Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Thị Vượng – Bác sĩ Xét nghiệm vi sinh – Khoa Xét nghiệm – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
Xét nghiệm Syphilis là xét nghiệm được thực hiện nhằm sàng lọc, chẩn đoán bệnh giang mai do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Đây là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây truyền qua đường tình dục, qua đường máu hoặc truyền từ mẹ sang con.
1. Tổng quan về bệnh giang mai và xét nghiệm Syphilis
Bệnh giang mai (hay Syphilis) là tên gọi của một bệnh truyền nhiễm thông qua đường tình dục do xoắn khuẩn Treponema pallidum gây ra. Ngoài lây truyền chủ yếu thông qua đường tình dục, con đường lây truyền của bệnh giang mai còn có thể truyền từ mẹ sang con hoặc lây qua đường máu.
Đây là một trong những bệnh lý nguy khốn, bởi dù lây truyền qua con đường nào thì ở quá trình đầu thường không Open triệu chứng hoặc có những biểu lộ dễ nhầm lẫn với những bệnh lý ngoài da khác, vì lẽ đó người bệnh thường chủ quan khi nhận thấy tín hiệu bệnh giang mai. Nếu như bệnh tiến triển đến quy trình tiến độ cuối sẽ gây ra những ảnh hưởng tác động vô cùng nguy hại đến hệ thần kinh, tim mạch và khung hình người bệnh .
Để có thể chẩn đoán bệnh giang mai, bệnh nhân khi thấy cơ thể có các triệu chứng bất thường hoặc nghi ngờ mình có khả năng mắc bệnh thì cần đến gặp các bác sĩ chuyên khoa để tiếp nhận thăm khám và thực hiện xét nghiệm chẩn đoán bệnh giang mai. Các xét nghiệm chẩn đoán bệnh giang mai thường chia làm 2 loại: xét nghiệm sàng lọc bằng các phản ứng không đặc hiệu và các xét nghiệm chẩn đoán giang mai đặc hiệu. Cần lưu ý, để chẩn đoán bệnh giang mai cần kết hợp chặt chẽ kết quả xét nghiệm với thăm khám lâm sàng, tiền sử quan hệ tình dục và các yếu tố nguy cơ.
XEM THÊM: Sau điều trị giang mai 2 năm, chỉ số RPR âm tính, TPPA dương tính đã khỏi bệnh chưa?
2. Các xét nghiệm sàng lọc giang mai Syphilis (xét nghiệm không đặc hiệu)
Xét nghiệm sàng lọc bệnh giang mai là các xét nghiệm huyết thanh không đặc hiệu, bao gồm: Xét nghiệm RPR, xét nghiệm VDRL. Cụ thể:
2.1. Xét nghiệm RPR (Rapid Plasma Reagin)
Đây là phản ứng không đặc hiệu, dùng kháng nguyên là chất lipoid chiết xuất từ tim bò, nhưng có cấu trúc gần giống chất lipoid của xoắn khuẩn giang mai. Cũng thế cho nên, chỉ phát hiện được reagin trong huyết thanh bệnh nhân. Reagin được hình thành là do kích thích của chất lipoid của xoắn khuẩn và chống lại chất lipoid này .
- Nếu kết quả âm tính, tức là không bị mắc bệnh. Ngoài ra RPR còn được dùng để theo dõi điều trị. Sau khi điều trị RPR cho kết quả âm tính có nghĩa là bệnh nhân đã khỏi bệnh. Một số trường hợp RPR cho kết quả âm tính giả như thời kì đầu giang mai I, hoặc giai đoạn giang mai muộn.
- RPR dương tính nghĩa là bệnh nhân đang nhiễm giang mai, hoặc tiền sử mắc giang mai. Một số trường hợp RPR cho kết quả dương tính giả.
Cần quan tâm vì RPR là phản ứng không đặc hiệu, chỉ là xét nghiệm sàng lọc, nên khi cho hiệu quả dương thế, cần chứng minh và khẳng định chẩn đoán bằng phản ứng đặc hiệu .
XEM THÊM: Bệnh giang mai có chữa khỏi không?
2.2 Xét nghiệm VDRL
Nguyên lý xét nghiệm VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) cũng tương tự như RPR, tuy nhiên kỹ thuật phức tạp hơn, khó thực hiện hơn. Hiện tại xét nghiệm này không được sử dụng nhiều.
Các xét nghiệm không đặc hiệu có ưu điểm, nhanh, rẻ, hoàn toàn có thể định lượng, hoàn toàn có thể dùng để theo dõi điều trị hoặc tái phát bệnh .Tóm lại mục tiêu xét nghiệm không đặc hiệu :
- Sàng lọc
- Chẩn đoán bệnh nhân
- Dương tính ở 50% bệnh nhân giang mai I
- Dương tính ~100% ở bệnh nhân giang mai II
- Giang mai muộn: có thể (-)
- Theo dõi điều trị: hiệu giá giảm dần nếu điều trị thành công.
3. Xét nghiệm đặc hiệu: TPHA hoặc TPPA
TPHA ( Treponema pallidum Haemagglutination ) là phản ứng đặc hiệu tìm kháng thể kháng giang mai trong huyết thanh bệnh nhân .TPHA : là phản ứng ngưng kết hồng cầu thụ động, dùng kháng nguyên từ chính xoắn khuẩn giang mai hấp thụ trên mặt phẳng tế bào hồng cầu .TPPA ( Treponema pallidum Particle Agglutination ) : phản ứng ngưng kết hạt .Đặc điểm của kỹ thuật :
- Đặc hiệu cho T. pallidum
- Phát hiện kháng thể IgM & IgG kháng lại kháng nguyên T. pallidum bằng kỹ thuật ngưng kết (TPHA & TPPA).
- Vẫn dương tính sau điều trị đúng
- Độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn xét nghiệm không đặc hiệu
- Đắt tiền và tốn thời gian hơn các xét nghiệm không đặc hiệu
Mục đích xét nghiệm đặc hiệu TPHA hoặc TPPA :
- Khẳng định sau khi xét nghiệm không đặc hiệu dương tính
- Sàng lọc trong truyền máu
- Chẩn đoán bệnh nhân giang mai III khi xét nghiệm không đặc hiệu (-)
- Không sử dụng để theo dõi điều trị hoặc đánh giá tái nhiễm.
4. Các xét nghiệm khác chẩn đoán giang mai
4.1 Soi trực tiếp
Sử dụng kính hiển vi nền đen và nhuộm Fontana – Tribondeau : Áp dụng thời kỳ giang mai I, hiện tại cũng ít sử dụng .
4.2 Các xét nghiệm khác
- Multiplex PCR: chưa được ứng dụng rộng rãi
- ELISA
- TPI, FTA…
XEM THÊM: Xét nghiệm PCR có liên quan gì đến xét nghiệm RPR hoặc TPHA không?
5. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm Syphilis?
Nếu bạn thấy cơ thể xuất hiện một số triệu chứng dưới đây thì nên đến các cơ sở uy tín để làm xét nghiệm Syphilis:
- Vào khoảng 1 đến 3 tháng sau khi nhiễm bệnh giang mai, cơ thể bệnh nhân sẽ bắt đầu xuất hiện những nốt viêm loét hình bầu dục hoặc hình tròn, có màu đỏ, sờ thấy cứng và không gây đau hay ngứa. Vị trí xuất hiện của các vết loét thường là ở cơ quan sinh dục, quanh hậu môn, trực tràng, hầu họng.
- Khi các vết loét dần mờ đi và biến mất thì chỉ khoảng 4 đến 10 tuần sẽ tiếp tục xâm nhập vào máu của người bệnh và nhanh chóng lây lan khắp cơ thể. Lúc này, cơ thể người bệnh sẽ có biểu hiện tổn thương niêm mạc, ở giữa những vết ban đỏ có hiện tượng bị lở loét hay ăn mòn.
- Bên cạnh đó, bệnh giang mai cũng có một số triệu chứng khác đi kèm như bị đau họng, mệt mỏi, sốt, đau đầu, sụt cân, hai bên bẹn bị nổi hạch,…
- Đối với một số trường hợp không có bất cứ triệu chứng gì, bác sĩ vẫn có thể chỉ định xét nghiệm Syphilis sàng lọc bệnh giang mai. Ví dụ, với phụ nữ đang trong thai kỳ thì bác sĩ sẽ sàng lọc bệnh như một phần chăm sóc sức khỏe thường xuyên.
- Bác sĩ cũng có thể chỉ định xét nghiệm Syphilis nếu bệnh nhân đang điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như: bệnh sùi mào gà, mụn rộp sinh dục, bệnh lậu hoặc bị nhiễm HIV.
Bệnh giang mai rất nguy khốn nếu không được phát hiện, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Chính do đó khi khung hình có những bộc lộ của bệnh giang mai thì người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để khám, thực thi xét nghiệm Syphilis. Việc phát hiện bệnh sớm vô cùng có lợi, giúp nâng cao hiệu suất cao điều trị và kịp thời, hạn chế được những hậu quả mà bệnh giang mai gây ra .
Hiện nay tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp cho Quý khách Gói khám sàng lọc bệnh xã hội có thể giúp phát hiện sớm và điều trị hiệu quả bệnh giang mai cũng như các loại bệnh xã hội khác. Khi đăng ký Gói khám sàng lọc bệnh xã hội tại Vinmec, Quý khách hàng sẽ được khám chuyên khoa Da liễu và thực hiện các xét nghiệm sàng lọc. Các xét nghiệm tại Vinmec và công tác thăm khám đều được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa giàu chuyên môn, kinh nghiệm trong việc điều trị các bệnh xã hội nguy hiểm. Bên cạnh đó, bệnh nhân sẽ được trải nghiệm dịch vụ khám chữa bệnh mang đẳng cấp quốc tế với hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại bậc nhất.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
