Văn hoá học là khoa học hình thành trên vùng tiếp giáp của những tri thức xã hội và nhân văn về con người và xã hội, nghiên cứu và điều tra văn hoá như một chỉnh thể toàn vẹn, như một tính năng đặc biệt quan trọng và như tính tình thái của sống sót con người .Mặc dù nguồn gốc của thuật ngữ văn hoá học gắn liền với tên tuổi nhà nhân học văn hoá Mỹ L. White, tên gọi đó không bắt rễ được trong khoa học Tây phương, mà trong 2-3 thập kỷ gần đây đã tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ ở Nga. Việc làm rõ sự tương đương trực tiếp giữa Văn hoá học Nga với cách phân loại những khoa học được thừa nhận ở quốc tế là rất phức tạp, chính do khác với truyền thống lịch sử Nga gắn khái niệm văn hoá trước hết với thực tiễn và mảng đề tài nghệ thuật và giáo dục, trong truyền thống cuội nguồn khoa học phương Tây hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng văn hoá được hiểu thiên về ý nghĩa xã hội-dân tộc học. Xuất phát từ đó, ở châu Âu và Mỹ, được coi là những khoa học cơ bản về văn hoá là : nhân học văn hoá và xã hội ( theo cách phân loại Nga – là cái gì đó trung gian giữa xã hội học, dân tộc bản địa học và tâm lý học ), xã hội học thuần tuý, nhân học cấu trúc ( ở Nga người ta sẽ gọi đó là ngôn ngữ học tâm ý dân tộc bản địa ), lịch sử dân tộc văn hoá mới ( tổng hợp lịch sử vẻ vang lối sống với tâm lý học lịch sử vẻ vang dân tộc bản địa ), ký hiệu học và ngôn ngữ học hậu cấu trúc ( chủ nghĩa hậu hiện đại ) v.v.Văn hoá học Nga tân tiến nỗ lực tích hợp những khuynh hướng và phương pháp luận điều tra và nghiên cứu văn hoá trên và 1 số ít khuynh hướng khác với truyền thống cuội nguồn Nga trong điều tra và nghiên cứu lịch sử vẻ vang tập quán, điều tra và nghiên cứu tái cấu trúc lịch sử một thời và văn hoá-ngữ văn, nghiên cứu và điều tra những quan điểm về kiểu loại lịch sử-văn hoá, với triết học và ý thức hệ trong công dụng khai hoá của văn hoá, với những tư tưởng triết học của “ chủ nghĩa ngoài hành tinh Nga ” v.v … Có ảnh hưởng tác động rõ ràng đến việc hình thành Văn hoá học Nga là kinh nghiệm tay nghề của ngành Phương Đông học Nga, xử lý những trách nhiệm tựa như trong việc tổng hợp những kỹ năng và kiến thức khoa học xã hội với kỹ năng và kiến thức nhân văn, nhưng thiên về lược đồ thu nhỏ có đặc thù quốc gia học hạn hẹp .
Sự mở rộng các tiếp xúc khoa học và giáo dục quốc tế đã làm nảy sinh vấn đề chuyển nghĩa tương đương thuật ngữ Văn hoá học được chấp nhận ở Nga sang các thứ tiếng châu Âu và giải thích nội dung đầy đủ của nó. Văn hoá học Nga rõ ràng rộng hơn Nhân học (Anthropology) phương Tây, nhưng không bao trùm toàn bộ khái niệm Nhân văn (Humanitaria). Những định nghĩa kiểu: Cultural research hoặc Cultural studies chính xác hơn về mặt hình thức, nhưng ít giải thích được gì về bản chất. Cho đến nay vấn đề diễn giải quốc tế về Văn hoá học Nga vẫn chưa được giải quyết.
Sự phong phú của những định nghĩa khoa học và triết học hiện hành trên quốc tế về văn hoá không được cho phép viện dẫn khái niệm này như một biểu lộ rõ ràng nhất về khách thể và đối tượng người dùng của Văn hoá học, và yên cầu một sự cụ thể hoá nó hẹp hơn và rõ ràng hơn kiểu : “ Văn hoá, được hiểu như … ”. Do đó văn hoá, với tư cách khách thể nhận thức của Văn hoá học, hoàn toàn có thể được bộc lộ như kinh nghiệm tay nghề xã hội-lịch sử của con người trải qua việc tinh lọc, tích luỹ và vận dụng những hình thức hoạt động giải trí và tác động ảnh hưởng lẫn nhau, những hình thức ấy ngoài tính hiệu suất cao thực dụng còn được những tập thể người tiếp đón nhờ giá trị và tác dụng xã hội của chúng, được lựa chọn trên cơ sở tương thích với tiêu chuẩn không làm hại cho sự đoàn kết của hội đồng, được củng cố trong mạng lưới hệ thống những giá trị văn hoá, những qui tắc, chuẩn mực, truyền thống cuội nguồn v.v., nghĩa là một mạng lưới hệ thống những “ khế ước xã hội ” nhất định, bảo vệ một cách trực tiếp hoặc gián tiếp đặc tính tập thể của hoạt động giải trí sống của con người. Kinh nghiệm văn hoá-xã hội này được biểu lộ trong mạng lưới hệ thống những qui định có tính kiểm soát và điều chỉnh trực tiếp – đó là những phong tục, luật đạo, tôn chỉ, luân lý, đạo đức, nghi thức v.v … Chúng được vật thể hoá trong những đặc thù đặc trưng của công nghệ tiên tiến và mẫu sản phẩm ( những tác dụng ) hoạt động giải trí của con người nhằm mục đích thoả mãn những quyền lợi và nghĩa vụ và nhu yếu của cá thể hoặc tập thể ( xác lập những phương pháp được gật đầu trong xã hội đó để triển khai hoạt động giải trí nào đó và những tham số của tác dụng thu được trong hoạt động giải trí ấy ). Các kinh nghiệm tay nghề văn hóa – xã hội là nội dung cơ bản của mọi phương pháp tiếp xúc giữa người với người và hình thành những đặc thù ngôn từ và “ mã văn hoá ” của loại tiếp xúc đó. Chúng xác lập nội dung và giải pháp của quy trình xã hội hoá và văn hoá hoá nhân cách con người. Chúng được phản hồi và diễn giải trong những “ văn bản văn hoá ” của triết học, tôn giáo, những khoa học xã hội và nhân văn, văn học và nghệ thuật và thẩm mỹ, tư duy xã hội, lao lý và hệ tư tưởng, nghi lễ và nghi thức v.v … Chúng được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác qua truyền thống lịch sử, phong tục, những xu thế giá trị, quy tắc v.v … và là cốt lõi nội dung của quy trình tái sản xuất xã hội trong hội đồng, của những đặc thù lịch sử-cụ thể mang tính địa phương trong những mạng lưới hệ thống và thông số kỹ thuật văn hoá của chúng. Đó chính là văn hoá mà ở ý nghĩa đó Văn hoá học nghiên cứu và điều tra nó .Trong trường hợp đó đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra của Văn hoá học là khảo cứu nội dung, cấu trúc, tính năng động và cơ cấu tổ chức hoạt động giải trí của kinh nghiệm tay nghề văn hoá-xã hội qua những lược đồ thu nhỏ về khởi nguyên của nó, về sự lựa chọn và tích luỹ, cách sắp xếp mạng lưới hệ thống, thực hành thực tế kiểm soát và điều chỉnh, tính biến dị, tính biểu cảm ngữ nghĩa, về thực tiễn lĩnh hội, sự hoàn thành xong và vi phạm của những cá thể vào việc tái sản xuất có tính tiêu chuẩn kinh nghiệm tay nghề đó cùng với sự tăng trưởng phát minh sáng tạo, những phản hồi và diễn giải có tính công ước và tính tác giả v.v …, nghĩa là sau cuối nhận thức được về “ những khế ước xã hội ” ( được tạo nên nhằm mục đích link mọi người và kiểm soát và điều chỉnh những hình thức đồng sống sót và đồng hoạt động giải trí của họ ) đã sinh ra như thế nào, hoạt động giải trí thế nào, chuyển tiếp và diễn giải hoặc tự phát hoặc có mục tiêu như thế nào .
Khác với phần lớn các khoa học xã hội và nhân văn, nhằm nghiên cứu lĩnh vực này hay lĩnh vực khác trong hoạt động sống của con người, phân biệt dựa theo đối tượng đặc thù của hoạt động ấy như: kinh tế, luật, chính trị, quân sự, nghiên cứu nghệ thuật, sư phạm và các khoa học khác, Văn hoá học thuộc nhóm các khoa học nghiên cứu, với tư cách khách thể, tất cả các hình thức và thể loại thực hành có mục đích trong hoạt động sống của con người (cả chuyên nghiệp, lẫn phổ thông), nhưng ở những bình diện được xác định chặt chẽ. Nhóm này bao gồm các khoa học lịch sử (bình diện di truyền-niên đại của tồn tại tập thể con người), tâm lý học (bình diện nguyên cớ tự bộc lộ của con người), xã hội học (các bình diện cấu trúc-chức năng và vai trò-hoạt động mang tính tích cực xã hội của con người), và văn hoá học (các bình diện giá trị-điều chỉnh và giao tiếp của hoạt động sống tập thể và cá nhân của con người).
Tính chất phức tạp vừa là khách thể, vừa là đối tượng người tiêu dùng như vậy của Văn hoá học quyết định hành động cấu trúc cũng vô cùng phức tạp của chính kiến thức và kỹ năng văn hoá học. Về mặt tầng bậc, trong Văn hoá học hoàn toàn có thể chia ra hai nghành nhận thức chính : Văn hoá học thuần tuý ( ở nghĩa hẹp ) – như một loại kỹ năng và kiến thức tích hợp về hiện tượng kỳ lạ toàn vẹn văn hoá trong thời hạn lịch sử vẻ vang có thực và trong khoảng trống sống sót xã hội của nó – và nghiên cứu và điều tra văn hoá – như tổng hoà những bộ môn khoa học riêng không liên quan gì đến nhau, nghiên cứu và điều tra những tiểu mạng lưới hệ thống riêng rẽ của văn hoá theo những nghành nghề dịch vụ hoạt động giải trí trình độ ( văn hoá kinh tế tài chính, văn hoá chính trị, văn hoá tôn giáo, văn hoá thẩm mỹ và nghệ thuật và những văn hoá khác ). Trong đó triết học văn hoá, như phương pháp luận giúp đồng cảm thực chất siêu hình của văn hoá và để hình thành những nền tảng thế giới quan về cách hiểu văn hoá, bị hàng loạt những nhà văn hoá học loại ra khỏi mạng lưới hệ thống những khoa học văn hoá học đích thực, và gạt nó sang nghành nghề dịch vụ triết học có những mục tiêu nhận thức khác với những khoa học xã hội, trong đó có Văn hoá học. Dĩ nhiên, những tiêu chuẩn phân định số lượng giới hạn ở đây là vô cùng ước lệ ; không ít những điều tra và nghiên cứu về mặt lý luận trong nghành văn hoá được triển khai ở vùng tiếp giáp giữa văn hoá triết học và Văn hoá học, dựa trên phương pháp luận tổng hợp, tiềm ẩn trong mình những yếu tố của cả hai nghành nghề dịch vụ và hai giải pháp nhận thức cũng như phản hồi trí tuệ. Như vậy, Văn hoá học thuần tuý là một khoa học trọn vẹn kinh nghiệm tay nghề chủ nghĩa, nghiên cứu và điều tra những hiện tượng kỳ lạ lịch sử-cụ thể của văn hoá và phát hiện những quy luật có tính tổng hợp về sự hình thành, hoạt động giải trí và đổi khác của những hiện tượng kỳ lạ ấy .
Cũng có thể có cách phân loại theo các khuynh hướng chính của Văn hoá học, trong đó chia ra Văn hoá học xã hội, nghiên cứu thiên về các cơ cấu chức năng, các qui trình và hình thức tổ chức và điều chỉnh văn hoá-xã hội của đời sống tập thể con người (các giá trị, quy tắc, phong tục, lối sống, công nghệ hoạt động, ngôn ngữ giao tiếp, các công cụ tái sản xuất xã hội của cá nhân và cộng đồng v.v.); và Văn hoá học nhân văn, tập trung vào nghiên cứu quá trình và hình thức tự nhận thức của văn hoá – các phản xạ sáng tạo bằng trí tuệ và bằng hình ảnh, các cách diễn giải những hiện tượng tự nhiên và xã hội của tồn tại, thể hiện trong các “văn bản văn hoá” bằng lời và không lời khác nhau. Hai khuynh hướng này của Văn hoá học còn khác nhau rõ rệt ở phương pháp luận nhận thức chủ đạo: ở trường hợp thứ nhất là phương pháp luận giải thích-hợp lý và ở trường hợp thứ hai là phương pháp luận diễn giải-miêu tả. ở đây cần phân biệt phương pháp nhận thức thuần tuý văn hoá học, nhằm hướng tới trước hết việc tái cấu trúc có tính phân tích “các nguyên tắc chơi” (“các khế ước xã hội”, các định hướng giá trị v.v.), chúng xác định các hình thức thực hiện hoạt động sống của con người, được chấp nhận trong cộng đồng đang nghiên cứu, và hướng tới phân tích bối cảnh văn hoá nhằm khảo cứu các khách thể nổi trội trong môi trường lịch sử-văn hoá của chúng, nhưng trong khuôn khổ các cách tiếp cận của phương pháp luận diễn giải-miêu tả lịch sử theo truyền thống. Mặc dù đã định hình trong khoa học Nga truyền thống cho rằng chính phân tích bối cảnh văn hoá là phân tích văn hoá học, điều đó về mặt phương pháp luận là không hoàn toàn đúng.
Ngoài cách phân biệt Văn hoá học dựa theo khách thể và phương pháp luận, còn hoàn toàn có thể có cách cấu trúc dựa theo những mục tiêu đặc trưng, những khoanh vùng phạm vi đối tượng người tiêu dùng và những Lever nhận thức và khái quát. ở đây chiếm vị trí số 1 là cách phân loại Văn hoá học thành Văn hoá học cơ bản, điều tra và nghiên cứu văn hoá với mục tiêu nhận thức lý luận và lịch sử dân tộc về hiện tượng kỳ lạ đặc biệt quan trọng này, tạo lập mạng lưới hệ thống những phạm trù và những chiêu thức nghiên cứu và điều tra v.v …, và Văn hoá học ứng dụng, nhằm mục đích hướng tới sử dụng những kỹ năng và kiến thức cơ bản về văn hoá vào mục tiêu dự báo, lập dự án Bất Động Sản và kiểm soát và điều chỉnh những quy trình văn hoá cấp thiết, đến việc tạo lập những công nghệ tiên tiến đặc biệt quan trọng để chuyển tải kinh nghiệm tay nghề văn hoá và những chính sách để đạt được mức độ tăng trưởng tương thích với những tiêu chuẩn văn hoá của hình thức này hay hình thức khác trong thực tiễn xã hội. ở đây, trong khuôn khổ Văn hoá học cơ bản lại hoàn toàn có thể chia ra những khuynh hướng tuỳ theo đối tượng người tiêu dùng đã định hình nhiều hay ít, như nhân học văn hoá và xã hội – nghiên cứu và điều tra văn hoá như một hiện tượng kỳ lạ xã hội đặc biệt quan trọng và điều tra và nghiên cứu tính vi mô năng động xã hội trong sự hình thành và hoạt động giải trí của những hiện tượng kỳ lạ văn hoá ; như Văn hoá học lịch sử vẻ vang – điều tra và nghiên cứu tính năng động vĩ mô trong sự hình thành và hoạt động giải trí của những “ khế ước xã hội ” trong hoạt động giải trí sống tập thể, cũng như nghiên cứu và điều tra cách phân loại văn hoá-lịch sử những hội đồng người ; nhân học tâm ý – xem xét cá thể con người như thể “ loại sản phẩm ”, “ người tiêu thụ ” và “ đơn vị sản xuất ” văn hoá, cũng như nghiên cứu và điều tra tâm lý học những động cơ văn hoá-xã hội, sự tự như nhau và tác động ảnh hưởng lẫn nhau giữa con người ; ngữ nghĩa học văn hoá – nghiên cứu và điều tra những đặc thù và tính năng kí hiệu-giao tiếp của những hiện tượng kỳ lạ văn hoá, sử dụng những giải pháp của ngôn ngữ học và ngữ văn học để “ giải thuật ” và tái cấu trúc những khách thể văn hoá, với tư cách là những văn bản mang ý nghĩa ( chính là điều mà sau cuối đại đa số những nghiên cứu nhân văn về văn hoá hướng tới, mặc dầu ngữ nghĩa học văn hoá, với tư cách một ngành khoa học, không riêng gì hạn chế ở những phương pháp luận nhân văn ), cùng một loạt những khuynh hướng nghiên cứu và điều tra văn hoá chuyên biệt hơn. Trong mỗi bộ môn của Văn hoá học cơ bản hoàn toàn có thể tách ra một vài Lever nhận thức và khái quát tư liệu : Lever lý luận đại cương, Lever tiểu mạng lưới hệ thống khách thể, Lever cụ thể hoá ( những hình thức có tính khuôn mẫu, chuẩn mực … ), Lever những cổ mẫu riêng không liên quan gì đến nhau của văn hoá. Trong Văn hoá học ứng dụng cũng hình thành những hướng điều tra và nghiên cứu như : quản trị văn hoá, lập dự án Bất Động Sản văn hoá-xã hội, hoạt động giải trí bảo tồn văn hoá, phục hồi văn hoá-xã hội, những bình diện văn hoá-xã hội của giáo dục, công tác làm việc giáo dục văn hoá và thời hạn nhàn nhã, điều tra và nghiên cứu kho lưu trữ bảo tàng, thông tin-thư viện và công tác làm việc tàng trữ v.v …Khác với Văn hoá học thuần tuý, những khảo cứu có tính nghiên cứu và điều tra văn hoá có đặc trưng là trong bất kể nghành hoạt động giải trí trình độ nào của con người, ngoài những mục tiêu và công nghệ tiên tiến nhằm mục đích đạt hiệu quả thực dụng hầu hết, còn sống sót một mạng lưới hệ thống những qui tắc và hiệu chỉnh có tính phi thực dụng, xác lập những hình thức được xã hội gật đầu để thực thi hoạt động giải trí đó và tham số những hiệu quả của nó, xác lập những ảnh hưởng tác động mang giá trị xã hội của hoạt động giải trí ấy, xác lập đạo đức trình độ và truyền thống lịch sử nghề nghiệp trong giới những nhà chuyên môn, xác lập cấu trúc và hệ giải pháp của học vấn nghề nghiệp, những tiêu chuẩn của tính chuyên nghiệp, những ngôn từ trao đổi thông tin nhiệm vụ v.v. Tổng thể những đặc thù này tạo nên một hiện tượng kỳ lạ như “ văn hoá nghề nghiệp ” trong nghành này hay nghành nghề dịch vụ khác của thực tiễn chuyên ngành ( “ văn hoá kinh tế tài chính ”, “ văn hoá quản trị ”, “ văn hoá triết học ” v.v. ), chúng tích luỹ trong mình những tham số hầu hết về giá trị xã hội của nghành nghề dịch vụ hoạt động giải trí ấy, biểu lộ bình diện giá trị-xã hội của nó, những tiêu chuẩn trình độ nắm vững công nghệ tiên tiến v.v., điều này yên cầu phải điều tra và nghiên cứu với tư cách một đối tượng người dùng độc lập cũng như giảng dạy loại “ văn hoá nghề nghiệp ” ấy cho đội ngũ cán bộ cần giảng dạy .Viễn cảnh xã hội của Văn hoá học được thấy trước hết ở chỗ trong tiến trình của “ cách mạng thông tin ”, vốn đã bao trùm trái đất từ nửa cuối thế kỷ XX và động chạm hầu hết đến công nghệ tiên tiến tinh chỉnh và điều khiển những quy trình sản xuất, tiếp xúc và những quy trình khác trong hoạt động giải trí sống của con người, tất yếu sẽ đến quá trình “ cách mạng ” trong nghành nghề dịch vụ dự báo và lập dự án Bất Động Sản, chúng yên cầu phải nâng cao hệ giải pháp tinh chỉnh và điều khiển bất kể quy trình nào lên Lever hiệu suất cao mới. Trong số những quy trình quan trọng nhất của việc làm này có trách nhiệm lập dự án Bất Động Sản văn hoá và xã hội cho công tác làm việc kiểm soát và điều chỉnh những quy trình tăng trưởng văn hoá-xã hội, đo lường và thống kê những tác động ảnh hưởng văn hoá-xã hội của những cách quản trị và những công nghệ tiên tiến đã vận dụng, duy trì sự cân đối kỹ thuật-nhân văn trong những mạng lưới hệ thống xu thế giá trị và tiêu chuẩn xã hội, tìm kiếm những chiêu thức mới xã hội hoá và văn hoá hoá nhân cách con người, những chiêu thức tái sản xuất xã hội hiệu suất cao hơn cho hội đồng và bảo tồn những đặc thù văn hoá đặc trưng của chúng trong thực trạng hiện đại hoá và đồng nhất hoá văn hoá-xã hội v.v. Chính là để xử lý những trách nhiệm này mà ngày càng thiết yếu hơn khi nào hết những chuyên gia-các nhà văn hoá học có hiểu biết vừa đủ về những quy luật tăng trưởng văn hoá-xã hội, quy luật phát sinh và củng cố những cải cách, những phương pháp luận và giải pháp lập dự án Bất Động Sản và kiểm soát và điều chỉnh văn hoá-xã hội, cũng như kinh nghiệm tay nghề lịch sử vẻ vang trong cách tự tổ chức triển khai và tự kiểm soát và điều chỉnh xã hội của hội đồng .
