Thú chơi đĩa than vinyl đang hồi sinh khá mạnh mẽ trong những năm gần đây. Không chỉ ở thế giới mà phong trào này cũng đang dần phổ biến trong nước ta. Có nhiều người ngoài mê các đồ chơi công nghệ, tai nghe hay loa multi-room, nhưng muốn trải nghiệm thử thú chơi vinyl. Nhiều người lại càng không biết vinyl là gì và cơ chế cũng như cách thức hoạt động khác gì CD hay file nhạc số bình thường. Theo dõi bài viết để lưu lại cẩm nang hướng dẫn chơi đĩa than vinyl nhé!
Lưu ý:
Bài viết này chỉ chú ý quan tâm về việc chơi đĩa than vinyl, không đề cập về giá. Vì đồng xu tiền song song với chất lượng, cần biết rõ kỹ năng và kiến thức thì mới định được giá tiền. Nếu người chơi có tiền nhưng lại mù mờ về môn “ nghệ thuật và thẩm mỹ ” này thì sẽ thật đáng tiếc. Bên cạnh đó, đĩa vinyl rất bền, nhiều đĩa phát hành năm 1978 tới nay như If You Know Suzy vẫn nghe trong trẻo rõ ràng. Dùng đúng và set-up đúng ngay từ đầu không chỉ giúp bạn dữ gìn và bảo vệ tốt thiết bị mà còn giữ cho bộ sưu tập vinyl của mình “ thọ ” hơn .
Bạn đang xem: Vinyl record là gì
Nguồn gốc ra đời
Ý tưởng tiên phong đã Open cách đây 140 năm tuổi nhờ phong cách thiết kế phonograph ( máy hát đĩa ) của Edison. Những bản thu tiên phong cũng đã Open lần tiên phong vào năm 1948 ở Columbia với chiếc đĩa than 12 inch tiên phong trên quốc tế. Lần tiên phong được trình làng trước công chúng là vào ngày 20 tháng 6 năm 1948 tại Waldorf-Astoria Hotel, Thành Phố New York. Từ đó đến nay, nhiều công nghệ tiên tiến mới và chính sách mới Giao hàng cho mục tiêu nghe nhạc được sinh ra. Việc rút đĩa than vinyl ra khỏi bao, nhẹ nhàng đặt lên turntable và hạ cần vẫn gây được sút hút mãnh liệt với hầu hết những người chơi nhạc .
Những Thứ Cần Biết Khi Chơi Đĩa Than Vinyl
1. Các khe rãnh trên đĩa than vinyl
Một cái đĩa vinyl có những rãnh nhỏ mảnh như sợi tóc, chạy khắp chu vi của 2 mặt đĩa, từ ngoài vào trong theo dạng xoắn ốc. Đây là những rãnh chứa thông tin âm thanh, những rãnh này khá khít và sát nhau. Các rãnh trên đĩa than có dạng vòng xoắn nhẹ hướng về TT đĩa. Thường có độ rộng rãnh nhỏ chỉ khoảng chừng 0.04 – 0.08 mm ( tùy thuộc vào cường độ của âm thanh ). Tổng độ dài những rãnh trên một đĩa than có khi lên đến khoảng chừng 500 m .Hai mặt của khe rãnh nằm đối diện nhauHai mặt của khe rãnh sẽ nằm đối lập với nhau và nhấp nhô khác nhau. Mỗi mặt của rãnh sẽ mang tín hiệu âm thanh của một kênh ( 2 mặt rãnh = 2 kênh trái phải ). Mặt gần bên ngoài vòng đĩa than nhất là mặt giữ thông tin của kênh bên phải. Những thông tin này được biểu lộ trải qua những khu vực nhỏ chỉ khoảng chừng một micron ( 1 phần ngàn của một millimeter ). Vì vậy, hoàn toàn có thể thấy một chiếc đĩa như vậy nhưng lại chứa được rất nhiều thông tin âm thanh. Đó là nguyên do mà những mâm đĩa than, những máy ghi đĩa than đều cực kỳ nhạy cảm với những rung động từ bên ngoài .Hạt bụi dễ dàng lọt vào và lấp đầy các rãnhBên cạnh đó, do những rãnh này quá nhỏ nên những hạt bụi li ti sẽ dễ lọt vào và lấp đầy những rãnh. Kim quét qua nếu chạm hạt bụi nhỏ thì kêu tí tách nho nhỏ. Những âm thanh này được những audiophile ở Tây gọi là “ beautiful noise ”. Đối với kim MC đầu stylus bé thì không tác động ảnh hưởng. Tuy nhiên, nếu kim MM thì sẽ dễ dẫn đến hư hỏng. Vậy nên khi chơi đĩa than vinyl, bạn cần có một chổi quét bụi và một cây chổi khử từ tính .
2. Cartridge (Kim)
Có 2 loại đầu kim là MM và MC, gọi chung là cartridge. Nhiệm vụ của kim cartridge là quét lên trên những rãnh nhỏ bên trên. Sau đó, truyền lại những rung động trên những khe rãnh trên đĩa than một cách đúng chuẩn nhất. Kim gồm 2 phần là stylus ( đầu kim ) và phần thân .Đầu kim thường được sử dụng những thành phần có độ cứng cực kỳ cao và thường thì là kim cương công nghiệp. So với kim cương trong những mẫu sản phẩm nữ trang thì không có được độ tinh khiết và trong trẻo. Tuy nhiên, chúng vẫn có độ cứng tương tự. Đầu kim cương thường được mài nhọn thành một điểm rất nhỏ. Có một vài tiêu chuẩn đầu kim khác nhau như Nude, spherical, elliptical, Shibata … Mỗi loại sẽ có độ nhọn cũng như điểm tiếp xúc vào rãnh đĩa khác nhau. Loại càng nhọn, càng tiếp xúc nhiều thì càng đắt, nổi bật là fine line và elliptical .Khi quét trên rãnh đĩa, hoạt động và cường độ chuyển dời của đầu stylus được truyền tải thành những tần số và cường độ âm lượng. Những âm thanh mà bạn nghe được đều được bắt đầu trải qua đầu kim stylus trước. Stylus truyền động vào cantilever nhỏ và mảnh, đây là ống dẫn được đặt đầu kim stylus. Và cũng rung động theo đầu kim, truyền tải rung động đến phần bên trong của thân cartridge .Tổng quan về 2 loại Cartridge
Có 2 loại cartridge: Moving Magnet (MM) Cartridge và Moving Coil (MC) Cartridge Cả hai cartridge đều sử dụng nguyên tắc vật lý tái tạo dòng điện dựa trên chuyển động trong trường điện từ.
Giống như tên gọi thì Moving Magnet, phần nam châm hút của kim MM sẽ nằm ở cây cantilever vận động và di chuyển để tái tạo dòng điện. Trong khi đó hai phần coil trên cartridge sẽ được cố định và thắt chặt. Đối với Moving Coil, phần đuôi của cantilever sẽ có một coil được gắn ở phần đuôi và phần nam châm hút sẽ được cố định và thắt chặt .
Ortofon 2M Red MM
Đầu MM sẽ là đầu kim thường thì với năng lực thuận tiện biến hóa đầu stylus và độ bền cao hơn so với MC. Cường độ dòng điện cũng cao hơn so với những MC do đó có high output. Còn đầu MC đắt hơn, dùng loại kim cương có size nhỏ hơn, chế tác khó khăn vất vả hơn, không thay thế sửa chữa stylus được. Mong manh dễ vỡ hơn và cường độ dòng điện cũng nhỏ hơn so với kim MM. Vì vậy cần đến một step-up transformer hoặc một mạch phono preamplifier riêng cho MC để tăng cường mức độ dòng điện lên để tương thích với phonostage .
Denon DL110 MC Cartridge
Kim MC do có đầu kim nhỏ và cantilever mảnh khảnh nên ít bị cộng hưởng. Phản hồi nhanh với những đường khía trên rãnh đĩa và ít bị vấp bụi hơn. Kết quả là chơi đĩa than vinyl, ta nghe tiếng thường thật sạch, tĩnh và trong trẻo hơn so với kim MM .Nguyên tắc hoạt độngNguyên tắc hoạt động giải tríVề nguyên tắc hoạt động giải trí của kim MM và MC, từ trường biến thiên tạo ra từ nam châm từ. Và những vòng coil nhỏ sẽ tạo ra những tín hiệu dòng điện có cường độ nhỏ biến thiên. Cường độ dòng điện sẽ được khuếch đại và truyền đến ampli để phát ra loa. Trong khá nhiều trường hợp, cần phải sử dụng đến một phonostage làm cầu nối trung gian giữa mâm than turntable và ampli / pre-amp .
3. Mâm và cần ( turntable và tonearm )
Turntable gồm platter ( mặt đặt đĩa ) được nối với một cây trụ ( shaft ) nằm trong một ổ xoay. Trụ và platter xoay trên một bạc đạn ( bearing ) nằm dưới đáy trụ và tiếp xúc với ổ. Hai thành phần này sẽ xoay nhờ vào motor hoặc dây cu-roa ( belt ), và phần vỏ máy ( plinth ). Đây là 3 thành phần chính của một cái mâm vinyl.
Music Hall MMF 11.1 Turntable
Platter thường làm bằng nhôm, hoặc đồng nguyên khối để không bị cộng hưởng. Platter thường có khối lượng từ 3-5 kg để không thay đổi, chống rung. Turntable cần phải cân đối để platter và shaft không bị mất cân đối trọng tải, nghiêng qua một bên. Nếu bị nghiêng, về lâu bền hơn dễ làm hỏng dây belt và làm mòn bearing. Motor về lâu bền hơn cũng cần phải được tra dầu mỡ để bảo trì không bị khô, bị rít .Xem thêm : Hướng Dẫn Cách Chơi Board Game Avalon Là Gì, Hướng Dẫn Cách Chơi Board Game Avalon Chi TiếtMột số mâm turntable tốt thường sẽ có chân chống rung kiểm soát và điều chỉnh chiều cao. Ngoài ra có 1 số ít mâm như Linn Sondek LP12 hoặc AudioCraft AR-110, ngoài chân chống rung ra thì mặt platter được nối với mặt đặt tonearm. Hai thành phần này được đỡ bằng lò xo và tách rời ra khỏi phần vỏ máy cũng như motor nhằm mục đích triệt rung trọn vẹn .
Linn Sondek LP12 là một mâm than tầm cỡ và được dân chơi vinyl yêu thích
Tonearm là gắn kim lên. Tonearm gồm đối trọng ( cục tạ counter weight ), bộ phận anti-skating chống trượt, và nhiều chính sách vận động và di chuyển khác nhau : unipivot, gimbal, bearing. Chất liệu tonearm tốt thường bằng đồng thau hoặc titanium nitride. Vì chúng rất nhẹ và chống cộng hưởng tốt, khi chơi nhạc bass nhiều và sâu không bị rung .
4. Phonostage
Một máy cắt đĩa ( cutting Lathe )
Nhiều người vẫn cho rằng âm thanh của đĩa than là âm thanh nguyên gốc nhất và gần với bản thu nhất. Đây chỉ là khái niệm của những người bán hàng nói mà thôi. Ngoài những đĩa được mix và cut trực tiếp thì còn một số ít đĩa than vinyl được mix lại từ một master tape gốc. Sau đó mới được cắt và dập khuôn thành những bản khác nhau. Trong quy trình tạo ra đĩa than, tín hiệu đã được giải quyết và xử lý, được cân chỉnh EQ hoàn hảo. Vì kim cắt đĩa ( cutting lathe ) rất khó để khắc những thông tin quá lớn và diện tích quy hoạnh mặt phẳng cắt không hề quá sâu. Việc này sẽ làm tác động ảnh hưởng đến tuổi thọ của đầu kim cắt phôi ( thường rất đắt ) .Vì vậy, 1 số ít tần số siêu trầm sẽ được đẩy lên một khoảng chừng. Khoảng này được pháp luật và quản trị bởi RIAA ( Record Industry Association of America ) và dải EQ đã trở thành pháp luật chung .Amplifier không có mạch phonostageNếu bạn đã từng thử cắm đầu output của Turntable trực tiếp vào line-level input của amply thì thường thì âm thanh rất nhỏ và chất lượng âm thanh mỏng dính, sáng và không có dải trầm. Đó là do amplifier của tất cả chúng ta không có mạch phonostage .
Phonostage của Thomas Mayer dùng EC8020 – một trong những bóng gain cao mà noise rất thấp, và rất đắt
Tầm quan trọng của Step-up transformerĐối với kim MC thường thì hoặc những kim MC low-output thì bạn cần phải có thêm Step-up transformer. Đây là một thiết bị khuếch đại dùng 2 cục biến thế và khuếch đại tín hiệu theo tỉ lệ vòng dây. Do biến thế là một thiết bị thụ động hoạt động giải trí nhờ từ trường nên noise gần như là không có. Một số mạch MC trong phonostage cũng hoàn toàn có thể chỉnh gain để không dùng step-up cho tiết kiệm ngân sách và chi phí. Nhưng thường chỉ có từ phonostage tầm trung trở xuống .Lưu ý khi mua step-up transformerVì kim MC cần tỉ lệ khuếch đại lớn 1 : 20 có khi 1 : 30 và 1 : 40 nên việc dùng linh phụ kiện khuếch đại dữ thế chủ động sẽ có noise floor lớn. Điều này không hề gật đầu được nên ít có hãng lớn nào đi theo hướng này. Việc lựa chọn step-up transformer phụ thuộc vào vào trở kháng và voltage output của kim MC. Nên không phải cứ cây kim mắc gắn với step-up mắc là nghe hay. Có khi phối hợp trở kháng sai thì một là mất treble, hai là mất bass .Step-up transformer của Lundahl dùng 2 cục LL1931ag, lõi permalloy, quấn dây bạc nguyên chấtMỗi chiếc phonostage đều có một mạch RIAA EQ để làm đảo ngược quy trình này. Vì thế sẽ đẩy dải bass và giảm treb để chất âm được cân đối. Phonostage cũng là một mạch khuếch đại với điện áp đầu ra chỉ một vài phần ngàn Volt. Trong khi đó đầu ra tiêu chuẩn của những DAC, CD sẽ từ 2V – 2,5 V. Vậy nên tín hiệu đầu ra của mâm đĩa than cần phải được khuếch đại trước khi truyền đến chiếc amply của bạn .
Mâm Than Tích Hợp
4. Mâm Than Tích Hợp Là Gì?
Các mâm than tích hợp lúc bấy giờ đang ngày càng phổ cập nhờ mức giá rẻ và giúp cho việc chơi đĩa than ngày càng đơn thuần. Đa số những mâm all-in-one lúc bấy giờ đều được tích hợp rất nhiều tính năng như có cả Bluetooth, USB hay thậm chí còn có cổng tai nghe, loa tích hợp .
5. Những Vấn Đề Xảy Ra Khi Dùng Mâm Than Tích Hợp
Vấn đề tuổi thọ của mâm, khả năng bảo dưỡngCác mâm đĩa than tích hợp giá rẻ thường sẽ không có năng lực sửa chữa thay thế được đầu kim MM hoặc tone-arm. Vì thế một khi bị hư dù chỉ là một phần của mâm than cũng hoàn toàn có thể phải vứt bỏ hàng loạt mâm. Trong khi đó một mâm nếu có đủ năng lực sửa chữa thay thế từ kim đến Tonearm thì vài chục năm tuổi là trọn vẹn thông thườngChất lượng âm thanhMột trong những yếu tố số 1 quyết định hành động đến chất lượng âm thanh của mâm than đó là năng lực chống rung và chất lượng của tone-arm. Khi những mâm than all-in-one có mức giá rẻ thường có năng lực chống rung không được tốt cho lắm cũng như có 1 số ít mâm than có thêm loa tích hợp như Victrola điều này sẽ làm tăng thêm cộng hưởng không thiết yếu và những bạn cũng hoàn toàn có thể thấy hiện tượng kỳ lạ khi để loa gần cạnh mâm than cũng sẽ gây có cảm xúc bị ù nếu chống ồn không tốt .Ngoài ra những phono tích hợp bên trong mâm thanh cũng thường có chất lượng âm thanh không quá ấn tượng. Nếu bạn chọn những mâm than tích hợp thì nên chọn những mâm than có cho lựa chọn giữa phono và line-output. Để hoàn toàn có thể sau này hoàn toàn có thể sử dụng những phono rời có chất lượng âm thanh tốt hơn rất nhiều .
6. Lựa chọn mâm than tích hợp như thế nào cho hợp lý
Bạn nên chọn mâm than hoàn toàn có thể đổi khác và tùy chỉnh được. Điều quan trọng nhất là hoàn toàn có thể biến hóa được đầu kim cartridge ( hầu hết những mâm than tích hợp sử dụng kim MM ). Sau đó là hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh được counterweight là những điều thiết yếu để sửa chữa thay thế kim được thuận tiện .
Để check được tone-arm có tốt hay không cũng đòi hỏi không ít kinh nghiệm. Bạn có thể kiểm tra được độ chống rung của mâm than khi thử cũng khá đơn giản. Để mâm trên bề mặt bàn sau đó rung rung bàn xem tone-arm rung nhiều hay ít. Ngoài ra một mâm than cũng nên lựa chọn một mâm than có khả năng lựa chọn xuất line-out hay phono-out để có thể sau này nâng cấp sử dụng một mẫu phono rời có chất lượng tốt hơn.
Tạm kết
Đến đây chắc những bạn cũng hoàn toàn có thể hiểu được chính sách cơ bản của việc phát nhạc qua đĩa than. Cũng như những thuật ngữ sử dụng khi chơi đĩa than vinyl. Tuy nhiên việc để setup một mâm turntable là điều yên cầu kiến thức và kỹ năng và sự tỉ mỉ đến từng chi tiết cụ thể. Đó là nguyên do tại sao những chiếc kim cartridge nhỏ bé nhưng lại có giá khá cao và được dữ gìn và bảo vệ cực kỳ kĩ càng .Mong rằng bài viết này sẽ giúp bạn tưởng tượng ra phương pháp hoạt động giải trí của đĩa than vinyl. Bạn đang muốn tìm một nơi uy tín để mua những loại sản phẩm analog / vinyl ?
