Bài viết được tư vấn trình độ bởi Bác sĩ Võ Hà Băng Sương – Bác sĩ điều trị – Khoa Khám bệnh và Nội khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc. Bác sĩ đã có hơn 15 năm kinh nghiệm tay nghề trong điều trị những bệnh lý nội .Độ thẩm thấu ( osmolality ) là thuật ngữ được sử dụng để miêu tả nồng độ thẩm thấu của một chất dịch. Độ thẩm thấu máu hay áp lực đè nén thẩm thấu máu “ hữu dụng ” đo số lượng những thành phần ( những ion hoặc phân tử ) có hoạt tính thẩm thấu trong huyết tương. Đây là một xét nghiệm hữu dụng để nhìn nhận thực trạng mất cân đối về nước và điện giải và để quyết định hành động nhu yếu dịch của khung hình .
Độ thẩm thấu máu cung cấp những thông tin hữu ích về:
- Tình trạng dịch của bệnh nhân.
- Tình trạng cô đặc của nước tiểu.
- Tình trạng bài xuất hormon chống bài niệu (ADH).
Nói về độ thẩm thấu máu cần phải lưu ý một số thuật ngữ khái niệm sau:
- Độ thẩm thấu máu hay áp lực thẩm thấu máu hữu dụng là nồng độ của một dịch có tính thẩm thấu khi dịch này được đo bằng đơn vị osmol hay milliosmol đối với 1000g chất hòa tan. Các chất hòa tan có tác động tới áp lực thẩm thấu huyết thanh như natri, bicarbonat, protein và glucose.
- Thông số độ thẩm thấu máu được đo bằng kỹ thuật hạ băng điểm hoặc tăng áp lực hơi nước.
- Áp lực thẩm thấu máu hữu dụng của huyết thanh được kiểm soát một phần bởi vasopressin (ADH) được sản xuất ra ở vùng dưới đồi.
- Tính thẩm thấu máu hay áp lực thẩm thấu máu là nồng độ của một dịch có tính thẩm thấu khi dịch này được đo bằng đơn vị osmol hay milliosmol đối với 1000ml dịch.
Trong điều kiện bình thường, áp lực thẩm thấu máu hữu dụng sẽ cao hơn so với áp lực thẩm thấu máu vì thể tích nước có trong 1 lít huyết tương chỉ là 940ml, còn lại là các protein.
Công thức ước tính áp lực thẩm thấu của huyết tương trên lâm sàng:
Áp lực thẩm thấu ước tính = nồng độ natri máu ( mmol / L ) x 2 + nồng độ ure máu ( mmol / L ) + nồng độ glucose máu ( mmol / L ) .
Xem thêm: Mất nước trong tăng nồng độ thẩm thấu máu
