Khảo sát trên website của một tờ báo lớn, có đến 6.400 bài báo có từ “ thiết nghĩ ”, 9.460 bài báo có cụm từ “ mong rằng ”. Hai cụm từ này thường Open ở câu cuối, đoạn kết … Dưới đây là vài ví dụ :
Kết quả thống kê của Google số bài báo có cụm từ “thiết nghĩ” trên một tờ báo
+ Trong tình hình diễn biến dịch Covid-19, thiết nghĩ, những cấp chỉ huy nên xem xét kỹ trước khi quyết định hành động cho học viên nghỉ thêm …
+ Cho nên, thiết nghĩ trước tình hình lúc bấy giờ, Bộ nên có văn bản đơn cử gửi về những địa phương nội dung giảm tải chương trình học kỳ 2 của lớp 12 là những phần nào ? Phần nào trọng tâm sẽ có trong đề ? Phần nào không thiết yếu sẽ giản lược, giáo viên hoàn toàn có thể hướng dẫn học viên tự học và không có trong đề thi ? Để giữ sự không thay đổi trong việc dạy học và ôn tập, Bộ nên giữ nguyên cấu trúc đề thi trung học phổ thông vương quốc như năm trước …
+ Như vậy, trừ phi Ban tổ chức quốc tế hủy kỳ thi Olympic, trong các phương án thi khác, nếu đánh giá an toàn cho học sinh (ví dụ thi ở Việt Nam thì chắc là an toàn), mong rằng Bộ GD-ĐT sẽ cân nhắc chọn đội tham dự, một mặt đóng góp cho phong trào chung trong thời điểm khó khăn (Ban tổ chức quốc tế đã cố tổ chức), mặt khác tạo điều kiện cho các học sinh được tranh tài, đặc biệt với các em học sinh lớp 12.
…
Công bằng mà nói, những cụm “ thiết nghĩ ”, “ mong rằng ” mà chúng tôi khảo sát nói trên không chỉ là phát ngôn của nhà báo, mà nó còn có trong phát biểu của nhân vật trong bài, hoặc quan điểm của bạn đọc cuối bài. Nhưng hoàn toàn có thể nói, lâu nay, nhiều nhà báo thường chọn cụm từ “ thiết nghĩ ”, “ mong rằng ”, “ tin rằng ” để kết thúc bài báo. Đó thường là những lời lôi kéo chung chung, có khi cũng là những giải pháp to tát và nhiều lúc, còn đi kèm với những nhận định và đánh giá buộc tội rất chủ quan …
* Nhà báo, thư ký của đời sống
Nếu đặt mình vào vị trí của nhà quản trị, những người mà họ đang “ thiết nghĩ ” ấy ( những cơ quan chức năng, sở, ban, ngành đơn cử nào đó … ), nhà báo sẽ biết đối tượng người dùng tiếp đón của họ có cảm xúc như thế nào với “ lời lôi kéo ” hoặc “ buộc tội ” trên bài báo !
Nhà báo có quyền hỏi và chuyên gia có trách nhiệm trả lời. Nhà báo không cần “thiết nghĩ”, hãy để chuyên gia lên tiếng. Trong ảnh: Ông Pak Ui Chun, phát ngôn viên của Triều Tiên trả lời báo chí tại một hội nghị được tổ chức tại Hà Nội. Ảnh: AFP
Cần nói ngay rằng nhà báo là thư ký của thời đại, thư ký của đời sống. Nhiệm vụ của nhà báo là phản ánh, là đưa tin. Những câu lôi kéo của nhà báo sau khi phản ánh không góp phần gì cho quy trình tiếp đón thông tin của công chúng, bạn đọc. Với tư cách là thư ký, nhà báo cũng không có quyền được “ thiết nghĩ ” như vậy, không có tư cách để “ dạy dỗ ” cơ quan chức năng như vậy .
Khi nhà báo nêu ra tình hình những yếu tố còn sống sót trong đời sống xã hội, những người có tương quan sẽ tự biết nghĩa vụ và trách nhiệm, hành xử của họ ra sao. Nhà báo không cần phải “ thiết nghĩ ”. Hay nói cách khác, “ thiết nghĩ ” kiểu đó là thừa .
* Nêu giải pháp, cần có chuyên gia
Phóng viên của chúng ta lâu nay có thói quen thể hiện bài phản ánh theo công thức: thực trạng – nguyên nhân – giải pháp.
Nhà báo hoàn toàn có thể kết thúc bài báo bằng giải pháp với hình thức tìm hiểu và khám phá xem những cơ quan chức năng đã đưa ra giải pháp gì chưa để thông tin cho công chúng về những giải pháp đó. Nếu yếu tố nghiêm trọng, khẩn cấp mà cơ quan chức năng vẫn chưa có hành động, thì đấy chính là một cụ thể quan trọng cần lấy làm thông tin cốt lõi, làm điểm nhấn trong bài báo …
Vấn đề nào cũng theo cấu trúc cơ bản ấy. Nông sản không tìm được đầu ra ư ? Tuyển sinh ĐH – cao đẳng sau hệ lụy dịch bệnh Covid-19 ư ? Bình ổn giá thịt heo ư ? … sau khi nêu tình hình, nghiên cứu và phân tích những nguyên do, phỏng vấn những người có tương quan, phóng viên báo chí liền cố đưa vào phần kết một số ít giải pháp .
Có những phóng viên báo chí ở mỗi bài báo thuộc những nghành khác nhau đều hoàn toàn có thể đề xuất kiến nghị những giải pháp như những chuyên viên đầu ngành. Gần đây, khi thủ pháp dẫn hiện trường phổ cập trên sóng truyền hình, nhiều phóng viên báo chí đài cũng chọn cách kết phóng sự bằng những hình thức đề xuất kiến nghị giải pháp với kiểu : “ Thiết nghĩ, cơ quan chức năng ( sở, ban, ngành ) nên có những giải pháp abcd … ”. Khán giả xem truyền hình rất phục anh chị phóng viên báo chí mà nghành gì cũng biết ấy và xem những phóng sự thì luôn có cảm xúc nhiều yếu tố còn sống sót trong đời sống xã hội lúc bấy giờ đều do những cơ quan chức năng thiếu nghĩa vụ và trách nhiệm, thiếu giải pháp …
Cần nói thêm rằng, báo chí truyền thông hoàn toàn có thể loại phản hồi mà ở đó, nhà báo hoàn toàn có thể dùng lý lẽ để luận bàn, lập luận. Nhưng cần phân biệt rõ, nhà báo bàn luận khác với việc nhà báo thay vai trò của chuyên viên .
Nhà báo không có trình độ của bác sĩ dịch tễ để “ thiết nghĩ ”, để “ mong rằng ”, để chỉ huy ngành Y tế phải phòng, chống Covid-19 như thế nào !
Nhà báo có tính năng đưa tin về sự kiện và cao hơn nữa, hoàn toàn có thể dự báo một hiện tượng kỳ lạ, nhưng việc tìm ra giải pháp, hãy để những chuyên viên lên tiếng !
Hãy để những chuyên viên “ thiết nghĩ ”, hoặc “ mong rằng những cơ quan chức năng phải … ” .
* Hỏi, hỏi và hỏi…
Như đã nói, nhà báo không hề và không nên tự mình đề ra giải pháp. Và vì vậy, việc làm của nhà báo là hỏi, hỏi và hỏi. Cách đề ra giải pháp tốt nhất là phỏng vấn chuyên viên, phỏng vấn những người có nghĩa vụ và trách nhiệm .
Cũng có phóng viên báo chí trẻ nói rằng, chúng tôi đưa câu có cụm từ khởi đầu là “ thiết nghĩ ”, “ mong rằng ”, “ tin rằng ” vào để Kết luận bài báo ( và thấy lâu nay nhiều người cũng làm như vậy ). Xin vấn đáp ngay : Không ai bắt tất cả chúng ta phải “ Tóm lại ” khi phản ánh một sự kiện, một hiện tượng kỳ lạ cả. Tự cổ chí kim, rất nhiều bài báo nổi tiếng không hề có Tóm lại. Đó chỉ là một câu truyện được kể. Nhà báo giỏi là người tìm được nhiều câu truyện hay để kể, hay nói một cách nhiệm vụ, nhà báo giỏi là người có những phát hiện và phản ánh tốt nhiều yếu tố trong đời sống có ý nghĩa xã hội. Nhà báo giỏi hoàn toàn có thể phản ánh tốt nhiều nghành chứ không hề tìm ra giải pháp cho toàn bộ những yếu tố trên những nghành nghề dịch vụ đó. Trong quy trình thông tin, trong tác phẩm báo chí truyền thông của mình, bằng văn phong, bằng cấu trúc, nhà báo hoàn toàn có thể tỏ thái độ quan điểm của mình một cách tinh xảo, còn việc tìm ra giải pháp – như đã nói – phải dành ưu tiên cho nhà quản trị, cho những chuyên viên .
Thanh Huyền
