Thứ ba – 01/09/2020 14:14
Qua công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra án hình sự, nhận thấy trong việc tra cứu tiền án, tiền sự có khó khăn, vướng mắc như sau:
Theo Thông tư số 30/2014/TT-BCA ngày 23/7/2014 của Bộ Công an,Quy định về biểu mẫu sử dụng trong công tác hồ sơ, thống kê nghiệp vụ Cảnh sát; công tác giám định kỹ thuật hình sự và kỹ thuật phòng, chống tội phạm.
Thông tư này áp dụng đối với Công an các đơn vị, địa phương, cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan đến công tác quản lý, sử dụng các loại biểu mẫu sử dụng trong công tác hồ sơ, thống kê nghiệp vụ Cảnh sát; công tác giám định kỹ thuật và kỹ thuật phòng, chống tội phạm.
Thông tư trên có ban hành Mẫu B5: Tra cứu tiền án, tiền sự (dùng cho công tác sưu tra, hiềm nghi, xác lập chuyên án trinh sát, chuyên án truy xét, khởi tố…)
Theo Thông tư số: 61/2017/TT-BCA ngày 14/12/2017 của Bộ Công an,Quy địnhBiểu mẫu, giấy tờ, sổ sách về điều tra hình sự.
Thông tư này quy định về biểu mẫu, giấy tờ, sổ sách sử dụng trong hoạt động điều tra hình sự của Cơ quan điều tra của Công an nhân dân, Cơ quan điều tra trong Quân đội nhân dân, Cơ quan điều tra của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan của Bộ đội Biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; các cơ quan khác của Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao tiến nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra theo quy định của Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự.Thông tư này áp dụng đối với cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến các hoạt động điều tra hình sự theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự.
Thông tư trên có ban hành Mẫu 188: Yêu cầu tra cứu trích lục tiền án, tiền sựvà Mẫu 189: Trích lục tiền án, tiền sự (dùng trong hoạt động tố tụng hình sự).
Thực tiễn phát sinh như sau: cùng một đối tượng Nguyễn Văn A nhưng khi áp dụng Mẫu B5 yêu cầu tra cứu thì cho kết quả là có tiền án, tiền sự, tuy nhiên đây là tài liệu “mật” không để vào hồ sơ vụ án.Trong hồ sơ chỉ được sử dụng Mẫu 188 yêu cầu tra cứu trích lục tiền án, tiền sự hoặc trích sao bản án hình sự, kết quả trả lời là Mẫu 189 Trích lục tiền án, tiền sự trả lời lại cho ra kết quả không có tiền án, tiền sự(đối với các đối tượng do xã xử phạt vi phạm hành chính sẽ cho kết quả không có).
Vấn đề vướng ở đây là cùng một đối tượng cần tra cứu là Nguyễn Văn A để xác định tiền án, tiền sự; cũng là cùng một đơn vị quản lý hồ sơ là Phòng Hồ sơ của Công an cấp tỉnh nhưng lại cho ra 2 kết quả khác nhau: Mẫu B5 thì có tiền án, tiền sự trong cơ sở dữ liệu do Phòng Hồ sơ quản lý, Mẫu 189 lại không có tiền án, tiền sự trong tàng thư, cơ sở dữ liệu do Phòng Hồ sơ quản lý.Như vậy, trong quá trình điều tra,truy tố và xét xử các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ áp dụng như thế nào, ít nhiều sẽ phát sinh khó khăn, vướng mắc. Hội đồng xét xử sẽ căn cứ vào kết quả nào để áp dụng cho chính xác, mặc dù hồ sơ đã thu thập được đầy đủ quyết định xử phạt vi phạm hành chính, nhưng Mẫu 189 lại trả lời là không có tiền án, tiền sự.
Theo tìm hiểu: Mẫu B5 trả lời chính xác, đầy đủ nhất về tiền án, tiền sự (cả trường hợp có lập danh chỉ bản hay không), tuy nhiên mẫu này không được để vào hồ sơ vụ án. Còn Mẫu189 sử dụng cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử thì chỉ cho kết quả có đối với các đối tượng được lập danh chỉ bản, những đối tượng không được lập danh chỉ bản (như các trường hợp do cấp xã xử phạt vi phạm hành chính) thì kết quả là không có tiền án, tiền sự. Như vậy, nếu không sử dụng kết quả tra cứu của Mẫu B5 thì việc xác định tiền án, tiền sự không chính xác; nếu sử dụng cả Mẫu B5 vừa vi phạm quy định về tài liệu “mật”, đồng thời kết quả không thống nhất với Mẫu 189.
Thiết nghĩ, liên ngành tư pháp trung ương cần kiến nghị với Bộ Công an sớm quy định lại vấn đề này. Cụ thể, kết quả trả lời của Mẫu 189 cần đầy đủ, chính xác như Mẫu B5 về tiền án, tiền sự của đối tượng cần tra cứu, khi đó hồ sơ vụ án chỉ cần để Mẫu 189 là đủ căn cứ xác định tiền án, tiền sự phục vụ tốt hơn cho công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm.
