Vĩ độ – Wikipedia tiếng Việt

Vĩ độ, thường được ký hiệu bằng chữ cái phi (

ϕ

{displaystyle phi ,!}

) trong bảng chữ cái Hy Lạp, là giá trị xác định vị trí của một điểm trên bề mặt Trái Đất (hay các hành tinh khác) ở phía bắc hay phía nam của xích đạo. Vĩ tuyến là các đường nằm ngang được chỉ ra trên các bản đồ chạy theo hướng đông-tây. Về mặt toán học, vĩ độ là giá trị góc tính bằng độ (ký hiệu °) và/hoặc các đơn vị nhỏ hơn (như phút, giây v.v) nằm trong khoảng từ 0° ở xích đạo tới 90° ở hai cực (90° vĩ bắc đối với Bắc cực hay 90° vĩ nam cho Nam cực của Trái Đất). Góc phụ nhau của vĩ độ gọi là độ dư vĩ. Có thể hiểu đơn giản là đường thẳng nằm ngang cách bề mặt so với trục Trái Đất về phía Bắc và Nam áp chí tuyến.

Mọi vị trí có cùng vĩ độ được coi là nằm trên cùng một vĩ tuyến do chúng là đồng phẳng, và mọi mặt phẳng như thế là song song với mặt phẳng xích đạo. Các vĩ tuyến trên Trái Đất mà không phải đường xích đạo đều gần đúng là những vòng tròn nhỏ trên mặt phẳng nó ; chúng không phải là những đường trắc địa do hành trình dài ngắn nhất giữa hai điểm cùng vĩ độ sẽ là đường cong hơi lồi về phía cực gần nhất, tiên phong là hoạt động ra xa khỏi xích đạo và sau đó quay trở lại gần với đường này ( xem thêm vòng tròn lớn ) .

Biển báo vĩ độ 45 tại phía bắc Vermont, đông bắc Hoa Kỳ

Một vĩ độ cụ thể nào đó có thể kết hợp cùng kinh độ cụ thể để chỉ ra vị trí chính xác của một điểm trên bề mặt Trái Đất (xem thêm Hệ thống vệ tinh định vị toàn cầu).

Các vĩ tuyến quan trọng[sửa|sửa mã nguồn]

Ngoài xích đạo, còn 4 vĩ tuyến khác cũng được đặt tên đơn cử do vai trò của chúng trong quan hệ hình học giữa Trái Đất với Mặt Trời ( kỷ nguyên J2000 ) :

Chỉ tại những vĩ độ nằm trong khoảng chừng giữa hai đường chí tuyến thì người ta mới có thời cơ thấy Mặt Trời hoàn toàn có thể lên tới thiên đỉnh. Bên cạnh đó, chỉ tại những vĩ độ ở cao hơn về phía bắc của vòng Bắc cực hay về phía nam của vòng Nam cực thì ngày vùng cực mới có năng lực sống sót. Lưu ý là khái niệm ngày vùng cực khác với khái niệm đêm trắng do đêm trắng hoàn toàn có thể quan sát được trong khoảng chừng thời hạn gần ngày hạ chí ở những vĩ độ từ 60 ° trở lên, dù Mặt Trời hoàn toàn có thể xuống tới 6 ° dưới đường chân trời .Lý do mà những vĩ tuyến quan trọng này có giá trị như thế là do độ nghiêng trục của Trái Đất so với Mặt Trờ Cũng chú ý quan tâm thêm rằng những giá trị đo theo độ của v

Mỗi độ được phân loại tiếp thành 60 phút. Một phút lại hoàn toàn có thể phân loại tiếp thành 60 giây. Một ví dụ đơn cử cho vĩ độ viết theo kiểu này là 13 ° 19 ‘ 43 ″ vĩ bắc ( để có độ đúng chuẩn cao hơn thì những phần thập phân cũng hoàn toàn có thể thêm vào giây ). Một kiểu màn biểu diễn khác chỉ dùng độ và phút còn giây thì được trình diễn như thể phần thập phân của phút : ví dụ trên đây hoàn toàn có thể màn biểu diễn như thể 13 ° 19.717 ‘ vĩ bắc. Ngoài ra, người ta cũng hoàn toàn có thể trình diễn vĩ độ chỉ bằng độ, với cả phút và giây tạo thành phần thập phân của độ và được làm tròn tùy theo nhu yếu về độ đúng mực : ví dụ 13,32861 ° vĩ bắc. Đôi khi, người ta bỏ vĩ bắc / vĩ nam và thay thế sửa chữa bằng dấu âm cho những vĩ độ nam ( ví dụ − 90 ° cho Nam cực ) .

Tác động của vĩ độ[sửa|sửa mã nguồn]

Nhiệt độ trung bình đổi khác mạnh theo vĩ độ .

Vĩ độ của một khu vực nào đó có ảnh hưởng lớn tới khí hậu và thời tiết của khu vực đó (xem Tác động của góc Mặt Trời lên khí hậu). Vĩ độ cũng xác định (lỏng lẻo hơn) các xu hướng trong cực quang, gió thịnh hành và các đặc trưng tự nhiên khác của các vị trí địa lý.

Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm tăng trưởng quốc tế Harvard ( CID ) phát hiện năm 2001 rằng chỉ 3 nền kinh tế tài chính vùng nhiệt đới gió mùa — Hồng Kông, Nước Singapore và Đài Loan — được World Bank phân loại như thể thu nhập cao, trong khi toàn bộ những vương quốc trong những khu vực gọi là ôn đới đều là những nền kinh tế tài chính thu nhập trung hay cao bằng việc truy lùng mối quan hệ giữa khí hậu, ảnh hưởng tác động của bệnh tật, hiệu suất trong nông nghiệp so với thành công xuất sắc kinh tế tài chính. [ 1 ]

Các tham số elip[sửa|sửa mã nguồn]

Phần lớn các hành tinh (kể cả Trái Đất) đều là các elipxoit xoay vòng, hay hình phỏng cầu, chứ không phải hình cầu, nên các giá trị của bán kính và độ dài cung biến thiên theo vĩ độ. Sự biến thiên này đòi hỏi phải có việc đưa vào các tham số elip dựa trên độ lệch tâm góc,

o

ε

{displaystyle o!varepsilon ,!}

(bằng

arccos

⁡

(

b

a

)

{displaystyle scriptstyle {arccos({frac {b}{a}})},!}

, trong đó

a

{displaystyle a;!}

và

b

{displaystyle b;!}

là các bán kính tại xích đạo và cực;

sin

⁡

(

o

ε

)

2

{displaystyle scriptstyle {sin(o!varepsilon )^{2}};!}

là độ lệch tâm bậc nhất bình phương,

e

2

{displaystyle {e^{2}};!}

; và

2

sin

⁡

(

o

ε

2

)

2

{displaystyle scriptstyle {2sin({frac {o!varepsilon }{2}})^{2}};!}

hay

1

−

cos

⁡

(

o

ε

)

{displaystyle scriptstyle {1-cos(o!varepsilon )};!}

là độ dẹt,

f

{displaystyle {f};!}

). Sử dụng trong tạo ra tích phân cho suất cong là nghịch đảo của tích phân elip,

E

′

{displaystyle E’;!}

:

n ′ ( ϕ ) = 1 E ′ ( ϕ ) = 1 1 − sin 2 ⁡ ( ϕ ) sin 2 ⁡ ( o ε ) ; { displaystyle n ‘ ( phi ) = { frac { 1 } { E ‘ ( phi ) } } = { frac { 1 } { sqrt { 1 – sin ^ { 2 } ( phi ) sin ^ { 2 } ( o ! varepsilon ) } } } ; , ! }

M ( ϕ ) = a ⋅ cos 2 ⁡ ( o ε ) n ′ ( ϕ ) 3 = ( a b ) 2 ( a 2 cos 2 ⁡ ( ϕ ) + b 2 sin 2 ⁡ ( ϕ ) ) 3 / 2 ; N ( ϕ ) = a ⋅ n ′ ( ϕ ) = a 2 a 2 cos 2 ⁡ ( ϕ ) + b 2 sin 2 ⁡ ( ϕ ) ; { displaystyle { begin { aligned } M ( phi ) và = a cdot cos ^ { 2 } ( o ! varepsilon ) n ‘ ( phi ) ^ { 3 } = { frac { ( ab ) ^ { 2 } } { { Big ( } a ^ { 2 } cos ^ { 2 } ( phi ) + b ^ { 2 } sin ^ { 2 } ( phi ) { Big ) } ^ { 3/2 } } } ; N ( phi ) và = a { cdot } n ‘ ( phi ) = { frac { a ^ { 2 } } { sqrt { a ^ { 2 } cos ^ { 2 } ( phi ) + b ^ { 2 } sin ^ { 2 } ( phi ) } } } ; end { aligned } } , ! }

Chiều dài của một độ cung[sửa|sửa mã nguồn]

Chiều dài của một độ cung trong khác biệt về vĩ độ theo hướng bắc-nam,

Δ

ϕ

{displaystyle scriptstyle {Delta phi };!}

, là khoảng 60 hải lý hay 111 kilômét hoặc 69 dặm Anh tại bất kỳ vĩ độ nào. Chiều dài của một độ cung trong khác biệt về kinh độ theo chiều đông tây,

cos

⁡

(

ϕ

)

Δ

λ

{displaystyle scriptstyle {cos(phi )Delta lambda };!}

, tại xích đạo là xấp xỉ con số nêu trên nhưng giảm dần tới 0 tại hai cực.

Trong trường hợp hình phỏng cầu, một kinh tuyến và kinh tuyến đối lập của nó tạo thành một hình elip, do vậy biểu thức đúng mực cho chiều dài của một độ cung vĩ độ sẽ là :

π 180 ∘ M ( ϕ ) { displaystyle { frac { pi } { 180 ^ { circ } } } M ( phi ) ; ! }

Bán kính cung nằm trong mặt phẳng kinh tuyến,và được biết đến như là bán kính suất cong kinh tuyến,

M

{displaystyle M;!}

.[2][3]

Tương tự, biểu thức đúng mực cho chiều dài của một độ cung vĩ độ là :

π 180 ∘ cos ⁡ ( ϕ ) N ( ϕ ) { displaystyle { frac { pi } { 180 ^ { circ } } } cos ( phi ) N ( phi ) ; ! }

Bán kính cung tại đây nằm trong mặt phẳng của mặt phẳng thẳng đứng gốc, là mặt phẳng chạy theo hướng đông-tây và vuông góc (“trực giao”) với cả mặt phẳng kinh tuyến lẫn mặt phẳng tiếp xúc với bề mặt của elipxoit, và nó được biết đến như là bán kính trực giao của suất cong,

N

{displaystyle N;!}

.[2][3]

Dọc theo xích đạo (đông-tây),

N

{displaystyle N;!}

bằng bán kính tại xích đạo. Bán kính của suất cong tại góc vuông với mặt phẳng xích đạo (bắc-nam),

M

{displaystyle M;!}

, là ngắn hơn 43 km, vì thế độ dài của một độ theo vĩ độ tại xích đạo là khoảng 1 km ngắn hơn độ dài của một độ theo kinh độ tại xích đạo. Các bán kính của suất cong là tương đương tại vùng cực, nơi chúng dài hơn khoảng 64 km so với bán kính tại xích đạo theo hướng bắc-nam của suất cong do bán kính tại cực là 21 km nhỏ hơn so với bán kính tại xích đạo. Các bán kính vùng cực nhỏ hơn chỉ ra rằng bắc và nam bán cầu bị dẹt hơn, làm cho các bán kính suất cong của chúng phải dài hơn. Sự dẹt này cũng ‘bó chặt’ bán kính xích đạo theo hướng bắc-nam của suất cong, làm cho nó ngắn hơn bán kính xích đạo khoảng 43 km. Cả hai bán kính suất cong đều vuông góc với mặt phẳng tiếp xúc với bề mặt của elipxoit tại mọi vĩ độ, hướng thẳng về điểm nằm trên trục cực tại bán cầu đối diện (ngoại trừ xích đạo khi đó các điểm hướng thẳng về tâm Trái Đất). Bán kính suất cong theo chiều đông-tây đạt tới trục, trong khi bán kính suất cong theo chiều bắc-nam là ngắn hơn tại mọi vĩ độ, ngoại trừ tại hai cực.

Elipxoit WGS84, được tổng thể những thiết bị của GPS sử dụng, lấy những giá trị cho nửa đường kính xích đạo là 6.378.137,0 m và độ dẹt nghịch đảo, ( 1 / f ) bằng 298,257223563, vì vậy nửa đường kính cực của nó bằng 6.356.752,3142 m và bình phương độ lệch tâm bậc nhất của nó bằng 0,00669437999014. [ 4 ] Elipxoit gần đây nhưng ít được sử dụng là IERS 2003 lấy giá trị của nửa đường kính xích đạo và cực tương ứng là 6.378.136,6 và 6.356.751,9 m, và giá trị độ dẹt nghịch đảo bằng 298,25642. [ 5 ] Các độ dài của những độ trên những elipxoit WGS84 và IERS 2003 là như nhau khi làm tròn tới 6 chữ số có nghĩa. Các số lượng giám sát thích hợp cho bất kể vĩ độ nào được Cục tình báo địa khoảng trống vương quốc Hoa Kỳ ( NGA ) cung ứng. [ 6 ]

Vĩ độ

Bán kính Bắc-Nam

của suất cong

M { displaystyle M ; ! }

Khoảng cách bề mặt

trên 1° thay đổi

về vĩ độ

Bán kính Đông-Tây

của suất cong

N { displaystyle N ; ! }

Khoảng cách bề mặt

trên 1° thay đổi

về kinh độ

0°

6.335,44 km

110,574 km

6.378,14 km

111,320 km

15°

6.339,70 km

110,649 km

6.379,57 km

107,551 km

30°

6.351,38 km

110,852 km

6.383,48 km

96,486 km

45°

6.367,38 km

111,132 km

6.388,84 km

78,847 km

60°

6.383,45 km

111,412 km

6.394,21 km

55,800 km

75°

6.395,26 km

111,618 km

6.398,15 km

28,902 km

90°

6.399,59 km

111,694 km

6.399,59 km

0,000 km

Các kiểu vĩ độ[sửa|sửa mã nguồn]

Với hình phỏng cầu mà hơi bị bẹt do sự tự quay của nó, những nhà vẽ map thường đề cập tới một loạt những loại vĩ độ hỗ trợ để hoàn toàn có thể mô phỏng hình chiếu cầu đúng mực theo mục tiêu của họ .

Đối với các hành tinh khác (không phải Trái Đất), chẳng hạn như Sao Hỏa, vĩ độ địa lý và vĩ độ địa tâm được gọi tương ứng là “vĩ độ địa lý hành tinh” và “vĩ độ tâm hành tinh”. Phần lớn các bản đồ Sao Hỏa kể từ năm 2002 sử dụng các tọa độ tâm hành tinh.

Trong sử dụng thông thường, “vĩ độ” nói tới vĩ độ trắc địa hay vĩ độ địa lý

ϕ

{displaystyle phi ,!}

và là góc giữa mặt phẳng xích đạo và đường thẳng vuông góc với elipxoit tham chiếu, xấp xỉ giống như hình dáng Trái Đất có tính toán tới độ dẹt tại hai cực và độ phồng ra tại xích đạo.

Các biểu thức dưới đây giả định những mặt phẳng cắt vùng cực hình elip và mọi mặt phẳng cắt song song với mặt phẳng xích đạo đều là hình tròn trụ. Vĩ độ địa lý ( cùng với kinh độ ) sau đó được chuyển qua ánh xạ Gauss .

Vĩ độ rút gọn[sửa|sửa mã nguồn]

• Trong hình phỏng cầu, các đường vĩ độ rút gọn hay vĩ độ tham số, β { displaystyle beta , ! }

β = arctan ⁡ ( cos ⁡ ( o ε ) tan ⁡ ( ϕ ) ) ; { displaystyle beta = arctan { Big ( } cos ( o ! varepsilon ) tan ( phi ) { Big ) } ; , ! }

Vĩ độ bảo toàn diện tích quy hoạnh[sửa|sửa mã nguồn]

• Vĩ độ bảo toàn diện tích, ξ { displaystyle xi , ! }

S ^ ( ϕ ) 2 = 1 2 b 2 ( sin ⁡ ( ϕ ) n ′ ( ϕ ) 2 + ln ⁡ ( n ′ ( ϕ ) ( 1 + sin ⁡ ( ϕ ) sin ⁡ ( o ε ) ) ) sin ⁡ ( o ε ) ) ; { displaystyle { widehat { S } } ( phi ) ^ { 2 } = { frac { 1 } { 2 } } b ^ { 2 } left ( sin ( phi ) n ‘ ( phi ) ^ { 2 } + { frac { ln { bigg ( } n ‘ ( phi ) { Big ( } 1 + sin ( phi ) sin ( o ! varepsilon ) { Big ) } { bigg ) } } { sin ( o ! varepsilon ) } } right ) ; , ! }

ξ = arcsin ( S ^ ( ϕ ) 2 S ^ ( 90 ∘ ) 2 ), = arcsin ( sin ⁡ ( ϕ ) sin ⁡ ( o ε ) n ′ ( ϕ ) 2 + ln ⁡ ( n ′ ( ϕ ) ( 1 + sin ⁡ ( ϕ ) sin ⁡ ( o ε ) ) ) sin ⁡ ( o ε ) sec ⁡ ( o ε ) 2 + ln ⁡ ( sec ⁡ ( o ε ) ( 1 + sin ⁡ ( o ε ) ) ) ) ; { displaystyle { begin { aligned } xi và = arcsin ! left ( { frac { { widehat { S } } ( phi ) ^ { 2 } } { { widehat { S } } ( 90 ^ { circ } ) ^ { 2 } } } right ), và = arcsin ! left ( { frac { sin ( phi ) sin ( o ! varepsilon ) n ‘ ( phi ) ^ { 2 } + ln { Big ( } n ‘ ( phi ) { big ( } 1 + sin ( phi ) sin ( o ! varepsilon ) { big ) } { Big ) } } { sin ( o ! varepsilon ) sec ( o ! varepsilon ) ^ { 2 } + ln { Big ( } sec ( o ! varepsilon ) { big ( } 1 + sin ( o ! varepsilon ) { big ) } { Big ) } } } right ) ; end { aligned } } , ! }

Vĩ độ cầu trường[sửa|sửa mã nguồn]

• Vĩ độ cầu trường, μ { displaystyle mu , ! }

 μ = ∫ 0 ϕ M ( θ ) d θ 2 π ∫ 0 90 ∘ M ( ϕ ) d ϕ = π 2 ⋅ ∫ 0 ϕ n ′ ( θ ) 3 d θ ∫ 0 90 ∘ n ′ ( ϕ ) 3 d ϕ ; { displaystyle mu = { frac { ; int _ { 0 } ^ { phi } ; M ( theta ) , d theta } { { frac { 2 } { pi } } int _ { 0 } ^ { 90 ^ { circ } } M ( phi ) , d phi } } = { frac { pi } { 2 } } cdot { frac { ; int _ { 0 } ^ { phi } ; n ‘ ( theta ) ^ { 3 } , d theta } { int _ { 0 } ^ { 90 ^ { circ } } n ‘ ( phi ) ^ { 3 } , d phi } } ; , ! }

Vĩ độ bảo toàn góc[sửa|sửa mã nguồn]

• Vĩ độ bảo toàn góc, χ { displaystyle chi , ! }

χ = 2 ⋅ arctan ⁡ ( 1 + sin ⁡ ( ϕ ) 1 − sin ⁡ ( ϕ ) ⋅ ( 1 − sin ⁡ ( ϕ ) sin ⁡ ( o ε ) 1 + sin ⁡ ( ϕ ) sin ⁡ ( o ε ) ) sin ⁡ ( o ε ) | ) − π 2 ; { displaystyle chi = 2 cdot arctan left ( { sqrt { { frac { 1 + sin ( phi ) } { 1 – sin ( phi ) } } cdot left ( { frac { 1 – sin ( phi ) sin ( o ! varepsilon ) } { 1 + sin ( phi ) sin ( o ! varepsilon ) } } right ) ^ { ! ! sin ( o ! varepsilon ) } } } ^ { color { white } | } ; right ) – { frac { pi } { 2 } } ; ; ! }

Vĩ độ địa tâm[sửa|sửa mã nguồn]

• Vĩ độ địa tâm, ψ { displaystyle psi , ! }

ψ = arctan ⁡ ( cos ⁡ ( o ε ) 2 tan ⁡ ( ϕ ) ). { displaystyle psi = arctan { Big ( } cos ( o ! varepsilon ) ^ { 2 } tan ( phi ) { Big ) }. ; ! }

So sánh những loại vĩ độ[sửa|sửa mã nguồn]

Biểu đồ dưới đây chỉ ra những độc lạ giữa những kiểu vĩ độ. Các tài liệu đã dùng được tìm thấy trong bảng phía dưới biểu đồ. Lưu ý rằng những giá trị trong bảng là phút, không phải độ, và biểu đồ cũng phản ánh theo điều này. Cũng quan tâm thêm rằng những hình tượng bảo toàn góc bị ẩn phía sau những hình tượng địa tâm do chúng rất gần sát nhau về giá trị .

Khác biệt xấp xỉ so với vĩ độ địa lý (“Lat”)

Lat

ϕ { displaystyle phi , ! }

Rút gọn

ϕ − β { displaystyle phi – beta , ! }

Bảo toàn diện tích

ϕ − ξ { displaystyle phi – xi , ! }

Cầu trường

ϕ − μ { displaystyle phi – mu , ! }

Bảo toàn góc

ϕ − χ { displaystyle phi – chi , ! }

Địa tâm

ϕ − ψ { displaystyle phi – psi , ! }

0°

0,00′

0,00′

0,00′

0,00′

0,00′

5°

1,01′

1,35′

1,52′

2,02′

2,02′

10°

1,99′

2,66′

2,99′

3,98′

3,98′

15°

2,91′

3,89′

4,37′

5,82′

5,82′

20°

3,75′

5,00′

5,62′

7,48′

7,48′

25°

4,47′

5,96′

6,70′

8,92′

8,92′

30°

5,05′

6,73′

7,57′

10,09′

10,09′

35°

5,48′

7,31′

8,22′

10,95′

10,96′

40°

5,75′

7,66′

8,62′

11,48′

11,49′

45°

5,84′

7,78′

8,76′

11,67′

11,67′

50°

5,75′

7,67′

8,63′

11,50′

11,50′

55°

5,49′

7,32′

8,23′

10,97′

10,98′

60°

5,06′

6,75′

7,59′

10,12′

10,13′

65°

4,48′

5,97′

6,72′

8,95′

8,96′

70°

3,76′

5,01′

5,64′

7,52′

7,52′

75°

2,92′

3,90′

4,39′

5,85′

5,85′

80°

2,00′

2,67′

3,00′

4,00′

4,01′

85°

1,02′

1,35′

1,52′

2,03′

2,03′

90°

0,00′

0,00′

0,00′

0,00′

0,00′

Vĩ độ thiên văn[sửa|sửa mã nguồn]

Phép đo mơ hồ hơn cho vĩ độ là vĩ độ thiên văn, là góc giữa mặt phẳng xích đạo và đường vuông góc với geoit (thể địa cầu) hay đường dây rọi. Nó bắt nguồn từ góc giữa đường chân trời và sao Bắc cực. Nó chỉ khác với vĩ độ trắc địa một chút rất nhỏ, do các biến dạng nhỏ của thể địa cầu so với hình elipxoit tham chiếu.

Vĩ độ thiên văn không nên nhầm lẫn với xích vĩ, tọa độ mà các nhà thiên văn sử dụng để mô tả vị trí của các ngôi sao ở phía bắc hay nam của thiên xích đạo (xem hệ tọa độ xích đạo), cũng không phải hoàng vĩ, tọa độ các nhà thiên văn dùng để mô tả vị trí của các ngôi sao ở phía bắc hay nam đường hoàng đạo (xem hệ tọa độ hoàng đạo).

Vĩ độ cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Các châu lục di chuyển theo thời gian, do trôi dạt lục địa, mang theo những gì đã hóa thạch và các đặc trưng đáng quan tâm khác mà chúng có thể có. Một cách cụ thể khi thảo luận về các hóa thạch, thường là sẽ có ích hơn khi biết hóa thạch có tại nơi nào khi chúng bị vùi lấp xuống thay vì biết nơi chúng được đào bới lên: điều này được gọi là cổ vĩ độ hay vĩ độ cổ của hóa thạch. Vĩ độ cổ có thể xác định nhờ các dữ liệu cổ từ trường. Nếu các hạt nhỏ có thể nhiễm từ là tồn tại khi đá được tạo ra, chúng sẽ hướng chính chúng theo từ trường Trái Đất khi đó giống như các kim của la bàn. Từ kế có thể luận ra hướng của các hạt nhỏ này bằng cách đưa mẫu vật vào trong từ trường, và độ từ thiên của các hạt này có thể sử dụng để suy luận ra vĩ độ ban đầu của trầm tích.

Hiệu chỉnh cho cao độ[sửa|sửa mã nguồn]

IH là vuông góc với hình phỏng cầu tại điểm H. Góc nó tạo thành với xích đạo tương ứng với vĩ độ trắc địa.Đườnglà vuông góc với hình phỏng cầu tại điểm. Góc nó tạo thành với xích đạo tương ứng với vĩ độ trắc địa .

Khi chuyển đổi từ vĩ độ trắc địa (“thông thường”), các hiệu chỉnh cần phải được thực hiện theo cao độ của các hệ thống không đo góc từ đường trực giao của hình phỏng cầu. Trong hình ở bên phải, điểm H (nằm trên bề mặt hình phỏng cầu) và điểm H’ (nằm ở một độ cao lớn hơn nào đó) có các vĩ độ địa tâm khác nhau (tương ứng là các góc β và γ), mặc dù chúng chia sẻ cùng một vĩ độ trắc địa (góc α). (Lưu ý rằng độ dẹt của hình phỏng cầu và cao độ của điểm H’ là lớn hơn đáng kể so với những gì thấy trên Trái Đất, sự thổi phồng các sai số nói chung tìm thấy trong những tính toán như thế.)

• John P. Snyder Map Projections: a working manual excerpts

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]