Xét nghiệm Cytochrome P450 thường được sử dụng trong việc tìm hiểu nguyên nhân tại sao thuốc chống trầm cảm lại có tác dụng chỉ đối với một số bệnh nhân nhưng số khác lại không hiệu quả. Mặc dù nó là xét nghiệm hữu ích nhưng bản thân nó vẫn có những hạn chế cần phải lưu ý khi thực hiện. Hãy cùng bài viết này tìm hiểu thêm về xét nghiệm Cytochrome P450 và những hạn chế này.
1. Xét nghiệm kiểu gen Cytochrome P450 là gì?
Xét nghiệm cytochrome P450 (CYP450) là xét nghiệm dùng để xem xét cách cơ thể chuyển hóa thuốc. Cytochrome P450 là một hệ thống gồm 50 loại enzyme thuộc nhóm monooxygenase mà cơ thể dùng để xử lý thuốc, nhưng do các đặc điểm di truyền gây ra sự khác biệt giữa các biến thể trong các enzym này nên sự ảnh hưởng của thuốc lên mỗi cơ thể hoàn toàn khác nhau.
Xét nghiệm CYP450 là một trong những xét nghiệm gen thuốc hay còn được gọi là dược lý học hoặc di truyền dược lý là cách khám phá về cách những gen tác động ảnh hưởng đến phản ứng của khung hình với thuốc. Các xét nghiệm tìm kiếm những biến hóa hoặc biến thể trong những gen này để xác lập loại thuốc nào tương thích với bệnh nhân và những tính năng phụ mà bệnh nhân hoàn toàn có thể gặp phải khi sử dụng loại thuốc đó .
Enzyme cytochrome P450 bao gồm enzyme CYP2D6 là chất xử lý nhiều loại thuốc chống trầm cảm và thuốc chống loạn thần. Bằng cách kiểm tra DNA để tìm các biến thể gen nhất định, xét nghiệm CYP450 có thể cung cấp manh mối về cách cơ thể phản ứng với một loại thuốc chống trầm cảm cụ thể. Các xét nghiệm CYP450 cũng có thể xác định các biến thể của các enzym khác, chẳng hạn như enzym CYP2C19.
2. Tại sao xét nghiệm Cytochrome P450 lại được đề xuất thực hiện
Xét nghiệm Cytochrome P450 là xét nghiệm được sử dụng trong nhiều tình huống y tế khác nhau, đặc biệt là trong việc tìm ra loại thuốc chống trầm cảm phù hợp cho bệnh nhân, xác định tính hiệu quả của thuốc trong điều trị ung thư vú, …
Thuốc điều trị trầm cảm thường được kê đơn dựa trên những triệu chứng và bệnh sử của người bệnh. Đối với 1 số ít bệnh nhân, ngay từ lần đầu, khung hình đã cung ứng tốt với thuốc nên những triệu chứng trầm cảm thuyên giảm và những công dụng phụ mang lại chỉ ở mức hoàn toàn có thể đồng ý được. Tuy nhiên, so với nhiều bệnh nhân khác, việc tìm ra một loại thuốc tương thích là cả một quy trình thử thách và lê dài, nó hoàn toàn có thể mất vài tháng hoặc lâu hơn để tìm được loại thuốc chống trầm cảm tương thích .Kiểm tra kiểu gen như xét nghiệm cytochrome P450 hoàn toàn có thể tăng vận tốc xác lập những loại thuốc có nhiều năng lực được khung hình giải quyết và xử lý tốt hơn. Lý tưởng nhất là khung hình sẽ chịu ít tính năng phụ hơn và cải tổ hiệu suất cao những triệu chứng bệnh. Các xét nghiệm CYP450 thường chỉ được sử dụng khi những chiêu thức điều trị chống trầm cảm khởi đầu không thành công xuất sắc .Kiểm tra kiểu gen cũng được sử dụng trong những nghành nghề dịch vụ y học khác. Ví dụ, xét nghiệm CYP2D6 hoàn toàn có thể giúp xác định liệu một số ít loại thuốc điều trị ung thư như tamoxifen cho bệnh ung thư vú có năng lực hiệu suất cao hay không. Xét nghiệm CYP2C9 hoàn toàn có thể giúp xác lập liều lượng thích hợp của warfarin làm loãng máu để giảm rủi ro tiềm ẩn tính năng phụ .
3. Tiến trình của xét nghiệm Cytochrome P450
Khác với những xét nghiệm thường thì, bệnh nhân được chỉ định triển khai xét nghiệm sẽ không cần phải nhịn ăn hay sẵn sàng chuẩn bị gì đặc biệt quan trọng trước khi làm thủ pháp xét nghiệm .Đối với những xét nghiệm cytochrome P450, nhân viên cấp dưới y tế sẽ lấy một mẫu DNA của người bệnh bằng một trong những chiêu thức như sử dụng tăm bông xoa vào bên trong má để lấy mẫu tế bào hoặc lấy nước bọt của bệnh nhân, đôi lúc cũng hoàn toàn có thể bằng cách lấy máu để xét nghiệm. Sau khi hoàn tất việc lấy mẫu DNA, mẫu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để nghiên cứu và phân tích để tìm những gen đơn cử .Thường người bệnh sẽ phải chờ vài ngày đến một tuần để có tác dụng xét nghiệm cytochrome P450. Sau đó, bệnh nhân và bác sĩ sẽ luận bàn về hiệu quả và cách chúng hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến những lựa chọn điều trị .Kết quả xét nghiệm CYP450 sẽ phân phối vật chứng về mức độ khung hình giải quyết và xử lý một loại thuốc nhất định bằng cách xem xét những enzym đơn cử. Kết quả hoàn toàn có thể được phân loại tùy theo vận tốc khung hình chuyển hóa một loại thuốc đơn cử, những mức phân loại hoàn toàn có thể gồm có :
- Mức chuyển hóa kém: Nếu cơ thể xử lý một loại thuốc cụ thể nào đó chậm hơn bình thường do thiếu enzym thì thuốc có thể tích tụ trong hệ thống cơ thể. Sự tích tụ này có thể làm tăng khả năng thuốc gây ra tác dụng phụ. Trong trường hợp này, bệnh nhân vẫn có cơ hội được điều trị bằng những loại thuốc này nhưng ở liều lượng thấp hơn.
- Mức chuyển hóa trung bình: Nếu các enzym trong cơ thể bị giảm chức năng trong quá trình tương tác thuốc. Bệnh nhân có thể sẽ không dung nạp được một số thành phần thuốc giống như những người có chất chuyển hóa bình thường.
- Mức chuyển hóa bình thường: Nếu xét nghiệm cho thấy cơ thể xử lý một số loại thuốc một cách bình thường thì bệnh nhân có nhiều khả năng đáp ứng tốt với việc điều trị và có ít tác dụng phụ hơn những người khác.
- Mức chuyển hóa cực nhanh: Đây là trường hợp thuốc đi ra khỏi cơ thể bệnh nhân quá nhanh, thường là trước khi chúng có cơ hội tác động lên cơ thể. Đối với trường hợp này, bệnh nhân có thể sẽ cần liều lượng thuốc cao hơn mức bình thường.
Thử nghiệm CYP450 không phải là hữu dụng cho toàn bộ những loại thuốc chống trầm cảm nhưng nó hoàn toàn có thể cung ứng thông tin về cách khung hình hoàn toàn có thể giải quyết và xử lý 1 số ít loại thuốc đó .
4. Giới hạn của xét nghiệm Cytochrome P450
Mặc dù xét nghiệm Cytochrome P450 có nhiều tiềm năng và ngày càng được sử dụng thoáng đãng. Tuy nhiên, chúng cũng có những hạn chế :
- Các xét nghiệm chỉ áp dụng được cho một số loại thuốc nhất định. Ngoài ra, mỗi xét nghiệm chỉ dành riêng cho một loại thuốc, vì vậy việc thay đổi thuốc có thể yêu cầu một xét nghiệm khác.
- Thử nghiệm không thể dự đoán loại thuốc nào là phù hợp nhất với bệnh nhân, nó chỉ có thể cung cấp manh mối ban đầu.
- Các xét nghiệm chỉ xem xét một số gen liên quan đến cách cơ thể sử dụng một số loại thuốc nhất định. Vì vậy, các yếu tố nằm ngoài phạm vi của xét nghiệm có thể ảnh hưởng đến cách thuốc chống trầm cảm có thể sẽ ảnh hưởng đến bệnh nhân.
- Các xét nghiệm tập trung vào cách cơ thể chuyển hóa thuốc chứ không phải tác dụng của thuốc đối với cơ thể.
- Xét nghiệm không cung cấp hoàn toàn bằng chứng rõ ràng về tính hữu ích trong việc lựa chọn thuốc chống trầm cảm. Ngay cả khi bệnh nhân có kết quả mức chuyển hóa bình thường thì họ vẫn có thể cần phải thử các loại thuốc chống trầm cảm khác nhau và các liều lượng khác nhau để xác định loại nào phù hợp nhất.
- Một số công ty bảo hiểm không chi trả cho chi phí cho các xét nghiệm này.
Mặc dù có những hạn chế nhưng một số ít bác sĩ vẫn sử dụng xét nghiệm CYP450 và cho rằng chúng hữu dụng. Tuy nhiên, những xét nghiệm này không phải là cách duy nhất để xác lập loại thuốc chống trầm cảm nào cần thử. Chúng chỉ là một công cụ để xác lập những tín hiệu khởi đầu. Thử thuốc chống trầm cảm dựa trên tiền sử bệnh và những triệu chứng vẫn là giải pháp tiêu chuẩn để xác lập loại thuốc tốt nhất cho nhu yếu của bệnh nhân .
Trầm cảm là căn bệnh nguy hiểm, nếu không được điều trị dứt điểm sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, khi bị trầm cảm, ngoài việc uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ, bạn nên đến cơ sở y tế để kiểm tra thường xuyên, đánh giá khả năng tiếp nhận thuốc của cơ thể. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã tiếp nhận điều trị thành công rất nhiều bệnh nhân mắc bệnh trầm cảm ở nhiều cấp độ. Bệnh nhân không chỉ được thăm khám tâm lý toàn diện với các chuyên gia tâm lý giàu kinh nghiệm, trình độ chuyên môn cao mà còn được sử dụng các phác đồ điều trị trầm cảm mới nhất, hiệu quả nhất hiện nay.
Nếu có nhu yếu khám và điều trị bệnh trầm cảm tại Vinmec, bạn hãy đặt lịch khám ngay tại website hoặc liên hệ đến mạng lưới hệ thống hotline để được tư vấn cụ thể .
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: mayoclinic.org
