Bài viết được tư vấn trình độ bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Thùy Nhung – Trưởng khoa và Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thị Hoàng Hà – Khoa Xét nghiệm – Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng Đất Cảng .Xét nghiệm huyết đồ khi mang thai là một loại xét nghiệm nói lên được những chỉ số của tế bào máu như hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, rất thiết yếu cho bà bầu để biết được những thực trạng sinh lý, bệnh lý của khung hình .Xét nghiệm huyết đồ là một loại xét nghiệm cho biết những chỉ số của tế bào máu trong khung hình như hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, được xem là một trong những xét nghiệm đầu tay của bác sĩ lâm sàng. Một xét nghiệm huyết đồ khá đầy đủ sẽ gồm có công thức máu, xét nghiệm hồng cầu lưới và những thông tin về số lượng, hình thái, đặc thù bắt màu và size của tế bào máu khi nhuộm Giemsa .
Kết quả xét nghiệm huyết đồ rất có ý nghĩa trong việc định hướng chẩn đoán một số bệnh lý huyết học thường gặp và những bệnh lý liên quan khác. Cụ thể như sau:
- Tế bào hồng cầu
Nếu số lượng hồng cầu RBC tăng thì có thể nghĩ đến tình trạng mất nước do sốt, tiêu chảy hay hội chứng tăng sinh tủy mạn ác tính.
Nếu số lượng hồng cầu giảm thì có thể do thiếu sắt, thiếu acid folic, thiếu vitamin B12 hay men G6PD. Hoặc cũng có thể do mất máu cấp như xuất huyết tiêu hóa, mất máu do chấn thương, tai biến sản khoa… Số lượng hồng cầu giảm còn do tình trạng rối loạn hấp thu được gây ra từ bệnh lý viêm gan, xơ gan, viêm gan tắc mật, ung thư gan, viêm dạ dày mãn tính… Bệnh lý tan máu miễn dịch cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
Nếu lượng huyết sắc tố HGB, thể tích khối hồng cầu Hct tăng thì có thể nghĩ đến sốt, tiêu chảy, bỏng, đa hồng cầu.
HGB, Hct giảm trong thiếu sắt, acid folic, vitamin B12, men G6PD, bệnh lý Leukemia. Có thể do xuất huyết tiêu hóa, mất máu do tai nạn giao thông, tan máu miễn dịch, tan máu trong bệnh thiếu máu tán huyết.
Thể tích trung bình hồng cầu MCV, lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu MCH tăng trong những bệnh lý thiếu vitamin B12, acid folic, bệnh nhân sau phẫu thuật cắt lách hay mắc phải thực trạng rối loạn hấp thu dạ dày, ruột …
MCV, MCH giảm trong những bệnh lý thiếu máu do thiếu sắt, Thalassemia. MCV, MCH thường được dùng đề khảo sát kích thước hồng cầu và có tác dụng trong việc sàng lọc bệnh lý Thalassemia.
Nồng độ huyết sắc tố trung bình hồng cầu MCHC giảm thì gợi ý đến bệnh lý thiếu máu thiếu sắt, thiếu máu tán huyết, bệnh lý tương quan huyết sắc tố. MCHC thường dùng để nhìn nhận thực trạng bình sắc, nhược sắc của hồng cầu .
- Tế bào bạch cầu
Số lượng bạch cầu WBC hoàn toàn có thể tăng khi bệnh nhân mắc những bệnh nhiễm trùng cấp như nhiễm vi sinh vật hoặc ký sinh trùng. WBC cũng tăng khi có thực trạng Leukemia mạn hay cấp tính, hoặc do sử dụng 1 số ít loại thuốc .
WBC thường giảm nếu như tình trạng nhiễm trùng ở bệnh nhân quá nặng, có thể là nhiễm virus siêu vi như HIV, viêm gan, Dengue… Tình trạng suy tủy, ức chế sinh tủy, thiếu vitamin… hoặc bệnh nhân đang trong thời gian điều trị ung thư cũng có thể dẫn đến WBC giảm.
Bạch cầu đoạn trung tính NEU tăng khi nhiễm trùng, Leukemia kinh dòng hạt, căng thẳng mệt mỏi …Bạch cầu đoạn ưa acid EOS tăng trong nhiễm ký sinh trùng, giun sán, Leukemia dòng hạt .Bạch cầu ưa base BASO tăng khi bệnh nhân nhiễm độc, dị ứng …
Bạch cầu mono MONO tăng khi nhiễm trùng, viêm, ung thư, nhiễm virus…
Bạch cầu lympho LYM tăng khi nhiễm virus, lao, Leukemia dòng lympho …
- Tế bào tiểu cầu
Số lượng tế bào tiểu cầu PLT tăng khi viêm, nhiễm trùng, chấn thương, hậu phẫu cắt lách, Leukemia, bệnh lý đa hồng cầu, tăng tiểu cầu tiên phát và thứ phát .
PLT giảm nếu bệnh nhân bị xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch, suy tủy, ức chế tủy, bệnh xơ gan, viêm gan do virus, sốt Dengue…
