Theo Thương Hội Chế biến và Xuất khẩu thủy hải sản, rủi ro tiềm ẩn toàn chuỗi sản xuất thuỷ sản đổ vỡ vì doanh nghiệp trong ngành đóng cửa hàng loạt .Thương Hội Chế biến và Xuất khẩu thủy hải sản Nước Ta ( VESEP ) ngày 30/8 cho biết, qua khảo sát, có tới trên 50 % xí nghiệp sản xuất chế biến cá tra tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và xí nghiệp sản xuất chế biến thủy hải sản ở phía Đông TP Hồ Chí Minh đóng cửa. Với những doanh nghiệp còn hoạt động giải trí, 100 % nhận định và đánh giá giải pháp 3 tại chỗ chỉ nhằm mục đích cầm cự, trong thời điểm tạm thời duy trì sản xuất .Theo phản ánh của những doanh nghiệp chế biến tôm tại Cà Mau, Sóc Trăng và Bạc Liêu ( ba địa phương đứng vị trí số 1 về sản lượng và sản xuất tôm ), không riêng gì việc lưu thông hàng hoá, mua và bán con giống, thu hoạch tôm gặp khó, những xí nghiệp sản xuất cũng phải giảm hiệu suất chế biến 60-70 %. Các doanh nghiệp cũng thông tin, tình hình thiếu vắng công nhân và chi phí sản xuất tăng cao .
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, ngành tôm Việt Nam đã trễ nhịp so với cơ hội thị trường. Nhưng nếu các địa phương không mau chóng có giải pháp kiểm soát dịch bệnh vào cuối tháng 8 để phục hồi sản xuất, cơ hội năm nay sẽ trôi qua.
Từ tháng 9 đến cuối năm là thời gian những nhà máy sản xuất bước vào cao điểm thu mua nguyên vật liệu, chế biến và xuất khẩu. Nhưng với tình hình lúc bấy giờ, chắc như đinh nguồn cung tôm sẽ bị đảo lộn, thiếu vắng cho tới cuối năm, thậm chí còn lê dài sang năm 2022 .Mặt hàng cá tra cũng tựa như khi những doanh nghiệp chế biến san sẻ đã chịu tác động ảnh hưởng ngay khi dịch bệnh lan từ TP TP HCM xuống những tỉnh miền Tây từ cuối tháng 7 .Hiện có tới 50 % doanh nghiệp tại 1 số ít vùng trọng điểm phải đóng cửa khiến cá tra nuôi tại ao của công ty vượt kích cỡ do những nhà máy sản xuất ngừng hoạt động giải trí hoặc giảm tối đa hiệu suất. Một số doanh nghiệp cho biết thời hạn nuôi bị lê dài, tỷ lệ lớn khiến cá chết hàng chục tấn mỗi ngày. Ước tính, hiệu suất hoạt động giải trí của toàn ngành cá tra chỉ từ 10-20 % .Tại Hậu Giang, hầu hết xí nghiệp sản xuất thủy hải sản đã ngừng hoạt động nếu không cung ứng được ” 3 tại chỗ ” hoặc gặp thực trạng thiếu công nhân, việc đi lại khó khăn vất vả, xí nghiệp sản xuất chế biến nằm trong ” vùng đỏ ” … Một số nhà máy sản xuất thời hạn đầu cố gắng nỗ lực triển khai duy trì sản xuất được bằng quy mô này chỉ sau 1 táng cũng phải tạm ngưng vì ngân sách quá lớn .
Tại Bến Tre, nhiều doanh nghiệp đã ngừng chế biến cá tra từ đầu tháng 8. Một số đã cầm cự bằng cách chế biến nghêu nhưng do giá thấp, cũng phải xem xét dừng hoạt động. Mặt khác, không ít khách hàng nhập khẩu đòi hủy hợp đồng và tìm đối tác thay thế với lý do chậm tiến độ giao hàng.
Còn tại TP. Đà Nẵng, sau khi thành phố thông tin giãn cách, hàng loạt doanh nghiệp chế biến thủy hải sản cũng đã đóng cửa. Một số doanh nghiệp dự kiến triển khai ” 3 tại chỗ ” để sản xuất cầm cự nhưng thiếu công nhân chế biến sâu trầm trọng. Doanh nghiệp xuất khẩu tôm của địa phương này xác lập Open hoạt động giải trí thì chỉ thu mua tôm nguyên vật liệu để làm hàng tôm lột vỏ, lấy chỉ đơn thuần. Tuy nhiên, giá tôm loại này của Nước Ta không hề cạnh tranh đối đầu được với tôm Ấn Độ và Ecuador trên nhiều thị trường .Ngoài ra, tại những địa phương ven biển như : Tỉnh Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bà Rịa – Vũng Tàu, Kiên Giang, doanh nghiệp cũng đã giảm tối đa hiệu suất chế biến, hoạt động giải trí cầm chừng. Nhiều doanh nghiệp xem xét tới giải pháp sẽ ngưng hoạt động giải trí trọn vẹn nếu trước 15/9, tình hình dịch bệnh ở những địa phương chưa được ngăn ngừa và những giải pháp giãn cách xã hội còn liên tục lê dài .Trước tình hình này, VASEP cho rằng, nhà nước, địa phương cần có những giải pháp Phục hồi khẩn cấp, tránh rủi ro tiềm ẩn đổ vỡ toàn chuỗi .Hồi đầu tháng 8, VASEP cũng đã yêu cầu nên ưu tiên tiêm vaccine ngay cho người lao động tại những nhà máy sản xuất chế biến thuỷ sản để tránh rủi ro tiềm ẩn này. Đến nay, hiệp hội cho biết tỷ suất tiêm vaccine Covid-19 mũi 1 của những doanh nghiệp trong ngành trung bình là 40-50 %. Trong đó, Cà Mau là địa phương có tỷ suất tiêm nhanh và cao nhất .
Bên cạnh vaccine, VASEP kiến nghị Bộ Y tế hoàn thiện bộ quy tắc và tổ chức huấn luyện cho các tỉnh và doanh nghiệp thực hiện “y tế tại chỗ”. Các doanh nghiệp theo đó sẽ chủ động sử dụng tổ y tế, trạm y tế của nhà máy, tự tổ chức xét nghiệm cho người lao động mỗi tháng 2 lần, mẫu xét nghiệm sẽ gửi cho cơ quan y tế và kết quả xét nghiệm của doanh nghiệp được áp dụng trong lưu thông và giao dịch. Còn lại, CDC sẽ tổ chức xét nghiệm cho doanh nghiệp 1 lần một tháng, như vậy đảm bảo mỗi công nhân được xét nghiệm 3 lần một tháng…
Ngoài ra, VASEP cũng đề xuất có tương hỗ cho công nhân, người lao động gặp khó khăn vất vả và tương hỗ doanh nghiệp giảm lãi suất vay vay ngân hàng nhà nước, giảm 30 % tiền điện tối thiểu đến hết năm 2021 …
Đức Minh
