Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo: trẻ không được sử dụng vắc xin phòng bệnh bại liệt nếu mắc bệnh sẽ rất nguy hiểm và để lại di chứng liệt và tàn tật suốt đời.
Nhờ chương trình tiêm chủng lan rộng ra vào năm 2000, Nước Ta đã giao dịch thanh toán bệnh bại liệt – căn bệnh từng là nỗi sợ hãi trên toàn thế giới với những trận dịch khiến hàng ngàn người tử trận và gấp nhiều lần số lượng đó bị di chứng tàn tật suốt đời. Bại liệt hoàn toàn có thể gây liệt chi không phục sinh, liệt nửa người ; ở mức độ cao nhất, bệnh gây liệt tủy sống, liệt hành tủy, suy hô hấp và tử trận …
Bệnh bại liệt là gì?
Bệnh bại liệt (Poliomyelitis) là một bệnh nhiễm virus cấp tính lây truyền theo đường tiêu hóa do virus Polio gây nên, thường từ phân – miệng, có thể lây lan thành dịch. Bệnh được nhận biết qua biểu hiện của hội chứng liệt mềm cấp. Từ sốt, buồn nôn, táo bón,… bệnh có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, mất nước, viêm phổi, teo cơ, tê liệt, cơ thể trở nên mệt mỏi và kiệt sức, khó thở,… liệt cơ hô hấp rồi tử vong.
Phòng bệnh bại liệt giúp bảo vệ trẻ bảo đảm an toàn, thỏa sức mày mò mọi thứ xung quanh
Triệu chứng của bệnh bại liệt
Triệu chứng bệnh bại liệt sẽ khác nhau phụ thuộc vào thể bệnh. Dựa vào biểu hiện lâm sàng, bệnh bại liệt được chia ra thành các thể sau:
- Thể liệt mềm cấp điển hình (chiếm 1%) với các triệu chứng điển hình nhất như: sốt, chán ăn, nhức đầu, buồn nôn, đau cơ các chi, gáy và lưng, dần dần mất vận động dẫn đến liệt không đối xứng. Mức độ liệt tối đa là liệt tủy sống, liệt hành tủy dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Liệt ở chi, không hồi phục làm bệnh nhân khó vận động hoặc mất vận động.
- Thể viêm màng não vô khuẩn: Sốt, nhức đầu, đau cơ, cứng gáy.
- Thể nhẹ: Sốt, khó ngủ, nhức đầu, buồn nôn, nôn, táo bón, có thể phục hồi trong vài ngày.
- Thể ẩn: Không rõ triệu chứng là thể thường gặp, song thể nhẹ có thể biến chuyển sang nặng.
Dù chỉ có 1 % người mắc bệnh bộc lộ triệu chứng liệt nổi bật, bệnh bại liệt hoàn toàn có thể gây liệt tủy sống hoặc liệt cơ hô mê hoặc đến tử trận hoặc để lại di chứng tàn tật suốt đời.
Người mắc bệnh bại liệt hoàn toàn có thể bị suy dinh dưỡng, mất nước, viêm phổi, teo cơ, tê liệt, khung hình trở nên căng thẳng mệt mỏi và kiệt sức, khó thở, thậm chí tử vong …
Nguyên nhân và đường lây truyền bệnh bại liệt?
Virus Polio sau khi vào khung hình sẽ đến hạch bạch huyết, tại đây 1 số ít ít virus Polio xâm nhập vào mạng lưới hệ thống thần kinh TW gây tổn thương ở những tế bào sừng trước tủy sống và tế bào thần kinh hoạt động của vỏ não. Virus bại liệt Polio có năng lực sống sót tốt ở thiên nhiên và môi trường bên ngoài. Poliovirus hoàn toàn có thể sống sót trong phân vài ba tháng ở nhiệt độ 0-4 oC ; sống sót trong nước 2 tuần ở nhiệt độ thường. Poliovirus cũng chịu được khô khô cứng, bị hủy hoại ở nhiệt độ 56 oC sau 30 phút và bị tàn phá bởi thuốc tím. Virus bại liệt Polio lây truyền từ người này sang người khác trải qua đường tiêu hóa. Người bệnh hoặc người lành mang mầm bệnh đào thải rất nhiều virus theo phân làm ô nhiễm nguồn nước, thực phẩm, sữa hoặc những thực phẩm khác rồi từ đó vào đường tiêu hóa của người khác. Ở những người không có miễn dịch, sau khi từ đường ruột xâm nhập vào khung hình, virus bại liệt Polio sẽ đến hạch bạch huyết. Một số ít virus sẽ xâm nhập vào mạng lưới hệ thống thần kinh TW, gây tổn thương tế bào hoạt động của vỏ não và tế bào sừng trước tủy sống, gây nên những triệu chứng bệnh. Cũng có khi virus lây truyền qua đường hầu họng. Không có dẫn chứng chứng tỏ virus bại liệt Polio lây truyền qua côn trùng nhỏ. Bệnh bại liệt rất dễ lây, hầu hết trẻ nhỏ sống cùng nhà hoặc tiếp xúc với người mang mầm bệnh đều hoàn toàn có thể nhiễm virus. Thời kỳ ủ bệnh hoàn toàn có thể giao động từ 3-35 ngày, so với những trường hợp có tín hiệu liệt thực thể thường lê dài 7-14 ngày. Thời kỳ lây truyền hoàn toàn có thể lê dài trong thời hạn vi rút còn sống sót trong khung hình và đào thải ra ngoài. Lây truyền hoàn toàn có thể Open những triệu chứng lâm sàng sau 7-10 ngày.
Đối tượng nào có nguy cơ mắc bệnh bại liệt?
Có rất nhiều yếu tố hoàn toàn có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh bại liệt ở người, gồm có :
- Người đi đến vùng có virus bại liệt hoặc đang có dịch bại liệt ở đó.
- Người tiếp xúc với chất thải của người có mang virus bại liệt.
- Người sử dụng nguồn nước ô nhiễm và ăn các loại thực phẩm bẩn.
- Người có các yếu tố làm suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng như: mắc bệnh suy giảm miễn dịch, đã bị cắt amidan trước đây, stress hoặc hoạt động cường độ nặng trong thời gian dài.
- Người chưa tiêm chủng (chích ngừa) vắc xin bại liệt.
Người chưa được tiêm phòng vắc xin bại liệt, phụ nữ mang thai, người già, trẻ nhỏ, đặc biệt quan trọng là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu là những đối tượng người dùng có rủi ro tiềm ẩn cao nhất bị nhiễm bệnh bại liệt.
Bệnh bại liệt có điều trị được không?
Bệnh bại liệt là bệnh lây nhiễm do virus nên hiện chưa có biện pháp điều trị đặc hiệu. Bệnh nhân được điều trị nâng đỡ và điều trị triệu chứng:
- Bất động hoàn toàn.
- Tăng cường và nâng cao thể trạng bằng sinh tố và dịch truyền.
- Hỗ trợ hô hấp nếu có dấu hiệu của liệt tủy.
- Điều trị kháng sinh nếu có bội nhiễm vi khuẩn, cụ thể theo chỉ định của bác sĩ lâm sàng.
- Phục hồi chức năng và khắc phục di chứng.
Phòng ngừa bệnh bại liệt bằng cách nào?
Để dữ thế chủ động phòng chống bệnh bại liệt, Cục Y tế dự trữ, Bộ Y tế khuyến nghị người dân cần triển khai tốt những khuyến nghị sau :
- Phòng bệnh chủ động cho trẻ dưới 5 tuổi bằng uống vắc xin phòng bệnh bại liệt ít nhất 3 lần theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
- Người chăm sóc trẻ cần thường xuyên rửa tay với xà phòng, đặc biệt là khi cho trẻ ăn, sau khi đi vệ sinh.
- Thường xuyên lau sạch các bề mặt, vật dụng, đồ chơi, dụng cụ học tập, bàn ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa.
- Đảm bảo an toàn thực phẩm, sử dụng nguồn nước sạch, nhà tiêu hợp vệ sinh, không phóng uế ra môi trường. Phân của trẻ em cũng phải được thu gom và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh.
- Khi trẻ có dấu hiệu sốt, buồn nôn, cứng gáy, đau chi và cơ bắp hoặc liệt mềm cấp đưa trẻ đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.
Vắc xin nào phòng bệnh bại liệt?
Theo luật những bệnh truyền nhiễm đã được nhà nước Nước Ta phát hành, mọi trẻ nhỏ đều phải được tiêm chủng phòng bệnh, bởi không chỉ phòng cho bản thân mà còn phòng cho cả hội đồng, phòng cho những trẻ không hề có thời cơ tiêm chủng do mắc những bệnh tự miễn, không đủ sức khỏe thể chất để tiêm vắc xin.
Ngoài các vắc xin dạng uống trong chương trình TCMR ở Việt Nam, vắc xin bại liệt cũng có trong thành phần của những mũi tiêm phối hợp ở các điểm tiêm dịch vụ thuộc hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC như: vắc xin 6 trong 1 Infanrix Hexa (Bỉ), 6 trong 1 Hexaxim (Pháp); vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp); vắc xin 4 trong 1 Tetraxim (Pháp).
“ Việc chủng ngừa bại liệt bằng vắc xin qua đường uống hay đường tiêm đều mang đến hiệu suất cao phòng bệnh như nhau. Tuy vậy, nếu trẻ tiêm vắc xin có thành phần bại liệt trong những mũi vắc xin phối hợp tại những điểm tiêm dịch vụ, trẻ vừa phòng được bại liệt, lại vừa có kháng thể bảo vệ trước nhiều căn bệnh nguy khốn khác ” – ThS. BS Bùi Ngọc An Pha, Giám đốc Y khoa mạng lưới hệ thống Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC khuyến nghị.
Lịch tiêm chủng (chích ngừa) vắc xin phòng ngừa bại liệt cho trẻ em và người lớn
Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) và Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ ( CDC ) khuyến nghị, cách phòng bệnh bại liệt hiệu suất cao nhất cho trẻ nhỏ chính là triển khai tiêm phòng ( chích ngừa ) vắc xin theo lịch tiêm chủng như sau :
| Tên vắc xin | Vắc xin OPV (Việt Nam) – Vắc xin nằm trong chương trình TCMR | Vắc xin Imovax Polio (IPV) (Pháp) – Vắc xin nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng |
Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp), Infanrix Hexa (Bỉ) | Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp) | Vắc xin Tetraxim (Pháp) |
| Phòng bệnh | Vắc xin sống giảm độc lực | Vắc xin bất hoạt | Vắc xin phối hợp phòng 6 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, Viêm gan B, Hib | Vắc xin phối hợp phòng 5 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Hib, Bại liệt | Vắc xin phối hợp phòng 4 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt |
| Đối tượng | Trẻ từ 2-18 tháng tuổi | Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 5 tuổi | Trẻ từ 2 tháng đến 24 tháng tuổi | Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 13 tuổi | |
| Lịch tiêm | Theo chương trình TCMR:
|
Theo chương trình TCMR: Tiêm 1 mũi khi trẻ 5 tháng tuổi | Lịch tiêm 4 mũi:
|
Lịch tiêm 5 mũi:
|
|
Hầu hết người lớn không cần tiêm IPV vì họ đã được chích ngừa vắc xin bại liệt ngay từ nhỏ. Tuy nhiên, có 1 số ít người lớn có rủi ro tiềm ẩn cao hơn và nên đến những cơ sở y tế hoặc điểm tiêm chủng dịch vụ để xem xét việc tiêm chủng ( chích ngừa ) vắc xin bại liệt :
- Những người đi du lịch đến một số khu vực trên thế giới.
- Nhân viên phòng thí nghiệm có thể tiếp xúc với virus bại liệt.
- Nhân viên chăm sóc sức khỏe điều trị các bệnh nhân có thể bị bệnh bại liệt.
Những người lớn có rủi ro tiềm ẩn nhiễm bệnh bại liệt cao cần liên hệ đến những điểm tiêm chủng để được tư vấn chích ngừa từ 1-3 liều IPV, tùy thuộc vào số liều mà họ đã được nhận trước kia.
Chống chỉ định tiêm vắc xin phòng bại liệt với đối tượng nào?
ThS. BS Bùi Ngọc An Pha khuyến nghị, chống chỉ định việc tiêm chủng ( chích ngừa ) vắc xin bại liệt so với những người trong điều kiện kèm theo sức khỏe thể chất đơn cử hoàn toàn có thể làm tăng rủi ro tiềm ẩn phản ứng phụ nghiêm trọng. Cụ thể như sau :
- Trẻ có phản ứng phụ nặng sau lần tiêm chủng vắc xin IPV hoặc vắc xin có thành phần IPV trước đó
- Trẻ dị ứng với các hoạt chất, tá dược có trong vắc xin; hoặc dị ứng với neomycin, streptomycin, polymecine B
- Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan như suy hô hấp, suy tim, suy thận, suy gan giai đoạn cấp tính,… nên trì hoãn đến khi sức khỏe trẻ ổn định mới tiến hành tiêm chủng (chích ngừa) vắc xin
- Mặc dù không có tác dụng phụ nào được báo cáo ở phụ nữ mang thai khi tiêm vắc xin này, nhưng phụ nữ mang thai nên tránh tiêm vắc xin bại liệt nếu có thể. Nếu phụ nữ mang thai rơi vào một trong những nhóm người lớn được liệt kê ở trên, thì nên nói chuyện với bác sĩ trước khi tiêm vắc xin bại liệt theo lịch trình khuyến nghị cho người lớn.
Video đề xuất:
Nên tiêm vắc xin phòng bại liệt ở đâu?
Để tiêm / uống vắc xin phòng bại liệt cho trẻ, cha mẹ hoàn toàn có thể liên hệ Trạm Y tế phường, xã, Trung tâm Y tế dự trữ để được chích ngừa theo chương trình TCMR, hoặc đến ngay những TT tiêm chủng dịch vụ có uy tín. Khuyến cáo cha mẹ nên chọn những TT tiêm chủng có điều kiện kèm theo cơ sở vật chất tốt, mạng lưới hệ thống dữ gìn và bảo vệ vắc xin đạt chuẩn và liên tục update đủ loại vắc xin để thực thi việc tiêm chủng ( chích ngừa ) tốt nhất. Tại Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC, người mua đến tiêm chủng ( chích ngừa ) trọn vẹn yên tâm về chất lượng vắc xin được sử dụng. VNVC cam kết cung ứng đủ loại vắc xin có thành phần phòng ngừa bại liệt có nguồn gốc rõ ràng, bảo vệ bảo đảm an toàn từ khâu sản xuất, kiểm nhập, dữ gìn và bảo vệ đến khi sử dụng. Bên cạnh đó, khi đến VNVC người mua còn được thưởng thức những dịch vụ tuyệt vời khác như :
- Tất cả khách hàng đến tiêm chủng (chích ngừa) đều được thực hiện khám sàng lọc bởi đội ngũ bác sĩ, đảm bảo sức khỏe trẻ tốt nhất để thực hiện tiêm chủng.
- Khách hàng sẽ được tư vấn các loại vắc xin phù hợp, giúp người được tiêm chủng được bảo vệ toàn diện trước các nguy cơ lây nhiễm bệnh.
- Phòng tiêm chủng (chích ngừa) thoáng mát; khu vui chơi riêng biệt cho trẻ tạo cảm giác thoải mái cho trẻ như đang dạo chơi, từ đó trẻ sẽ có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Hệ thống nhắc lịch tiêm tự động hoàn toàn miễn phí, nhắc nhở phụ huynh thực hiện lịch tiêm chủng (chích ngừa) đúng lịch và đầy đủ cho trẻ.
- Khách hàng còn được đặt giữ trước vắc xin, mua Gói vắc xin, đảm bảo được tiêm đầy đủ các loại vắc xin đúng lịch và đầy đủ. Đặc biệt, giá và các ưu đãi khác dành cho Gói vắc xin được giữ nguyên trong suốt thời gian sử dụng.
Khách hàng thưởng thức dịch vụ tiêm chủng hạng sang và tuyệt vời tại VNVC
Để đảm bảo luôn có đủ vắc xin phòng bại liệt và các vắc xin cần thiết khác cho trẻ, phụ huynh có thể mua gói vắc xin hoặc đặt trước khi tiêm mũi lẻ tại Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn VNVC qua hotline 028 7300 6595, nhắn tin qua Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc đăng ký thông tin tại https://blogchiase247.net/dang-ky-thong-tin-tiem-chung/
Thúy Nguyễn
