( Last Updated On : 09/10/2021 )Khái quát về Xu hướng con người trong tâm lý học. Tìm hiểu Các biểu lộ của xu hướng để ứng dụng trong bản thân, việc làm và đời sống .
1. Khái niệm xu hướng
Xu hướng là sự hướng tới một mục tiêu, một đối tượng nào đó. Đó là hệ thống các nhân tố thúc đẩy bên trong quy định Tính tích cực của con người trong hoạt động của mình.
Xu hướng của con người cho biết ý muốn hoặc khunh hướng tăng trưởng của cá thể đó, hướng vươn tới của họ và thôi thúc con người hoạt động giải trí theo một tiềm năng nhất định. Xu hướng của con người được bộc lộ qua nhu yếu, hứng thú, lý tưởng, quốc tế quan và niềm tin .
2. Biểu hiện của xu hướng
2.1. Nhu cầu
a. Khái niệm nhu cầu
Nhu cầu là cái tất yếu tự nhiên, nó là thuộc Tính tâm ý của con người, là sự yên cầu tất yếu của con người để sống sót và tăng trưởng .
A.G. Covaliop đã từng nói : “ Nhu cầu là sự yên cầu của những cá thể và những nhóm xã hội khác nhau, muốn có những điều kiện kèm theo nhất định để sống và tăng trưởng ” .
Nhu cầu là nguồn gốc của Tính tích cực, hoạt động giải trí đó chính là động cơ thôi thúc con người hoạt động giải trí. Lênin đã từng nói : “ Giải quyết nhu yếu chính đáng cho mỗi con người đó không những chỉ là tiềm năng link những thành viên trong tập thể mà còn là động lực để tăng trưởng tập thể ” .
b. Đặc điểm của nhu cầu
Nhu cầu tăng trưởng theo những bước tuần tự hay nhảy vọt tùy theo từng thực trạng đơn cử của từng người, nhưng không khi nào dừng lại, không khi nào thỏa mãn nhu cầu. Tục ngữ có câu : “ Được voi đòi tiên ” là để chỉ sự tăng trưởng vô tận của nhu yếu và lòng ham muốn .
Nhu cầu của con người rất phong phú và đa dạng chủng loại. Nếu nhu yếu được thỏa mãn nhu cầu thì con người cảm thấy sảng khoái, thoải mái và dễ chịu, mừng thầm. Trái lại, nếu nhu yếu không được thỏa mãn nhu cầu thì con người cảm thấy chán nản, không dễ chịu, tức bực .Nhu cầu của con người gắn liền với sự tăng trưởng của sản xuất, xã hội và sự phân phối giá trị vật chất cũng như ý thức .
c. Hai nhóm nhu cầu cơ bản
– Nhu cầu tự nhiên (hay nhu cầu sinh lý, vật chất): Loại nhu cầu này chủ yếu do bản năng sinh ra, có cả ở con người và động vật. Tuy nhiên, những nhu cầu tự nhiên này ở con người đã được xã hội hóa. Nhu cầu tự nhiên bao gồm: Nhu cầu ăn, mặc ở, nhu cầu an toàn trong sản xuất, trong đời sống thường ngày…
Đặc điểm của nhóm nhu yếu này là :
Nhu cầu tự nhiên thường có số lượng giới hạn về lượng và có Tính chu kỳ luân hồi rõ ràng, có nghĩa là nhu yếu nào đó của nhóm này thỏa mãn nhu cầu không phải là nó chấm hết ( Ăn no rồi nhưng sau một thời hạn lại thấy đói ). Tính chu kỳ luân hồi này là do sự biến hóa theo Tính chu kỳ luân hồi vốn có của khung hình và thiên nhiên và môi trường xung quanh .
Sự căng thẳng mệt mỏi càng mạnh thì cường độ càng lớn, nhưng khi thỏa mãn nhu cầu đến đỉnh điểm thì lại cảm thấy chán nản, căng thẳng mệt mỏi. Ví dụ : Khi đói thì rất muốn ăn nhưng khi đã no rồi thì nhìn thấy thức ăn lại chán …
– Nhu cầu xã hội (Nhu cầu tinh thần):
Nhu cầu xã hội chủ yếu do tâm ý tạo nên, nói lên thực chất xã hội của con người. Nhu cầu loại này gồm có : Nhu cầu lao động, nhu yếu tiếp xúc, nhu yếu tình cảm, nhu yếu học tập, nhu yếu về sự công minh, nhu yếu được nhìn nhận và nhìn nhận một cách chân thực, nhu yếu biểu lộ và tự bộc lộ mình …
Đặc điểm của nhóm nhu yếu này là : Khó giám sát và không có số lượng giới hạn. Những nhu yếu này thường sâu và bền .
Sự phân loại ra hai loại nhu yếu tự nhiên và xã hội chỉ có Tính tương đối do Tính tổng hợp của tâm ý con người mà những nhu yếu nói trên không hề tách riêng không liên quan gì đến nhau với nhau. Trong mỗi nhu yếu đều tiềm ẩn cả yếu tố tự nhiên và xã hội. Lấy nhu yếu ăn làm ví dụ. Đứng dưới góc nhìn là một nhu yếu tự nhiên thì đó chỉ là ăn sao cho no, ăn cái gì nhưng con người còn yên cầu ăn như thế nào, ăn ở đâu, với ai … đó chính là nhu yếu xã hội .
d. Ứng dụng của việc tìm hiểu nhu cầu
Như vậy, con người có rất nhiều nhu yếu khác nhau, tuy nhiên trong một doanh nghiệp những nhân viên cấp dưới dưới quyền đều có những nhu yếu khá không thay đổi sau đây mà nhà quản trị phải chăm sóc :
- Nhu cầu có một cuộc sống kinh tế ổn định, thu nhập ngày càng cao, điều kiện sinh hoạt và làm việc ngày càng tốt.
- Nhu cầu công bằng xã hội: Nếu không giải quyết tốt vấn đề này sẽ gây ra các mâu thuẫn trong doanh nghiệp. Công bằng thể hiện trên các mặt: Phân phối phúc lợi tập thể, trọng người tài, công bằng trong sử dụng người, học tập, tự do…
- Nhu cầu tự do: Nhu cầu này phát triển cùng với sự phát triển của trình độ nhận thức con người. Nhu cầu này thể hiện: Con người luôn mong muốn tự do lựa chọn công việc, nơi làm việc để tự khẳng định mình, được độc lập làm theo trách nhiệm của mình, tự do tư tưởng (bao gồm cả tự do Tín ngưỡng).
- Nhu cầu có gia đình hạnh phúc: Người lao động chỉ toàn tâm, toàn ý với công việc khi họ có gia đình hạnh phúc. Bản thân nhà quản trị cũng phải luôn quan tâm, xây dựng gia đình mình sao cho hạnh phúc, sống có nề nếp gia phong thì mới mong lãnh đạo được người khác (tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ).
- Nhu cầu có những nhà quản lý, lãnh đạo vừa có tài, vừa có đức.
2.2. Hứng thú
a. Khái niệm hứng thú
Hứng thú là thái độ đặc biệt quan trọng của cá thể so với sự vật, hiện tượng kỳ lạ nào đó, vừa có ý nghĩa quan trọng trong đời sống của người đó vừa tạo ra cho họ những khoái cảm .
b. Hai điều kiện hình thành hứng thú
- Về khách quan: Đối tượng của hứng thú phải có cường độ kích thích mạnh (như hấp dẫn, đẹp, mới lạ, độc đáo…) để gây được sự chú ý của con người. Ví dụ: Một bản nhạc hay, một bức tranh đẹp…
- Về chủ quan: Tùy thuộc vào con người. Cá nhân có ý thức đầy đủ, rõ ràng, hiểu được ý nghĩa của nó đối với đời sống riêng của mình. Ví dụ: Có hiểu biết về nhạc mới có khả năng cảm thụ được âm nhạc.
c. Vai trò của hứng thú
- Hứng thú giữ vai trò to lớn trong hoạt động của con người. Đầu tiên, hứng thú tạo ra khát vọng đi tìm hiểu đối tượng, từ đó điều chỉnh mọi hành vi, cử chỉ, ý nghĩ, tình cảm… theo một chiều hướng xác định.
- Hứng thú tạo sự tập trung chú ý cao độ bởi sự say mê, hấp dẫn của đối tượng, do đó dù khó khăn vẫn cố gắng vượt qua. Vì vậy, hứng thú là động lực thúc đẩy con người hoạt động đạt hiệu quả
d. Ứng dụng của việc tạo hứng thú trong quản trị
Nhà quản trị cần chú ý làm sao cho người lao động thật sự có hứng thú trong công việc của mình, để họ làm việc thoải mái và đạt năng suất cao. Khi gây hứng thú ở con người cần chú ý :
- Phải làm cho đối tượng hứng thú có cường độ kích thích mạnh, hấp dẫn, mới lạ và độc đáo.
- Làm cho nhân viên hiểu biết tương đối thấu đáo về nó.
Chẳng hạn muốn nhân viên cấp dưới có hứng thú thao tác trước hết phải nêu được ý nghĩa, tầm quan trọng, quyền lợi của việc làm đó so với công ty cũng như bản thân anh ta, sau đó cần chỉ rõ phương pháp thực thi việc làm đó. Có như vậy mới đạt được hiệu suất cao cao trong quản trị và thôi thúc hiệu suất cao hoạt động giải trí của nhân viên cấp dưới .
2.3. Lý tưởng
a. Khái niệm lý tưởng
Lý tưởng là tiềm năng cao đẹp, một hình ảnh mẫu mực, tương đối hoàn hảo, có sức hấp dẫn con người vươn tới .
b. Đặc điểm của lý tưởng
– Lý tưởng vừa có Tính hiện thực, vừa có Tính lãng mạn. Có Tính hiện thực vì hình ảnh lý tưởng khi nào cũng được thiết kế xây dựng từ nhiều “ vật liệu ” trong hiện thực, có sức thôi thúc con người hoạt động giải trí để đạt được mục tiêu hiện thực. Có Tính lãng mạn vì tiềm năng của lý tưởng khi nào cũng là cái gì đó hoàn toàn có thể đạt được trong tương lai, trong một chừng mực nào đó, nó đi trước đời sống, phản ánh xu thế tăng trưởng của con người .
– Lý tưởng là biểu lộ tập trung chuyên sâu nhất của xu hướng nhân cách, nó có tính năng xác lập tiềm năng, khunh hướng tăng trưởng của cá thể, là động lực thôi thúc, điều khiển và tinh chỉnh hàng loạt hoạt động giải trí của con người, trực tiếp chi phối sự hình thành và tăng trưởng của cá thể .
c. Ứng dụng của việc tạo dựng lý tưởng
Nhà quản trị phải kiến thiết xây dựng những hình mẫu lý tưởng về một người nhân viên cấp dưới của doanh nghiệp từ đó tạo ra động lực để nhân viên cấp dưới phấn đấu và ứng xử theo những chuẩn mực của doanh nghiệp hướng đến hình ảnh lý tưởng .
Hình ảnh lý tưởng của nhân viên Walt Disney
Sự tăng trưởng của Walt Disney quả là mê hoặc. Nhưng những hoạt động giải trí diễn ra ở phía sau còn mê hoặc hơn nhiều. Vấn đề khó khăn vất vả nhất so với tất cả chúng ta là tiêu chuẩn hoá chất lượng. Ai đó đã từng nói : “ Không thể nào vẽ được nụ cười trên mặt con người ”. Quả đúng như vậy. Thái độ vui tươi và hoà nhã của nhân viên cấp dưới là cực kỳ quan trọng trong việc thoả mãn nhu yếu của người mua. Đó chính là yếu tố con người. Hãng Walt Disney đã xu thế giảng dạy và xây dựng hình mẫu nhân viên cấp dưới lý tưởng của mình bằng cách triển khai một chương trình xu thế và giảng dạy họ một cách rất là chu đáo, đặc biệt quan trọng .
Tất cả những nhân viên cấp dưới mới tuyển bắt buộc phải tham gia những khóa đào tạo và giảng dạy về truyền thống lịch sử, đường lối và phương pháp hoạt động giải trí của hãng tại trường ĐH Walt Disney. Họ học để nhận thức được Walt Disney là hãng kinh doanh thương mại dịch vụ đi dạo vui chơi và ghi nhớ những thuật ngữ về hình mẫu nhân viên cấp dưới lý tưởng .
Nhân viên mới được nhận vào thao tác còn phải nhận thức được tầm quan trọng của hình dáng vẻ bên ngoài của mình, nghĩa là họ phải có dáng của Disney. Để tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những nhân viên cấp dưới trong việc thực thi đúng pháp luật, hãng đã cho in một cuốn sách nhỏ trong đó trình diễn cụ thể những pháp luật về y phục, tóc và màu tóc, móng tay, đồ trang sức đẹp, biển tên, nước hoa dùng sau khi cạo râu … Từ giám đốc đến nhân viên cấp dưới tạp vụ đều mang biển hiệu ghi rõ họ tên và chức vụ .
2.4. Thế giới quan
a. Khái niệm thế giới quan
Là mạng lưới hệ thống những quan điểm về tự nhiên, xã hội và bản thân, xác lập mục tiêu hành vi của con người .
b. Đặc điểm của thế giới quan
Thế giới quan giúp con người xử lý hàng loạt những câu hỏi : Tôi là ai ? Xuất hiện như thế nào ? Sống vì cái gì ? … trên cơ sở nhận thức những yếu tố trên nhân cách của con người mới tự chứng minh và khẳng định, mới có năng lực hành vi một cách có mục tiêu, có khuynh hướng nhất định .
c. Vai trò của thế giới quan
Thế giới quan đóng vai trò tác nhân sôi động của ý thức cá thể, giữ vai trò hướng dẫn phương pháp tư duy và hành vi của cá thể. Nó đồng thời cũng biểu lộ lý luận và khái quát hóa những quan điểm và hoạt
động của nhóm xã hội. Mỗi cá thể cũng luôn mong ước tiếp đón những thế giới quan khác, làm nhiều mẫu mã thế giới quan cho mình, góp thêm phần kiểm soát và điều chỉnh khuynh hướng đời sống. Xuất phát từ lập trường, biện giải thế giới quan đúng đắn, con người hoàn toàn có thể có được những cách xử lý yếu tố đúng đắn do đời sống đặt ra. Ngược lại, xuất phát từ lập trường sai lầm đáng tiếc, con người khó hoàn toàn có thể tránh khỏi hành vi sai lầm đáng tiếc .
d. Việc xây dựng thế giới quan
Là một quy trình lâu dài hơn, nó là sự kết tinh của tri thức, kinh nghiệm tay nghề sống, … Trước hết, nhà quản trị những cấp cần có thế giới quan đúng đắn, từ đó giúp họ có cái nhìn đúng đắn về bản thân và xu hướng tăng trưởng cá thể họ. Để thiết kế xây dựng thế giới quan đúng đắn phụ thuộc vào rất lớn vào trình độ nhận thức và học vấn của mỗi cá thể. Chính vì thế, nhà quản trị phải luôn tạo điều kiện kèm theo cho nhân viên cấp dưới nâng cao trình độ bản thân và điều quan trọng để thiết kế xây dựng thế giới quan cho nhân viên cấp dưới là phải chăm sóc đến đời sống vật chất cho mọi người. Bởi lẽ người ta khó hoàn toàn có thể tâm lý và kiến thiết xây dựng thế giới quan đúng đắn nếu vẫn phải tâm lý về những mối lo cơm, áo, gạo, tiền …
2.5. Niềm tin
a. Khái niệm niềm tin
Là kết tinh những quan điểm, tri thức, tình cảm, ý chí được con người thử nghiệm, trở thành chân lý vững chắc trong mỗi cá thể. Niềm tin tạo cho con người nghị lực, ý chí để hành vi tương thích với quan điểm đã gật đầu
b. Đặc điểm của niềm tin
– Có thể hiểu niềm tin là một mạng lưới hệ thống nhu yếu mà con người nhận thức được qua hiện thực biến thành nhân sinh quan, thế giới quan để xem xét cuộc sống, để khuynh hướng hành vi, cử chỉ của con người. Niềm tin được củng cố nhờ có nhu yếu được thoả mãn. Con người có nhiều niềm tin cùng một lúc, mỗi niềm tin thỏa mãn nhu cầu một nhóm nhu yếu .
– Niềm tin giữ vai trò mục tiêu cho đời sống của con người. Nhờ có niềm tin đúng đắn mà con người dù có khó khăn vất vả nhưng vẫn yêu đời, vui mắt, sống và lao động với tràn trề kỳ vọng vào tương
Ví dụ như việc học tập của học viên có nhiều khó khăn vất vả, khó khăn nhưng họ vẫn vui tươi, nỗ lực học tập bởi họ tin rằng học tập tốt sau khi ra trường sẽ có nhiều thời cơ việc làm …
Như vậy khi con người tin vào ai, tin vào cái gì thì họ Giao hàng, phụng sự hết lòng vì người đó, điều đó. Vì vậy, nhà quản trị phải chú ý quan tâm gây được niềm tin của mọi người vào mình, đặc biệt quan trọng là phải tạo chữ Tín trong kinh doanh thương mại .
(Nguồn: Topica, Đặc điểm và các quy luật tâm lý cá nhân trong quản trị kinh doanh)
