1. Khái niệm di cư
Trong đời sống, con người di cư bởi nhiều nguyên do với nhiều mục tiêu khác nhau, với những khoảng cách xa gần khác nhau và vào những thời gian khác nhau. Quá trình này chịu sự ảnh hưởng tác động bởi nhiều tác nhân kinh tế tài chính và xã hội, thế cho nên nó tiềm ẩn thực chất kinh tế tài chính – xã hội thâm thúy. Đây là một trong những điểm mấu chốt phân biệt hai bộ phận dịch chuyển dân số nêu trên. Trong lịch sử vẻ vang cận đại tăng trưởng xã hội loài người, những luồng di cư từ châu Âu sang châu Mỹ, châu Đại Dương đã để lại dấu ấn so với sự tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội lúc bấy giờ .
Di cư là gì ? Có nhiều định nghĩa về di dân được đưa ra, mỗi định nghĩa xuất phát từ những phương diện khác nhau, do đó khó hoàn toàn có thể lựa chọn được định nghĩa thống nhất, bao quát cho mọi trường hợp, bởi tính phong phú, phức tạp của hiện tượng kỳ lạ di cư. Không phải mọi sự vận động và di chuyển của con người đều được coi là di cư. Trước hết, người ta phân biệt với những hình thức chuyển dời thường thì hàng ngày : Dời khỏi nhà để đi học, đi làm, đi chơi, thăm quan du lịch … Nhưng trong thực tiễn có nhiều hình thức vận động và di chuyển như đi thao tác có thời hạn ở quốc tế, công tác làm việc biệt phái xa nhà, vận động và di chuyển thao tác theo thời vụ, chuyển cư do hôn nhân gia đình của phụ nữ theo những khoảng cách đủ xa nhất định, với những tiềm năng điều tra và nghiên cứu đặc biệt quan trọng, lại được coi là di cư. Bởi vậy, việc đưa ra một định nghĩa di cư có ý nghĩa làm sáng tỏ thêm nội dung và những hình thức di cư .
Theo khái niệm trong sổ tay dân số của Liên Hiệp Quốc. Di cư là sự vận động và di chuyển của người dân theo chủ quyền lãnh thổ với những số lượng giới hạn về thời hạn và khoảng trống nhất định, kèm theo sự biến hóa nơi cư trú. Các thuật ngữ ‘ ’ nhập cư ’ ’ và ‘ ’ xuất cư ’ ’ được dùng để chỉ sự chuyển dời giữa những nước ( di cư quốc tế ). Các từ tương ứng ‘ ’ chuyển đến ’ ’ và ‘ ’ chuyển đi ’ ’ được dùng để chỉ sự vận động và di chuyển giữa những địa phận trong một nước ( di cư trong nước ) .
Hiểu về di dân theo cách tiếp cận trên đây dựa vào những đặc thù hầu hết sau :
Một là, con người chuyển dời khỏi địa dư nào đó đến một nơi nào đó, với một khoảng cách nhất định. Nơi đi ( nơi xuất cư ) và nơi đến ( nơi nhập cư ) phải được xác lập, hoàn toàn có thể là vùng chủ quyền lãnh thổ hoặc một đơn vị chức năng hành chính. Khoảng cách giữa hai điểm là độ dài di cư. Hai là, con người khi di cư khi nào cũng với những mục tiêu nhất định, họ đến một nơi nào đó và “ ở lại ” đó trong một thời hạn nhất định .
Hai là, nơi đi ( xuất phát ) là nơi ở liên tục, được lao lý theo hình thức ĐK hộ khẩu hoặc ĐK dân sự xác lập của cấp quản trị hành chính có thẩm quyền và nơi đến là nơi ở mới. Tính chất cư trú là điều kiện kèm theo cần để xác lập di cư .
Ba là, khoảng chừng thời hạn ở lại nơi mới trong bao lâu là đặc thù quan trọng xác lập sự vận động và di chuyển đó có phải là di cư hay không. Tuỳ mục tiêu, thời hạn “ ở lại ” hoàn toàn có thể là một số ít năm, một số ít tháng .
Một số đặc thù khác nữa hoàn toàn có thể được đưa vào trong nghiên cứu và điều tra đơn cử, ví dụ điển hình sự đổi khác những hoạt động giải trí lao động. Thông thường di cư được hiểu khi đổi khác nơi cư trú cũng thường kèm theo sự đổi khác việc làm, nơi thao tác, nghề nghiệp … Song không nhất thiết khi nào cũng vậy. Trong không ít trường hợp hai sự biến hóa nêu trên không song song với nhau .
Trong nghiên cứu và điều tra di cư một số ít khái niệm cần chăm sóc là :
- Nơi đi: Còn gọi là nơi xuất cư, là địa điểm cư trú trước khi một người rời đi nơi khác sinh sống.
- Nơi đến: Là điểm kết thúc quá trình di chuyển, là địa điểm mà một người dừng lại để sinh sống. Nơi và địa điểm ở đây là ám chỉ một lãnh thổ, một đơn vị hành chính nhất định.
- Người xuất cư hay còn gọi là người di cư đi là người rời nơi đang sinh sống để đi nơi khác
- Người nhập cư hay còn gọi là người di cư đến là người đến nơi mới để sinh sống
- Luồng (dòng) di cư là tập hợp người đi ra khỏi vùng đang sinh sống và đến cùng một vùng mới để cư trú theo những hướng nhất định vào những khoảng thời gian xác định.
- Chênh lệch giữa số người đến và số người đi trong cùng một lãnh thổ, đơn vị hành chính trong cùng một khoảng thời gian nhất định được gọi là di cư thuần túy.
2. Các thước đo di cư
Thông thường có những thước đo về di cư như : Tỷ suất nhập cư, tỷ suất xuất cư, tổng tỷ suất di cư, tỷ suất di cư thuần .
Trong đó : I, O, P. tương ứng là số người nhập cư, xuất cư và dân số trung bình của một vùng nào đó trong năm .
Các tỷ suất di cư cho biết trung bình cứ 1000 dân trong một năm có bao nhiêu người nhập cư ( I ), xuất cư ( O ), tổng của số người nhập cư và xuất cư, và chênh lệch giữa hai đại lượng trên .
Bảng 1: Tỷ suất di cư trong 5 năm trước Tổng điều tra 1999, 2009 chia theo các vùng kinh tế- xã hội
Từ biểu trên cho thấy, trong 6 vùng, 4 vùng có tỷ suất di cư thuần mang dấu âm ( – ), xếp theo mức độ cao nhất là Đồng bằng Sông Cửu Long ( – 40,4 ), Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung ( – 34,6 ) ; vùng Trung du và miền núi phía bắc ( – 17,5 ) ; Đồng bằng sông Hồng ( – 1,7 ). Đông Nam bộ là vùng nhập cư lớn nhất với tỷ suất di dân thuần + 107,7 % o .
3. Các giải pháp giám sát di dân
Các chiêu thức đo lường và thống kê di dân hoàn toàn có thể chia tương đối thành hai loại : trực tiếp và gián tiếp .
a / Phương pháp trực tiếp
Phương pháp này được cho phép xác lập quy mô di dân dựa vào những cuộc tổng tìm hiểu dân số ( TĐTDS ), thống kê hộ tịch, hộ khẩu ( TKHTHK ) và tìm hiểu mẫu về dân số ( ĐTMDS )
Trong những cuộc TĐTDS thường có những câu hỏi để thống kê giám sát mức độ di dân như : 1 / Nơi sinh, 2 / Thời gian cư trú, 3 / Nơi cư trú ở đầu cuối, 4 / Nơi cư trú vào một thời gian xác lập trước đó. Nếu đưa thêm tiêu chuẩn về khoảng trống, người ta hoàn toàn có thể xác lập được người không di cư và di cư theo chủ quyền lãnh thổ như thế nào .
TĐTDS ngày 1/4/1989, TĐTDS ngày 1/4/1999 và TĐTDS ngày 1/4/2009 ở Nước Ta cũng đưa ra những câu hỏi nhằm mục đích xác lập di cư với nơi cư trú khác nhau giữa những đơn vị chức năng hành chính là Q., huyện trở lên và thời gian trước đó là 1/4/1984, 1/4/1994 và 1/4/2004 cách thời gian tìm hiểu là 5 năm. Một người được coi là người di cư nếu nơi cư trú năm 1984, 1994 hay 2004 khác với năm 1989, 1999 và 2009. Tuy có hạn chế về mức độ đúng chuẩn, nhưng nó cũng cho biết bức tranh di cư về toàn diện và tổng thể. Kết quả đo lường và thống kê được nêu trong biểu sau :
Bảng 2: Di cư theo TĐTDS 1/4/1999 và 1/4/2009
So sánh hai quá trình cho thấy : Tỷ suất di cư trong huyện chỉ tăng 10 %, tỷ suất di cư giữa những huyện trong cùng tỉnh tăng 37,5 %, tỷ suất di cư giữa những tỉnh tăng 48 % còn tỷ suất di cư giữa những vùng tăng mạnh nhất, gần 58 %. Tương ứng, về số lượng tuyệt đối, di cư trong huyện chỉ tăng 275 ngàn người, di cư giữa những huyện trong cùng tỉnh tăng 571 ngàn còn di cư giữa những tỉnh tăng gần 1,4 triệu và di cư giữa những vùng tăng hơn 1 triệu người .
Ngoài TĐTDS, quy mô di cư còn được xác lập trải qua thống kê hộ tịch hộ khẩu. Di cư quốc tế hoàn toàn có thể được biết qua số lượng người xuất và nhập cư tại những cửa khẩu. Di cư trong nước hoàn toàn có thể chớp lấy được qua mạng lưới hệ thống ĐK hộ tịch, hộ khẩu tại những cấp chính quyền sở tại. Hệ thống ĐK lúc bấy giờ ở nước ta đang dần được hoàn thành xong để hoàn toàn có thể Giao hàng cho mục tiêu này .
Điều tra trình độ về di cư là nguồn số liệu quan trọng bổ trợ hai nguồn trên. Các cuộc tìm hiểu sẽ phân phối những thông tin cụ thể được cho phép nghiên cứu và phân tích những yếu tố ảnh hưởng tác động cũng như hậu quả của di cư. Chẳng hạn di cư từ nông thôn ra thành thị thì có những mặt tích cực và xấu đi nào, những nguyên do di cư đa phần …
b / Phương pháp gián tiếp
Khi thiếu những nguồn số liệu nêu trên hoàn toàn có thể sử dụng chiêu thức gián tiếp để tính 1 số ít chỉ tiêu di cư dựa vào : 1 / Thống kê hộ tịch, 2 / Biến động chung và dịch chuyển tự nhiên dân số, dịch chuyển cơ học dân số .
Nếu biết quy mô ngày càng tăng dân số chung và ngày càng tăng tự nhiên dân số thì hoàn toàn có thể tính được di cư thuần theo công thức sau :
NM = (Pt+n – Pt) – (B – D)t,t+n
Trong đó :
- NM: Lượng di cư thuần, nghĩa là chênh lệch giữa số nhập cư và xuất cư trong khoảng thời gian từ thời điểm t đến thời điểm t+n tính bằng năm;
- Pt và Pt+n: tổng dân số vào thời điểm t và t+n;
- B và D: Tổng số sinh và chết trong cùng thời kỳ.
Nếu không có số liệu về sinh và chết, thì hoàn toàn có thể ước đạt gần đúng di cư thuần ( NM ) dựa vào số dân ( P — ) và Tỷ suất tăng cơ học dân số của kỳ trước như sau :
Trong đó :
- NM: Lượng di cư thuần, nghĩa là chênh lệch giữa số nhập cư và xuất cư trong khoảng thời gian từ thời điểm t đến thời điểm t+n tính bằng năm;
- NMR0 : Tỷ suất di cư thuần (tỷ suất tăng cơ học dân số) của kỳ gốc ;
- P : Số dân trung bình giữa thời điểm t và t+n ;
- n: Số năm hay khoảng thời gian giữa hai thời điểm.
4. Nguyên nhân hầu hết di dân
Có rất nhiều nguyên do khiến người dân hoàn toàn có thể di cư từ nơi này đến nơi khác để sinh sống. Mỗi cá thể có những quyết định hành động khác nhau phụ thuộc vào vào nhiều yếu tố. Các yếu tố đó gồm :
- Các đặc trưng nhân khẩu học như: Tuổi, giới tính. Các đặc trưng này quyết định vị trí của mỗi cá nhân trong chu kỳ cuộc sống và vai trò của họ trong gia đình và xã hội
- Trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp của từng người. Ở đây có thể hiểu là trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật. Các trình độ, kỹ năng này có thể giúp hoặc ngăn cản họ tham gia vào lực lượng lao động ở địa phương nơi đi và nơi đến.
- Sự nắm bắt và nhận thức về các cơ hội tại địa phương nơi họ đang sinh sống và những địa phương nơi họ dự định ra đi. Điều này sẽ thúc đẩy họ ra đi hay ở lại
- Nhận thức về lối sống, điều kiện vật chất. Đây là những điều cá nhân mong muốn đạt được. Điều này cũng là những yếu tố góp phần hình thành quyết định di cư
- Người thân và bạn bè cũng có thể ảnh hưởng tới quyết định di cư của mỗi cá nhân. Người ta thường chọn chuyển đến những nơi bạn bè và người thân đang sống. Đây là một hình thức di cư gọi là di cư dây truyền. Do di chuyển theo dây chuyền, các dòng di cư từ một vùng này đến một vùng khác có thể tiếp tục diễn ra khá lâu, ngay cả khi lý do lựa chọn ra đi ban đầu không còn nữa.
Quyết đinh ra đi hay ở lại của mỗi người được hình thành nhờ sự tổng hợp của toàn bộ những yếu tố này. Nhiều khi người ngoài rất khó hiểu rất đầy đủ nguyên do quyết định hành động của từng cá thể .
Thu thập thông tin để xem xét nguyên do vì sao ai đó ra đi hay ở lại không phải là thuận tiện. Điều này cho thấy trong những cuộc tổng tìm hiểu dân số hay trong những cuộc tìm hiểu quy mô lớn rất khó tích lũy đúng mực nguyên do của những quyết định hành động vận động và di chuyển. Vì vậy, những cuộc điều tra và nghiên cứu quy mô nhỏ vận dụng những kỹ thuật nghiên cứu và điều tra định tính rất thích hợp để làm sáng tỏ yếu tố này. Tuy nhiên tại những cuộc tìm hiểu lớn, hoàn toàn có thể tích lũy được những thông tin về những nguyên do gián tiếp ảnh hưởng tới quyết định hành động di cư như : Các đặc trưng về kinh tế tài chính – văn hóa truyền thống của những người ra đi hay ở lại. Các đặc trưng như tuổi, giới tính, học vấn, việc làm thu nhập và vị trí trong mái ấm gia đình thường được tích lũy trong những cuộc tổng tìm hiểu dân số sẽ là những yếu tố quan trọng để giúp hiểu biết thêm về nguyên do vận động và di chuyển. Những người ra đi và ở lại thường thì khác nhau về những đặc trưng nêu trên. Do đó, những yếu tố thuộc về sức đẩy như : buồn tẻ, khan hiếm thời cơ để tăng trưởng, để cải tổ đời sống đã tạo nên dòng di cư của người trẻ tuổi trẻ đến đô thị tìm việc làm, học tập và tự do lựa chọn bạn đời tri kỷ, đồng thời quyết định hành động ra đi này thường gắn liền với mong ước phong phú hơn, văn minh hơn .
Sự độc lạ về kinh tế tài chính – xã hội và dân số của những dòng di cư lại tác động ảnh hưởng tới nơi đến và nơi đi. Dòng người trẻ tuổi ra đi từ nông thôn đến thành phố làm chảy máu chất xám và năng lực phát minh sáng tạo ở nông thôn, những yếu tố hoàn toàn có thể là động lực tăng trưởng ở nông thôn. Sự ngày càng tăng dân số trẻ ở đô thị có năng lực đi kèm với ngày càng tăng tỷ suất thất nghiệp, tạo ra đội quân vô gia cư, làm trầm trọng thêm những yếu tố xã hội như : Tội phạm, gái mại dâm và bất bình đẳng, chênh lệch giàu nghèo …
Kết quả của Tổng Điều tra dân số và nhà ở năm 2009 cho thấy ở Nước Ta, những nguyên do chính làm cho người dân di cư là :
- Tìm được việc làm ở nơi ở mới (51,1%) (Đây là lý do quan trọng nhất);
- Để cải thiện đời sống (47,6%) ;
- Gần người thân (20,8%);
- Vì tương lai của con cái (11,9%);
- Để cải thiện điều kiện xã hội và môi trường (11,2%);
- Không có việc làm ở nơi ở cũ (9,8%);
Các nguyên do khác như : Đã học xong, đi học, tái định cư, chỉ có dưới 10 % người di cư xác nhận là họ chuyển dời vì những nguyên do này bên cạnh những nguyên do khác .
5. Ảnh hưởng của di cư đến tăng trưởng dân số và kinh tế-xã hội
5.1. Ảnh hưởng của di cư đến tăng trưởng dân số
Di cư có ảnh hưởng tác động đến quy mô dân số ở cả nơi đi và nơi đến. Ngoài ra, di cư không chỉ tác động ảnh hưởng đến quy mô dân số mà còn tác động ảnh hưởng đến cơ cấu tổ chức dân số. Những cơ cấu tổ chức dân số hoàn toàn có thể chịu tác động ảnh hưởng nhiều nhất của di cư là cơ cấu tổ chức tuổi, cơ cấu tổ chức giới tính và cơ cấu tổ chức theo trình độ học vấn. Tác động của di cư đến quy mô và cơ cấu tổ chức dân số ở cả nơi đi và nơi đến hoàn toàn có thể diễn ra như sau :
– Đối với nơi đến: Có thể thấy ngay được rằng di cư đến làm cho quy mô dân số nơi đến tăng lên một cách rõ rệt. Tốc độ tăng trưởng dân số ở nơi đến tăng lên do ảnh hưởng cả tăng tự nhiên và tăng cơ học. Nhiều nơi, đặc biệt là các thành phố, tỷ suất tăng cơ học dân số còn cao hơn tỷ suất tăng tự nhiên dân số.
Cơ cấu dân số ở nơi đến cũng đổi khác rất phong phú, nhờ vào vào đặc thù tự nhiên, kinh tế tài chính và trình độ tăng trưởng của công nghệ tiên tiến ở nơi đến. Đối với những khu công nghiệp yên cầu nhiều lao động phái mạnh thì tỷ suất nam trong dân số tăng lên. Đối với những nơi sản xuất yên cầu lao động có trình độ cao thì tỷ trọng lao động được đào tạo và giảng dạy tăng lên. Mặt khác, nếu những ngành công nghiệp nhẹ ( may mặc, giày da ) du lịch, dịch vụ tăng trưởng thì lại lôi cuốn nhiều lao động nữ. Tuy nhiên, lúc bấy giờ dòng di cư từ nông thôn đến thành thị là hầu hết và nó mang đặc trưng rất phong phú. Bên cạnh dòng di cư của người có trình độ cao đến tìm việc làm có thu nhập cao, lại có dòng di cư của người có thu nhập thấp đến thành phố làm những việc mà người có trình độ trình độ cao không còn thời hạn và công sức của con người để làm. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh vấn đề rằng, lúc bấy giờ ở nước ta di cư vẫn mang tính tinh lọc theo tuổi, những người trong độ tuổi lao động thường vận động và di chuyển nhiều hơn. Vì vậy, cơ cấu tổ chức dân số ở những nơi là điểm đến của những luồng di cư thường biến hóa theo khunh hướng tỷ suất người trong độ tuổi tăng lên .
– Đối với nơi đi: Di cư làm cho quy mô dân số nơi đi giảm đi. Hiện nay ở nước ta, một số tỉnh có số người di cư cao, tốc độ tăng trưởng dân số giảm. Tuy nhiên, thành phần chủ yếu làm giảm tốc độ tăng trưởng dân số là do tỷ suất di dân thuần mang dấu âm. Lúc này tăng trưởng dân số hoàn toàn phụ thuộc vào tốc độ tăng tự nhiên dân số.
Như đã nêu, theo số liệu của Tổng điều tra Dân số và nhà ở năm 1999, trong khoảng thời gian 5 năm từ năm 1994 đến 1999, ở Tây Nguyên trung bình cứ 1.000 người có 94,67 người mới nhập cư và 19,05 người xuất cư, chênh lệch là 75,62. Tương tự, ở vùng Đông Nam Bộ kết quả tính toán như sau: 80,20 – 27,91 = 52,29 %o. Đây là hai vùng di cư làm tăng dân số. Số tăng tuyệt đối ở Tây Nguyên là 198.469 người (75,62 x 2.624.553/1000) và ở vùng Đông Nam Bộ là 600.860 người (52,29 x 11.490.916/1000).
Tuy nhiên, theo số liệu của Tổng tìm hiểu Dân số và nhà ở năm 2009, trong khoảng chừng thời hạn 5 năm từ năm 2004 đến 2009, ở Đông Nam Bộ trung bình cứ 1000 người có 135,4 người mới nhập cư và 27,7 người xuất cư, chênh lệch là 107,7. Tương tự, ở Tây Nguyên tác dụng giám sát như sau : 43,3 – 32,1 = 11,2 phần nghìn. Đây là hai vùng di cư làm tăng dân số. Số tăng tuyệt đối ở vùng Đông Nam Bộ là 1.510.534 người ( 107,7 x 14.025.387 / 1000 ) và ở Tây Nguyên là 57.203 người ( 11,2 x 5.107.437 / 1000 ). Như vậy, dòng di cư đã biến hóa giữa hai cuộc tìm hiểu. Nếu trong thời hạn từ 1994 đến 1999 người dân di cư nhiều đến Tây Nguyên là để tìm đất đai canh tác, thì này người dân chuyển dời nhiều đến vùng Đông Nam bộ là vùng có nhiều khu công nghiệp tăng trưởng .
Mặt khác, trong những trường hợp, mặc dầu số lượng di cư thuần hoàn toàn có thể không lớn, nhưng nếu số xuất cư và nhập cư lớn, chắc như đinh chất lượng dân số có sự đổi khác, chính bới sự hiện hữu của những người mới đến sẽ mang những đặc trưng văn hoá, trình độ trình độ, kinh nghiệm tay nghề, tính cách khác với những người dân đang sinh sống tại chỗ. Ví dụ, theo số liệu di dân giữa những tỉnh trong Tổng tìm hiểu dân số và nhà ở 1/4/2009 cho thấy một số ít tỉnh có tỷ suất nhập cư và xuất cư đều lớn, biểu lộ qua chỉ tiêu tỷ suất di cư tổng, nhưng tỷ suất di dân thuần lại thấp, điều đó phản ánh chênh lệch di cư không đáng kể. Có thể thấy sự tương phản về tỷ suất nhập cư, tỷ suất xuất cư giữa những tỉnh trong bảng 3 .
Trong bảng 3 nơi có tỷ suất di cư thuần túy cao nhất là Tỉnh Bình Dương ( 341,7 % o ). Đây là tỉnh có chênh lệch di cư dương cao nhất cả nước. Tỉnh có tỷ suất di cư thuần âm cao nhất cả nước là Thanh Hóa ( – 65,2 % o ). Trong hai thành phố lớn nhất cả nước là TP. Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thì thành phố Hồ Chí Minh là nơi có tỷ suất di dân thuần lớn hơn, cao gấp hơn 2 lần so với Thành Phố Hà Nội .
Bảng 3: Tổng tỷ suất di dân và tỷ suất di dân thuần của một số tỉnh/thành phố theo số liệu Tổng điều tra Dân số và Nhà ở 1/4/2009
Cơ cấu tuổi của dân số cũng chịu ảnh hưởng tác động của di cư. Tỷ lệ giới tính của những độ tuổi khác nhau trong dân số hoàn toàn có thể có những chênh lệch tuỳ thuộc vào cường độ và đặc thù tinh lọc của di cư. Số liệu Tổng tìm hiểu Dân số và nhà ở năm 2009 cho thấy người di cư thường là những người ở độ tuổi trẻ, tập trung chuyên sâu nhiều vào nhóm 15-29 .
Cơ cấu giới tính của dân số cũng chịu tác động ảnh hưởng của xu thế nữ hóa những dòng di cư. Ở những khu vực thành thị, tỷ số giới tính trong nhóm tuổi 15-29 của nơi đi thì tăng lên còn của nơi đến thì giảm đi. Theo số liệu Tổng tìm hiểu Dân số và nhà ở năm 2009, xu thế nữ hóa chiếm lợi thế rất mạnh ở luồng di cư trong nội bộ huyện và giảm dần ở những luồng di cư có khoảng cách xa .
Hình 1: Tính chọn lọc theo tuổi của dân số di cư 2009
Do ảnh hưởng tác động đến quy mô và cơ cấu tổ chức dân số, di cư gián tiếp tác động ảnh hưởng đến những chỉ tiêu dân số học, trong đó trước hết phải kể đến sinh, chết và hôn nhân gia đình. Thái độ, hành vi, thói quen, phong tục tập quán của con người không hề đổi khác ngay sau khi di cư, mà sẽ được mang theo, duy trì ở nơi mới và phát huy công dụng trong một thời hạn .
5.2. Ảnh hưởng của di cư đến tăng trưởng kinh tế-xã hội
Như đã nêu, di cư mang thực chất kinh tế tài chính xã hội thâm thúy. Trong điều kiện kèm theo thông thường người ta di cư vì những nguyên do kinh tế tài chính và xã hội là đa phần. Do đó, động cơ di cư đã và đang là yếu tố được những nhà nghiên cứu dân số và xã hội học chăm sóc. Di cư ảnh hưởng tác động đến kinh tế-xã hội ở cả nơi đến và nơi đi .
a/ Đối với nơi đến:
Ảnh hưởng của người di cư đến tăng trưởng kinh tế tài chính rất rõ ràng, hoàn toàn có thể kể tên đơn cử như sau :
+ Tác động tích cực:
- Góp phần phát triển kinh tế-xã hội làm tăng GDP và chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động ở nơi đến đặc biệt là các thành phố.
- Lao động di cư là nguồn cung cấp nguồn nhân lực cho các công việc lao động giản đơn, đặc biệt ở các ngành nặng nhọc, thu nhập thấp và nguy hiểm mà người dân nơi đến, đặc biệt thành phố không làm.
- Góp phần thúc đẩy phát triển ngành nghề dịch vụ, làm cho các dịch vụ đến gần dân hơn, tiện lợi hơn (đưa gas, đưa gạo, đưa nước tinh khiết, đưa cơm hộp, rửa xe máy, ô tô…).
- Góp phần điều tiết giá cả lao động trên thị trường lao động. Nếu không có người di cư đến, tại Hà Nội nói riêng và các thành phố lớn nói chung, thiếu lao động làm việc trong các ngành xây dựng, may… Người thành phố, sẽ yêu cầu giá cả cao hơn rất nhiều nếu họ chấp nhận làm những việc nêu trên. Khác với người dân sở tại, người di cư có thể làm bất cứ việc gì không trái pháp luật bằng sức lao động của mình miễn là họ thấy có được thu nhập phù hợp.
+ Tác động tiêu cực:
– Gia tăng dân số cơ học nhanh, đặc biệt quan trọng là ở những nơi đô thị hóa nhanh đã làm cho hạ tầng trở lên quá tải. Các điều kiện kèm theo về hạ tầng như nhà tại, trường học, bệnh viện, điện, nước, đường phố, vệ sinh môi trường tự nhiên và những điều kiện kèm theo khác hiện chưa thể cung ứng được tốt so với số dân thực tiễn đang sống tại thành phố .
– Người di cư chưa có thói quen bảo vệ môi trường tự nhiên, đặc biệt quan trọng là những người đang sống ở nông thôn chuyển dời ra những đô thị như bỏ rác vào sọt rác và không quan tâm đến vệ sinh đường phố, tổ dân phố nơi họ đang thuê nhà trọ để sinh sống. Vì vậy, họ làm ảnh hưởng tác động xấu đến vệ sinh đường phố và thiên nhiên và môi trường đô thị. Mặt khác, với tâm ý mình chỉ là người “ ăn nhờ ở đậu ”, thao tác khó khăn vất vả mà thu nhập cũng không cao so với người thường trực, người di cư thường không tham gia gia vào những hoạt động giải trí hội đồng. Khi xa mái ấm gia đình, tình cảm thiếu thốn lại không chịu sự giám sát của mái ấm gia đình nên hoàn toàn có thể trong tình cảm với người khác giới họ thuận tiện có tình yêu và trong quan hệ tình cảm nhiều lúc cũng vượt quá số lượng giới hạn được cho phép theo chuẩn mực xã hội, văn hoá. Những điều đó tạo ra thái độ thiếu thiện cảm của người dân thường trực so với người di cư .
Một đặc thù của người di cư, đặc biệt quan trọng là người di cư thao tác ở khu vực phi chính thức là hay biến hóa chỗ thao tác và hay biến hóa chỗ ở. Vì vậy, mặc dầu luật cư trú năm 2006 đã tạo mọi điều kiện kèm theo thuận tiện cho người di cư trong việc ĐK tạm trú. Nhưng số người không ĐK tạm trú rất nhiều. Điều này gây khó khăn vất vả cho công an trong việc quản trị trật tự trị an .
– Số lượng người di cư đến những thành phố lớn, đặc biệt quan trọng đa phần họ là những người trình độ học vấn thấp, chưa qua đào tạo và giảng dạy nghề nghiệp. Vì vậy, rất nhiều người di cư không có công việc làm ổn đinh, thu nhập thấp. Một thực tiễn đã được công an tại những địa phận nơi đến thừa nhận, thì người di cư ồ ạt đến những thành phố cũng góp thêm phần làm tệ nạn trộm cắp ngày càng tăng. Theo đánh giá và nhận định của chỉ huy công an ở những Q. / huyện khảo sát thì khoảng chừng 33 % những người bị coi là tội phạm là người tỉnh ngoài đến TP.HN. Đại bộ phận trong số họ là người trẻ tuổi .
– Người di cư vừa là người gây ra những tệ nạn xã hội, nhưng họ cũng là nạn nhân của những tệ nạn xã hội .
+ Các khó khăn mà người di cư thường gặp phải ở nơi đến:
Người di cư, nhất là di cư tự do từ nông thôn đến thành thị thường gặp rất nhiều khó khăn vất vả, những khó khăn vất vả đó thường là :
– Thứ nhất là không tìm được việc làm tương thích với sở trường thích nghi và trình độ. Thông thường những người di cư từ nông thôn đến thành phố, việc làm tiên phong là làm tại khu vực phi chính thức với mức thu nhập rất thấp. Họ buộc phải đồng ý làm những việc không tương thích với nguyện vọng để hoàn toàn có thể sống qua ngày mong tìm thời cơ kiếm được việc làm tương thích và có mức thu nhập cao hơn. Nhiều người trong số họ đã không khi nào kiếm được việc làm tương thích với mong ước .
– Thứ hai là tìm nơi ở. Hiện tại, trong những thành phố lớn giá nhà ở thường cao, nên người di cư, nhất là di cư mới từ nông thôn đến thành thị phải gật đầu ở trong những ngôi nhà trật hẹp tồi tàn và xa chỗ thao tác. Việc tiếp cận với những dịch vụ y tế, giáo dục cũng bị hạn chế .
– Thứ ba là họ hoàn toàn có thể bị lạm dụng, bị đối xử không công minh trong việc làm. Giờ làm của họ thường dài hơn 10 tiếng một ngày với mức lương thấp, không có bảo hiểm xã hội, không có bảo hiểm y tế, không có ngày nghỉ lễ và chủ nhật .
– Thứ tư là hoàn toàn có thể bị đối xử không công minh ở nơi sinh sống, bị người bản xứ bắt nạt, cướp giật và nhiều lúc còn bị chủ sử dụng lao động hành hạ đánh đập .
– Người di cư là người sống xa mái ấm gia đình, thiếu thốn tình cảm, họ thuận tiện đồng ý quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn, ngay cả khi quan hệ tình dục với những người có rủi ro tiềm ẩn cao về những bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nhiều người trong số họ đã có thai ngoài ý muốn và mắc những bệnh lây truyền qua đường tình dục trong đó có cả HIV / AIDS .
b/ Đối với nơi đi:
+ Tác động tích cực:
– Góp phần tăng trưởng kinh tế tài chính mái ấm gia đình ở địa phương nơi đi qua đó làm đổi khác bộ mặt làng quê ở nơi đi. Tác động tích cực của người di cư so với mái ấm gia đình và địa phương nơi đi được nhìn nhận qua số tiền gửi về mái ấm gia đình, sử dụng tiền gửi của mái ấm gia đình vào tăng trưởng kinh tế tài chính, giáo dục và chăm nom sức khỏe thể chất cho những thành viên trong mái ấm gia đình và góp vốn đầu tư tăng trưởng kinh tế tài chính ở địa phương .
– Góp phần tăng trưởng kinh tế tài chính ở địa phương, người di cư còn góp thêm phần tăng trưởng kinh tế tài chính ở địa phương trải qua việc người di cư có thu nhập cao góp vốn đầu tư về tăng trưởng ngành nghề ở địa phương. Nhiều người di cư đã học được kinh nghiệm tay nghề sản xuất ở nơi đến, khi trở về quê họ mở ngành nghề mới lôi cuốn lao động địa phương qua đó cải tổ đời sống cho người lao động ở quê nhà .
+Tác động tiêu cực:
– Thiếu lao động tại địa phương nơi đi .
Khi người di cư tìm việc làm một cách ồ ạt, do đặc trưng đa phần của người di cư là những người trong độ tuổi lao động, nên ở lại nông thôn chỉ còn phụ nữ mang thai, nuôi con nhỏ và những người đã hết tuổi lao động, sức yếu không hề đi làm ngoại tỉnh. Điều này làm cho những người cao tuổi phải khó khăn vất vả thêm, phải làm cả việc đồng áng mà đáng lẽ đến tuổi nghỉ hưu ( trên 60 tuổi ) họ không còn phải làm nữa. Thậm chí có người đã đến 70 tuổi rồi vẫn còn phải thao tác trên đồng ruộng. Một số mái ấm gia đình do những người trong độ tuổi lao động di cư tìm việc làm nơi khác, nên trẻ nhỏ dưới 14 tuổi đã phải sửa chữa thay thế cha mẹ thao tác .
– Một số lối sống đô thị không tương thích với truyền thống lịch sử đã gia nhập vào đời sống hàng ngày ở nơi đi .
Những nét văn hoá lối sống của đô thị không tương thích với truyền thống lịch sử ở nông thôn đã được người trẻ tuổi di cư mang về như nhuộm tóc màu, phục trang kiểu lố lăng. Điều này làm cho những người quen sống ở nông thôn không dễ chịu và cho là làm mất thuần phong mỹ tục ở nông thôn. Ngay cả cha mẹ của người trẻ tuổi di cư cũng không đồng ý lối sống đó nên thường xảy ra mẫu thuẫn trong mái ấm gia đình giữa hai thế hệ .
Một tác động ảnh hưởng xấu đi nữa cần phải kể đến, là một số ít nữ người trẻ tuổi đã có quan hệ tình dục tiền hôn nhân gia đình và mang thai ngoài giá thú. Số nữ người trẻ tuổi này quay về quê cũ tìm sự trợ giúp của mái ấm gia đình. Làm cho mái ấm gia đình ở nơi đi không chỉ chịu thiệt thòi về kinh tế tài chính mà còn là gánh nặng tâm ý so với họ, trước những dị nghị của những người xung quanh .
Nhiều người trẻ tuổi di cư mắc những bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV / AIDS tạo ra gánh nặng về chăm nom về y tế, về niềm tin cho mái ấm gia đình .
Nhiều trẻ nhỏ đã chịu những cú sốc tâm ý khi cha mẹ chúng di cư tìm việc làm ở nơi khác không hề chăm nom chúng hàng ngày. Các biểu lộ đơn cử là : Kết quả học tập kém đi, không nghe lời ông bà hoặc người đỡ đầu. Thậm chí có 1 số ít ít thanh thiếu niên, do thiếu vắng sự chăm nom của cha mẹ đã có hành vi vi phạm pháp lý như : trộm cắp ; sử dụng ma túy …
Một số cặp vợ chồng đã ly hôn sau thời hạn xa cách vì nhiều nguyên do : Không còn tương thích về lối sống, hoài nghi vợ ( chồng ) không chung thủy …
(Nguồn tài liệu: Tài liệu môn Dân số học cơ bản, Tổng cục dân số kế hoạch hóa gia đình, 2015)
