Cà phê là tên một chi thực vật thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae).
Chi cà phê bao gồm nhiều loài cây lâu năm khác nhau. Tuy nhiên, không phải loài nào cũng chứa caffein trong hạt, một số loài khác xa với những cây cà phê ta thường thấy. Chỉ có hai loài cà phê có ý nghĩa kinh tế. Loài thứ nhất có tên thông thường trong tiếng Việt là cà phê chè (tên khoa học: Coffea arabica), đại diện cho khoảng 61% các sản phẩm cà phê trên thế giới. Loài thứ hai là cà phê vối (tên khoa học: Coffea canephora hay Coffea robusta), chiếm gần 39% các sản phẩm cà phê. Ngoài ra còn có Coffea liberica và Coffea excelsa (ở Việt Nam gọi là cà phê mít) với sản lượng không đáng kể.
Thân cây cafe vối, khi cưa đốn thường được dùng chạm trổ những đồ bằng tay thủ công mỹ nghệ .
Cây cà phê chè có thể cao tới 6 m, cà phê vối tới 10 m. Tuy nhiên ở các trang trại cà phê người ta thường phải cắt tỉa để giữ được độ cao từ 2–4 m, thuận lợi cho việc thu hoạch. Cây cà phê có cành thon dài, lá cuống ngắn, xanh đậm, hình oval. Mặt trên lá có màu xanh thẫm, mặt dưới xanh nhạt hơn. Chiều dài của lá khoảng 8-15 cm, rộng 4–6 cm. Rễ cây cà phê là loại rễ cọc, cắm sâu vào lòng đất từ 1 đến 2,5 m với rất nhiều rễ phụ tỏa ra xung quanh làm nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng nuôi cây.
Hoa cà phêHoa cà phê màu trắng, có năm cánh, thường nở thành chùm đôi hoặc chùm ba. Màu hoa và hương hoa dễ làm ta liên tưởng tới hoa nhài. Hoa chỉ nở trong vòng 3 đến 4 ngày và thời hạn thụ phấn chỉ vài ba tiếng. Một cây cafe trưởng thành có từ 30.000 đến 40.000 bông hoa .
Ngay từ khi cây cà phê ra hoa kết quả người ta đã có những đánh giá đầu tiên về vụ mùa cà phê. Ở các nước sản xuất cà phê lớn điều này đặc biệt quan trọng trong việc đưa ra những nhận định về giá cả và thị trường. Tuy vậy những đợt rét đậm hoặc hạn hán có thể làm đảo lộn mọi sự tính toán và đẩy thị trường vào tình thế hoàn toàn khác.
Cà phê là loài cây tự thụ phấn, do đó gió và côn trùng nhỏ có tác động ảnh hưởng lớn tới quy trình sinh sản của cây. Sau khi thụ phấn quả sẽ tăng trưởng trong 7 đến 9 tháng và có hình bầu dục, hình thức bề ngoài giống như quả anh đào. Trong thời hạn chín, sắc tố của quả đổi khác từ xanh sang vàng rồi sau cuối là đỏ. Quả có màu đen khi đã chín nẫu. Do thời hạn đâm hoa kết trái lâu như vậy mà một vụ cafe lê dài gần một năm trời và hoàn toàn có thể xảy ra trường hợp trên một cây vừa có hoa, vừa có quả .Thông thường một quả cafe chứa hai hạt. Chúng được bảo phủ bởi lớp thịt quả bên ngoài. Hai hạt cafe nằm ép sát vào nhau. Mặt tiếp xúc giữa chúng là mặt phẳng, mặt hướng ra bên ngoài có hình vòng cung. Mỗi hạt còn được bảo vệ bởi hai lớp màng mỏng mảnh : một lớp màu trắng, bám chặt lấy vỏ hạt ; một lớp màu vàng rời rạc hơn bọc ở bên ngoài. Hạt hoàn toàn có thể có hình tròn trụ hoặc dài, lúc còn tươi có màu xám vàng, xám xanh hoặc xanh. Thỉnh thoảng cũng gặp những quả chỉ có một hạt ( do chỉ có một nhân hoặc do hai hạt bị dính lại thành một ) .
Niên vụ ( năm sản xuất )[sửa|sửa mã nguồn]
Ở Việt Nam, nước hiện đứng đầu thế giới về sản xuất cà phê vối (robusta), niên vụ được tính từ tháng 10 đến hết tháng 9 năm sau (theo dương lịch). Thời gian thu hoạch tại các tỉnh Tây Nguyên (là nơi sản xuất khoảng 80% tổng sản lượng của Việt Nam) thường kéo dài trong 4 tháng, tính từ cuối tháng 10 đến hết tháng 1.
Ngay sau thu hoạch là thời hạn nông dân trồng cafe vối khởi đầu tưới nước cho cây và bón phân, chia thành nhiều đợt ngắn. Giai đoạn này lê dài đến tháng 4 hàng năm .
Một vài hình ảnh về cây cafe[sửa|sửa mã nguồn]
cây cafe trong đời sống tây nguyên trong thị trường lúc bấy giờ giá trị của nó thế nào và kèm theo la rất nhiêu tác ung của no
