Trong bài viết này chúng ta sẽ xem xét cơ chế thị trường thông qua việc khảo sát sự vận hành của một thị trường hàng hóa riêng biệt. Đây là một khuôn mẫu phân tích tổng quát có thể áp dụng cho các thị trường khác nhau, dù đó là thị trường lúa, gạo hay thị trường xe máy; thị trường đầu ra như thị trường quần, áo hay thị trường đầu vào như thị trường máy dệt; thị trường hàng hóa hữu hình như thị trường máy tính hay thị trường dịch vụ như thị trường cắt tóc. Dĩ nhiên, khi đề cập tới một thị trường chung, có ý nghĩa tổng quát, chúng ta sẽ xuất phát từ một loại thị trường đơn giản nhất: một thị trường có tính chất cạnh tranh, gồm nhiều người mua, người bán, không ai có khả năng chi phối giá cả hàng hóa. Chúng ta sẽ xem xét các yếu tố cơ bản của thị trường như cầu, cung thể hiện như thế nào, tương tác với nhau ra sao để xác định mức giá cân bằng, và những yếu tố gì sẽ làm cho mức giá này thay đổi. Hiểu được những điều này là nền tảng quan trọng để nắm bắt những vấn đề phức tạp khác của nền kinh tế thị trường.người mua và người bán tiến hành sự trao đổi hàng hóa với nhau.
Đang xem : Hàm cầu thị trường
III. Khái niệm Cung – Lý thuyết hành vi của người sản xuất
1. Các khái niệm:
Cung là số lượng hàng hóa / dịch vụ mà người bán có khả năng bán và sẵn sàng bán tại các mức giá khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định với giả định các nhân tố khác không đổi (ceteris paribus).
Lượng cung : lượng hàng hoá dịch vụ mà người bán có năng lực bán và sẵn sàng chuẩn bị bán ở mỗi mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi. Cung cá thể : lượng hàng hoá dịch vụ mà một cá thể có năng lực và chuẩn bị sẵn sàng bán ở những mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi. Cung thị trường bằng tổng cung cá thể tại những mức giá, nó cho biết lượng hàng hoá dịch vụ mà toàn bộ những người bán trên thị trường có năng lực bán và chuẩn bị sẵn sàng bán ở toàn bộ những mức giá khác nhau trong một khoảng chừng thời hạn nhất định, giả định những tác nhân khác không đổi.
2. Luật cung
– Nội dung : lượng hàng hoá được cung trong khoảng chừng thời hạn đã cho tăng lên khi giá của hàng hoá đó tăng lên và ngược lại ( giả định những tác nhân khác không đổi ). – Như vậy, giá sản phẩm & hàng hóa / dịch vụ và lượng cung có quan hệ thuận. P. ↑ → Qs ↑ P. ↓ → Qs ↓
3. Các công cụ biểu diễn cung
3.1. Biểu cung
3.2. Đồ thị cung Đường cung là đường đi lên từ trái qua phải biểu lộ mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa giá và lượng cung.
3.3 Hàm cung – Phương trình đường cung tuyến tính : P. = a + bQS hoặc QS = c + dP ( a, b, c, d là hằng số ; b, d > 0 ) – Hàm cung là hàm số phản ánh mối quan hệ giữa lượng cung với những biến số có tác động ảnh hưởng đến lượng cung. QS = f ( Px, Pi, Te, G, E, N ) Trong đó : Px là giá của chính sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ đó. Pi : giá của những tác nhân đầu vàoTe ( Technology ) : công nghệG ( Government’s policy ) : chủ trương của chính phủE ( Expectations ) : kỳ vọng của nhà sản xuấtN ( Number of sellers ) : số lượng người bán trên thị trường.
4. Các nhân tố ảnh hưởng tới cung
4.1. Giá hàng hoá, dịch vụ Giá hàng hoá dịch vụ tác động ảnh hưởng đến lượng cung theo luật cung. Khi giá hàng hoá dịch vụ tăng, người sản xuất sẽ sản xuất nhiều hàng hoá hơn để tung ra thị trường nhằm mục đích thu lại nhiều doanh thu hơn và ngược lại. 4.2. Giá những yếu tố sản xuất Giá của những yếu tố sản xuất tác động ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và do đó ảnh hưởng tác động đến lượng hàng hoá mà người sản xuất muốn bán.
4.3. Chính sách của chính phủ nước nhà Các chủ trương của cơ quan chính phủ như chủ trương pháp lý, chủ trương thuế và chủ trương trợ cấp đều có tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ đến lượng cung. Khi chủ trương của chính phủ nước nhà mang lại sự thuận tiện cho người sản xuất, người sản xuất được khuyến khích sản xuất khiến lượng cung tăng và đường cung di dời sang phải và ngược lại.
4.4. Công nghệ Công nghệ là yếu tố quan trọng trong sự thành bại của bất kể một Doanh Nghiệp nào. Công nghệ sản xuất có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng hàng hoá sản xuất ra.
4.5. Các kỳ vọng của người bán Kỳ vọng là những Dự kiến, dự báo của người sản xuất về những diễn biến thị trường trong tương lai ảnh hưởng tác động đến cung hiện tại. Nếu những kỳ vọng thuận tiện so với người bán thì lượng cung hiện tại sẽ giảm, đường cung di dời sang trái và ngược lại. 4.6. Số lượng người bán trên thị trường Số lượng người bán có ảnh hưởng tác động trực tiếp đến số hàng hoá bán ra trên thị trường. Khi có nhiều người bán, lượng cung hàng hoá tăng lên khiến đường cung hàng hoá di dời sang phải và ngược lại.
5. Phân biệt sự di chuyển và dịch chuyển của đường cung
– Giá hàng hoá dịch vụ là tác nhân nội sinh. Khi giá sản phẩm & hàng hóa dịch vụ biến hóa sẽ gây ra sự vận động và di chuyển dọc theo đường cung ( vận động và di chuyển lên trên hoặc xuống dưới ). – Các tác nhân khác như giá những yếu tố nguồn vào, chủ trương của cơ quan chính phủ, công nghệ tiên tiến, số lượng người sản xuất, những kỳ vong là những tác nhân ngoại sinh. Sự biến hóa của những tác nhân này sẽ gây ra sự di dời của đường cung ( di dời sang trái hoặc sang phải ).
IV. Cân bằng cầu cung thị trường
1. Cân bằng thị trường
Cân bằng thị trường là trạng thái mà tại đó cung vừa đủ thoả mãn cầu, do đó mà không có sức ép làm thay đổi giá. Tại mức giá này, chúng ta có lượng cung và lượng cầu bằng nhau. Khi đó, điểm giao nhau giữa đường cung và đường cầu là điểm cân bằng và lượng cung và lượng cầu tại mức giá này là lượng cân bằng.
Nguyên lý cung – cầu, hay quy luật cung cầu, phát biểu rằng thông qua sự điều chỉnh của thị trường, một mức giá cân bằng (còn gọi là mức giá thị trường) và một lượng giao dịch hàng cân bằng sẽ được xác định. Mức giá và lượng hàng đó tương ứng với giao điểm của đường cung và đường cầu. Trạng thái cân bằng của một mặt hàng như thế gọi là cân bằng bộ phận. Khi đạt trạng thái cân bằng của cùng lúc tất cả các mặt hàng, kinh tế học gọi đó là cân bằng tổng thể hay cân bằng chung. Ở trạng thái cân bằng, sẽ không có dư cung (lượng cung lớn hơn lượng cầu) hay dư cầu (lượng cầu lớn hơn lượng cung).
Bốn nguyên tắc cơ bản về cung và cầu : Nếu nhu yếu tăng ( đường cầu đổi khác về bên phải ) và nguồn cung vẫn không đổi, thì thực trạng thiếu vắng xảy ra, dẫn đến giá cân đối cao hơn. Nếu nhu yếu giảm ( đường cầu di dời về bên trái ) và nguồn cung vẫn không đổi, thì thặng dư xảy ra, dẫn đến giá cân đối thấp hơn. Nếu cầu vẫn không đổi khác và cung tăng ( đường cung di dời về bên phải ), thì thặng dư xảy ra, dẫn đến giá cân đối thấp hơn. Nếu cầu vẫn không đổi khác và cung giảm ( đường cung di dời về bên trái ), thì thực trạng thiếu vắng xảy ra, dẫn đến giá cân đối cao hơn. Chúng ta hoàn toàn có thể xác lập điểm cân đối theo 3 giải pháp sau : Cách 1 : Dựa vào biểu cung và biểu cầu
Cách 2 : Dựa vào đồ thị đường cung và cầu
Cách 3 : Dựa vào phương trình đường cung và phương trình đường cầu ( đây là giải pháp thường được sử dụng nhất )
Sự thay đổi trạng thái cân bằng
Cân bằng được hiểu là trạng thái không thay đổi. Nhưng điểm cân đối cầu cung không phải là không bao giờ thay đổi. Khi có một tác nhân trong hàm cầu hoặc hàm cung đổi khác khiến đường cầu hoặc đường cung di dời hoặc khi cả đường cung và đường cầu đều di dời thì ta có điểm cân đối mới, giá cân đối mới và lượng cân đối mới. Từ đó ta có 3 cách xác lập trạng thái cân đối mới : – Xác định xem đường cầu hoặc đường cung hoặc cả đường cầu và đường cung sẽ di dời ; – Xác định xem đường cầu hoặc đường cung di dời sang phải hay sang trái ; – Xác định xem sự di dời này ảnh hưởng tác động đến giá và lượng cân đối như thế nào. Xem thêm : Đứt Vòng Tay Là Điềm Gì – Vòng Tay Đá Phong Thủy Bị Đứt Có Phải Điềm Xấu Trường hợp 1 : Cầu cố định và thắt chặt, cung di dời ⇒ điểm cân đối chuyển dời trên đường cầu – Khi cung di dời sang phải PE ↓ QE ↑ – Khi cung di dời sang trái PE ↑ QE ↓ Trường hợp 2 : Cung cố định và thắt chặt, cầu di dời ⇒ điểm cân đối vận động và di chuyển trên đường cung – Khi cầu di dời sang phải PE ↑ QE ↑ – Khi cầu di dời sang trái PE ↓ QE ↓ Trường hợp 3 : Cả cung và cầu đều di dời ( có 12 trường hợp ) – Khi cung di dời sang phải, cầu di dời sang phải Tình huống 1 : Tốc độ đổi khác của cung lớn hơn vận tốc biến hóa của cầu : PE ↓ > QE ↑ Tình huống 2 : Tốc độ đổi khác của cầu lớn hơn vận tốc biến hóa của cung : PE ↑ Tình huống 3 : Tốc độ biến hóa của cung bằng vận tốc đổi khác của cầu : PE không đổi QE ↑. – Khi cung di dời sang phải, cầu di dời sang trái ( 3 trường hợp tựa như ) – Khi cung di dời sang trái, cầu di dời sang phải ( 3 trường hợp tựa như ) – Khi cung di dời sang trái, cầu di dời sang trái ( 3 trường hợp tương tự như ) Kết luận : Khi cả cung và cầu đều di dời, sự biến hóa giá và lượng cân đối phụ thuộc vào vào vận tốc biến hóa của cung và cầu.
2. Trạng thái dư thừa và thiếu hụt
2.1. Trạng thái dư thừa ( dư cung ) Bất kỳ một yếu tố nào tác động ảnh hưởng đến cung và cầu cũng hoàn toàn có thể gây ra sự đổi khác trong giá cân đối. Khi thị trường chưa kịp điều tiết hoặc không điều tiết được ( do có sự can thiệp của cơ quan chính phủ ) thì trạng thái dư thừa hoặc thiếu vắng sẽ xảy ra. Dư thừa sẽ Open khi mức giá trên thị trường P1 lớn hơn giá cân đối PE. Khi mức giá trên thị trường lớn hơn mức giá cân đối dẫn tới lượng cung lớn hơn lượng cầu ( QS > QD ) gây nên trạng thái dư thừa. Dư thừa còn gọi là thặng dư của cung, tức là lượng cung lớn hơn lượng cầu tại một mức giá mà mức giá đó lớn hơn mức giá cân đối.
2.2. Trạng thái thiếu vắng ( dư cầu ) Thiếu hụt sẽ Open khi mức giá trên thị trường P2 nhỏ hơn giá cân đối PE. Khi mức giá trên thị trường nhỏ hơn mức giá cân đối dẫn tới lượng cầu lớn hơn lượng cung ( QD > QS ) gây nên trạng thái thiếu vắng. Thiếu hụt còn gọi là thặng dư của cầu, tức là lượng cầu lớn hơn lượng cung tại một mức giá mà mức giá đó nhỏ hơn mức giá cân đối.
2.3. Cơ chế tự điều tiết của thị trường Bất cứ khi nào Open hiện tượng kỳ lạ dư thừa hay thiếu vắng thì cả người mua và người bán sẽ kiểm soát và điều chỉnh hành vi đi theo quyền lợi riêng của mình và tác dụng là thị trường đạt trạng thái cân đối. Đây chính là chính sách “ bàn tay vô hình dung ” – chính sách tự điều tiết của nền kinh tế thị trường. Xu hướng chung của thị trường là dư thừa kéo giá xuống, thiếu vắng đẩy giá lên. Khi dư thừa, người bán tự động hóa giảm giá để giải phóng số hàng ế thừa. trái lại, khi thiếu vắng, người bán tự động hóa tăng giá.
3. Kiểm soát giá
Trong nhiều trường hợp, khi giá cân bằng được hình thành từ quan hệ cung và cầu trên thị trường tự do, mức giá hoàn toàn có thể quá thấp so với đơn vị sản xuất sản phẩm & hàng hóa hoặc quá cao cho người tiêu dùng. Khi đó, chính phủ nước nhà sẽ can thiệp vào thị trường bằng việc lao lý giá trần hoặc giá sàn để bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ của người sản xuất hoặc người tiêu dùng. Có hai loại giá cơ quan chính phủ đưa ra là giá trần và giá sàn. 3.1. Giá sàn Giá sàn là mức giá thấp nhất được phép lưu hành trên thị trường. nhà nước sẽ pháp luật mọi mức giá thấp hơn giá sàn là phạm pháp ( thường được gọi là bán phá giá ). – Để giá sàn có hiệu lực hiện hành thì giá sàn phải lớn hơn mức giá cân đối trên thị trường. – Mục đích của việc đặt giá sàn của cơ quan chính phủ là bảo vệ người sản xuất. – Giá sàn gây ra thực trạng dư thừa trên thị trường. Biện pháp khắc phục thực trạng này là cơ quan chính phủ mua vào hàng loạt lượng dư thừa. Khi định ra giá sàn về một loại hàng hoá, nhà nước muốn bảo vệ quyền lợi của những người đáp ứng hàng hoá. Khi nhà nước cho rằng mức giá cân đối trên thị trường là thấp, nhà nước hoàn toàn có thể pháp luật một mức giá sàn – với tính cách là một mức giá tối thiểu mà những bên thanh toán giao dịch phải tuân thủ – cao hơn. Khi không được mua, bán hàng hoá với mức giá thấp hơn giá sàn, trong trường hợp này, những người bán hàng hoá có vẻ như sẽ có lợi. Nhờ việc kiếm soát giá của nhà nước, họ có năng lực bán hàng hoá với mức giá cao hơn giá cân đối thị trường. Một biểu lộ của việc định giá sàn là chủ trương tiền lương tối thiểu. Khi pháp luật mức lương tối thiểu cao hơn mức lương cân đối trên thị trường ( và chỉ trong trường hợp này, chủ trương giá sàn mới có ý nghĩa ), nhà nước kỳ vọng rằng những người lao động sẽ khấm khá hơn, nhờ có được mức lương cao hơn. 3.2. Giá trần Giá trần là mức giá cao nhất được phép lưu hành trên thị trường. nhà nước lao lý mọi mức giá cao hơn giá trần là phạm pháp. – Để giá trần có hiệu lực thực thi hiện hành thì giá trần nhỏ hơn mức giá cân đối trên thị trường. – Mục đích của việc đặt giá trần của cơ quan chính phủ : để bảo vệ người tiêu dùng. Khi đặt mức giá trần, người sản xuất không được đặt giá cao hơn mức giá trần đó.
– Giá trần gây ra tình trạng thiếu hụt trên thị trường. Biện pháp để khắc phục tình trạng này là chính phủ cung cấp toàn bộ lượng thiếu hụt của thị trường.
Xem thêm : Top 10 Son Môi Tốt Nhất Trên Thị Trường, + 8 Son Môi Tốt Nhất : 2021 ( Được Ưa Chuộng ) Khi thiết lập mức giá trần, tiềm năng của nhà nước là bảo vệ những người tiêu dùng. Khi mức giá cân đối trên thị trường được xem là quá cao, bằng việc đưa ra mức giá trần thấp hơn, nhà nước kỳ vọng rằng, những người tiêu dùng có năng lực mua được hàng hoá với giá thấp và điều này được coi là có ý nghĩa xã hội to lớn khi những người có thu nhập thấp vẫn có năng lực tiếp cận được những hàng hoá quan trọng. Chính sách giá trần thường được vận dụng trên một số ít thị trường như thị trường nhà tại, thị trường vốn … — Nguồn tìm hiểu thêm : Wikipedia, Kinh tế vi mô ( Bộ GD-ĐT, ĐH Kinh Tế, ĐH Ngoại Thương ), Samuelson và Nordhaus ( Kinh tế học 1995 ) Mankiw GS KTH ĐH harvard ( Nguyên lý kinh tế tài chính ).
