Trong giao dịch dân sự, chúng ta thường nghe tới các biện pháp bảo đảm. Trong đó, điển hình là biện pháp “đặt cọc” được sử dụng rất nhiều trong các giao dịch dân sự (như thuê nhà, mua xe, mua nhà ở, chuyển nhượng quyền sử dụng đất,…). Để giúp quý độc giả hiểu rõ hơn về biện pháp bảo đảm này, Luật Hoàng Phi xin gửi đến quý độc giả những thông tin liên quan đến Đặt cọc là gì?
Đặt cọc là gì?
Khái niệm Đặt cọc là gì? được quy định tại Điều 328 BLDS 2015 như sau:
1. Đặt cọc là việc một bên ( sau đây gọi là bên đặt cọc ) giao cho bên kia ( sau đây gọi là bên nhận đặt cọc ) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác ( sau đây gọi chung là gia tài đặt cọc ) trong một thời hạn để bảo vệ giao kết hoặc thực thi hợp đồng .
2. Trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Như vậy, đặt cọc là giải pháp bảo vệ, theo đó bên đặt cọc giao cho bên nhận đặt cọc một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác ( gia tài đặt cọc ) trong một thời hạn để bảo vệ việc giao hết hoặc thực thi hợp đồng. Trong đó :
– Chủ thể đặt cọc : gồm bên đặt cọc và bên nhận đặt cọc. Hai bên phải có năng lượng pháp luật dân sự, năng lượng hành vi dân sự và tham gia thanh toán giao dịch đặt cọc một cách tự nguyện. ( Theo Điều 117 BLDS năm ngoái )
– Đối tượng của đặt cọc : là một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác và phải thuộc quyền sở hữu của bên bảo vệ ( theo Điều 295 BLDS năm ngoái ) .
– Hình thức đặt cọc : BLDS năm ngoái không lao lý bắt buộc đặt cọc phải lập thành văn bản như BLDS 2005. Riêng với trường hợp một gia tài bảo vệ thực thi nhiều nghĩa vụ và trách nhiệm thì mới phải lập thành văn bản ở mỗi lần bảo vệ ( Theo Điều 296 BLDS năm ngoái ) .
Do đó, với việc đặt cọc trong trường hợp không phải lập thành văn bản hoàn toàn có thể triển khai bằng lời nói hoặc bằng văn bản tùy vào sự thỏa thuận hợp tác của những bên tham gia thanh toán giao dịch. Khi đó thỏa thuận hợp tác đặt cọc hoàn toàn có thể được biểu lộ bằng một văn bản riêng nhưng cũng hoàn toàn có thể được bộc lộ bằng một pháp luật trong hợp đồng chính thức .
Đối với đặt cọc nhằm mục đích giao kết hợp đồng thì việc đặt cọc phải được biểu lộ bằng văn bản riêng vì tại thời gian giao kết thỏa thuận hợp tác đặt cọc thì hợp đồng chưa được hình thành .
Pháp luật cũng không pháp luật thỏa thuận hợp tác đặt cọc có phải bắt buộc được công chứng, xác nhận hay không, tùy vào sự thỏa thuận hợp tác của những bên .
Tuy nhiên xét cho cùng, dù trong trường hợp đặt cọc không pháp luật bắt buộc phải lập thành văn bản nhưng để bảo vệ tránh xảy ra tranh chấp và khó khăn vất vả trong quy trình xử lý khi có tranh chấp phát sinh thì vẫn nên lập thành văn bản thỏa thuận hợp tác việc đặt cọc với pháp luật rõ ràng, đơn cử và có công chứng, xác nhận .
Mục đích của đặt cọc?
Tùy vào sự thỏa thuận hợp tác của những bên và địa thế căn cứ vào thời gian đặt cọc với thời gian giao kết của hợp đồng được bảo vệ bằng giải pháp đặt cọc để xác lập mục tiêu của việc đặt cọc. Việc đặt cọc hoàn toàn có thể chỉ mang mục tiêu bảo vệ việc giao kết hợp đồng, hoàn toàn có thể chỉ mang mục tiêu bảo vệ việc triển khai hợp đồng nhưng cũng hoàn toàn có thể mang cả hai mục tiêu đó .
Khác với các biện pháp bảo đảm khác, thời điểm phát sinh thỏa thuận đặt cọc có thể là cùng hoặc sau khi kí kết hợp đồng chính thức, tức là khi các chủ thể đã có quan hệ nghĩa vụ, cũng có thể phát sinh trước khi giữa các chủ thể kí kết hợp đồng chính thức. Mục đích của đặt cọc do các bên chủ thể thỏa thuận.
Việc chỉ ra mục tiêu của đặt cọc có ý nghĩa quan trọng để xác lập hiệu lực thực thi hiện hành của đặt cọc .
– Trường hợp những bên đã thỏa thuận hợp tác rõ mục tiêu đặt cọc thì theo sự thỏa thuận hợp tác đó. ( Theo Điều 293 và Khoản 1 Điều 328 BLDS năm ngoái )
– Trường hợp thỏa thuận hợp tác đặt cọc được phát sinh trước khi những bên giao kết hợp đồng chính mà những bên không thỏa thuận hợp tác về mục tiêu của đặt cọc thì giải pháp đặt cọc đó sẽ bảo vệ cả việc giao kết và thực thi hợp đồng. ( Theo Điều 293 và Khoản 1 Điều 328 BLDS năm ngoái )
– Trường hợp thỏa thuận đặt cọc được phát sinh sau khi hợp đồng đã được giao kết thì mục đích của đặt cọc là nhằm thực hiện hợp đồng. (Theo Điều 293 và Khoản 1 Điều 328 BLDS 2015)
Phân biệt đặt cọc và tiền trả trước?
Thứ nhất: Về khái niệm đặt cọc đã được nêu rõ ở phần phân tích trên, còn với “tiền trả trước” pháp luật hiện hành không có quy định về việc “trả tiền trước”. Tuy nhiên, trong thực tiễn thì có thế hiểu đơn giản, tiền trả trước là một khoản tiền mà bên có nghĩa vụ tiến hành trả trước cho bên có quyền nhằm thực hiện hợp đồng sẽ giao kết hoặc đã giao kết.
Thứ hai: Về mục đích: Phần tiền trả trước này để khấu trừ luôn vào phần nghĩa vụ cần thực hiện trong hợp đồng chứ không nhằm mục đích bảo đảm giao kết hay thực hiện hợp đồng như đặt cọc.
Thứ ba: Về hậu quả pháp lí khi có vi phạm.
– Đối với đặt cọc :
+ Nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết hợp đồng, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc. (coi như là khoản bồi thường cho việc vi phạm thỏa thuận)
+ Nếu bên nhận đặt cọc phủ nhận việc giao kết, triển khai hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc gia tài đặt cọc và một khoản tiền tương tự giá trị gia tài đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận hợp tác khác. ( coi như là khoản bồi thường cho việc vi phạm thỏa thuận hợp tác )
– Đối với tiền trả trược : khi có bên vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm hay không triển khai giao kết hợp đồng như ý chí khởi đầu thì khoản tiền trả trược về nguyên tắc sẽ được hoàn trả lại cho bên đã trả và sẽ không chịu khoản phạt nào. Điểm này khác trọn vẹn so với hậu quả pháp lý của giải pháp đặt cọc như đã đề cập ở phần trên .
Trên đây là một số chia sẻ của chúng tôi về việc giải đáp thắc mắc liên quan đến Đặt cọc là gì? Khách hàng tham khảo nội dung bài viết, có vướng mắc gì vui lòng liên hệ tổng đài tư vấn pháp luật 1900.6557 để được hỗ trợ.
