Vấn đề sở hữu trong nền kinh tế quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta
( ĐCSVN ) – Nền kinh tế tài chính trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là nền kinh tế tài chính quá độ, hoạt động, tăng trưởng theo quy luật quan hệ sản xuất tương thích với một trình độ tăng trưởng nhất định của lực lượng sản xuất .
Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất xã hội, trong đó quan hệ sở hữu là quan hệ cơ bản nhất của quan hệ sản xuất. Chủ sở hữu có thể thống nhất ở một người, có thể tách bạch ở nhiều người; có thể là sở hữu riêng[1] của tư nhân (tư hữu) hay sở hữu chung[2] của cộng đồng, của xã hội (sở hữu xã hội). Chủ thể sở hữu có thể là thể nhân, có thể là pháp nhân. Đối tượng sở hữu là các yếu tố đầu vào của sản xuất và các sản phẩm được tạo ra từ các yếu tố đầu vào đó. Đối tượng sở hữu luôn biến đổi do trình độ phát triển của lực lượng sản xuất quyết định.
Ngày nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ, nhất là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, thì đối tượng sở hữu chuyển mạnh từ đối tượng sở hữu hữu hình là các tư liệu sản xuất sang đối tượng sở hữu vô hình là tri thức của loài người, là trí tuệ của con người, là trí tuệ nhân tạo, là công nghệ tiên tiến, hiện đại, công nghệ kỹ thuật số, internet vạn vật, thông tin, dữ liệu lớn (big data), bằng sáng chế, phát minh, giải pháp công nghệ, bản quyền, thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa, lợi thế thương mại, uy tín trên thương trường… Đối tượng sở hữu vô hình ngày càng chiếm vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế tri thức. Chính điều này là động lực thúc đẩy lực lượng sản xuất xã hội phát triển, là cơ sở để chuyển mạnh sang sản xuất theo chiều sâu, tăng năng suất của các yếu tố tổng hợp (TFP), tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế. Vì vậy, phải coi phát triển khoa học công nghệ thực sự là quốc sách hàng đầu; phải chuyển mạnh từ áp dụng, bắt chước công nghệ sẵn có sang đổi mới sáng tạo công nghệ, phát triển công nghệ mới, tiên tiến hiện đại là một đột phá chiến lược. Phải có công nghệ made by Vietnam để tạo ra hàng hóa made by Việt Nam, làm cho Việt Nam phát triển hùng cường. Quan hệ sở hữu là cơ sở, là điều kiện của sản xuất[3]. Nhưng sở hữu không phải là mục tiêu, mục đích của xã hội xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa xã hội là vì con người, giải phóng con người khỏi mọi áp bức bất công, bất bình đẳng; con người được tự do, là chủ xã hội, phát triển toàn diện, có cuộc sống hạnh phúc…
Sở hữu chỉ là phương tiện đi lại để kiến thiết xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho kinh tế tài chính – xã hội tăng trưởng vững chắc, phát minh sáng tạo, bao trùm. Quan hệ chiếm hữu quyết định hành động quan hệ tổ chức triển khai, quản trị và quyết định hành động quan hệ phân phối. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khi trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất chưa cao, chưa đồng đều, thì còn sống sót nhiều chính sách chiếm hữu là một tất yếu khách quan, là yên cầu của chính vì sự tăng trưởng lực lượng sản xuất xã hội. Trong nền kinh tế tài chính quá độ của nước ta sống sót đồng thời cả chính sách chiếm hữu tư nhân ( chính sách tư hữu ) với nhiều hình thức chiếm hữu và cả chính sách sở hữu xã hội ( chính sách công hữu ) với nhiều hình thức chiếm hữu, ngoài những còn sống sót cả hình thức chiếm hữu hỗn hợp, là một tất yếu kinh tế tài chính do trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất xã hội quyết định hành động. Lấy tiềm năng giải phóng sức sản xuất xã hội, tăng trưởng lực lượng sản xuất xã hội ; lấy tiềm năng hiệu suất cao kinh tế tài chính xã hội, tăng trưởng quốc gia bền vững và kiên cố, phát minh sáng tạo, bao trùm ; lấy tiềm năng vì con người tăng trưởng tự do, tổng lực, niềm hạnh phúc … làm tiêu chuẩn cho sự sống sót, tăng trưởng chính sách chiếm hữu nào, hình thức chiếm hữu nào. Nội dung kinh tế tài chính của chiếm hữu biểu lộ ở quyền lợi kinh tế tài chính mà chủ thể chiếm hữu được hưởng ( nhận được ) từ đối tượng người dùng chiếm hữu. Lợi ích kinh tế tài chính là mục tiêu của chủ chiếm hữu. Những quyền lợi kinh tế tài chính mà đối tượng người dùng chiếm hữu mang lại thì chủ sở hữu không được hưởng hàng loạt, mà chỉ được hưởng một phần, phần còn lại phải góp phần vào quyền lợi chung của toàn xã hội, của quốc gia .
Sở hữu thành phương tiện đi lại đa phần để đạt tới những tiềm năng kinh tế tài chính của chủ chiếm hữu. Các chủ thể chiếm hữu không chỉ chăm sóc tới đối tượng người dùng chiếm hữu, cái mà họ chăm sóc hơn là giá trị ngày càng tăng được tạo ra từ những đối tượng người dùng chiếm hữu đó. Để đạt được điều đó, chủ sở hữu phải rất là chăm sóc đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu nào đem lại sự ngày càng tăng giá trị cao nhất ( thời nay là tri thức, là trí tuệ con người, là trí tuệ tự tạo, là công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, tân tiến, công nghệ tiên tiến kỹ thuật số ) và làm thế nào, với phương pháp nào để đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu mang lại giá trị ngày càng tăng cao nhất, vì thế phải hợp lý hóa, tối ưu hóa việc tổ chức triển khai và quản trị quy trình sản xuất – kinh doanh thương mại v.v để có hiệu suất cao kinh tế tài chính hài hòa và hợp lý .
Quan hệ chiếm hữu là quan hệ khách quan do trình độ tăng trưởng nhất định của lực lượng sản xuất quyết định hành động. Quan hệ chiếm hữu vừa là hiệu quả, vừa là điều kiện kèm theo cho sự tăng trưởng lực lượng sản xuất. Quan hệ chiếm hữu là quan hệ thực chất bên trong của quan hệ giữa người với người trong việc chiếm hữu của cải vật chất xã hội, nhưng quan hệ chiếm hữu là quan hệ trừu tượng. Muốn hiện thực hóa quan hệ chiếm hữu thì phải thể chế hóa bằng quan hệ pháp lý thành chính sách chiếm hữu. Chế độ chiếm hữu là sự thể chế hóa có đặc thù pháp lý, là nội dung pháp lý của quan hệ chiếm hữu đang sống sót khách quan trọng mỗi chính sách xã hội. Quan hệ chiếm hữu là nội dung thực chất bên trong, chính sách chiếm hữu là pháp luật pháp lý để hiện thực hóa quan hệ chiếm hữu khách quan đó. Hệ thống pháp luật phải thừa nhận những quyền của chủ sở hữu so với đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu ( cả những nguồn lực nguồn vào hữu hình và vô hình dung, cả những loại sản phẩm được tạo ra từ những nguồn lực nguồn vào đó ). Pháp luật lao lý đơn cử quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm của những chủ sở hữu so với đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu và quyền lợi do đối tượng người dùng chiếm hữu đó mang lại .
Chế độ chiếm hữu gồm có những quyền như quyền sở hữu, quyền chiếm hữu, quyền quản trị kinh doanh thương mại ( quyền sử dụng ), quyền triển khai quyền lợi kinh tế tài chính, quyền trấn áp, quyền định đoạt gia tài, quyền chuyển nhượng ủy quyền, mua – bán gia tài ( hữu hình và vô hình dung ), quyền thừa kế, cho, biếu, Tặng Kèm gia tài Trong đó, có hai nhóm quyền quan trọng là quyền sở hữu và quyền sử dụng. Hai nhóm quyền này hoàn toàn có thể thống nhất ở một chủ thể, hoặc hoàn toàn có thể tách rời ở nhiều chủ thể Hình thức chiếm hữu là bộc lộ trên mặt phẳng xã hội của quan hệ chiếm hữu, bộc lộ ra trải qua hoạt động giải trí của những chủ thể chiếm hữu. Trong nền kinh tế tài chính quá độ của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta lúc bấy giờ do trình độ tăng trưởng chưa cao, chưa đồng đều của lực lượng sản xuất mà còn sống sót khách quan cả chính sách chiếm hữu tư nhân ( chính sách tư hữu ) với nhiều hình thức chiếm hữu như : hình thức chiếm hữu tư nhân của thành viên, của hộ mái ấm gia đình, của tiểu chủ, của nhà tư bản ( chiếm hữu tư nhân tư bản ), của tập đoàn lớn tư bản và cả chính sách sở hữu xã hội ( chính sách công hữu ) với những hình thức chiếm hữu như : sở hữu toàn dân, chiếm hữu nhà nước, chiếm hữu tập thể, đồng thời còn có hình thức chiếm hữu hỗn hợp là hình thức chiếm hữu xen kẽ những hình thức chiếm hữu trong cùng một đơn vị chức năng kinh tế tài chính. Đó là cơ sở sống sót của nhiều thành phần kinh tế tài chính .
Nội dungtrên được luận chứng dựa trên những cơ sở sau :
Về yếu tố chiếm hữu trong nền kinh tế tài chính quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta
Nền kinh tế tài chính trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là nền kinh tế tài chính quá độ, luôn hoạt động, tăng trưởng theo quy luật quan hệ sản xuất tương thích với một trình độ tăng trưởng nhất định của lực lượng sản xuất. Quan hệ sản xuất cũ không hề mất đi trước khi tổng thể những lực lượng sản xuất mà quan hệ sản xuất đó tạo địa phận cho tăng trưởng chưa được tăng trưởng, những quan hệ sản xuất mới cao hơn, không hề Open trước khi những điều kiện kèm theo sống sót vật chất của những quan hệ đó chưa chín muồi, trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất xã hội chưa tăng trưởng đến mức tạo điều kiện kèm theo để hình thành, tăng trưởng quan hệ sản xuất mới cao hơn. Quan hệ sản xuất là quan hệ giữa con người với con người trong quy trình sản xuất xã hội, trong đó quan hệ chiếm hữu là quan hệ cơ bản nhất của quan hệ sản xuất .
Quá trình sản xuất xã hội là quá trình kết hợp của hai yếu tố: sức lao động và tư liệu sản xuất (tư liệu lao động và đối tượng lao động). Phải có chủ sở hữu của hai yếu tố này. Có thể chủ sở hữu thống nhất ở một người, có thể tách bạch ở nhiều người; có thể là sở hữu riêng[4] của tư nhân (tư hữu) hay sở hữu chung[5] của cộng đồng, của xã hội (sở hữu xã hội). Chủ thể sở hữu có thể là thể nhân, có thể là pháp nhân. Đối tượng sở hữu là các yếu tố đầu vào của sản xuất và các sản phẩm được tạo ra từ các yếu tố đầu vào đó. Đối tượng sở hữu luôn biến đổi do trình độ phát triển của lực lượng sản xuất quyết định. Trong xã hội tư bản đối tượng sở hữu của các chủ tư bản là giá trị tư bản dưới các hình thái: tư bản tiền tệ, tư bản sản xuất hay tư bản hàng hóa. Trước đây, ở các nước xã hội chủ nghĩa, trong đó có Việt Nam, nhấn mạnh đối tượng sở hữu là tư liệu sản xuất (sở hữu về tư liệu sản xuất). Ngày nay, cuộc cách mạng khoa học công nghệ, nhất là cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phát triển mạnh mẽ, thì đối tượng sở hữu chuyển mạnh từ đối tượng sở hữu hữu hình là các tư liệu sản xuất sang đối tượng sở hữu vô hình là tri thức của loài người, là trí tuệ của con người, là trí tuệ nhân tạo, là công nghệ tiên tiến, hiện đại, công nghệ kỹ thuật số, internet vạn vật, thông tin, dữ liệu lớn (big data), bằng sáng chế, phát minh, giải pháp công nghệ, bản quyền, thương hiệu, nhãn hiệu hàng hóa, lợi thế thương mại, uy tín trên thương trường…
Đối tượng chiếm hữu vô hình dung ngày càng chiếm vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng quan trọng trong nền kinh tế tri thức. Chủ sở hữu nào mà chiếm hữu được đối tượng người dùng chiếm hữu vô hình dung càng nhiều càng lớn thì càng có thời cơ thắng lợi trong cạnh tranh đối đầu, vì khi chiếm hữu được những tri thức, trí tuệ con người, trí tuệ tự tạo, công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển tân tiến, công nghệ tiên tiến kỹ thuật số … và vận dụng vào trong quy trình sản xuất thì sẽ tạo ra những sản phẩm & hàng hóa chiếm lợi thế tiêu biểu vượt trội trên thị trường với hiệu suất lao động cao hơn, chất lượng mẫu sản phẩm tốt hơn, giá trị riêng biệt thấp hơn, sức cạnh tranh đối đầu cao hơn và thường thắng lợi trong cạnh tranh đối đầu, thu được quyền lợi kinh tế tài chính tối đa. Chính điều này là động lực thôi thúc lực lượng sản xuất xã hội tăng trưởng, là cơ sở để chuyển mạnh sang sản xuất theo chiều sâu, tăng hiệu suất của những yếu tố tổng hợp ( TFP ), tăng hiệu suất, chất lượng, hiệu suất cao, sức cạnh tranh đối đầu của nền kinh tế tài chính. Vì vậy, phải coi tăng trưởng khoa học công nghệ tiên tiến thực sự là quốc sách số 1 ; phải chuyển mạnh từ vận dụng, bắt chước công nghệ tiên tiến sẵn có sang thay đổi phát minh sáng tạo công nghệ tiên tiến, tăng trưởng công nghệ tiên tiến mới, tiên tiến và phát triển văn minh là một nâng tầm kế hoạch. Phải có công nghệ tiên tiến made by Vietnam để tạo ra sản phẩm & hàng hóa made by Nước Ta, làm cho Nước Ta tăng trưởng hùng cường. Những nhu yếu đó yên cầu phải triển khai xong thể chế về sở hữu trí tuệ theo hướng khuyến khích thay đổi phát minh sáng tạo, tăng trưởng khoa học công nghệ tiên tiến, bảo vệ tính minh bạch và độ đáng tin cậy cao ; quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ và thực thi hiệu suất cao .
Quan hệ sở hữu là cơ sở, là điều kiện của sản xuất[6]. Nhưng sở hữu không phải là mục tiêu, mục đích của xã hội xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa xã hội là vì con người, giải phóng con người khỏi mọi áp bức bất công, bất bình đẳng; con người được tự do, là chủ xã hội, phát triển toàn diện, có cuộc sống hạnh phúc… Sở hữu chỉ là phương tiện để xây dựng chủ nghĩa xã hội, làm cho kinh tế – xã hội phát triển bền vững, sáng tạo, bao trùm. Quan hệ sở hữu quyết định quan hệ tổ chức, quản lý và quyết định quan hệ phân phối. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khi trình độ phát triển của lực lượng sản xuất chưa cao, chưa đồng đều, thì còn tồn tại nhiều chế độ sở hữu là một tất yếu khách quan, là đòi hỏi của chính sự phát triển lực lượng sản xuất xã hội. Quan hệ sở hữu cũ không mất đi khi trong lòng nó còn dư địa cho lực lượng sản xuất phát triển; quan hệ sở hữu mới chưa ra đời khi điều kiện vật chất của nó chưa xuất hiện. Trong nền kinh tế quá độ của nước ta tồn tại đồng thời cả chế độ sở hữu tư nhân (chế độ tư hữu) với nhiều hình thức sở hữu và cả chế độ sở hữu xã hội (chế độ công hữu) với nhiều hình thức sở hữu, ngoài ra còn tồn tại cả hình thức sở hữu hỗn hợp, là một tất yếu kinh tế do trình độ phát triển của lực lượng sản xuất xã hội quyết định. Mỗi chế độ sở hữu, mỗi hình thức sở hữu chưa thể mất đi khi chúng còn phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và cũng không thể tùy tiện dựng lên hay thủ tiêu chúng khi lực lượng sản xuất chưa đòi hỏi và chúng cùng vận động, phát triển trong công cuộc xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa với mục tiêu chung: dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; tất cả vì con người, do con người. Lấy mục tiêu giải phóng sức sản xuất xã hội, phát triển lực lượng sản xuất xã hội; lấy mục tiêu hiệu quả kinh tế xã hội, phát triển đất nước bền vững, sáng tạo, bao trùm; lấy mục tiêu vì con người phát triển tự do, toàn diện, hạnh phúc… làm tiêu chuẩn cho sự tồn tại, phát triển chế độ sở hữu nào, hình thức sở hữu nào. Ở đâu, khi nào mà chế độ tư hữu hay chế độ công hữu hoặc hình thức sở hữu hỗn hợp mà đạt được mục tiêu nêu trên, thì ở đó, khi đó, chế độ sở hữu hay hình thức sở hữu phù hợp đó sẽ tồn tại, phát triển và phát triển cho đến khi không còn phù hợp hay kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất thì sẽ bị xóa bỏ.
Ở nước ta, với tiềm năng thiết kế xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa thì yếu tố quan trọng nhất là tìm phương pháp thể chế hóa chính sách chiếm hữu, hình thức chiếm hữu trong nền kinh tế thị trường sao cho tăng trưởng, tăng trưởng tối ưu ; quốc gia tăng trưởng bền vững và kiên cố, phát minh sáng tạo, bao trùm ; nhân dân thực sự là gia chủ của quốc gia, thế cho nên, trong nền kinh tế tài chính quá độ chính sách chiếm hữu bao hàm, xen kẽ cùng sống sót, cùng tăng trưởng của cả những hình thức chiếm hữu thuộc chính sách công hữu, của cả những hình thức chiếm hữu thuộc chính sách tư hữu và hình thức chiếm hữu hỗn hợp [ 7 ]. Trong thời kỳ quá độ này, mỗi hình thức chiếm hữu đều biểu lộ vai trò nhất định trong việc thôi thúc quy trình giải phóng, kêu gọi và sử dụng hiệu suất cao mọi nguồn lực xã hội. Đó là một tất yếu khách quan. Tất yếu kinh tế tài chính này được pháp luật bởi chính trình độ tăng trưởng nhất định của lực lượng sản xuất và điều kiện kèm theo lịch sử vẻ vang – đơn cử của nước ta trong thời kỳ quá độ lao lý. Không thể duy ý chí bằng mệnh lệnh hành chính xóa bỏ chính sách chiếm hữu cũ, hình thức chiếm hữu cũ và thôi thúc hình thành chính sách chiếm hữu mới, những hình thức chiếm hữu mới vượt quá lực lượng sản xuất tương ứng. Không thể xóa bỏ ngay chính sách tư hữu một cách chủ quan, duy ý chí vì không hề làm cho lực lượng sản xuất hiện có tăng lên ngay lập tức đến mức thiết yếu để thiết kế xây dựng một nền kinh tế tài chính công hữu. Cho nênsẽ chỉ hoàn toàn có thể tái tạo xã hội lúc bấy giờ một cách từ từ và chỉ khi nào đã tạo nên được một khối lượng tư liệu sản xuất thiết yếu cho việc tái tạo đó thì khi ấy mới thủ tiêu được chính sách tư hữu [ 8 ]. Một chính sách xã hội không khi nào mất đi trước khi toàn bộ những lực lượng sản xuất mà chính sách xã hội đó tạo địa phận cho tăng trưởng chưa được tăng trưởng, những quan hệ sản xuất mới, – cao hơn, không khi nào Open trước khi những điều kiện kèm theo sống sót vật chất của những quan hệ đó chưa chín muồi trong lòng bản thân xã hội cũ [ 9 ]. Ở nước ta, trình độ tăng trưởng lực lượng sản xuất không đồng đều trong những ngành, những vùng, vì thế, tất yếu còn sống sót nhiều chính sách chiếm hữu, nhiều hình thức chiếm hữu khác nhau .
Nội dung kinh tế tài chính của chiếm hữu biểu lộ ở quyền lợi kinh tế tài chính mà chủ thể chiếm hữu được hưởng ( nhận được ) từ đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu. Lợi ích kinh tế tài chính là mục tiêu của chủ chiếm hữu. Nếu không có quyền lợi kinh tế tài chính thì chiếm hữu trở thành không có ý nghĩa. Những quyền lợi kinh tế tài chính mà đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu mang lại thì chủ sở hữu không được hưởng hàng loạt, mà chỉ được hưởng một phần, phần còn lại phải góp phần vào quyền lợi chung của toàn xã hội, của quốc gia. Tỷ lệ phân loại này là bao nhiêu do lao lý lao lý, trải qua những chủ trương như chủ trương thuế và những chủ trương khác. Sở hữu thành phương tiện đi lại hầu hết để đạt tới những tiềm năng kinh tế tài chính của chủ chiếm hữu. Các chủ thể chiếm hữu không chỉ chăm sóc tới đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu, cái mà họ chăm sóc hơn là giá trị ngày càng tăng được tạo ra từ những đối tượng người dùng chiếm hữu đó. Bởi vì, giá trị ngày càng tăng ấy là cái bảo vệ sự ngày càng tăng quyền lợi kinh tế tài chính của chủ chiếm hữu. Để đạt được điều đó, chủ sở hữu phải rất là chăm sóc đối tượng người dùng chiếm hữu nào đem lại sự ngày càng tăng giá trị cao nhất ( ngày này là tri thức, là trí tuệ con người, là trí tuệ tự tạo, là công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, văn minh, công nghệ tiên tiến kỹ thuật số ) và làm thế nào, với phương pháp nào để đối tượng người dùng chiếm hữu mang lại giá trị ngày càng tăng cao nhất, thế cho nên phải hợp lý hóa, tối ưu hóa việc tổ chức triển khai và quản trị quy trình sản xuất – kinh doanh thương mại v.v để có hiệu suất cao kinh tế tài chính hài hòa và hợp lý. Điều này đã được C.Mác dự báo : trình độ của lực lượng sản xuất càng tăng trưởng cao thì việc sản xuất ra mẫu sản phẩm sản phẩm & hàng hóa càng ít nhờ vào vào số lượng lao động và thời hạn lao động đã ngân sách, mà phụ thuộc vào vào trình độ chung của khoa học – công nghệ và sự ứng dụng thành tựu khoa học – công nghệ vào sản xuất. Hệ thống máy móc tự động hóa, công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, tân tiến sẽ dần sửa chữa thay thế lao động trực tiếp trong quy trình sản xuất. Bởi vậy, thay vì làm tác nhân đa phần của quy trình sản xuất, công nhân lại đứng cạnh quy trình ấy. Khi ấy tri thức trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, ý tưởng trở thành một nghề đặc biệt quan trọng và so với nghề này thì việc vận dụng khoa học vào sản xuất trực tiếp tự nó trở thành một trong những yếu tố có đặc thù quyết định hành động và kích thích. Quá trình sản xuất từ chỗ là một quy trình lao động giản đơn thành một quy trình khoa học. Lao động trực tiếp về lượng sẽ quy vào một phần nhỏ, còn về chất được chuyển hóa thành một yếu tố thiết yếu, nhưng là thứ yếu so với lao động khoa học phổ cập. Điều đó càng thôi thúc lực lượng sản xuất tăng trưởng cao hơn nữa. Cơ sở, điều kiện kèm theo để xóa bỏ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa là sự tăng trưởng rất cao của lực lượng sản xuất, khi mà kinh tế tri thức đã trở thành phổ cập. Như vậy, không hề nóng vội xóa bỏ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa khi lực lượng sản xuất chưa yên cầu, khi chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa chưa trở thành xiềng xích ngưng trệ sự tăng trưởng của lực lượng sản xuất, khi những điều kiện kèm theo cho sự diệt vong của chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa chưa Open .
Khi chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa còn tương thích với sự tăng trưởng lực lượng sản xuất thì phải có chủ trương tương thích, khả thi để phát huy tác động ảnh hưởng tích cực và hạn chế tác động xấu đi của nó .
Kinh tế tư bản tư nhân có công lao lớn trong thôi thúc lực lượng sản xuất tăng trưởng và xã hội hóa sản xuất ( đây là điều kiện kèm theo vật chất – kỹ thuật để tiến lên chủ nghĩa xã hội ), nhưng tiềm năng của nó là tối đa hóa doanh thu, nên giữa chủ và thợ có xích míc về quyền lợi kinh tế tài chính khi phân phối giá trị mới tạo ra thành lợi nhuận và tiền công. Bởi vậy, cần có chủ trương sao cho nhà tư bản thu được doanh thu thích đáng để họ nhiệt huyết góp vốn đầu tư, không ngừng tăng trưởng sản xuất – kinh doanh thương mại ; nhưng mặt khác lại phải điều tiết sự phân phối tác dụng sản xuất để bảo vệ chủ và thợ cùng có lợi, công và tư hưởng lợi, ngăn ngừa những hành vi xấu đi, như trốn thuế, chuyển giá, trốn đóng bảo hiểm xã hội cho công nhân Phải lấy tiêu thức thôi thúc lực lượng sản xuất tăng trưởng, tăng hiệu suất lao động, bảo vệ đời sống công nhân làm cơ sở để giải quyết và xử lý yếu tố này. Đại hội XII, Nghị quyết số 10 – NQ / TW ngày 3/6/2017 của Hội nghị Trung ương 5 ( khóa XII ) xác lập kinh tế tài chính tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường khuynh hướng xã hội chủ nghĩa là trọn vẹn đúng đắn .
Cần phân biệt : chiếm hữu với chiếm hữu. Chiếm hữu là độc chiếm lấy một vật gì đó để sử dụng [ 10 ]. Chiếm hữu của cải vật chất là hành vi tự nhiên, tất yếu của con người để sống sót. Chiếm hữu là quan hệ giữa con người với tự nhiên và là phạm trù vĩnh viễn. Sở hữu là quan hệ giữa người với người trong việc chiếm hữu của cải vật chất xã hội ( chiếm hữu những nguồn lực nguồn vào của sản xuất và những mẫu sản phẩm được tạo ra từ nguồn lực nguồn vào đó ). Sở hữu là biểu lộ về mặt xã hội của chiếm hữu. Sở hữu là phạm trù lịch sử dân tộc, biến hóa theo những điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội nhất định .
Quan hệ chiếm hữu là quan hệ khách quan do trình độ tăng trưởng nhất định của lực lượng sản xuất quyết định hành động. Quan hệ chiếm hữu vừa là tác dụng, vừa là điều kiện kèm theo cho sự tăng trưởng lực lượng sản xuất. Quan hệ chiếm hữu là quan hệ thực chất bên trong của quan hệ giữa người với người trong việc chiếm hữu của cải vật chất xã hội, nhưng quan hệ chiếm hữu là quan hệ trừu tượng. Muốn hiện thực hóa quan hệ chiếm hữu thì phải thể chế hóa bằng quan hệ pháp lý thành chính sách chiếm hữu. Chế độ chiếm hữu là sự thể chế hóa có đặc thù pháp lý, là nội dung pháp lý của quan hệ chiếm hữu đang sống sót khách quan trong mỗi chính sách xã hội. Quan hệ chiếm hữu là nội dung thực chất bên trong, chính sách chiếm hữu là lao lý pháp lý để hiện thực hóa quan hệ chiếm hữu khách quan đó. Hệ thống lao lý phải thừa nhận những quyền của chủ sở hữu so với đối tượng người dùng chiếm hữu ( cả những nguồn lực nguồn vào hữu hình và vô hình dung, cả những mẫu sản phẩm được tạo ra từ những nguồn lực nguồn vào đó ). Pháp luật pháp luật đơn cử quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm, nghĩa vụ và trách nhiệm của những chủ sở hữu so với đối tượng người dùng chiếm hữu và quyền lợi do đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu đó mang lại. Chế độ chiếm hữu gồm có những quyền như quyền sở hữu, quyền chiếm hữu, quyền quản trị kinh doanh thương mại ( quyền sử dụng ), quyền thực thi quyền lợi kinh tế tài chính, quyền trấn áp, quyền định đoạt gia tài, quyền chuyển nhượng ủy quyền, mua – bán gia tài ( hữu hình và vô hình dung ), quyền thừa kế, cho, biếu, khuyến mãi gia tài Trong đó, có hai nhóm quyền quan trọng là quyền sở hữu và quyền sử dụng. Hai nhóm quyền này hoàn toàn có thể thống nhất ở một chủ thể, hoặc hoàn toàn có thể tách rời ở nhiều chủ thể
Mỗi phương pháp sản xuất khi nào cũng có một mô hình chiếm hữu đặc trưng, giữ vai trò chủ yếu, xác lập thực chất của chính sách xã hội đó ; đồng thời còn những mô hình chiếm hữu khác cùng sống sót .
Mỗi mô hình chiếm hữu có nhiều hình thức chiếm hữu với mức độ bộc lộ khác nhau, biến hóa theo những điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội đơn cử, tùy theo trình độ tăng trưởng của lực lượng sản xuất và trình độ quản trị quy trình sản xuất ở mỗi quy trình tiến độ. Hình thức chiếm hữu là biểu lộ trên mặt phẳng xã hội của quan hệ chiếm hữu, bộc lộ ra trải qua hoạt động giải trí của những chủ thể chiếm hữu .
Cho đến nay, trái đất đã tận mắt chứng kiến có sự sống sót và tăng trưởng của hai kiểu chính sách chiếm hữu : chính sách chiếm hữu tư nhân ( chính sách tư hữu ) và chính sách sở hữu xã hội ( chính sách công hữu ). Chế độ tư hữu có những hình thức chiếm hữu như : hình thức chiếm hữu tư nhân của thành viên, của hộ mái ấm gia đình, của tiểu chủ, của nhà tư bản ( chiếm hữu tư nhân tư bản ), của tập đoàn lớn tư bản Chế độ công hữu có những hình thức chiếm hữu như : sở hữu toàn dân, chiếm hữu nhà nước, chiếm hữu tập thể Trong nền kinh tế thị trường còn có hình thức chiếm hữu hỗn hợp là hình thức chiếm hữu xen kẽ những hình thức chiếm hữu trong cùng một đơn vị chức năng kinh tế tài chính .
Trong nền kinh tế tài chính quá độ ở thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta lúc bấy giờ do trình độ tăng trưởng chưa cao, chưa đồng đều của lực lượng sản xuất mà còn sống sót khách quan cả chính sách tư hữu với nhiều hình thức, cả chính sách công hữu với nhiều hình thức và cả hình thức chiếm hữu hỗn hợp ( như công ty ( doanh nghiệp ) CP, công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn, hình thức hợp tác công tư ( PPP ) … ) .
Giải quyết vấn đề sở hữu phụ thuộc vào trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, do lực lượng sản xuất đòi hỏi, chứ không thể duy ý chí, chủ quan, nóng vội. Ph. Ănghen viết: Bất cứ một sự cải biến nào về mặt quan hệ sở hữu cũng đều là kết quả tất yếu của việc tạo nên những lực lượng sản xuất mới, không còn phù hợp với các quan hệ sở hữu cũ nữa[11].
Trong nền kinh tế tài chính quá độ của thời kỳ quá độ lên CNXH thì sự sống sót, tăng trưởng của nhiều chính sách chiếm hữu, nhiều hình thức chiếm hữu, nhiều thành phần kinh tế tài chính là một tất yếu khách quan. Các thành phần kinh tế tài chính, những bộ phận hợp thành nền kinh tế tài chính quốc dân đều có vai trò quan trọng trong sự nghiệp tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của quốc gia, trong sự nghiệp thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dưới sự chỉ huy của Đảng Cộng sản, Nhà nước đóng vai trò khuynh hướng, kiến thiết xây dựng, triển khai xong thể chế kinh tế tài chính ; tạo thiên nhiên và môi trường cạnh tranh đối đầu bình đẳng, minh bạch, lành mạnh ; sử dụng những công cụ, chủ trương, nguồn lực của Nhà nước để xu thế, điều tiết nền kinh tế tài chính Nhà nước với tư cách đại diện thay mặt chủ sở hữu toàn dân, được Nhân dân ủy quyền, đại diện thay mặt Nhân dân quản trị, quản lý, sử dụng có hiệu suất cao mọi nguồn lực, mọi gia tài thuộc sở hữu toàn dân tạo những điều kiện kèm theo nền tảng, xu thế, dẫn dắt, thôi thúc những thành phần kinh tế tài chính tăng trưởng theo tiềm năng chung là tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội quốc gia nhanh, bền vững và kiên cố, tổng lực, phát minh sáng tạo, bao trùm, để quốc gia vững bước đi lên CNXH. Với vai trò ” nhạc trưởng “, ” bà đỡ ” như vậy, Nhà nước giữ vị trí, vai trò quyết định hành động, vai trò chủ yếu trong mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính quốc dân, trong sự nghiệp thiết kế xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Trong nền kinh tế tài chính quá độ của thời kỳ quá độ lên CNXH có nhiều chính sách chiếm hữu, nhiều hình thức chiếm hữu, nhiều thành phần kinh tế tài chính. Mỗi thành phần kinh tế tài chính có vị trí, vai trò quan trọng khác nhau, trong đó thành phần kinh tế tài chính công giữ vị trí, vai trò then chốt, thành phần kinh tế tài chính tư nhân là một động lực quan trọng của nền kinh tế tài chính. Kinh tế công cùng với kinh tế tài chính tư nhân là nòng cốt để tăng trưởng nền kinh tế tài chính có tính tự chủ cao. Các chủ thể thuộc những thành phần kinh tế tài chính cùng hợp tác, cạnh tranh đối đầu bình đẳng, bình đẳng trước pháp lý, cùng nhau kêu gọi và sử dụng hiệu suất cao mọi nguồn lực xã hội góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội chung của quốc gia với tiềm năng chung ” dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công minh, văn minh “. / .
[ 1 ] Sở hữu riêng cũng có nhiều phương pháp : sở hữu riêng của người sử dụng trực tiếp đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu ; sở hữu riêng của người không sử dụng trực tiếp đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu
[ 2 ] Sở hữu chung cũng có nhiều phương pháp : chiếm hữu chung đồng hạng và sở hữu chung không đồng hạng. Sở hữu chung đồng hạng là những chủ thể chiếm hữu chung có những quyền như nhau so với đối tượng người dùng chiếm hữu ; sở hữu chung không đồng hạng là những chủ thể chiếm hữu chung có những quyền khác nhau so với đối tượng người dùng chiếm hữu
[ 3 ] C. Mác – Ph. Ănghen : Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị vương quốc, TP. Hà Nội, 1993, tr. 860
[ 4 ] Sở hữu riêng cũng có nhiều phương pháp : sở hữu riêng của người sử dụng trực tiếp đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu ; sở hữu riêng của người không sử dụng trực tiếp đối tượng người dùng chiếm hữu
[ 5 ] Sở hữu chung cũng có nhiều phương pháp : chiếm hữu chung đồng hạng và sở hữu chung không đồng hạng. Sở hữu chung đồng hạng là những chủ thể chiếm hữu chung có những quyền như nhau so với đối tượng người dùng chiếm hữu ; sở hữu chung không đồng hạng là những chủ thể chiếm hữu chung có những quyền khác nhau so với đối tượng người tiêu dùng chiếm hữu
[ 6 ] C. Mác – Ph. Ănghen : Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị vương quốc, TP.HN, 1993, tr. 860
[ 7 ] Theo Lênin, trong thời kỳ quá độ sống sót xen kẽ của cả chính sách tư hữu với nhiều hình thức chiếm hữu đang phát huy vai trò to lớn của nó, của cả chính sách công hữu với nhiều hình thức chiếm hữu đang từng bước hình thành, tăng trưởng và hình thức chiếm hữu hỗn hợp, đặc biệt quan trọng là chủ nghĩa tư bản nhà nước
[ 8 ] C. Mác – Ph. Ănghen : Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị vương quốc, TP.HN, 1995, tr. 469
[ 9 ] C. Mác : Góp phần phê phán Chính trị kinh tế học, Nxb Sự thật, TP. Hà Nội, 1971, tr. 8
[ 10 ] Xem C. Mác : Tư bản, quyển III, tập 3, Nxb Sự thật, Thành Phố Hà Nội, 1963
[ 11 ] C. Mác – Ph. Ănghen : Toàn tập, tập 4, Nxb Chính trị vương quốc, TP.HN, 1995, tr. 467
PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó quản trị Hội đồng Khoa học những cơ quan Đảng Trung ương
- Dịch bệnh đang tăng tốc tại nhiều khu vực trên thế giới
- TP Hồ Chí Minh tổ chức lễ hội đếm ngược chào năm mới 2022 gọn nhẹ
- Việt Nam đã hoàn thành thắng lợi trọng trách Ủy viên không thường trực HĐBA LHQ
- Trang thiết bị y tế, sinh phẩm xét nghiệm là mặt hàng phải kê khai giá
- Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng
- Thích ứng với dịch bệnh, đăng kiểm góp sức phát triển toàn ngành GTVT
- Công bố Quyết định bổ nhiệm 3 Phó Cục trưởng Cục Thuế TP Hà Nội
