Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh – Bác sĩ Nhi – Trung tâm Nhi – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Vi khuẩn Hib (Haemophilus Influenzae type b) là nguyên nhân gây bệnh chủ yếu ở trẻ dưới 5 tuổi, gồm viêm phổi ở trẻ nhỏ, viêm màng não và các bệnh xâm lấn khác. Vi khuẩn Hib có thể xâm lấn vào các bộ phận của cơ thể thường không có vi trùng như dịch tủy sống, gây viêm màng não hoặc máu, gây nhiễm khuẩn huyết. Bệnh xâm lấn thường nặng, cần điều trị tại bệnh viện và đôi khi có thể dẫn đến tử vong. Do đó, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo, vắc-xin là công cụ duy nhất có khả năng ngăn ngừa phần lớn các bệnh nặng do vi khuẩn Hib gây ra.
1. Vi khuẩn hib là gì?
Haemophilus influenzae type b ( Hib ) là một vi trùng Gram âm không di động, không sinh nha bào. Vi khuẩn lây truyền qua không khí hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với chất bài tiết. Haemophilus influenzae được chia thành những chủng có vỏ và không có vỏ. Các chủng không có vỏ đôi khi được gọi là những chủng loại không xác lập. Các chủng có vỏ bọc gồm 6 chủng với 6 Polysaccharide mang kháng nguyên đặc hiệu được phân loại từ a đến f .Haemophilus influenzae type b có vỏ polysacaride polyribosyl ribitol phosphate ( PRP ), đây là yếu tố độc lực chính. Vỏ PRP bảo vệ sinh vật khỏi thực bào trong trường hợp không có kháng thể chống vi trùng và tạo điều kiện kèm theo cho vi trùng Hib xâm nhập vào máu và dịch não tủy. Con người là vật chủ duy nhất của vi trùng Hib .
2. Vi khuẩn hib gây bệnh gì?
Hib gây viêm phổi, nhiễm trùng máu, viêm màng não, viêm nắp thanh quản, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm mô tế bào, viêm tai giữa và viêm màng ngoài tim có mủ, cũng như các bệnh nhiễm trùng xâm lấn ít gặp hơn như viêm nội tâm mạc, viêm tủy xương.
Các trường hợp mắc bệnh trên do nhiễm Haemophilus influenzae type b thì rất khó hoàn toàn có thể phân biệt được về mặt lâm sàng với những bệnh trên bị nhiễm trùng do những vi trùng khác gây ra .
Tỷ lệ mắc các bệnh do vi khuẩn Hib xâm lấn cao nhất ở các quần thể chưa được tiêm vắc xin, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng – 24 tháng, đây được gọi là khoảng trống miễn dịch. Khi mới sinh, hệ miễn dịch của trẻ rất tốt nhờ hệ thống kháng thể nhận được từ khi còn trong bào thai, đây được gọi là miễn dịch thụ động.
Tuy nhiên miễn dịch thụ động không tạo ra được sức đề kháng lâu bền hơn vì sau đó những kháng thể này mở màn giảm mạnh trong 6 tháng tiếp theo. Trong khi đó, hệ miễn dịch của trẻ lúc này chưa được triển khai xong, phải đến 3 – 4 tuổi thì mạng lưới hệ thống này mới được hoàn thành xong và khung hình trẻ mới dữ thế chủ động sản xuất không thiếu những kháng thể giúp chống lại những bệnh nhiễm trùng. Khoảng thời hạn giữa của hai mạng lưới hệ thống miễn dịch thụ động và dữ thế chủ động trong tiến trình từ 6 tháng đến 3 tuổi là quy trình tiến độ khoảng trống miễn dịch, trẻ trở nên nhạy cảm so với những bệnh nhiễm trùng, trong đó có những bệnh do Hib gây ra .
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm màng não Hib không thể phân biệt với các nguyên nhân khác gây viêm màng não mủ do vi khuẩn và bao gồm sốt, nhức đầu, chứng sợ ánh sáng, cứng cổ, nôn và thay đổi trạng thái tâm thần. Trường hợp nặng có thể xuất hiện với co giật và hôn mê. Trẻ sơ sinh thường xuất hiện với các triệu chứng ít đặc trưng hơn như, nôn, không muốn ăn uống/bú sữa mẹ và khó chịu.
Tỷ lệ tử trận của bệnh viêm màng não do Hib ở những nước công nghiệp là khoảng chừng 5 % nhưng hoàn toàn có thể lên tới 40 % ở những nước đang tăng trưởng. Nguy cơ để lại di chứng rất cao, từ 10 đến 15 % số người sống sót bị biến chứng nặng lâu dài hơn, gồm có bại não, tràn dịch não, động kinh, mù và điếc hai bên. Thêm 15 đến 20 % trường hợp sẽ có những di chứng lâu dài hơn ít nghiêm trọng hơn như điếc một phần, khó khăn vất vả về hành vi và học tập và những yếu tố về nói, ngôn từ .Nhiễm khuẩn huyết là bệnh phổ cập thứ hai, chiếm khoảng chừng một phần tư của toàn bộ những trường hợp được xác nhận mắc bệnh Hib xâm lấn và hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến mọi lứa tuổi .
Viêm nắp thanh quản là một cấp cứu y tế đe dọa tính mạng do nhiễm trùng các biểu mô và các mô xung quanh nắp thanh quản gây cản trở luồng không khí gây ngạt thở. Bệnh nhân thường biểu hiện với các triệu chứng như sốt cao, thở nhanh, chảy nước dãi quá mức, nhịp tim nhanh. Đặt nội khí quản và đôi khi phải phẫu thuật mở nội khí quản cấp cứu để ngăn ngừa tắc nghẽn đường thở và tránh được tử vong.
Các biểu lộ lâm sàng khác, ít phổ cập hơn của bệnh Hib xâm lấn gồm có viêm mô tế bào, viêm khớp nhiễm trùng, viêm tủy xương và viêm màng ngoài tim .
3. Phòng bệnh
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới và Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ ( U.S. CDC ) để phòng bệnh do vi trùng hib gây ra, những bậc cha mẹ nên cho toàn bộ trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 2 tuổi vắc-xin Hib .Trẻ lớn hơn và người lớn thường không cần vắc-xin Hib. Tuy nhiên, CDC khuyến nghị tiêm vắc-xin Hib cho những người mắc một số ít bệnh khiến họ có tăng rủi ro tiềm ẩn mắc thêm những bệnh do vi trùng hib gây ra .Hiện nay tại bệnh viện Vinmec đang tiến hành chương trình tiêm vắc xin Hib với 3 loại vắc xin phối hợp, gồm :
● Phòng 6 bệnh (bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, Hib, viêm gan B) – tên vắc-xin là vắc-xin 6 trong 1 Infanrix Hexa của GSK (Bỉ)
● Phòng 6 bệnh (Bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, Hib, viêm gan B) – tên vắc-xin là vắc-xin 6 trong 1 Hexaxim của Sanofi (Pháp)
● Phòng 5 bệnh (bạch hầu, uốn ván, ho gà, bại liệt, Hib) – tên vắc-xin là vắc-xin 5 trong 1 Pentaxim của Sanofi (Pháp)
Trẻ sẽ được những bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc khá đầy đủ những yếu tố về thể trạng và sức khỏe thể chất, tư vấn về vắc – xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm nom trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến nghị mới nhất của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế quốc tế nhằm mục đích bảo vệ hiệu suất cao tốt nhất và bảo đảm an toàn nhất cho trẻ .
- Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
- 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
- Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
- Vắc xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.
- Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng Quốc gia.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.
Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh đã có 7 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực Nhi khoa. Hiện Bác sĩ đang làm việc tại phòng khám đơn nguyên vaccine thuộc trung tâm Nhi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Bài viết tham khảo nguồn: health.gov
