Influenza A virus, loại virus gây bệnh cúm gia cầm. Ảnh chụp những tiểu phần virus được nhuộm âm tính trên kính hiển vi điện từ truyền qua.(Nguồn: Dr. Erskine Palmer, Centers for Disease Control and Prevention Public Health Image Library)., loại virus gây bệnh cúm gia cầm. Ảnh chụp những tiểu phần virus được nhuộm âm tính trên kính hiển vi điện từ truyền qua .
H5N1 là một phân nhóm có khả năng gây nhiễm cao của virus cúm gia cầm. Chủng virus này lần đầu tiên được phát hiện xâm nhiễm trên người tại Hồng Kông năm 1997. Chính nhóm virus cũng là tác nhân gây dịch cúm trên gia cầm ở Hông Kông lúc đó. Tên gọi phân nhóm H5N1 là liên quan đến loại protein kháng nguyên trên vỏ virus: protein hemagglutinin nhóm 5 (H5) và neuraminidase nhóm 1 (N1).
Tính đến ngày 28 tháng 2 năm 2008, trên quốc tế đã có 369 trường hợp người nhiễm virus H5N1 và trong đó 234 người đã tử trận. Quốc gia chịu tổn thất về người nặng nề nhất là Indonesia và Nước Ta ( xem chi tiết cụ thể ). Đã có 10 vương quốc châu Á và châu Âu phát hiện thấy virus H5N1. Ngoài ra, hơn 120 triệu con chim ( gia cầm ) đã bị chết do nhiễm virus hoặc bị tiêu huỷ .
Thông thường, những virus cúm này lan truyền trên thế giới bằng cách ký sinh ở tế bào ruột non của các loài chim di cư, khi đó chúng là những chủng H5N1 không gây chết. Tuy nhiên, những chủng virus này có thể bị đột biến và trở thành chủng cúm gia cầm có độc tính cao nhất từ trước đến giờ. Điều này cũng tương tự như cơ chế của chủng virus H1N1 đã gây ra đại dịch cúm Tây Ban Nha vào năm 1918.
Ngày 2 tháng 2 năm 2020, Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc vừa thông tin thực trạng bùng phát chủng cúm gia cầm H5N1 tại một trang trại ở thành phố Thiệu Dương, tỉnh Hồ Nam. Đã có 4.500 trên tổng số 7.850 con gà của trang trại này chết vì nhiễm H5N1. Giới chức Thiệu Dương đã triển khai những giải pháp thiết yếu để trấn áp dịch, trong đó có tiêu huỷ 17.828 gia cầm. [ 1 ]H5N1 là loại virus cúm có năng lực lây nhiễm cao, trong đó 1 số ít chủng hoàn toàn có thể truyền sang người .
Đường lây nhiễm[sửa|sửa mã nguồn]
Các chủng của virus cúm gà hoàn toàn có thể xâm nhiễm vào nhiều loại động vật hoang dã khác nhau như chim, lợn, ngựa, hải cẩu, cá voi và con người. Bệnh cúm gà lây truyền qua không khí và phân bón, nhưng cũng hoàn toàn có thể gây nhiễm trên thức ăn, nước, dụng cụ và quần áo. Tuy nhiên, hiện giờ chưa có bằng chứng thực nghiệm nào cho thấy virus cúm gà hoàn toàn có thể sống sót trong thức ăn đã được nấu chín .Thời kỳ ủ bệnh từ 3 đến 5 ngày. Triệu chứng mắc bệnh ở những động vật hoang dã là khác nhau, nhưng một số ít biến thể virus hoàn toàn có thể dẫn đến tử trận chỉ trong vòng vài ngày .
Đối với con người, cúm gà gây ra những triệu chứng tương tự như như của những loại cúm khác [ 1 ]. Đó là sốt, ho, đau họng, đau nhức cơ bắp, viêm màng kết và ; ở những trường hợp nghiêm trọng, hoàn toàn có thể gây suy giảm hô hấp và viêm phổi, hoàn toàn có thể dẫn đến tử trận. Mức độ nghiêm trọng của bệnh nhờ vào phần đông vào thể trạng sức khoẻ, năng lực miễn dịch, tiền sử tiếp xúc virus của người bị nhiễm. [ 2 ]
Phòng chống và điều trị[sửa|sửa mã nguồn]
Cúm gà ở người hoàn toàn có thể được phát hiện qua những xét nghiệm cúm thường. Tuy nhiên, những xét nghiệm này không phải luôn đáng đáng tin cậy. Vào tháng 3 năm 2005, Tổ chức Y tế Thế giới thông tin rằng có vài người Nước Ta có xét nghiệm âm tính so với cúm gà lúc khởi đầu nay đã có phát hiện có nhiễm virus. Những người đó sau này đều đã bình phục .Hiện nay, những xét nghiệm chẩn đoán nhiễm H5N1 đáng an toàn và đáng tin cậy đều phải nhu yếu sử dụng virus sống để tương tác với những kháng thể có trong máu của bệnh nhân. Vì nguyên do bảo đảm an toàn sinh học, những xét nghiệm đều phải được triển khai trong những phòng thí nghiệm độ bảo đảm an toàn cấp 3 [ 3 ] .Thuốc chống virus đôi khi hữu hiệu trong cả ngăn ngừa và trị bệnh, nhưng chưa có một loại virus nào thực sự được chữa lành trong lịch sử dân tộc y học. Vắc xin, tuy nhiên, mất tối thiểu 4 tháng để sản xuất và phải được chuẩn bị sẵn sàng riêng cho mỗi loài biến thể .
Phòng ngừa đại dịch[sửa|sửa mã nguồn]
Bài chính: Tiến trình phát tán của virus cúm gia cầm
Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ) đã đưa ra cảnh báo nhắc nhở rằng đại dịch cúm đang đến gần, và nhiều năng lực là do một biến chủng của virus cúm gia cầm H5N1. Để sẵn sàng chuẩn bị đối phó, những vương quốc phải khởi đầu vạch kế hoạch chi tiết cụ thể khi trường hợp đại dịch diễn ra. Các giải pháp khẩn cấp hoàn toàn có thể triển khai là phân vùng, số lượng giới hạn sự Viral, tiêu huỷ và tiêm vaccin so với gia cầm. Ngoài ra, những kế hoạch dài hạn cần phải thực thi là đổi khác dần lối sống, giải pháp chăn nuôi gia cầm của những vùng dân cư có rủi ro tiềm ẩn cao .WHO đã chia dịch cúm thành 6 giai đoan, từ mức độ chỉ là rủi ro tiềm ẩn nhỏ cho đến khi đại dịch bùng phát và lan tràn. Hầu hết những tổ chức triển khai y tế của những vương quốc đều cho tự nhìn nhận lúc bấy giờ ( năm 2005 ) đang năm ở quá trình 3 của dịch, điều đó thừa nhận sự gây nhiễm trên người của một chủng virus mới này đã xây ra nhưng có rất ít dẫn chứng về sự Viral virus từ người sang người .
Chim bị nhiễm virus phóng thích H5N1 trong nước bọt, dịch mũi và phân. Những con khác hoàn toàn có thể bị lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp với những chất tiết trên hoặc khi gián tiếp qua những mặt phẳng bị ô nhiễm bởi những chất trên .Các loài chim di trú là một trong những nguồn phát tán H5N1, nên virus này có rủi ro tiềm ẩn lan rộng trên quốc tế. Những đợt bùng phát cúm gia cầm thường xuất phát từ những khu vực đông đúc ở Đông Á và Khu vực Đông Nam Á, nơi mà người, lợn, gia cầm sống rất thân mật. Trong những điều kiện kèm theo như vậy, virus hoàn toàn có thể đột biến thành một dạng khả dĩ lây sang người .Đa số những ca nhiễm H5N1 được báo cáo giải trình đều xảy ra ở Đông Á và Khu vực Đông Nam Á. Khi một đợt bùng phát được phát hiện, những chính quyền sở tại địa phương thường ra lệnh tiêu diệt hàng loạt những loại chim và thú bị dịch. Nếu thực thi kịp thời giải pháp này, người ta hoàn toàn có thể phòng được một đợt bùng phát của dịch cúm gia cầm. Tuy nhiên Tổ chức Sức khỏe Thế giới ( TCSKTG ) cũng bày tỏ lo lắng rằng những nước đã báo dịch đã không báo cáo giải trình rất đầy đủ như nhu yếu. Trung Quốc ví dụ điển hình, nổi tiếng qua vụ che giấu những đợt bùng phát của SARS và HIV cách đây ít lâu .
Biện pháp phòng ngừa hiện hành so với động vật hoang dã là tiêu hủy những vật bị nhiễm bệnh hoặc hoài nghi nhiễm bệnh. Hàng triệu gia cầm ở Khu vực Đông Nam Á đã bị tiêu diệt .Các Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh đã khuyến nghị hành khách đến những vùng có dịch tại châu Á cần tránh tiếp xúc với những gia súc, gia cầm ở những nhà nông cũng như ngoài chợ. Du khách cũng nên tránh những mặt phẳng bị ô nhiễm bởi phân của bất kỳ động vật hoang dã nào, nhất là gia cầm .Hiện nay chưa có vắc-xin chuyên biệt cho cúm influenza H5N1, dù Tổ chức Y tế Thế giới thông tin rằng những nỗ lực tăng trưởng loại vắc-xin này đang được thực thi. Theo dõi tại link sau Phát triển vắc-xin. Tuy không có vắc-xin, nhưng Tamiflu, một thuốc diệt virus, hoàn toàn có thể ngăn ngừa sự tăng trưởng của virus trên khung hình người. ( Xem thêm bài cúm gia cầm. )
Ở người, triệu chứng cúm H5N1 lúc mới phát bệnh cũng giống cúm thông thường, gồm sốt, ho, đau họng, đau nhức cơ. Tuy nhiên, bệnh cúm H5N1 có thể diễn tiến nặng lên với viêm phổi và các triệu chứng hô hấp nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong. Hiếm gặp hơn, bệnh nhân cúm H5N1 có thể có triệu chứng viêm kết mạc, vốn không có ở những trường hợp cúm do virus H7.
Các chất ức chế neuraminidase là loại thuốc tác động lên protein bảo tồn của tất cả các loại virus influenza A. Các thuốc loại này bao gồm zanamivir và oseltamivir, loại sau vừa được cấp chứng chỉ để dùng làm thuốc điều trị dự phòng ở Anh. Oseltamivir được hãng Roche thương mại hóa dưới tên gọi Tamiflu, và dòng thuốc này đã trở thành loại thuốc chọn lựa của các chính phủ và tổ chức để chuẩn bị cho khả năng đại dịch H5N1 xảy ra. Tháng 8/2005, Roche đã tặng 3 triệu viên Tamiflu cho Tổ chức Sức khỏe Thế giới, để tổ chức này đối phó với sự bùng phát dịch ngay tại các ổ dịch.
Các chất ức chế hemagglutinin là một nhóm thuốc khác, gồm amantadine và rimantadine. Không như zanamivir và oseltamivir, những thuốc này rẻ hơn và có sẵn thoáng đãng, TCSKTG cũng đã trong bước đầu lập kế hoạch sử dụng chúng trong những nỗ lực chống chọi với đại dịch H5N1. Tuy nhiên, tiềm năng của những thuốc này suy giảm đáng kể khi người ta phát hiện ra rằng chính phủ nước nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Quốc đã khuyến khích và tương hỗ việc sử dụng amantadine cho gia cầm từ đầu những năm 1990, đi ngược lại những quy ước quốc tế về vật nuôi ; hậu quả nhãn tiền là chủng virus hiện lưu hành tại Khu vực Đông Nam Á đã kháng thuốc và làm tăng đáng kể mức độ nguy khốn cho con người. Tuy vậy, chủng H5N1 Viral bởi những loài chim hoang dại ở miền bắc Trung Quốc, Mông Cổ, Kazakhstan và Nga trong hè năm 2005 không kháng amantadine .
