quản trị chuyên ngành còn chồng chéo, chưa thật sự rõ ràng, chưa có được sự phối hợp đồng bộ trong quản trị …Từ thực tiễn trên cho thấy rất cần một giải pháp tổng thể và toàn diện về quản trị hồ đô thị không chỉ về mặt công nghệ tiên tiến, kỹ thuật, mà cả về chủ trương, cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai quản trị tương thích, bảo vệ hòa giải vai trò điều tiết nước mưa giảm thiểu ngập úng với những vai trò khác của hồ đô thị. Việc nhìn nhận thực trạng mạng lưới hệ thống hồ cũng như tình hình công tác làm việc quản trị hồ là việc làm thiết yếu để có những giải pháp quản trị đúng đắn, tương thích với những vai trò khác nhau của hồ đô thị .
Công viên, sân chơi chung và cây xanh vốn đã hiếm, hồ nước và hệ thống sông, hồ điều hòa không khí tại thành phố lại đang dần bị thu hẹp đã ảnh hưởng trực tiếp hệ sinh thái, cảnh quan và chất lượng sống của người dân. Cùng với đó, mức độ tiếng ồn, ô nhiễm khói bụi trầm trọng đang tạo thành một “ma trận ô nhiễm” đẩy cuộc sống của cư dân thành phố vào những vòng xoáy ngột ngạt. Trong “ma trận” nhức nhối đó, chủ trương đẩy mạnh xây dựng các công viên hồ điều hòa tại Hà Nội được coi như cơn mưa rào “giải nhiệt” cho cư dân Thủ đô.
Theo quy hoạch mạng lưới hệ thống cây xanh, khu vui chơi giải trí công viên, vườn hoa và hồ ở TP. Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, thành phố cần diện tích quy hoạnh khoảng trống xanh trung bình 2,43 mét vuông / người. Tuy nhiên, số lượng được nhiều kiến trúc sư đưa ra về thực trạng năm 2017 ở TP.HN mới chỉ dừng lại ở mức 1,7 mét vuông / người .Việc kiến thiết xây dựng, tái tạo hồ điều hòa có ý nghĩa rất quan trọng, không riêng gì trong việc tái tạo cảnh sắc, thiên nhiên và môi trường mà còn là điểm đến đi dạo mê hoặc của người dân vào dịp cuối tuần. Ngoài ra, khi nguồn nước ngọt ngày càng bị hạn chế bởi ảnh hưởng tác động của hiệu ứng nhà kính và sự nóng lên toàn thế giới, hồ điều hòa sẽ có thêm trách nhiệm phân phối nước cho hoạt động và sinh hoạt và sản xuất. Vì vậy, với những hồ điều hòa ở vùng đất nông nghiệp, nơi đây không chỉ có trách nhiệm trữ nước cho sản xuất trong mùa khô, mà vào mùa mưa hồ còn ngăn nước tràn vào những vùng đô thị .
Thanh Thúy
