Ung thư phổi (u phổi ác tính): Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

15/10/2020

Bệnh ung thư phổi (u phổi ác tính – Malignant Lung Tumor) – tiếng Anh là Lung Cancer, Lung Carcinoma là căn bệnh nguy hiểm hàng đầu trên thế giới với hơn 2 triệu người mắc mới và hơn 1 triệu người tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, trong số các bệnh nhân nhập viện, có đến 62,5% không còn khả năng phẫu thuật. Vậy làm thế nào phát hiện sớm bệnh để điều trị hiệu quả nhất?

Chỉ chiếm khoảng 12%, nhưng bệnh ung thư phổi cấp tính có tỷ lệ tử vong rất cao, với 28% trong số các ca tử vong do ung thư nói chung. Tại Việt Nam, ung thư ở cơ quan này đứng ở vị trí thứ 2 (sau gan) trong top các loại thường gặp ở cả hai giới (1). Đáng ngại là, tỷ lệ người mắc căn bệnh đáng sợ này ngày càng gia tăng, kéo theo số người tử vong cũng rất cao.

Ung thư phổi là gì?

Ung thư phổi ( tiếng Anh là Lung Cancer ) là loại ung thư khởi phát từ phổi hay còn được gọi là khối u ác tính ở đường hô hấp. Bệnh xảy ra khi một khối u ác tính hình thành trong phổi, tăng trưởng nhanh về kích cỡ dẫn tới xâm lấn, chèn ép những cơ quan xung quanh. Hai lá phổi trong lồng ngực có công dụng hấp thụ oxy khi hít vào và thải carbon dioxide ( CO2 ) khi thở ra. Các bác sĩ chia u phổi ( đường hô hấp ) ác tính thành hai loại chính dựa trên sự Open của những tế bào khối u thư dưới kính hiển vi ( 2 ). Đó là :

• Ung thư phổi không tế bào nhỏ ( NSCLC ), chiếm 80 – 85 % tổng số trường hợp mắc bệnh. Đây là thuật ngữ chung để chỉ 1 số ít loại u phổi ác tính, gồm có ung thư biểu mô tế bào vảy, biểu mô tuyến và biểu mô tế bào lớn .
• Ung thư phổi tế bào nhỏ ( SCLC ) chiếm khoảng chừng 15 – 20 % những trường hợp. Loại này phần nhiều chỉ xảy ra ở những người nghiện thuốc lá nặng và ít thông dụng hơn so với ung thư không tế bào nhỏ .

Ngoài ra, vẫn có trường hợp hoàn toàn có thể Open những khối u phổi lành tính. U lành có về cơ bản có sự độc lạ rất lớn với u ác tính ( tế bào ung thư ). Tuy nhiên, để hoàn toàn có thể xác lập đúng mực đặc thù của khối u, vẫn cần có những giải pháp chẩn đoán khoa học và đúng chuẩn từ những bác sĩ, chuyên viên y tế.

Các giai đoạn của bệnh u phổi ác tính

Giáo sư Ngô Quý Châu cho biết thêm, ung thư không tế bào nhỏ được chia thành 4 quy trình tiến độ, tượng trưng cho mức độ di căn của những tế bào u ác tính. Việc chẩn đoán đúng chuẩn bệnh đang ở quy trình tiến độ nào sẽ giúp bác sĩ có phác đồ điều trị tương thích. Vì bệnh không gây ra những triệu chứng rõ ràng trong quá trình đầu, nên bệnh thường chỉ được chẩn đoán khi những tế bào khối u đã lan rộng. Bốn tiến trình của ung thư phổi không tế bào nhỏ gồm :

• Giai đoạn 1: Tế bào ung thư được tìm thấy trong phổi, nhưng chúng chưa lan ra ngoài phạm vi này;

• Giai đoạn 2: Tế bào xuất hiện ở phổi và các hạch bạch huyết lân cận;

• Giai đoạn 3: Tế bào được tìm thấy trong phổi và các hạch bạch huyết ở giữa ngực:

  • Giai đoạn 3A : Tế bào ung thư có trong những hạch bạch huyết, nhưng chỉ ở cùng bên ngực nơi những tế bào ác tính tiên phong Open ;
  • Giai đoạn 3B : Ung thư lan sang những hạch bạch huyết ở bên ngực đối lập, hoặc đến những hạch bạch huyết trên xương đòn .

• Giai đoạn 4: Ung thư giai đoạn cuối lan rộng cả hai phổi, sang khu vực xung quanh vị trí này hoặc đến các cơ quan ở xa.

Trong khi đó, ung thư phổi tế bào nhỏ có 2 quy trình tiến độ chính :

• Giai đoạn hạn chế: Tế bào ung thư chỉ xuất hiện ở một bên phổi hoặc các hạch bạch huyết lân cận ở cùng bên ngực. 

• Giai đoạn mở rộng: Các khối u ác tính đã lan rộng

  • Khắp một lá phổi ;
  • Đến phổi đối lập ;
  • Đến những hạch bạch huyết ở phía đối lập ;
  • Lan ra chất lỏng xung quanh phổi ;
  • Đến tủy xương ;
  • Đến những cơ quan ở xa .

Thống kê cho thấy tại thời gian chẩn đoán, 2 trong số 3 người mắc ung thư tế bào nhỏ đã ở quá trình lan rộng ra.

Các dấu hiệu ung thư phổi thường gặp

Về cơ bản, những triệu chứng của 2 loại u phổi ác tính này là tương tự như nhau. Những bộc lộ bắt đầu hoàn toàn có thể nhận thấy thường là :

• Ho lê dài ;
• Ho có đờm hoặc máu ;
• Đau ngực trầm trọng hơn khi thở sâu, cười hoặc ho ;
• Khàn tiếng ;
• Hụt hơi;
• Thở khò khè ;
• Suy nhược và stress ;
• Chán ăn dẫn đến sụt cân .

Ở tiến trình đầu, người bệnh cũng hoàn toàn có thể bị nhiễm trùng đường hô hấp tái phát như viêm phổi hoặc viêm phế quản kèm theo. Khi khối u lan rộng, một loạt triệu chứng khác sẽ Open, phụ thuộc vào vào vị trí khối u mới hình thành. Cụ thể, nếu khối u Open ở :

• Hạch bạch huyết: người bệnh có hiện tượng nổi u, đặc biệt ở cổ hoặc xương đòn;

• Xương: người bệnh cảm thấy đau xương, nhất là ở lưng, xương sườn hoặc hông;

• Não hoặc cột sống: triệu chứng có thể là nhức đầu, chóng mặt, dễ mất thăng bằng hoặc tê tay/chân’

• Thực quản: gây khó nuốt;

• Gan: người bệnh bị vàng da và mắt.

Các khối u Open trên đỉnh phổi hoàn toàn có thể gây tác động ảnh hưởng đến những dây thần kinh ở mặt, dẫn đến thực trạng sụp mí mắt, đồng tử nhỏ, không đổ mồ hôi ở một bên mặt, đau nhức vai. Những triệu chứng này được gọi là hội chứng Horner. Nếu khối u đè lên tĩnh mạch lớn làm trách nhiệm luân chuyển máu giữa đầu, cánh tay và tim sẽ dẫn đến thực trạng sưng mặt, cổ, ngực trên và cánh tay. Ngoài ra, đôi lúc tế bào ung thư phổi còn khiến khung hình tạo ra một chất tương tự như như hormone, gây nên một loạt triệu chứng gọi là hội chứng paraneoplastic, gồm có :

• Yếu cơ ;

• Buồn nôn và nôn;

• Giữ nước trong khung hình ;
• Huyết áp cao ;
• Đường huyết cao ;
• Lú lẫn ;
• Co giật ;
• Hôn mê .

Nguyên nhân gây ra ung thư phổi

Môi trường không khí ô nhiễm chính là tác nhân số 1 gây ra những khối u ác tính :

1. Khói thuốc lá

Theo GS.TS.BS Ngô Quý Châu, bất kỳ ai cũng có thể có nguy cơ mắc bệnh, nhưng 90% các trường hợp ung thư phổi cấp tính là do hút thuốc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), những người hút thuốc lá có khả năng mắc u hô hấp cao gấp 15 – 30 lần so với những ai không hút (3). Ngay cả khi không hút thuốc, nguy cơ của  cũng sẽ tăng lên nếu tiếp xúc với khói thuốc thường xuyên (hút thuốc thụ động).

Khi khói thuốc lá vào khung hình, nó sẽ mở màn làm tổn thương mô phổi. Phổi hoàn toàn có thể thay thế sửa chữa những tổn thương này, nhưng việc hít khói thuốc mỗi ngày sẽ từ từ khiến nó mất đi năng lực tự chữa lành tổn thương. Một khi những tế bào phổi bị tổn thương, chúng sẽ mở màn hoạt động giải trí một cách không bình thường, làm tăng năng lực tăng trưởng khối u ác tính ở đường hô hấp. Đây là nguyên do ung thư ở phổi tế bào nhỏ phần nhiều luôn tương quan đến việc hút thuốc nhiều. Chỉ khi ngừng hút thuốc, bạn mới giảm thiểu được rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh theo thời hạn.

2. Tiếp xúc với Radon

Theo Thương Hội Phổi Hoa Kỳ, nguyên do thứ hai dẫn đến khối u ở vùng phổi là người bệnh tiếp xúc với radon – một loại khí phóng xạ sống sót trong tự nhiên ( 4 ). Radon xâm nhập vào những tòa nhà trải qua những vết nứt nhỏ trên nền móng. Những người vừa hút thuốc lá vừa tiếp xúc với khí radon có rủi ro tiềm ẩn bị ung thư rất cao.

3. Hấp thụ các khí độc hại

Việc hít thở các chất độc hại khác trong thời gian dài sẽ dẫn đến xơ phổi. Nguy cơ mắc khối u ác tính của bạn sẽ tăng gấp 7 lần nếu hiện tượng phổi bị xơ hóa tiến triển. Một số chất được coi là tác nhân gây bệnh bao gồm silic, amiăng, thạch tín, cadimi, crom, niken, uranium…

4. Biến đổi trong gen di truyền

Nguyên nhân thứ tư, những đột biến gen di truyền cũng làm tăng rủi ro tiềm ẩn u ác tính. Nguy cơ này tăng lên nếu người mắc bệnh là người nghiện thuốc lá hoặc tiếp xúc với những chất gây u ác tính khác.

5. Trải qua quá trình xạ trị

Nếu đã trải qua quy trình xạ trị vùng ngực vì một loại ung thư khác, năng lực tăng trưởng thành u ác tính ở hệ hô hấp là hoàn toàn có thể xảy ra.

Biến chứng của bệnh u phổi ác tính

Ung thư ở đường hô hấp hoàn toàn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ví dụ điển hình như :

1. Khó thở

Những bệnh nhân u phổi sẽ bị khó thở nếu tế bào ác tính phát triển làm tắc nghẽn các đường hô hấp chính. Ung thư phổi cũng khiến chất lỏng tích tụ xung quanh phổi, làm cơ quan này khó giãn nở hoàn toàn khi hít vào.

2. Ho ra máu

Bệnh hoàn toàn có thể gây chảy máu trong đường hô hấp, khiến bệnh nhân gặp thực trạng ho ra máu.

3. Tràn dịch màng phổi

Hiện tượng này được lý giải là do chất lỏng tích tụ quá mức trong khoang màng phổi, tràn ra cả khoảng trống bao quanh phổi. Hệ quả là đôi lúc bệnh nhân cảm thấy khó thở.

4. Di căn

Khối u di căn đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như não và xương, khiến những bộ phận này bị tổn thương nặng nề, gây ra những cơn đau đớn, buồn nôn cùng các triệu chứng khác tùy thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng. Một khi khối u này đã lan ra ngoài phổi, bệnh thường không thể chữa khỏi. Mọi phương pháp điều trị chỉ nhằm làm giảm các triệu chứng, kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. (6)

Phương pháp chẩn đoán khối ung thư phổi

Ngay khi Open những triệu chứng ung thư đường hô hấp, bệnh nhân cần đi khám càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và điều trị sớm. Bác sĩ sẽ thực thi khám sức khỏe thể chất tổng quát, sau đó chỉ định triển khai những kiểm tra cận lâm sàng sau :

• Chẩn đoán hình ảnh: Một khối

  ukhông bình thường hoàn toàn có thể được nhìn thấy trải qua phim chụp X-quang, MRI, CT và PET .

• Xét nghiệm đờm: Nếu xuất hiện triệu chứng ho có đờm, sẽ tiến hành kiểm tra đờm bằng kính hiển vi. Đây là một trong những phương pháp xác định có tế bào ung thư trong đó hay không.

Ngoài ra, bác sĩ hoàn toàn có thể nhu yếu người bệnh thực thi sinh thiết nhằm mục đích kiểm tra xem khối u ở vị trí này là lành hay ác tính. Bác sĩ sẽ lấy mẫu mô bằng một trong những cách sau :

• Nội soi phế quản: Một ống soi mềm được đưa qua mũi hoặc miệng, đi qua cổ họng và vào phổi.

• Nội soi trung thất: Bác sĩ mở một đường nhỏ vào bên trong lồng ngực, sau đó đưa dụng cụ vào để lấy mẫu từ các hạch bạch huyết. Khi thực hiện thủ thuật này, bệnh nhân sẽ được gây mê toàn thân.

• Sinh thiết kim phổi: Kết quả chẩn đoán hình ảnh là cơ sở để bác sĩ xác định vị trí khối u. Sau đó, một cây kim sinh thiết được đưa qua thành ngực và đến mô phổi có khối u để lấy mẫu.

Sau khi nghiên cứu và phân tích những mẫu mô, nếu hiệu quả dương thế với tế bào ung thư, bệnh nhân sẽ được chỉ định làm thêm những kiểm tra khác, ví dụ điển hình như chụp xương, siêu âm ổ bụng … nhằm mục đích xác lập xem ung thư đã lan rộng hay chưa, đang ở quá trình nào …

Phương pháp điều trị ung thư phổi

Đối với ung thư phổi không tế bào nhỏ ( NSCLC ), giải pháp điều trị phụ thuộc vào vào từng quá trình bệnh :

• Giai đoạn 1: Phẫu thuật cắt bỏ một phần phổi, có thể hóa trị nếu bệnh có nguy cơ tái phát cao.

• Giai đoạn 2: Phẫu thuật để loại bỏ một phần hoặc toàn bộ lá phổi, kèm hóa trị để hạn chế tái phát khối u.

• Giai đoạn 3: Kết hợp cả hóa trị, phẫu thuật và xạ trị.

• Giai đoạn 4: Khối u đã di căn rộng nên không thể loại bỏ hoàn toàn. Lúc này, mọi biện pháp như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch… chỉ nhằm mục tiêu kiểm soát khối u và cải thiện triệu chứng bệnh. (Khối u đã di căn rộng nên không hề vô hiệu trọn vẹn. Lúc này, mọi giải pháp như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị, liệu pháp miễn dịch … chỉ nhằm mục đích tiềm năng trấn áp khối u và cải tổ triệu chứng bệnh. ( 5

Với ung thư phổi tế bào nhỏ, giải pháp điều trị phổ cập thường chỉ là hóa trị và xạ trị. Bởi lẽ, trong hầu hết những trường hợp được phát hiện, khối u đã quá lớn và khó phẫu thuật.

Cách phòng tránh ung thư phổi

Giáo sư Ngô Quý Châu cho biết, không có cách nào để ngăn ngừa ung thư ác tính ở phổi tuyệt đối, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh nếu :

• Tránh xa thuốc lá: Nếu bạn chưa bao giờ hút thuốc, đừng thử. Nếu đã hút thuốc trong nhiều năm, hãy ngừng ngay. Bên cạnh đó, cần hạn chế tiếp xúc với khói thuốc bằng cách vận động người thân không hút thuốc, đeo khẩu trang mỗi khi ra đường và tránh đến các khu vực có nhiều người hút thuốc, chẳng hạn như quán bar, nhà hàng, quán cà-phê… 

• Kiểm tra mức độ radon trong nhà: đảm bảo nó luôn ở ngưỡng an toàn.

• Tránh các chất gây khối u tại nơi làm việc: Nếu phải làm việc trong môi trường có chất độc hại làm tăng nguy cơ ung thư ác tính ở phổi, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mình khỏi tiếp xúc với chúng. Những biện pháp này bao gồm đeo khẩu trang, mặc đồ bảo hộ… 

• Có chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả: Việc tuân thủ thực đơn đa dạng các loại rau củ quả, hạn chế thịt đỏ và các loại thịt đã qua chế biến đã được chứng minh làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, trong đó có bệnh u phổi cấp tính. 

• Tập thể dục đều đặn: Nguy cơ mắc bệnh cùng nhiều loại u độc khác sẽ giảm khi vận động thường xuyên. Hãy cố gắng tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày, với bất kỳ hình thức nào: đi bộ, đạp xe, yoga, nhảy dây, bơi lội…

Để được tư vấn và đặt lịch khám những bệnh lý hô hấp tại khoa Nội hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, hành khách hoàn toàn có thể liên hệ qua :

• Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội
  • Hotline: 1800 6858
• TP.HCM:
  • 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh
  • Hotline: 0287 102 6789
• Fanpage:
  • https://www.facebook.com/benhvientamanh

Bệnh ung thư phổi (u phổi ác tính) là căn bệnh có tỷ lệ tử vong khá cao. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có khả năng chữa khỏi nếu được phát hiện, điều trị ở giai đoạn khối u chưa phát triển lớn và lan rộng. Thường xuyên kiểm tra sức khỏe tổng quát hoặc tầm soát khối u ác tính là cách tốt nhất để phòng tránh căn bệnh quái ác này.