Gần đây, chúng ta dễ bắt gặp thành phần FOS (Fructooligosaccharides) có trong các chế phẩm, thực phẩm có sẵn, trong sữa cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ với tần suất ngày càng cao. FOS (Fructooligosaccharides) được biết là nguồn chất xơ hòa tan. Chúng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Tăng cường hệ miễn dịch ở đường tiêu hóa và hỗ trợ các chức năng sinh bệnh lý của cơ thể. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết dưới đây
I. Tổng quan về FOS ( Fructooligosaccharides )
1. FOS ( Fructooligosaccharides ) là gì ?
Fructooligosaccharides (FOS) là chất tiền sinh- Prebiotics. Có nguồn gốc từ thực vật, mang lại nhiều lợi ích về sức khỏe cho con người. Đặc biệt giúp hệ hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh.
Prebiotics là “ một loại thực phẩm không được phân cắt bởi mạng lưới hệ thống enzym tiêu hóa ” :
- Kích thích sự phát triển của các vi khuẩn Bifidobacterium nội sinh. Bao gồm Bifidobacterium và Lactobacillus là hệ vi sinh vật đường ruột có lợi cho sức khỏe của con người.
- Thúc đẩy quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra nhanh và an toàn.
- Bảo vệ được lớp niêm mạc dạ dày
- Cân bằng được hệ vi sinh vật có lợi cho đường ruột ở đại tràng
- Giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn và quá trình đào thải phân dễ dàng hơn.
- Prebiotics còn kìm hãm, tiêu diệt những những vi khuẩn có hại ở đường ruột.
Prebiotics gồm có cả Oligosaccharid không tiêu hóa được nói chung và Fructooligosaccharides, GalactoOligosaccharide ( GOS ) nói riêng. Trong đó Fructooligosaccharides có nguồn gốc từ thực vật. Chứa nhiều trong mật ong, chuối, cà chua, khoai tây, tỏi, lúa mạch, lúa mì, củ cải đường, măng tây, hành tây, atisô, … Còn GalactoOligosaccharide ( GOS ) có nguồn gốc từ động vật hoang dã ( sữa bò, sữa dê, … )
Việc bổ trợ Fructooligosaccharides ( FOS ) cho khung hình làm cân đối hệ vi sinh vật đường ruột, ngăn ngừa bệnh viêm ruột và ung thư đại tràng, tăng hấp thu khoáng chất, giảm táo bón, giảm cholesterol xấu trong huyết thanh, …
Fructooligosaccharides ( FOS ) là chất tiền sinh – Prebiotics. Có nguồn gốc từ thực vật, mang lại nhiều quyền lợi về sức khỏe thể chất cho con người, đặc biệt quan trọng giúp hệ mạng lưới hệ thống tiêu hóa khỏe mạnh .
2. Vai trò của Fructooligosaccharides ( FOS ) trong những bệnh lý của khung hình
Một khung hình khỏe là khung hình có hệ tiêu hóa khỏe mạnh. FOS mang lại cho đường ruột hệ sinh vật lợi khuẩn, tương hỗ tốt cho quy trình tiêu hóa. Đem lại nhiều quyền lợi cho sức khỏe thể chất qua những quy trình hấp thu. Và chuyển hóa tạo ra những loại sản phẩm khác nhau cung ứng nhiều vai trò cho khung hình
>> Xem thêm: Probiotics – Bí mật của sức khoẻ con người
2.1. Kích thích sự phát triển của vi khuẩn có lợi cho đường ruột, điều hòa hệ thống miễn dịch.
FOS trong những nguồn thực phẩm được nạp vào khung hình. Chúng đi vào trong ruột non, xuống đại tràng với cấu trúc không đổi. Tại đây những hydrolase vi trùng của đại tràng sản xuất những enzyme glycolytic thủy phân FOS thành những monosaccharide hoặc disaccharide ( đường đơn hoặc đường đôi ) .
Các monome sau khi bị thủy phân bởi beta-oxidase của vi trùng, liên tục lên men kị khí tạo ra những sản phẩm chuyển hóa là những acid béo chuỗi ngắn ( SCFA ) như axetat, propionat và butirat, và khí ( H2, CO2, CH4 ) .
Các sản phẩm chuyển hóa này làm acid hóa ở đại tràng. Và giảm độ pH của thiên nhiên và môi trường ủng hộ sự tăng trưởng của những vi trùng Bifidobacteria và Lactobacilli ( vi trùng có lợi cho đường ruột ). Giúp tiêu hóa thức ăn thuận tiện, tăng cường hấp thu dưỡng chất. Đồng thời sản sinh ra những kháng thể. Bao gồm những điều hòa miễn dịch của ruột bài tiết IgA và interferon ( IFN ) – làm tăng cường hệ miễn dịch .
Sự kích thích tăng trưởng có tinh lọc những hệ sinh vật lợi khuẩn cho đường ruột giúp cỗ máy tiêu hóa thức ăn diễn ra tốt hơn, hấp thu dưỡng chất tốt hơn .
FOS giúp kích thích sự tăng trưởng của vi trùng có lợi đường ruột và đều hoà mạng lưới hệ thống miễn dịch .
2.2. Ngăn ngừa tiêu chảy
Tất cả những sản phẩm chuyển hóa từ FOS ở đại tràng tạo ra những axit béo chuỗi ngắn ( SCFA ). Như axetat, propionat và butyrat, và khí ( H2, CO2, CH4 ). Toàn bộ sản phẩm chuyển hóa của FOS nhanh gọn được hấp thu tại ruột già. Sau đó chuyển hóa tới những tế bào khác nhau :
- Butyrate như là một chất điều hòa tế bào tăng trưởng và biệt hóa của niêm mạc ruột.
- Axetat là một axit có khả năng giảm độ pH. Loại bỏ hiệu quả vi khuẩn gây bệnh trước khi chúng sinh ra chất chuyển hóa gây co thắt cơ trơn tiêu hóa. Từ đó giảm nguy cơ tiêu chảy do độc tố hại khuẩn tiết ra.
2.3. Giảm táo bón
Các loại sản phẩm sau cuối của quy trình lên men FOS bởi vi trùng đại tràng ( SCFA ) – được hấp thụ và sử dụng bởi những tế bào của biểu mô ruột kết. Kích thích sự tăng trưởng của chúng cũng như sự hấp thụ muối và nước, dưới áp suất thẩm thấu làm tăng nhiệt độ của manh tràng, dẫn đến tăng nhu động ruột .
Sự ngày càng tăng này trong manh tràng kích thích chất thải đi qua đại tràng nhanh hơn. Rút ngắn quy trình luân chuyển và giảm thời hạn cho sự tái hấp thu nước. Tất cả những yếu tố này làm tăng khối lượng của phân và phân được đi ra khỏi khung hình nhẹ nhàng hơn .
Có nhiều nguyên do khác nhau gây ra táo bón cấp tính và mãn tính. Như rối loạn tính năng ( táo bón do nhu động chậm, hội chứng kích thích ruột, rối loạn công dụng bài xuất phân ), rối loạn thần kinh ngoại vi, hay do chính sách dinh dưỡng, …
Vậy nên những thực phẩm tiêu thụ hàng ngày chứa FOS hoàn toàn có thể góp thêm phần làm tăng hệ vi sinh vật có lợi manh tràng, đại tràng. Thúc đẩy phân đi nhanh hơn qua đại tràng. Giảm sự tái hấp thu nước làm phân hoàn toàn có thể đi ra khỏi khung hình nhẹ nhàng hơn .
FOS đóng vai trò quan trọng trong việc cải tổ những triệu chứng tiêu hoá như tiêu chảy, táo bón hiệu suất cao .
2.4. Tăng hấp thụ khoáng chất Ca2+ và Mg2+, cải thiện sức khỏe đường ruột
Hai thành phần khoáng chất Ca2 + và Mg2 + trong đại tràng có các ứng dụng quan trọng:
- Nồng độ Ca2+ trong đại tràng cao có thể giúp hình thành muối mật
- Làm giảm hoạt động có hại của mật và axit mật trên các tế bào của đại tràng.
- Tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu hóa và hấp thu của cơ thể.
Nồng độ SCFAs cao từ quy trình lên men ruột kết của FOS làm giảm độ pH của ruột kết. Và tăng năng lực hòa tan của khoáng chất, đặc biệt quan trọng là canxi và magie. SCFAs, đặc biệt quan trọng là Butyrate và Lactate, kích thích sự ngày càng tăng của những tế bào biểu mô trong ruột kết, làm tăng năng lực hấp thụ của biểu mô và cải tổ sức khỏe thể chất đường ruột .
FOS làm giảm độ pH của ruột kết và tăng năng lực hòa tan của khoáng chất, đặc biệt quan trọng là canxi và magie, từ đó giúp hấp thụ thuận tiện hơn .
2.5. Chuyển hóa lipid, phòng ngừa các bệnh tim mạch
Quá trình chuyển hóa lipid trải qua ba chính sách :
- FOS là chất có nguồn gốc từ thực vật. Các thực phẩm sau khi nạp vào cơ thể sẽ làm giảm nồng độ đỉnh của glucose trong máu.
- Các sản phẩm chuyển hóa ở đại tràng (SCFA)- axetat, propionat. Propionat (hoạt động như một chất ức chế lipid gan tổng hợp) ức chế cholesterol genesis và lipogenesis, acetate có thể được coi là một chất béo và chất nền cholesterogenic.
- Cholesterol huyết thanh giảm do kết tủa và bài tiết axit mật trong ruột. Sự thay đổi nồng độ cholesterol trong huyết thanh góp phần thay đổi hệ vi sinh đường ruột.
Quá trình chuyển hóa của lipid qua ba chính sách cơ bản. Từ đó đã làm giảm lượng cholesterol trong huyết thanh, giảm rủi ro tiềm ẩn gây ra những bệnh về tim mạch
Tác dụng của chính sách nhà hàng siêu thị bổ trợ fructooligosaccharide ( 8-20 g / d ) có sự giảm đáng kể chất béo trong huyết thanh .
2.6. Giảm nguy cơ ung thư đại tràng
Do sự ngày càng tăng của những vi trùng có lợi cho manh tràng, đồng thời những sản phẩm chuyển hóa từ quy trình lên men ( SCFA ) – Sự hiện hữu của butyrate thôi thúc sự tăng sinh tế bào thông thường và ngăn ngừa sự tăng sinh của những tế bào gây ung thư manh tràng .
Với nhiều vai trò có lợi cho sức khỏe thể chất mà FOS mang lại. Vậy tất cả chúng ta cần ăn những thực phẩm nào giàu FOS để khung hình nạp đủ hàm lượng, phát huy tối đa những quyền lợi sức khỏe thể chất mà FOS mang lại cho con người .
II. Những loại thực phẩm chứa nhiều FOS và hướng dẫn cách dùng đúng cách
1. Thực phẩm tự nhiên chứa FOS
Các Thương Hội Khoa học Tiêu hóa và Gan mật Nhi khoa Châu Âu ( ESPGHAN ) chỉ ra rằng trong sữa mẹ Oligosaccharid chiếm 7-12 g / l
- Hàm lượng oligosaccharide trong sữa mẹ thay đổi theo tuổi thai của em bé, thời gian cho con bú, thời gian trong ngày và di truyền của mẹ
- Nồng độ cao nhất của oligosaccharides được tìm thấy trong sữa non (24% tổng lượng carbohydrate), giảm xuống 19% trong tháng đầu tiên và 15% vào tháng thứ hai
Các thực phẩm như : mật ong, chuối, cà chua, khoai tây, tỏi, lúa mạch, lúa mì, củ cải đường, măng tây, hành tây, atisô, … chứa lượng lớn những FOS .
2. Một số cách bổ trợ FOS bảo đảm an toàn và hiệu suất cao
- Bổ sung sữa công thức cho trẻ nhỏ vì trong sữa công thức chứa hàm lượng lớn các chất xơ hòa tan, giúp trẻ cân bằng được hệ vi khuẩn đường ruột
- Cho trẻ ăn những loại trái cây chứa nhiều chất xơ hòa tan như chuối, artiso,..
- Tăng cường những món ăn giàu rau củ quả như măng tây, cà chua, khoai tây, hành tây,…
- Bổ sung các sản phẩm từ ngũ cốc và tinh bột từ lúa mạch, lúa mì,..
Trước nhiều sự lựa chọn những loại sản phẩm khác nhau để bổ trợ chất xơ hòa tan cho khung hình, ta cần trấn áp hàm lượng chất xơ hòa tan cần nạp vào mỗi ngày nhằm mục đích phát huy tối đa quyền lợi mà chất xơ hòa tan mang lại cho khung hình
III. Đối tượng cần bổ trợ FOS ( Fructooligosaccharides )
1. Đối tượng nào nên bổ trợ FOS ( Fructooligosaccharides )
Qua những quyền lợi mà FOS ( Fructooligosaccharides ) mang lại, ta nên bổ trợ FOS cho những đối tượng người dùng sau :
- Đối trẻ sơ sinh, việc cung cấp các chất xơ hòa tan qua nguồn dinh dưỡng sữa mẹ như làm chất nhuận tràng, tăng hàm lượng nước trong phân, tăng nhu động ruột, tăng khối lượng phân, giúp trẻ đi đại tiện với lượng phân nhiều hơn và dễ dàng hơn.
- Trẻ trong giai đoạn đầu ăn dặm, các mẹ thường giảm tần suất và số lần bú sữa mẹ của trẻ, lúc này trẻ nên được bổ sung chất xơ hòa tan kịp thời giúp trẻ có hệ miễn dịch tiêu hóa tốt hơn, tránh bệnh lý táo bón xảy ra ở trẻ
- Trẻ nhỏ mắc bệnh lý táo bón biểu hiện qua trẻ đi phân cứng, khô, quá trình đi đại tiện rất khó khăn thường đau rát kèm theo chảy máu vùng hậu môn. Trẻ có những biểu hiện này nên cung cấp những sản phẩm chứa chất xơ hòa tan cho trẻ, giúp tăng hàm lượng nước trong phân, phân mềm và dễ đi hơn.
- Đối với phụ nữ có thai, việc bổ sung FOS làm giảm tình trạng táo bón cho bà bầu, đem lại tinh thần thoải mái cho mẹ và bào thai.
- Đối với người lớn tuổi bổ sung đủ FOS trong nguồn thực phẩm hàng ngày làm giảm tình trạng xơ vữa động mạnh, ổn định lượng đường màu trong cơ thể.
2. Hàm lượng FOS bảo đảm an toàn cần bổ trợ ở trẻ nhỏ
- Trẻ nhỏ khỏe mạnh nên bổ sung hàm lượng FOS từ 4-15g/ngày. Với hàm lượng này làm giảm hiện tượng táo bón rõ rệt ở trẻ sơ sinh.
- Người lớn nên bổ sung từ 25-40g/ngày hàm lượng FOS giúp cải thiện được hệ tiêu hóa, giảm tình trạng táo bón và tăng cường hấp thu Canxi và khoáng chất.
Lưu ý: FOS là tiền chất Prebiotics có lợi cho sức khỏe, việc bổ sung Prebiotics hàm lượng theo tiêu chuẩn góp phần cải thiện hệ tiêu hóa, điều chỉnh chuyển hóa lipid, phòng ngừa các bệnh xơ vữa động mạch, tuy nhiên nếu sử dụng một ngày với lượng vượt quá hàm lượng tiêu chuẩn kéo dài trong nhiều ngày, tạo ra nhiều sản phẩm chuyển hóa là các axit béo chuỗi ngắn (SCFA) làm các mô ở đại tràng không thể hấp thu lượng lớn các khí này vào bên trong tế bào gây tiêu chảy, đầy hơi, trướng bụng.
Kết luận
FOS ( Fructooligosaccharides ) hay còn gọi là chất xơ hòa tan có vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng mạng lưới hệ thống miễn dịch của trẻ nhỏ. Kích thích sự tăng trưởng những vi trùng có lợi ở đại tràng, cản trở sự tăng trưởng những vi trùng bất lợi cho đường ruột nhằm mục đích ngăn ngừa thực trạng táo bón, dị ứng và nhiễm trùng đường ruột ở trẻ nhỏ .
Mọi chi tiết thắc mắc xin liên hệ HOTLINE 1900 9482 hoặc 0967 629 482.
Tham khảo nguồn:
1. https://sci-hub.se/10.1007/bf03180584
2. https://sci-hub.mksa.top/10.1007/s00394-002-1102-7
3. https://sci-hub.mksa.top/10.1093/jn/125.6.1401
